Καλημέρα,
την Τετάρτη 19.00 στο Νοσότρος συζητάμε τη συγκρότηση πρωτοβουλίας για μία συμμαχία για τα κοινά [βλ. επισυναπτόμενο].
Προτεινόμενη ατζέντα συζήτησης :
- Ποιες θα είναι οι δραστηριότητες της Συμμαχίας.
- Ποιες θα είναι οι δομές λειτουργίας της Συμμαχίας.
- Ποιο θα είναι το πολιτικό πλαίσιο της Συμμαχίας.
- Συγκρότηση ομάδας εργασίας για την διοργάνωση της πρώτης ανοιχτής συνέλευσης της πρωτοβουλίας και του πλαισίου της.
Είστε καλοδεχούμενοι.
Αντώνης Μπρούμας
Χακεύοντας τα Κινήματα και την Πολιτική
-
Κείμενο Συζήτησης για μία
Συμμαχία για τα Κοινά & την ΚΑΟ
Η Ανάγκη
Είναι κοινή η παραδοχή ότι στην Ελλάδα της κρίσης τα κινήματα και οι πολιτικές οργανώσεις στάθηκαν αναντίστοιχα του βάθους και της σημασίας της κοινωνικής σύγκρουσης. Εφόσον δοκιμάστηκαν σχεδόν τα πάντα, ποιο ήταν τελικά το στοιχείο που απουσίαζε από τα κινήματα και τις πολιτικές οργανώσεις και οδήγησε σε αυτή την αναντιστοιχία; Μετά την εξέγερση του Δεκέμβρη του 2008, το πανκοινωνικό κίνημα των πλατειών, την εκλογή της αριστεράς στην κυβέρνηση, την σύσσωμη συμμετοχή της κοινωνίας στο προσφυγικό δε μπορούμε πια να εθελοτυφλούμε.
Αναγκαία [όχι όμως μοναδική] προϋπόθεση για την εξάλειψη αυτής της αναντιστοιχίας καθώς και για τους όποιους ριζοσπαστικούς κοινωνικούς μετασχηματισμούς είναι η πρότερη συγκρότηση μαζικής λαϊκής εξουσίας [poder popular]. Η διαδικασία αυτή γίνεται από τα κάτω, στη βάση της κοινωνίας. Και απαραίτητα απαιτεί μετάβαση από το υπάρχον πεπερασμένο παράδειγμα κινημάτων σε ένα ανώτερο παράδειγμα κυκλοφορίας / συσσώρευσης της κοινής μας δύναμης.
Αν συμφωνούμε με τα παραπάνω, τότε το ερώτημα που προκύπτει είναι το εξής : Ποιο είναι το εναλλακτικό αυτό παράδειγμα για τα κινήματα και πως το οικοδομούμε;
Η Συγκυρία
Οι παρούσες συνθήκες ευνοούν τη συγκρότηση μίας ευρύτερης δικτύωσης των κινημάτων. Οι ευνοϊκές αυτές συνθήκες έχουν να κάνουν (1) με τα κινήματα, (2) με την πολιτική συγκυρία, και (3) με τις ομάδες ανθρώπων, που μπορούν να πλαισιώσουν την συμμαχία.
Η ευνοϊκή συγκυρία σε σχέση με τα κινήματα έχει ως εξής :
Η ευνοϊκή πολιτική συγκυρία για τη συγκρότηση της συμμαχίας έχει ως εξής :
Η ευνοϊκή συγκυρία σε σχέση με τους ανθρώπους που μπορούν να πλαισιώσουν τη συμμαχία έχει ως εξής :
Με δυο λόγια, οι κοινωνικοί χώροι, στους οποίους οφείλει να απευθυνθεί η συμμαχία και από τους οποίους ενδεχομένως μπορεί να πλαισιωθεί, είναι οι εξής [με βάση την κρίσιμη μάζα και την σπουδαιότητα πολιτικού / παραγωγικού output 1 > 4] :
(1) Αγωνιστές των Κινημάτων
(2) Κόσμος των Κοινών
(3) Κόσμος της ΚΑΟ
(4) Ευρύτερος Κόσμος πέρα από τα Κινήματα
Το Σχέδιο
Προσπάθειες για συντονισμό και δικτύωση πολιτικών και κοινωνικών φορέων έχουν λάβει χώρα στο παρελθόν, χωρίς όμως ιδιαίτερη επιτυχία. Τα μοτίβα αποτυχίας τέτοιων προσπαθειών είναι λίγο πολύ τα εξής :
(i) Οι προσπάθειες ευρύτερης οριζόντιας δικτύωσης και συντονισμού αποτυγχάνουν ήδη κατά την προσπάθεια συγκρότησής τους. Οι ενδιαφερόμενες ομάδες προσέρχονται με κατασταλαγμένες πολιτικές απόψεις και προχωρούν σε μία απόπειρα σύγκλισης, η οποία χάνεται σε μία φθοροποιό διαδικασία για την ανακάλυψη ενός a priori απολύτως ορθού πολιτικού πλαισίου και διαδικασίας, στο οποίο μάλιστα είναι συχνά προαπαιτούμενο να συμφωνεί ο καθένας κατά 100%. Ακόμη και στην περίπτωση που τέτοιες προσπάθειες δικτύωσης και συντονισμού γίνονται με μαζικούς όρους, δηλαδή με την κοινωνία μέσα, ο κόσμος αποθαρρύνεται από τη διαδικασία και αποχωρεί. Τελικώς, τέτοιες προσπάθειες διαπιστώνουν το αυτονόητο. Σύγκληση μεταξύ αμετακίνητων πολιτικών θέσεων προς αναζήτηση ενός υποτιθέμενα a priori ορθού πλαισίου, που ήδη κάπου σε κάποιο μυαλό υπάρχει, δεν είναι μόνο αδύνατες αλλά και άχρηστες, αφού δεν παράγουν τίποτα νέο.
(ii) Οι προσπάθειες συνένωσης πολιτικών φορέων της αριστεράς γίνονται συνήθως για την κάθοδο σε αντιπροσωπευτικές θεσμικές διαδικασίες. Όταν τέτοιες προσπάθειες πολιτικών φορέων της αριστεράς [αλλά και της αναρχίας] γίνονται με σκοπό τη συνένωση δυνάμεων στις κινητοποιήσεις και στα κινήματα, ήδη εκκινούν χωρίς την κοινωνία και με μία μίνιμουμ “συμφωνία κυρίων” μεταξύ ομάδων ή πολιτικών οργανώσεων. Με την πάροδο του χρόνου τέτοιες προσπάθειες φυλλορροούν σε διαδικαστικού χαρακτήρα συναντήσεις μεταξύ εκπροσώπων πολιτικών οργανώσεων. Σε κάθε περίπτωση τέτοιες διαδικασίες είναι ακατάλληλες για το χτίσιμο λαϊκής εξουσίας, γιατί δεν καθιστούν συμμέτοχο την κοινωνία.
