«Τραμπ: Ο πλανήτης έρχεται πρώτα», ήταν το κοινό σύνθημα των «Αφοβων πόλεων» στο συνέδριο της Βαρκελώνης, όπου εκατοντάδες δήμοι δεσμεύτηκαν να τηρήσουν τη συμφωνία των Παρισίων για το κλίμα, μεταξύ τους και πάνω από 250 πόλεις των ΗΠΑ
Αφροδίτη Τζιαντζή
Η πλατεία ήταν γεμάτη. Οχι κάποια κεντρική πλατεία της Αθήνας, αυτές πια δύσκολα γεμίζουν από συγκεντρώσεις, καθώς έξι χρόνια μετά την παλίρροια των «κινημάτων των πλατειών», η κινηματική άμπωτη τείνει να μετατραπεί σε ξηρασία.
Η πλατεία που γέμισε ασφυκτικά, κυρίως από νέους και νέες, ήταν τα καθίσματα του κινηματογράφου της Σχολής Καλών Τεχνών στην Πειραιώς, στην κεντρική συζήτηση του Φεστιβάλ των Κοινών με θέμα «Εξεγερμένες Πόλεις στην Εποχή της Κρίσης».
Εξεγερμένη πόλη η Αθήνα; Δύσκολα θα τη χαρακτήριζες έτσι σήμερα, εκτός αν θεωρηθούν εξεγερτικές πρακτικές οι ενίοτε τελετουργικές συγκρούσεις στα πέριξ των Εξαρχείων, που δίνουν τροφή σε όσους ουρλιάζουν για «άντρα ανομίας».
Κάτι αρκετά διαφορετικό είχε ο γεωγράφος Ντέιβιντ Χάρβεϊ στο μυαλό του, όταν περιλάμβανε την Αθήνα στο βιβλίο του «Εξεγερμένες Πόλεις», που κυκλοφόρησε το 2012, εν μέσω της διεθνούς ανόδου ριζοσπαστικών κινημάτων σε μεγαλουπόλεις Ανατολής και Δύσης. Από την πλατεία Ταχρίρ του Καΐρου ώς την Πλάζα Καταλούνια της Βαρκελώνης, και από τις καταλήψεις του Occupy Wallstreet στο πάρκο Ζουκότι της Νέας Υόρκη ώς την αθηναϊκή πλατεία Συντάγματος, που αναφέρεται πάνω από 5 φορές στα 7 κεφάλαια του βιβλίου. Οι «Εξεγερμένες Πόλεις», όπως απέδειξε η μαζική συμμετοχή του κοινού στην ομώνυμη εκδήλωση, δεν είναι απλώς μια καρτ ποστάλ από το πρόσφατο παρελθόν, αλλά μια εικόνα από το μέλλον. Τις κατευθύνσεις των σύγχρονων αγώνων για το δικαίωμα στην πόλη, για το δήμο και τα κοινά, έδωσαν οι ομιλητές της εκδήλωσης: Ο ιστορικός Στίβεν Φόρτι από την πλατφόρμα πολιτών Barcelona En Comu, η Τόνια Κατερίνη πρόεδρος του Πανελλήνιου Συλλόγου Αρχιτεκτόνων (ΣΑΔΑΣ), ενεργή στο κίνημα κατά των πλειστηριασμών, ο Γιαβόρ Ταρίνσκι από το Δι-Εθνικό Ινστιτούτο Κοινωνικής Οικολογίας - ΤRISE και ο καθηγητής του ΑΠΘ Αλέξανδρος Κιουπκιολής.
«Η κρίση δεν είναι μόνο οικονομική, πολιτική, κοινωνική. Είναι και εδαφική. Εκφράστηκε στο έδαφος της πόλης. Δεν είναι τυχαίο ότι η σημερινή δήμαρχος της Βαρκελώνης, η Αντα Κολάου, προέρχεται από αυτά τα κινήματα των “από κάτω”, ως εκπρόσωπος της πλατφόρμας πολιτών πληγέντων από τις εξώσεις και τις κατασχέσεις (PAH). Ως πλατφόρμα συγκεντρώσαμε 500.000 υπογραφές για να αλλάξει ο νόμος για τις κατασχέσεις. Ομως ο νόμος δεν άλλαξε. Στο ερώτημα “πώς πάμε παρακάτω;” απαντήσαμε ότι πρέπει να βρεθεί ένα άλλος τρόπος να αλλάξουμε την πολιτική, αυτή τη φορά σε δημοτικό επίπεδο».