Το αποτέλεσμα είναι πως, όσες προσπάθειες δικτύωσης έχουν γίνει, οδηγούν σε ένα άθροισμα δυνάμεων, το οποίο είναι τελικά λιγότερο από τις επιμέρους δυνάμεις που τις απαρτίζουν. Είτε όμως περάσουν το στάδιο της συγκρότησης και αποστεωθούν στη συνέχεια είτε καταστραφούν στο στάδιο της συγκρότησης, τέτοιες προσπάθειες αφήνουν στους συμμετέχοντες μία εμπειρία βαθιάς αποτυχίας, παρ' όλη την προσπάθεια. Η δε επανάληψη της αποτυχίας λειτουργεί τιμωρητικά για το άτομο, που κάθε φορά διαθέτει δυνάμεις για τέτοιους σκοπούς. Η συνολική μάλιστα εμπειρία των προσπαθειών δικτύωσης είναι σε προσωπικό επίπεδο εντόνως αρνητική και αποθαρρυντική, αφού οι παραστάσεις στο επίπεδο του βιώματος είναι οι αδιέξοδες και αντιπαραγωγικές τριβές ή οι αποστεωμένες διαδικασίες, που αναφέρθηκαν παραπάνω. Το πιο σημαντικό, οι προσπάθειες δικτύωσης, που έχουν γίνει, δεν σχεδιάζονται με τέτοιους όρους ώστε να γίνονται με την κοινωνία και να απευθύνονται σε αυτή. Επίσης, αποτελούν προσπάθειες δικτύωσης, που περιορίζονται αποκλειστικά στο πολιτικό επίπεδο, και δεν επεκτείνονται στην παραγωγή. Όλα αυτά έχουν οδηγήσει τα εγχώρια κινήματα σε μία τάση αποφυγής δικτύωσης και συντονισμού, ακόμη και σε στοιχειώδες επίπεδο.
Σήμερα είμαστε πιο ώριμοι από ποτέ μέσα από τις εμπειρίες των αποτυχιών μας να χακέψουμε τα κινήματα και την πολιτική. Δεν υπάρχει apriori πολιτική ορθότητα, που πρέπει να ανακαλύψουμε μέσα από διαδικασίες μεταξύ μας διαβούλευσης. Αυτά μπορούμε μόνο να τα εφεύρουμε εκ των υστέρων μέσα από μια επίπονη πράξη, παράγοντας συνεχώς μεταξύ μας εγχειρήματα και κοινωνικές σχέσεις. Οφείλουμε δηλαδή πρώτα να πράξουμε, για να υπάρξουμε, κοινώς να ακολουθήσουμε την πραξεοκρατία [do-ocracy] των χάκερ. Η', κατά τα ζαπατιστικά πρότυπα, το πολιτικό πλαίσιο, που θα μας ενώνει πραγματικά, μπορεί μόνο να χτιστεί μέσα από τις κοινωνικές ανάγκες και η πολιτική διαδικασία μέσα από το βίωμα.
Η προτεινόμενη συμμαχία ευελπιστεί να γίνει μία κοινωνική συμμαχία, που να συνδυάζει την πολιτική με την παραγωγή. Ένας τέτοιος συνδυασμός είναι σήμερα πιο αναγκαίος από ποτέ για οποιαδήποτε κινηματική δραστηριότητα για τους εξής λόγους : (α) οι άνθρωποι των κινημάτων αντιμετωπίζουν σοβαρά προσωπικά αδιέξοδα, που φτάνουν μέχρι το σημείο της αδυναμίας υλικής αναπαραγωγής, (β) η εντατικοποίηση της εκμετάλλευσης και η οικονομική ένδεια περιορίζουν τον προσωπικό χρόνο αλλά και τον συλλογικό χρόνο κάθε εγχειρήματος της ΚΑΟ που αγωνίζεται να επιβιώσει, (γ) η μεγαλύτερη αδυναμία απόδωσης προοπτικής για τα κινήματα εστιάζεται στις καθημερινές ανάγκες των ανθρώπων, εκεί που αποχωρεί ταχύτατα το κράτος και η αγορά, και (δ) οποιουδήποτε είδους λαϊκή εξουσία ιστορικά συνενώνει αδιάσπαστα στις δομές της την πολιτική με την παραγωγή, αντίθετα με ό,τι πρεσβεύει ο αστικός τρόπος σκέψης, που διαπερνά την αριστερά και την αναρχία. Η ανάγκη λοιπόν συνδυασμού τόσο της πολιτικής όσο και της παραγωγικής δραστηριότητας σε μία κοινωνική συμμαχία είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την επιτυχία, ώστε μέσα από τη συμμετοχή του στη συμμαχία ένα άτομο ή ένα εγχείρημα να ωφελείται και παραγωγικά και να έχει περισσότερα κίνητρα να διαθέσει πόρους [χρόνο / εργασία].
Επιπλέον, για να μπορέσει να έχει τον απαιτούμενο κοινωνικό αντίκτυπο, η προτεινόμενη κοινωνική συμμαχία οφείλει να καταστεί μια συμμαχία των εγχειρημάτων / κινημάτων τόσο των κοινών όσο και της ΚΑΟ. Ωστόσο, η σχέση μεταξύ κοινών και ΚΑΟ δεν είναι ούτε ξεκάθαρη ούτε και αυτονόητη. Η προτεινόμενη λοιπόν ως ιδανική σχέση της ΚΑΟ με τα κοινά είναι μια σχέση διαλεκτική και αμοιβαίως ενδυναμωτική. Τα κοινά αναπαράγονται μέσα από έναν ανώτερο ποιοτικά τρόπο, ο οποίος βασίζεται στη δημόσια συσσώρευση πόρων και αξίας [pooling], συγκριτικά με το κεφάλαιο, το οποίο βασίζεται στην ιδιωτική συσσώρευση πόρων και αξίας. Εντούτοις, τα κοινά αναπτύσσονται σε ασυμβατότητα με το κυρίαρχο σύστημα κυκλοφορίας αξίας της εμπορευματικής αγοράς. Αυτό καθιστά τα κοινά μη βιώσιμα, όπου απαιτείται ιδιαιτέρως μεγάλη ένταση εργασίας και αδυναμία συσσώρευσης αυτής μέσα από οικονομίες έκτασης [economies of scope]. Συνεπώς, τα κοινά αναγκαστικά αναπτύσσουν όρια σε σχέση με την αγορά στα σημεία εκείνα, που απαιτούν ένταση εργασίας. Σε μία στρατηγική συνδυασμού κοινών και ΚΑΟ με σκοπό τη διεύρυνση των κοινών η ΚΑΟ τοποθετείται στην περιφέρεια των κοινών, εκεί όπου αυτά οριοθετούνται από την αγορά. Με αυτόν τον τρόπο η ΚΑΟ παρέχει στα κοινά τη δυνατότητα εντατικής εργασίας και άρα εν δυνάμει βιωσιμότητας. Συνεπώς, μία σφαίρα εναλλακτική προς τον κεφαλαιοκρατικό τρόπο κοινωνικής αναπαραγωγής, που λειτουργεί ανταγωνιστικά και με δυνατότητες διεύρυνσης σε βάρος του κεφαλαίου και της αγοράς, αναγκαστικά συγκροτείται μέσα από μια σύμπραξη μεταξύ των κοινών και της ΚΑΟ, με τα κοινά στο διαρκώς διευρυνόμενο κέντρο και την ΚΑΟ στην περιφέρεια.
Έχοντας υπόψη τα παραπάνω, προτείνονται τα εξής χαρακτηριστικά για την συμμαχία :
Πολιτικό Πλαίσιο
Το προτεινόμενο πολιτικό πλαίσιο της συμμαχίας εμπνέεται από την προοπτική μίας κοινωνίας βασισμένης στα κοινά. Τα κοινά είναι ένας πολύ παλαιός τρόπος κοινωνικής αναπαραγωγής, ο οποίος κατατρύχεται από τις παραδοσιακές ιεραρχίες που ιστορικά καθόρισαν τις ανθρώπινες κοινότητες. Η συμμαχία στοχεύει στη συγκρότηση και διάχυση δημοκρατικών κοινών, δηλαδή στην ανύψωση της ανθρώπινης κοινότητας σε ανώτερο επίπεδο, αυτό της κοινότητας με μη διαχωρισμένους θεσμούς δύναμης και χωρίς ιεραρχίες.
Το πολιτικό πλαίσιο της συμμαχίας οφείλει να είναι μινιμαλιστικό και ευχερώς επικοινωνήσιμο κατά την εκκίνησή της, ώστε να παρέχει τα εχέγγυα για ένα μετωπικό πολιτικό / παραγωγικό σχήμα χωρίς περιττούς αποκλεισμούς ζωτικών δυνάμεων. Ωστόσο, το αρχικό πολιτικό πλαίσιο της συμμαχίας πρέπει να περιέχει τα πολιτικά εκείνα χαρακτηριστικά, τα οποία να καθορίζουν τον μελλοντικό χαρακτήρα του εγχειρήματος. Η περαιτέρω επεξεργασία του πολιτικού πλαισίου της συμμαχίας αναγκαία θα προκύψει από την εμπειρία της πράξης και των πραγματικών αναγκών των κινημάτων και της κοινωνίας. Είναι λοιπόν σκόπιμο να αποφευχθούν οι εξής προσεγγίσεις :
Ø Η αναζήτηση ενός πολιτικού πλαισίου, που να αντιπροσωπεύει σε απόλυτο βαθμό τις απόψεις κάθε συμμετέχοντος αντί για ένα πολιτικό πλαίσιο – σημείο σύγκλισης των μερών, που απαρτίζουν τη συμμαχία.
Ø Η αναζήτηση ενός πολιτικού πλαισίου, το οποίο στο επίπεδο του περιεχομένου δεν θα αποπειράται προκαταβολικά να εφεύρει την απόλυτα ορθή πολιτική στόχευση αντί για ένα πολιτικό πλαίσιο, το οποίο θέτει την πολιτική στόχευση ως διαρκώς εξελισσόμενη και υπό διαμόρφωση μέσα από τις κοινωνικές ανάγκες.
Ø Η αναζήτηση ενός πολιτικού πλαισίου, το οποίο στο επίπεδο της διαδικασίας δεν θα αποπειράται προκαταβολικά να εφεύρει την απόλυτη πολιτικά ορθή διαδικασία αντί για ένα πολιτικό πλαίσιο, το οποίο θέτει την πολιτική διαδικασία ως διαρκώς εξελισσόμενη και υπό διαμόρφωση μέσα από τις μαζικές διαδικασίες.
Για το πολιτικό πλαίσιο της συμμαχίας προτείνονται οι εξής βασικές πολιτικές θέσεις :
Δομές / Λειτουργίες
Οι προτεινόμενες δομές διακυβέρνησης της συμμαχίας είναι οι εξής :
Το συντονιστικό όργανο της συμμαχίας προτείνεται να αποτελείται από άτομα, που διορίζονται από τη γενική συνέλευση με θητεία τριών μηνών μέχρι την επόμενη γενική συνέλευση, Συνέρχεται μία φορά τον μήνα με συγκεκριμένη ατζέντα. Η συνέλευση του συντονιστικού είναι ανοιχτή σε μέλη της συμμαχίας αλλά και τρίτους. Την ευθύνη όμως για τις λαμβανόμενες αποφάσεις απέναντι στη γενική συνέλευση τη φέρουν τα διορισμένα μέλη του συντονιστικού οργάνου. Το συντονιστικό έχει ως αντικείμενο να συντονίζει τις συστάδες της συμμαχίας και την εκτέλεση των αποφάσεων της γενικής συνέλευσης.
Οι συστάδες [clusters] ατόμων και εγχειρημάτων προτείνεται να είναι ομάδες, οι οποίες έχουν παραγωγικό αντικείμενο και σκοπό την συγκρότηση και υλοποίηση συμπράξεων εντός κάθε συστάδας αλλά και μεταξύ των συστάδων. Κάθε συστάδα προτείνεται να συνεδριάζει μία φορά τον μήνα με συγκεκριμένη ατζέντα / ιδέες σε ήδη υφιστάμενους χώρους παραγωγής των ίδιων των εγχειρημάτων. Συστάδες οφείλουν να συγκροτηθούν με κριτήριο τις κοινωνικές ανάγκες, στις οποίες στοχεύει να ανταποκριθεί η συμμαχία. Οι συστάδες θα συγκροτούνται και θα παράγουν έργο ανάλογα με τις δυνάμεις, που θα πλαισιώνουν τη συμμαχία. Προτείνονται λοιπόν εντελώς ενδεικτικά οι εξής συστάδες :
Εντός ή / και μεταξύ των συστάδων σκοπός της συμμαχίας θα είναι να συγκροτούνται παραγωγικές συμπράξεις στη βάση ιδεών των μελών. Οι συμπράξεις συγκροτούνται από άτομα ή / και εγχειρήματα της συμμαχίας και, ενδεχομένως, αυτονομούνται οργανωτικά για την υλοποίηση της σύμπραξης και την εκτέλεση των αναγκαίων εργασιών. Κάθε σύμπραξη αποκτά τη μορφή μιας ad hoc επιτροπής ατόμων και εγχειρημάτων καθώς και ενός τουλάχιστον υπευθύνου, που θα αναλαμβάνει να συντονίζει τη σύμπραξη και να φέρνει αποτελέσματα. Οι συστάδες και η συμμαχία παρέχουν την απαραίτητη στήριξη σε κάθε σύμπραξη και τελούν σε αλληλεπίδραση με αυτή, λειτουργώντας σε αμοιβαία ενδυνάμωση. Ενδεικτικές συμπράξεις μπορεί να είναι οι εξής :
Το αποφασιστικό όργανο της συμμαχίας είναι η γενική συνέλευση των μελών και των εγχειρημάτων. Η γενική συνέλευση προτείνεται να λαμβάνει χώρα κάθε τρίμηνο, να διαρκεί δύο ημέρες και να έχει συγκεκριμένη ατζέντα. Την πρώτη μέρα θα συζητούνται πολιτικά και παραγωγικά θέματα συνολικής κατεύθυνσης της συμμαχίας και θα παρουσιάζεται η πρόοδος των συμπράξεων. Τη δεύτερη ημέρα θα γίνεται pitching συμπράξεων, δηλαδή είτε προτάσεις για νέες συμπράξεις είτε ιδέες για ενίσχυση υφιστάμενων συμπράξεων της συμμαχίας με νέα χαρακτηριστικά.
Οι δομές της συμμαχίας, που περιγράφηκαν παραπάνω, αναλογούν σε επίπεδο πόλης. Μία τέτοια λοιπόν συμμαχία μπορεί να χτίσει σιγά σιγά τέτοιες δομές κατ' αρχάς σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη και, κατόπιν, σε Ηράκλειο, Πάτρα, Λάρισα, Βόλο και όπου αλλού υπάρχουν διαθέσιμες δυνάμεις. Το πολιτικό πλαίσιο και ο τρόπος αναπαραγωγής σχέσεων θα παραμένουν ίδια. Ωστόσο, κάθε πολεακή δομή της συμμαχίας θα διατηρεί την παραγωγική αυτονομία της, ενώ όλες οι διαθέσιμες δομές θα συντονίζονται πολιτικά και παραγωγικά μεταξύ τους, λειτουργώντας αμοιβαίως ενδυναμωτικά και κυκλοφορώντας / διαχέοντας / συνενώνοντας τους πόρους, τις ιδέες τις συμπράξεις και τα δίκτυα τους η μία στην άλλη στη βάση της αλληλεγγύης.