Το Βarcelona En Comu εμπνέεται από το κίνημα του «municipalismo», που αποδίδεται στα ελληνικά ως «αυτοδιοικητικός κοινοτισμός», αλλά στην πράξη είναι πολύ πιο κοντά στην έννοια του ελευθεριακού κοινοτισμού του οικο-αναρχικού Μάρεϊ Μπούκτσιν.
Ενα πρόγραμμα εφαρμογής των αρχών του κοινοτισμού στην πράξη ήταν η πρόσφατη καμπάνια «Decidim Barcelona!» αποφασίζουμε για τη Βαρκελώνη.
Σε μια διαδικτυακή πλατφόρμα κατατέθηκαν περίπου 10.000 προτάσεις για τα θέματα της πόλης, συγκεντρώνοντας συνολικά πάνω από 200.000 ψήφους.
Κάθε χρόνο ο δήμος θα διεξάγει πολυ-δημοψηφίσματα, με βάση ζητήματα που θέτουν οι πολίτες, το αποτέλεσμα των οποίων δεσμεύεται να εφαρμόσει.
Τέλος, ο Ισπανός ακαδημαϊκός, ακτιβιστής και δημοσιογράφος πρότεινε μια νέα οριζόντια δικτύωση μεταξύ προοδευτικών κινημάτων πόλης, που θα προτάσσουν μια «ατίθαση πόλη» ως αντίβαρο στις στρατηγικές του βιοπολιτικού ελέγχου, της οικονομικής λιτότητας και της κυριαρχίας των αγορών.
Εκκίνηση των ατίθασων πόλεων ήταν το συνέδριο «Fearless Cities», («Αφοβες Πόλεις») που έγινε το καλοκαίρι στη Βαρκελώνη, συνενώνοντας αιρετούς, εκπροσώπους κινημάτων από όλο τον κόσμο. Ορόσημο ήταν η δέσμευση εκατοντάδων δήμων εντός των ΗΠΑ, να αντιταχθούν στην απόφαση του Τραμπ για μονομερή αποχώρηση από την Απόφαση του Συνεδρίου των Παρισίων για το κλίμα.
«Οι εναλλακτικές πρακτικές που ενσωματώθηκαν σε επίπεδο δήμου και αυτοδιοίκησης στην Ελλάδα ήταν σε μεγάλο βαθμό προσχηματικές», είπε η Τόνια Κατερίνη, περιγράφοντας την παλίρροια και την άμπωτη των κινημάτων αλληλεγγύης στα αστικά κέντρα της Ελλάδας την περίοδο 2012-2015.
Εστιάζοντας στην υφαρπαγή, την καταστροφή και την αναδιανομή κοινωνικού πλούτου, υπέρ του χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου, μέσω της εκποίησης δημόσιας περιουσίας και των πλειστηριασμών στέγης, επέμεινε σε ένα νέο κίνημα πόλης, που θα αψηφά «τη βαριά σκιά της κουλτούρας της ανάθεσης».
Το θεωρητικό πλαίσιο των «κοινών της πόλης» έθεσε ο Αλέξανδρος Κιουπκιολής, λέγοντας ότι τα αστικά κέντρα είναι προνομιακό πεδίο παρέμβασης των κινημάτων πολιτών, που μπορούν να πιέζουν πιο αποτελεσματικά για μια χειραφετική κοινωνική αλλαγή, από ό,τι σε επίπεδο κεντρικής εξουσίας.
«Η επαναδιεκδίκηση των κοινών και του δικαιώματος στην πόλη, δεν είναι μόνο η ελεύθερη πρόσβαση και χρήση τους, αλλά η κοινοτική διαχείρισή τους χωρίς τη μεσολάβηση τρίτου μέρους», είπε ο νεαρός Γιαβόρ Ταρίνσκι από το πανευρωπαϊκό δίκτυο ΤRISE.