Στρατηγικοί Στόχοι / Παρεμβάσεις στα Κινήματα και την Κοινωνία
Η προτεινόμενη συμμαχία είναι σκόπιμο να εξελιχθεί σε μια κοινωνική συμμαχία νέου τύπου. Δεν πρόκειται ούτε για μία οργάνωση με μέλη, ούτε για μία δικτύωση φορέων, ούτε καν για μία προσπάθεια συντονισμού εγχειρημάτων. Στοχεύει να γίνει η ίδια η συμμαχία ένα κοινό, δηλαδή μία δεξαμενή δύναμης στην οποία τα εγχειρήματα των κινημάτων συσσωρεύουν δυνάμεις αλλά και λαμβάνουν ωφέλη, μία ζωντανή και διαρκώς εξελισσόμενη διαδικασία / σχέση ανάμεσα στα κινήματα, η οποία έχει ως σκοπό να παράγει διαρκώς νέες δομές συνεργασίας και να αναπαράγεται, μόνο στο μέτρο που παράγει καινοτόμες κοινωνικές σχέσεις.
Για τους λόγους αυτούς, η προτεινόμενη συμμαχία δεν υποκαθιστά καμία υφιστάμενη προσπάθεια δικτύωσης εγχειρημάτων. Αντιθέτως φιλοδοξεί να ενδυναμώνει μέσα από τις δομές της τις υπάρχουσες δικτυώσεις, που τυχόν θα συμμετέχουν σε αυτή, και να δημιουργεί νέες, όπου απαιτείται.
Η συμμαχία ως φορέας δεν ασκεί κανένα έλεγχο στα εγχειρήματα, που την ενισχύουν. Κάθε εγχείρημα, το οποίο αποφασίζει να έχει οποιαδήποτε σχέση με τη συμμαχία, διατηρεί σε απόλυτο βαθμό την αυτονομία του και τη δράση του εκτός της συμμαχίας, όπως και πριν την εμπλοκή του σε αυτή. Το πεδίο αρμοδιότητας και ευθύνης της συμμαχίας περιορίζεται στις συμπράξεις, όπου η συμμετοχή ατόμων και εγχειρημάτων υπόκειται στις συλλογικές αποφάσεις που λαμβάνονται από τα όργανά της.
Οι προτεινόμενοι στρατηγικοί στόχοι της συμμαχίας, που ουσιαστικά αποτελούν και τις παρεμβάσεις τις οποίες φιλοδοξεί να έχει στα κινήματα και στην κοινωνία, είναι οι εξής :
Πλάνο Εκκίνησης
Η συγκρότηση μίας συμμαχίας για τα κοινά με όρους, που να εγγυώνται την επιτυχία της έναρξης του εγχειρήματος, είναι από μόνο του ένα εγχείρημα, το οποίο απαιτεί σχεδιασμό και δαπάνη πόρων. Προτείνεται το εξής χρονοδιάγραμμα / εργασίες :
Σκοπός της φάσης συγκρότησης είναι η συγκρότηση της συμμαχίας με μαζικούς κοινωνικούς όρους μέσα από μια θετική πανηγυρική συλλογική εμπειρία των συμμετεχόντων, δηλαδή η συγκρότηση με όρους προσμονής και προοπτικής για τη συνέχεια. Για την επίτευξη του σκοπού αυτού είναι απαραίτητη η επίγνωση των συμμετεχόντων ότι στην αρχική φάση ενός τέτοιου μετωπικού σχήματος το πολιτικό πλαίσιο οφείλει να είναι μινιμαλιστικό, αν και βαθιά πολιτικό, ώστε να μπορούμε να χτίσουμε πάνω σε αυτό στο μέλλον, προσδίδοντας στη συμμαχία πιο σαφή πολιτικά χαρακτηριστικά.
Σκοπός της επόμενης φάσης, της φάσης εκκίνησης, είναι η παραγωγική εκκίνηση της συμμαχίας. Για να καταστεί μία παραγωγική εκκίνηση εφικτή, είναι απαραίτητη η ουσιαστική εκκίνηση συμπράξεων με τα εξής δύο χαρακτηριστικά : (α) έχουν αποτύπωμα στα κινήματα και απήχηση στον κόσμο των κινημάτων, και (β) έχουν τις μεγαλύτερες πιθανότητες επιτυχίας. Επειδή η επιτυχία, για την αρχική αυτή φάση παραγωγικής εκκίνησης είναι καθοριστική για τη βιωσιμότητα του εγχειρήματος, θα πρέπει να επιλεγχθούν κατ' ανώτατο τρεις συμπράξεις και να συγκεντρωθούν όλες οι δυνάμεις της συμμαχίας στην ευόδωση της επιτυχίας αυτών.
Εφόσον παρέλθουν οι δύο παραπάνω κύκλοι [συγκρότηση / παραγωγική εκκίνηση] με επιτυχία, θα έχει μπει ένα μικρό λιθαράκι για την οργανωτική αναβάθμιση των εγχώριων κινημάτων με όρους και δομές παραγωγικού χαρακτήρα. Το κυριότερο, θα έχει καταδειχθεί σε κινηματικούς χώρους εκτός της συμμαχίας με μη ανταγωνιστικό τρόπο ότι τα κοινωνικά κινήματα μπορούν να κάνουν την υπέρβαση, ενώ οι δημιουργικές πρακτικές της συμμαχίας θα διαχέονται ταχύτατα σε τέτοιους χώρους, οδηγώντας σε αλλαγή παραδείγματος και αφήνοντας πίσω κληρονομημένες παθογένειες του ανταγωνιστικού κινήματος.
Σε κάθε περίπτωση, η πολιτική απεύθυνση της συμμαχίας δεν είναι τα κινήματα αλλά η ίδια η κοινωνία. Η κοινωνία κινητοποιείται, όταν βλέπει να ανοίγεται μπροστά της μία εναλλακτική προοπτική, όταν δηλαδή οι πολλοί πιστέψουν ότι αξίζει να διαθέσουν σε κάτι λίγο από τον εαυτό τους και από την ασφάλειά τους. Στην τρίτη φάση της η συμμαχία πρέπει να πολλαπλασιάσει στα κινήματα τα χαρακτηριστικά εκείνα που θα τους αποδίδουν προοπτική στα μάτια της κοινωνίας.
Επί του Προσωπικού
Μας αναλογούν όλα τα παραπάνω; Ακόμη και δεν αναλογούν σε εμάς, αναλογούν στην Ελληνική κοινωνία, στις δημιουργικές της δυνάμεις όπως εκδηλώθηκαν στον Δεκέμβρη του 2008, στο κίνημα των πλατειών, στο προσφυγικό. Της αξίζει ένα καλύτερο μέλλον. Έχουμε δύο επιλογές : (α) Να μην ανταπεξέλθουμε στην ευθύνη, όπως έχει συμβεί στο παρελθόν, ή (β) Να υπερβούμε τους εαυτούς μας και να τα καταφέρουμε. Όλοι οι όροι είναι στη θέση τους. Λείπουμε μόνο εμείς / εσείς / οι άλλοι / όλοι.
την Τετάρτη 19.00 στο Νοσότρος συζητάμε τη συγκρότηση πρωτοβουλίας για μία συμμαχία για τα κοινά [βλ. επισυναπτόμενο].
Προτεινόμενη ατζέντα συζήτησης :
- Ποιες θα είναι οι δραστηριότητες της Συμμαχίας.
- Ποιες θα είναι οι δομές λειτουργίας της Συμμαχίας.
- Ποιο θα είναι το πολιτικό πλαίσιο της Συμμαχίας.
- Συγκρότηση ομάδας εργασίας για την διοργάνωση της πρώτης ανοιχτής συνέλευσης της πρωτοβουλίας και του πλαισίου της.
Είστε καλοδεχούμενοι.
Αντώνης Μπρούμας
Χακεύοντας τα Κινήματα και την Πολιτική
-
Κείμενο Συζήτησης για μία
Συμμαχία για τα Κοινά & την ΚΑΟ
Η Ανάγκη
Είναι κοινή η παραδοχή ότι στην Ελλάδα της κρίσης τα κινήματα και οι πολιτικές οργανώσεις στάθηκαν αναντίστοιχα του βάθους και της σημασίας της κοινωνικής σύγκρουσης. Εφόσον δοκιμάστηκαν σχεδόν τα πάντα, ποιο ήταν τελικά το στοιχείο που απουσίαζε από τα κινήματα και τις πολιτικές οργανώσεις και οδήγησε σε αυτή την αναντιστοιχία; Μετά την εξέγερση του Δεκέμβρη του 2008, το πανκοινωνικό κίνημα των πλατειών, την εκλογή της αριστεράς στην κυβέρνηση, την σύσσωμη συμμετοχή της κοινωνίας στο προσφυγικό δε μπορούμε πια να εθελοτυφλούμε.
Αναγκαία [όχι όμως μοναδική] προϋπόθεση για την εξάλειψη αυτής της αναντιστοιχίας καθώς και για τους όποιους ριζοσπαστικούς κοινωνικούς μετασχηματισμούς είναι η πρότερη συγκρότηση μαζικής λαϊκής εξουσίας [poder popular]. Η διαδικασία αυτή γίνεται από τα κάτω, στη βάση της κοινωνίας. Και απαραίτητα απαιτεί μετάβαση από το υπάρχον πεπερασμένο παράδειγμα κινημάτων σε ένα ανώτερο παράδειγμα κυκλοφορίας / συσσώρευσης της κοινής μας δύναμης.
Αν συμφωνούμε με τα παραπάνω, τότε το ερώτημα που προκύπτει είναι το εξής : Ποιο είναι το εναλλακτικό αυτό παράδειγμα για τα κινήματα και πως το οικοδομούμε;
Η Συγκυρία
Οι παρούσες συνθήκες ευνοούν τη συγκρότηση μίας ευρύτερης δικτύωσης των κινημάτων. Οι ευνοϊκές αυτές συνθήκες έχουν να κάνουν (1) με τα κινήματα, (2) με την πολιτική συγκυρία, και (3) με τις ομάδες ανθρώπων, που μπορούν να πλαισιώσουν την συμμαχία.
Η ευνοϊκή συγκυρία σε σχέση με τα κινήματα έχει ως εξής :
- Η ύφεση των μαζικών κινητοποιήσεων δίνει τον χρόνο για συσσώρευση δύναμης και οργανωτικούς μετασχηματισμούς πριν την έναρξη του επόμενου κύματος κινητοποίησης. Είναι αναγκαία άλλωστε η ύπαρξη κινηματικών δομών, που θα μπορούν να δώσουν στο νέο αυτό κύμα μία καλύτερη προοπτική για κοινωνική αλλαγή.
- Η αποδυνάμωση της λογικής του θρυμματισμού και του σεχταρισμού εντός των κινημάτων λόγω της κρίσης δημιουργεί ένα πιο δημιουργικό φαντασιακό σε μία σιωπηρή πλειοψηφία αγωνιστών των κινημάτων.
Η ευνοϊκή πολιτική συγκυρία για τη συγκρότηση της συμμαχίας έχει ως εξής :
- Η αποδυνάμωση της ελκυστικότητας του αντιπροσωπευτισμού δίνει ενδεχομενικά την δυνατότητα για αναζήτηση προοπτικής στην οριζόντια παραγωγική οργάνωση με πολιτικούς όρους.
- Η αδυναμία της αριστεράς να συγκροτήσει εναλλακτικό κοινωνικό πόλο εξαιτίας της ενσωμάτωσής της στο κράτος ανοίγει τον χώρο για συμμαχίες στην κοινωνική βάση, που θα αναλαμβάνουν να παίξουν τον ρόλο αυτόν.
- Η παγκόσμια άνοδος της αντισυστημικής ακροδεξιάς δεν αφήνει περιθώριο για την παραμονή στο υπάρχον παράδειγμα οριζοντιότητας, αυτό της διασποράς / κατακερματισμού δυνάμεων και της σχέσης αντιθετικής ετερονομίας σε σχέση με το κυρίαρχο πολιτικό / οικονομικό σύστημα.
Η ευνοϊκή συγκυρία σε σχέση με τους ανθρώπους που μπορούν να πλαισιώσουν τη συμμαχία έχει ως εξής :
- Μεγάλος αριθμός αγωνιστών των κινημάτων βρίσκεται σε φάση αναζήτησης, ενώ οι υπαρχόντες πολιτικοί σχηματισμοί κάθε είδους ρευστοποιούνται.
- Υπάρχουν κάποιες υποτυπώδεις δομές στον χώρο των κοινών και της ΚΑΟ, ο κόσμος γύρω από τις οποίες είναι δεκτικός για αποδοχή νέων ιδεών, με διάθεση για συνεργασία, παραγωγή και δικτύωση με σκοπό μία συνολικότερη προοπτική.
- Υπάρχει ένας ευρύτερος κόσμος με πολιτικές ανησυχίες, ο οποίος βρίσκεται στο περιθώριο της μισθωτής εργασίας και της κατανάλωσης και, συνεπώς, έχει μεγαλύτερα κίνητρα και μεγαλύτερη ευχέρεια, για να αλλάξει παραγωγικό παράδειγμα, αν αυτό το παράδειγμα του παρέχει τα στοιχειώδη.
Με δυο λόγια, οι κοινωνικοί χώροι, στους οποίους οφείλει να απευθυνθεί η συμμαχία και από τους οποίους ενδεχομένως μπορεί να πλαισιωθεί, είναι οι εξής [με βάση την κρίσιμη μάζα και την σπουδαιότητα πολιτικού / παραγωγικού output 1 > 4] :
(1) Αγωνιστές των Κινημάτων
(2) Κόσμος των Κοινών
(3) Κόσμος της ΚΑΟ
(4) Ευρύτερος Κόσμος πέρα από τα Κινήματα
Το Σχέδιο
Προσπάθειες για συντονισμό και δικτύωση πολιτικών και κοινωνικών φορέων έχουν λάβει χώρα στο παρελθόν, χωρίς όμως ιδιαίτερη επιτυχία. Τα μοτίβα αποτυχίας τέτοιων προσπαθειών είναι λίγο πολύ τα εξής :
(i) Οι προσπάθειες ευρύτερης οριζόντιας δικτύωσης και συντονισμού αποτυγχάνουν ήδη κατά την προσπάθεια συγκρότησής τους. Οι ενδιαφερόμενες ομάδες προσέρχονται με κατασταλαγμένες πολιτικές απόψεις και προχωρούν σε μία απόπειρα σύγκλισης, η οποία χάνεται σε μία φθοροποιό διαδικασία για την ανακάλυψη ενός a priori απολύτως ορθού πολιτικού πλαισίου και διαδικασίας, στο οποίο μάλιστα είναι συχνά προαπαιτούμενο να συμφωνεί ο καθένας κατά 100%. Ακόμη και στην περίπτωση που τέτοιες προσπάθειες δικτύωσης και συντονισμού γίνονται με μαζικούς όρους, δηλαδή με την κοινωνία μέσα, ο κόσμος αποθαρρύνεται από τη διαδικασία και αποχωρεί. Τελικώς, τέτοιες προσπάθειες διαπιστώνουν το αυτονόητο. Σύγκληση μεταξύ αμετακίνητων πολιτικών θέσεων προς αναζήτηση ενός υποτιθέμενα a priori ορθού πλαισίου, που ήδη κάπου σε κάποιο μυαλό υπάρχει, δεν είναι μόνο αδύνατες αλλά και άχρηστες, αφού δεν παράγουν τίποτα νέο.