«Να μη χαρίσουμε τα κοινά στο κράτος και την αγορά», ήταν το νήμα που διαπερνούσε τις τοποθετήσεις των ομιλητών, είτε μιλούσαν για την κοινή διαχείριση του νερού, της γης, του πράσινου και των ελεύθερων χώρων, είτε για τα «ψηφιακά κοινά», τις πλατφόρμες λογισμικού ανοιχτού κώδικα, που μπορούν να αξιοποιηθούν από αμεσοδημοκρατικά κινήματα στα αστικά κέντρα.
http://www.efsyn.gr/arthro/na-min-harisoyme-ta-koina-sto-kratos-kai-tin-agora
Η πλατεία ήταν γεμάτη. Οχι κάποια κεντρική πλατεία της Αθήνας, αυτές πια δύσκολα γεμίζουν από συγκεντρώσεις, καθώς έξι χρόνια μετά την παλίρροια των «κινημάτων των πλατειών», η κινηματική άμπωτη τείνει να μετατραπεί σε ξηρασία.
Η πλατεία που γέμισε ασφυκτικά, κυρίως από νέους και νέες, ήταν τα καθίσματα του κινηματογράφου της Σχολής Καλών Τεχνών στην Πειραιώς, στην κεντρική συζήτηση του Φεστιβάλ των Κοινών με θέμα «Εξεγερμένες Πόλεις στην Εποχή της Κρίσης».
Εξεγερμένη πόλη η Αθήνα; Δύσκολα θα τη χαρακτήριζες έτσι σήμερα, εκτός αν θεωρηθούν εξεγερτικές πρακτικές οι ενίοτε τελετουργικές συγκρούσεις στα πέριξ των Εξαρχείων, που δίνουν τροφή σε όσους ουρλιάζουν για «άντρα ανομίας».
Κάτι αρκετά διαφορετικό είχε ο γεωγράφος Ντέιβιντ Χάρβεϊ στο μυαλό του, όταν περιλάμβανε την Αθήνα στο βιβλίο του «Εξεγερμένες Πόλεις», που κυκλοφόρησε το 2012, εν μέσω της διεθνούς ανόδου ριζοσπαστικών κινημάτων σε μεγαλουπόλεις Ανατολής και Δύσης. Από την πλατεία Ταχρίρ του Καΐρου ώς την Πλάζα Καταλούνια της Βαρκελώνης, και από τις καταλήψεις του Occupy Wallstreet στο πάρκο Ζουκότι της Νέας Υόρκη ώς την αθηναϊκή πλατεία Συντάγματος, που αναφέρεται πάνω από 5 φορές στα 7 κεφάλαια του βιβλίου. Οι «Εξεγερμένες Πόλεις», όπως απέδειξε η μαζική συμμετοχή του κοινού στην ομώνυμη εκδήλωση, δεν είναι απλώς μια καρτ ποστάλ από το πρόσφατο παρελθόν, αλλά μια εικόνα από το μέλλον. Τις κατευθύνσεις των σύγχρονων αγώνων για το δικαίωμα στην πόλη, για το δήμο και τα κοινά, έδωσαν οι ομιλητές της εκδήλωσης: Ο ιστορικός Στίβεν Φόρτι από την πλατφόρμα πολιτών Barcelona En Comu, η Τόνια Κατερίνη πρόεδρος του Πανελλήνιου Συλλόγου Αρχιτεκτόνων (ΣΑΔΑΣ), ενεργή στο κίνημα κατά των πλειστηριασμών, ο Γιαβόρ Ταρίνσκι από το Δι-Εθνικό Ινστιτούτο Κοινωνικής Οικολογίας - ΤRISE και ο καθηγητής του ΑΠΘ Αλέξανδρος Κιουπκιολής.
«Η κρίση δεν είναι μόνο οικονομική, πολιτική, κοινωνική. Είναι και εδαφική. Εκφράστηκε στο έδαφος της πόλης. Δεν είναι τυχαίο ότι η σημερινή δήμαρχος της Βαρκελώνης, η Αντα Κολάου, προέρχεται από αυτά τα κινήματα των “από κάτω”, ως εκπρόσωπος της πλατφόρμας πολιτών πληγέντων από τις εξώσεις και τις κατασχέσεις (PAH). Ως πλατφόρμα συγκεντρώσαμε 500.000 υπογραφές για να αλλάξει ο νόμος για τις κατασχέσεις. Ομως ο νόμος δεν άλλαξε. Στο ερώτημα “πώς πάμε παρακάτω;” απαντήσαμε ότι πρέπει να βρεθεί ένα άλλος τρόπος να αλλάξουμε την πολιτική, αυτή τη φορά σε δημοτικό επίπεδο».