(ii) Οι προσπάθειες συνένωσης πολιτικών φορέων της αριστεράς γίνονται συνήθως για την κάθοδο σε αντιπροσωπευτικές θεσμικές διαδικασίες. Όταν τέτοιες προσπάθειες πολιτικών φορέων της αριστεράς [αλλά και της αναρχίας] γίνονται με σκοπό τη συνένωση δυνάμεων στις κινητοποιήσεις και στα κινήματα, ήδη εκκινούν χωρίς την κοινωνία και με μία μίνιμουμ “συμφωνία κυρίων” μεταξύ ομάδων ή πολιτικών οργανώσεων. Με την πάροδο του χρόνου τέτοιες προσπάθειες φυλλορροούν σε διαδικαστικού χαρακτήρα συναντήσεις μεταξύ εκπροσώπων πολιτικών οργανώσεων. Σε κάθε περίπτωση τέτοιες διαδικασίες είναι ακατάλληλες για το χτίσιμο λαϊκής εξουσίας, γιατί δεν καθιστούν συμμέτοχο την κοινωνία.
Το αποτέλεσμα είναι πως, όσες προσπάθειες δικτύωσης έχουν γίνει, οδηγούν σε ένα άθροισμα δυνάμεων, το οποίο είναι τελικά λιγότερο από τις επιμέρους δυνάμεις που τις απαρτίζουν. Είτε όμως περάσουν το στάδιο της συγκρότησης και αποστεωθούν στη συνέχεια είτε καταστραφούν στο στάδιο της συγκρότησης, τέτοιες προσπάθειες αφήνουν στους συμμετέχοντες μία εμπειρία βαθιάς αποτυχίας, παρ' όλη την προσπάθεια. Η δε επανάληψη της αποτυχίας λειτουργεί τιμωρητικά για το άτομο, που κάθε φορά διαθέτει δυνάμεις για τέτοιους σκοπούς. Η συνολική μάλιστα εμπειρία των προσπαθειών δικτύωσης είναι σε προσωπικό επίπεδο εντόνως αρνητική και αποθαρρυντική, αφού οι παραστάσεις στο επίπεδο του βιώματος είναι οι αδιέξοδες και αντιπαραγωγικές τριβές ή οι αποστεωμένες διαδικασίες, που αναφέρθηκαν παραπάνω. Το πιο σημαντικό, οι προσπάθειες δικτύωσης, που έχουν γίνει, δεν σχεδιάζονται με τέτοιους όρους ώστε να γίνονται με την κοινωνία και να απευθύνονται σε αυτή. Επίσης, αποτελούν προσπάθειες δικτύωσης, που περιορίζονται αποκλειστικά στο πολιτικό επίπεδο, και δεν επεκτείνονται στην παραγωγή. Όλα αυτά έχουν οδηγήσει τα εγχώρια κινήματα σε μία τάση αποφυγής δικτύωσης και συντονισμού, ακόμη και σε στοιχειώδες επίπεδο.
Σήμερα είμαστε πιο ώριμοι από ποτέ μέσα από τις εμπειρίες των αποτυχιών μας να χακέψουμε τα κινήματα και την πολιτική. Δεν υπάρχει apriori πολιτική ορθότητα, που πρέπει να ανακαλύψουμε μέσα από διαδικασίες μεταξύ μας διαβούλευσης. Αυτά μπορούμε μόνο να τα εφεύρουμε εκ των υστέρων μέσα από μια επίπονη πράξη, παράγοντας συνεχώς μεταξύ μας εγχειρήματα και κοινωνικές σχέσεις. Οφείλουμε δηλαδή πρώτα να πράξουμε, για να υπάρξουμε, κοινώς να ακολουθήσουμε την πραξεοκρατία [do-ocracy] των χάκερ. Η', κατά τα ζαπατιστικά πρότυπα, το πολιτικό πλαίσιο, που θα μας ενώνει πραγματικά, μπορεί μόνο να χτιστεί μέσα από τις κοινωνικές ανάγκες και η πολιτική διαδικασία μέσα από το βίωμα.
Η προτεινόμενη συμμαχία ευελπιστεί να γίνει μία κοινωνική συμμαχία, που να συνδυάζει την πολιτική με την παραγωγή. Ένας τέτοιος συνδυασμός είναι σήμερα πιο αναγκαίος από ποτέ για οποιαδήποτε κινηματική δραστηριότητα για τους εξής λόγους : (α) οι άνθρωποι των κινημάτων αντιμετωπίζουν σοβαρά προσωπικά αδιέξοδα, που φτάνουν μέχρι το σημείο της αδυναμίας υλικής αναπαραγωγής, (β) η εντατικοποίηση της εκμετάλλευσης και η οικονομική ένδεια περιορίζουν τον προσωπικό χρόνο αλλά και τον συλλογικό χρόνο κάθε εγχειρήματος της ΚΑΟ που αγωνίζεται να επιβιώσει, (γ) η μεγαλύτερη αδυναμία απόδωσης προοπτικής για τα κινήματα εστιάζεται στις καθημερινές ανάγκες των ανθρώπων, εκεί που αποχωρεί ταχύτατα το κράτος και η αγορά, και (δ) οποιουδήποτε είδους λαϊκή εξουσία ιστορικά συνενώνει αδιάσπαστα στις δομές της την πολιτική με την παραγωγή, αντίθετα με ό,τι πρεσβεύει ο αστικός τρόπος σκέψης, που διαπερνά την αριστερά και την αναρχία. Η ανάγκη λοιπόν συνδυασμού τόσο της πολιτικής όσο και της παραγωγικής δραστηριότητας σε μία κοινωνική συμμαχία είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την επιτυχία, ώστε μέσα από τη συμμετοχή του στη συμμαχία ένα άτομο ή ένα εγχείρημα να ωφελείται και παραγωγικά και να έχει περισσότερα κίνητρα να διαθέσει πόρους [χρόνο / εργασία].
Επιπλέον, για να μπορέσει να έχει τον απαιτούμενο κοινωνικό αντίκτυπο, η προτεινόμενη κοινωνική συμμαχία οφείλει να καταστεί μια συμμαχία των εγχειρημάτων / κινημάτων τόσο των κοινών όσο και της ΚΑΟ. Ωστόσο, η σχέση μεταξύ κοινών και ΚΑΟ δεν είναι ούτε ξεκάθαρη ούτε και αυτονόητη. Η προτεινόμενη λοιπόν ως ιδανική σχέση της ΚΑΟ με τα κοινά είναι μια σχέση διαλεκτική και αμοιβαίως ενδυναμωτική. Τα κοινά αναπαράγονται μέσα από έναν ανώτερο ποιοτικά τρόπο, ο οποίος βασίζεται στη δημόσια συσσώρευση πόρων και αξίας [pooling], συγκριτικά με το κεφάλαιο, το οποίο βασίζεται στην ιδιωτική συσσώρευση πόρων και αξίας. Εντούτοις, τα κοινά αναπτύσσονται σε ασυμβατότητα με το κυρίαρχο σύστημα κυκλοφορίας αξίας της εμπορευματικής αγοράς. Αυτό καθιστά τα κοινά μη βιώσιμα, όπου απαιτείται ιδιαιτέρως μεγάλη ένταση εργασίας και αδυναμία συσσώρευσης αυτής μέσα από οικονομίες έκτασης [economies of scope]. Συνεπώς, τα κοινά αναγκαστικά αναπτύσσουν όρια σε σχέση με την αγορά στα σημεία εκείνα, που απαιτούν ένταση εργασίας. Σε μία στρατηγική συνδυασμού κοινών και ΚΑΟ με σκοπό τη διεύρυνση των κοινών η ΚΑΟ τοποθετείται στην περιφέρεια των κοινών, εκεί όπου αυτά οριοθετούνται από την αγορά. Με αυτόν τον τρόπο η ΚΑΟ παρέχει στα κοινά τη δυνατότητα εντατικής εργασίας και άρα εν δυνάμει βιωσιμότητας. Συνεπώς, μία σφαίρα εναλλακτική προς τον κεφαλαιοκρατικό τρόπο κοινωνικής αναπαραγωγής, που λειτουργεί ανταγωνιστικά και με δυνατότητες διεύρυνσης σε βάρος του κεφαλαίου και της αγοράς, αναγκαστικά συγκροτείται μέσα από μια σύμπραξη μεταξύ των κοινών και της ΚΑΟ, με τα κοινά στο διαρκώς διευρυνόμενο κέντρο και την ΚΑΟ στην περιφέρεια.
Έχοντας υπόψη τα παραπάνω, προτείνονται τα εξής χαρακτηριστικά για την συμμαχία :
- Κοινωνική, δηλαδή μη αντιπροσωπευτική, συμμαχία.
- Συμμαχία κοινών & ΚΑΟ.
- Με αυτονομία δομών, αποφάσεων και δράσης.
- Συμμετέχοντες : άτομα / παραγωγικά εγχειρήματα.
- Πολιτική / παραγωγική συμμαχία.
Πολιτικό Πλαίσιο
Το προτεινόμενο πολιτικό πλαίσιο της συμμαχίας εμπνέεται από την προοπτική μίας κοινωνίας βασισμένης στα κοινά. Τα κοινά είναι ένας πολύ παλαιός τρόπος κοινωνικής αναπαραγωγής, ο οποίος κατατρύχεται από τις παραδοσιακές ιεραρχίες που ιστορικά καθόρισαν τις ανθρώπινες κοινότητες. Η συμμαχία στοχεύει στη συγκρότηση και διάχυση δημοκρατικών κοινών, δηλαδή στην ανύψωση της ανθρώπινης κοινότητας σε ανώτερο επίπεδο, αυτό της κοινότητας με μη διαχωρισμένους θεσμούς δύναμης και χωρίς ιεραρχίες.
Το πολιτικό πλαίσιο της συμμαχίας οφείλει να είναι μινιμαλιστικό και ευχερώς επικοινωνήσιμο κατά την εκκίνησή της, ώστε να παρέχει τα εχέγγυα για ένα μετωπικό πολιτικό / παραγωγικό σχήμα χωρίς περιττούς αποκλεισμούς ζωτικών δυνάμεων. Ωστόσο, το αρχικό πολιτικό πλαίσιο της συμμαχίας πρέπει να περιέχει τα πολιτικά εκείνα χαρακτηριστικά, τα οποία να καθορίζουν τον μελλοντικό χαρακτήρα του εγχειρήματος. Η περαιτέρω επεξεργασία του πολιτικού πλαισίου της συμμαχίας αναγκαία θα προκύψει από την εμπειρία της πράξης και των πραγματικών αναγκών των κινημάτων και της κοινωνίας. Είναι λοιπόν σκόπιμο να αποφευχθούν οι εξής προσεγγίσεις :
Ø Η αναζήτηση ενός πολιτικού πλαισίου, που να αντιπροσωπεύει σε απόλυτο βαθμό τις απόψεις κάθε συμμετέχοντος αντί για ένα πολιτικό πλαίσιο – σημείο σύγκλισης των μερών, που απαρτίζουν τη συμμαχία.
Ø Η αναζήτηση ενός πολιτικού πλαισίου, το οποίο στο επίπεδο του περιεχομένου δεν θα αποπειράται προκαταβολικά να εφεύρει την απόλυτα ορθή πολιτική στόχευση αντί για ένα πολιτικό πλαίσιο, το οποίο θέτει την πολιτική στόχευση ως διαρκώς εξελισσόμενη και υπό διαμόρφωση μέσα από τις κοινωνικές ανάγκες.
Ø Η αναζήτηση ενός πολιτικού πλαισίου, το οποίο στο επίπεδο της διαδικασίας δεν θα αποπειράται προκαταβολικά να εφεύρει την απόλυτη πολιτικά ορθή διαδικασία αντί για ένα πολιτικό πλαίσιο, το οποίο θέτει την πολιτική διαδικασία ως διαρκώς εξελισσόμενη και υπό διαμόρφωση μέσα από τις μαζικές διαδικασίες.
Για το πολιτικό πλαίσιο της συμμαχίας προτείνονται οι εξής βασικές πολιτικές θέσεις :
- Υπεράσπιση των κοινών από την ιδιωτικοποίηση και τις περιφράξεις.
- Προαγωγή και διεύρυνση της κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας [ΚΑΟ].
- Κοινοτικοποίηση βασικών αγαθών / υπηρεσιών.
- Παραγωγή με βάση την δημοκρατική κοινότητα με όρους αειφορίας.
- Συντονισμός / δικτύωση εγχειρημάτων των κοινών και της ΚΑΟ.
Δομές / Λειτουργίες
Οι προτεινόμενες δομές διακυβέρνησης της συμμαχίας είναι οι εξής :
- Συντονιστικό.
- Συστάδες.
- Συμπράξεις.
- Γενική Συνέλευση.
Το συντονιστικό όργανο της συμμαχίας προτείνεται να αποτελείται από άτομα, που διορίζονται από τη γενική συνέλευση με θητεία τριών μηνών μέχρι την επόμενη γενική συνέλευση, Συνέρχεται μία φορά τον μήνα με συγκεκριμένη ατζέντα. Η συνέλευση του συντονιστικού είναι ανοιχτή σε μέλη της συμμαχίας αλλά και τρίτους. Την ευθύνη όμως για τις λαμβανόμενες αποφάσεις απέναντι στη γενική συνέλευση τη φέρουν τα διορισμένα μέλη του συντονιστικού οργάνου. Το συντονιστικό έχει ως αντικείμενο να συντονίζει τις συστάδες της συμμαχίας και την εκτέλεση των αποφάσεων της γενικής συνέλευσης.