Το Βarcelona En Comu εμπνέεται από το κίνημα του «municipalismo», που αποδίδεται στα ελληνικά ως «αυτοδιοικητικός κοινοτισμός», αλλά στην πράξη είναι πολύ πιο κοντά στην έννοια του ελευθεριακού κοινοτισμού του οικο-αναρχικού Μάρεϊ Μπούκτσιν.
Ενα πρόγραμμα εφαρμογής των αρχών του κοινοτισμού στην πράξη ήταν η πρόσφατη καμπάνια «Decidim Barcelona!» αποφασίζουμε για τη Βαρκελώνη.
Σε μια διαδικτυακή πλατφόρμα κατατέθηκαν περίπου 10.000 προτάσεις για τα θέματα της πόλης, συγκεντρώνοντας συνολικά πάνω από 200.000 ψήφους.
Κάθε χρόνο ο δήμος θα διεξάγει πολυ-δημοψηφίσματα, με βάση ζητήματα που θέτουν οι πολίτες, το αποτέλεσμα των οποίων δεσμεύεται να εφαρμόσει.
Τέλος, ο Ισπανός ακαδημαϊκός, ακτιβιστής και δημοσιογράφος πρότεινε μια νέα οριζόντια δικτύωση μεταξύ προοδευτικών κινημάτων πόλης, που θα προτάσσουν μια «ατίθαση πόλη» ως αντίβαρο στις στρατηγικές του βιοπολιτικού ελέγχου, της οικονομικής λιτότητας και της κυριαρχίας των αγορών.
Εκκίνηση των ατίθασων πόλεων ήταν το συνέδριο «Fearless Cities», («Αφοβες Πόλεις») που έγινε το καλοκαίρι στη Βαρκελώνη, συνενώνοντας αιρετούς, εκπροσώπους κινημάτων από όλο τον κόσμο. Ορόσημο ήταν η δέσμευση εκατοντάδων δήμων εντός των ΗΠΑ, να αντιταχθούν στην απόφαση του Τραμπ για μονομερή αποχώρηση από την Απόφαση του Συνεδρίου των Παρισίων για το κλίμα.
«Οι εναλλακτικές πρακτικές που ενσωματώθηκαν σε επίπεδο δήμου και αυτοδιοίκησης στην Ελλάδα ήταν σε μεγάλο βαθμό προσχηματικές», είπε η Τόνια Κατερίνη, περιγράφοντας την παλίρροια και την άμπωτη των κινημάτων αλληλεγγύης στα αστικά κέντρα της Ελλάδας την περίοδο 2012-2015.
Εστιάζοντας στην υφαρπαγή, την καταστροφή και την αναδιανομή κοινωνικού πλούτου, υπέρ του χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου, μέσω της εκποίησης δημόσιας περιουσίας και των πλειστηριασμών στέγης, επέμεινε σε ένα νέο κίνημα πόλης, που θα αψηφά «τη βαριά σκιά της κουλτούρας της ανάθεσης».
Το θεωρητικό πλαίσιο των «κοινών της πόλης» έθεσε ο Αλέξανδρος Κιουπκιολής, λέγοντας ότι τα αστικά κέντρα είναι προνομιακό πεδίο παρέμβασης των κινημάτων πολιτών, που μπορούν να πιέζουν πιο αποτελεσματικά για μια χειραφετική κοινωνική αλλαγή, από ό,τι σε επίπεδο κεντρικής εξουσίας.
«Η επαναδιεκδίκηση των κοινών και του δικαιώματος στην πόλη, δεν είναι μόνο η ελεύθερη πρόσβαση και χρήση τους, αλλά η κοινοτική διαχείρισή τους χωρίς τη μεσολάβηση τρίτου μέρους», είπε ο νεαρός Γιαβόρ Ταρίνσκι από το πανευρωπαϊκό δίκτυο ΤRISE.
«Να μη χαρίσουμε τα κοινά στο κράτος και την αγορά», ήταν το νήμα που διαπερνούσε τις τοποθετήσεις των ομιλητών, είτε μιλούσαν για την κοινή διαχείριση του νερού, της γης, του πράσινου και των ελεύθερων χώρων, είτε για τα «ψηφιακά κοινά», τις πλατφόρμες λογισμικού ανοιχτού κώδικα, που μπορούν να αξιοποιηθούν από αμεσοδημοκρατικά κινήματα στα αστικά κέντρα.
http://www.efsyn.gr/arthro/na-min-harisoyme-ta-koina-sto-kratos-kai-tin-agora
RSS Feed