Οι συστάδες [clusters] ατόμων και εγχειρημάτων προτείνεται να είναι ομάδες, οι οποίες έχουν παραγωγικό αντικείμενο και σκοπό την συγκρότηση και υλοποίηση συμπράξεων εντός κάθε συστάδας αλλά και μεταξύ των συστάδων. Κάθε συστάδα προτείνεται να συνεδριάζει μία φορά τον μήνα με συγκεκριμένη ατζέντα / ιδέες σε ήδη υφιστάμενους χώρους παραγωγής των ίδιων των εγχειρημάτων. Συστάδες οφείλουν να συγκροτηθούν με κριτήριο τις κοινωνικές ανάγκες, στις οποίες στοχεύει να ανταποκριθεί η συμμαχία. Οι συστάδες θα συγκροτούνται και θα παράγουν έργο ανάλογα με τις δυνάμεις, που θα πλαισιώνουν τη συμμαχία. Προτείνονται λοιπόν εντελώς ενδεικτικά οι εξής συστάδες :
- Τροφής.
- Υγείας.
- Παιδείας.
- Στέγασης και Οικοδομών.
- Δημόσιου Χώρου.
- Τεχνολογίας.
- Τεχνογνωσίας & Υποδομών της Συμμαχίας.
- Παραγωγής Πολιτικής & Επικοινωνίας.
Εντός ή / και μεταξύ των συστάδων σκοπός της συμμαχίας θα είναι να συγκροτούνται παραγωγικές συμπράξεις στη βάση ιδεών των μελών. Οι συμπράξεις συγκροτούνται από άτομα ή / και εγχειρήματα της συμμαχίας και, ενδεχομένως, αυτονομούνται οργανωτικά για την υλοποίηση της σύμπραξης και την εκτέλεση των αναγκαίων εργασιών. Κάθε σύμπραξη αποκτά τη μορφή μιας ad hoc επιτροπής ατόμων και εγχειρημάτων καθώς και ενός τουλάχιστον υπευθύνου, που θα αναλαμβάνει να συντονίζει τη σύμπραξη και να φέρνει αποτελέσματα. Οι συστάδες και η συμμαχία παρέχουν την απαραίτητη στήριξη σε κάθε σύμπραξη και τελούν σε αλληλεπίδραση με αυτή, λειτουργώντας σε αμοιβαία ενδυνάμωση. Ενδεικτικές συμπράξεις μπορεί να είναι οι εξής :
- Δίκτυο λαϊκών αγορών χωρίς μεσάζοντες με κοινή συνέλευση αγροτών / καταναλωτών, στο οποίο θα συναποφασίζονται οι όροι συμμετοχής, η ποιότητα των προϊόντων και οι δίκαιες τιμές.
- Συγκρότηση δικτύου καφενείων / ελεύθερων κοινωνικών χώρων και χρήση τους ως δικτύου διανομής προϊόντων των εγχειρημάτων της συμμαχίας.
- Κοινοτικοί συνεταιρισμοί στέγασης.
- Δημιουργία open hardware projects για τις ανάγκες των κινημάτων.
- Παροχή open wifi για πρόσφυγες.
- Hub κοινωνικής οικονομίας για την εκκόλαψη νέων εγχειρημάτων και συμπράξεων.
- Δημιουργία ινστιτούτου για τα κοινά και την κοινωνική οικονομία με εκδόσεις βιβλιών και έντονη αρθρογραφία στον τύπο και παρουσία στα ΜΜΕ.
- Συνεργατικά μέσα δημοσιογραφίας και επικοινωνίας, όπως mobile application για δημοσιογραφία των κινημάτων, αυτόνομο πανελλαδικό πρακτορείο τύπου, web tv κτλ.
- Οριζόντιοι και κάθετοι ομοιοεπαγγελματικοί συνεταιρισμοί νομικών, αρχιτεκτόνων, μηχανικών και άλλων κλάδων.
Το αποφασιστικό όργανο της συμμαχίας είναι η γενική συνέλευση των μελών και των εγχειρημάτων. Η γενική συνέλευση προτείνεται να λαμβάνει χώρα κάθε τρίμηνο, να διαρκεί δύο ημέρες και να έχει συγκεκριμένη ατζέντα. Την πρώτη μέρα θα συζητούνται πολιτικά και παραγωγικά θέματα συνολικής κατεύθυνσης της συμμαχίας και θα παρουσιάζεται η πρόοδος των συμπράξεων. Τη δεύτερη ημέρα θα γίνεται pitching συμπράξεων, δηλαδή είτε προτάσεις για νέες συμπράξεις είτε ιδέες για ενίσχυση υφιστάμενων συμπράξεων της συμμαχίας με νέα χαρακτηριστικά.
Οι δομές της συμμαχίας, που περιγράφηκαν παραπάνω, αναλογούν σε επίπεδο πόλης. Μία τέτοια λοιπόν συμμαχία μπορεί να χτίσει σιγά σιγά τέτοιες δομές κατ' αρχάς σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη και, κατόπιν, σε Ηράκλειο, Πάτρα, Λάρισα, Βόλο και όπου αλλού υπάρχουν διαθέσιμες δυνάμεις. Το πολιτικό πλαίσιο και ο τρόπος αναπαραγωγής σχέσεων θα παραμένουν ίδια. Ωστόσο, κάθε πολεακή δομή της συμμαχίας θα διατηρεί την παραγωγική αυτονομία της, ενώ όλες οι διαθέσιμες δομές θα συντονίζονται πολιτικά και παραγωγικά μεταξύ τους, λειτουργώντας αμοιβαίως ενδυναμωτικά και κυκλοφορώντας / διαχέοντας / συνενώνοντας τους πόρους, τις ιδέες τις συμπράξεις και τα δίκτυα τους η μία στην άλλη στη βάση της αλληλεγγύης.
Στρατηγικοί Στόχοι / Παρεμβάσεις στα Κινήματα και την Κοινωνία
Η προτεινόμενη συμμαχία είναι σκόπιμο να εξελιχθεί σε μια κοινωνική συμμαχία νέου τύπου. Δεν πρόκειται ούτε για μία οργάνωση με μέλη, ούτε για μία δικτύωση φορέων, ούτε καν για μία προσπάθεια συντονισμού εγχειρημάτων. Στοχεύει να γίνει η ίδια η συμμαχία ένα κοινό, δηλαδή μία δεξαμενή δύναμης στην οποία τα εγχειρήματα των κινημάτων συσσωρεύουν δυνάμεις αλλά και λαμβάνουν ωφέλη, μία ζωντανή και διαρκώς εξελισσόμενη διαδικασία / σχέση ανάμεσα στα κινήματα, η οποία έχει ως σκοπό να παράγει διαρκώς νέες δομές συνεργασίας και να αναπαράγεται, μόνο στο μέτρο που παράγει καινοτόμες κοινωνικές σχέσεις.
Για τους λόγους αυτούς, η προτεινόμενη συμμαχία δεν υποκαθιστά καμία υφιστάμενη προσπάθεια δικτύωσης εγχειρημάτων. Αντιθέτως φιλοδοξεί να ενδυναμώνει μέσα από τις δομές της τις υπάρχουσες δικτυώσεις, που τυχόν θα συμμετέχουν σε αυτή, και να δημιουργεί νέες, όπου απαιτείται.
Η συμμαχία ως φορέας δεν ασκεί κανένα έλεγχο στα εγχειρήματα, που την ενισχύουν. Κάθε εγχείρημα, το οποίο αποφασίζει να έχει οποιαδήποτε σχέση με τη συμμαχία, διατηρεί σε απόλυτο βαθμό την αυτονομία του και τη δράση του εκτός της συμμαχίας, όπως και πριν την εμπλοκή του σε αυτή. Το πεδίο αρμοδιότητας και ευθύνης της συμμαχίας περιορίζεται στις συμπράξεις, όπου η συμμετοχή ατόμων και εγχειρημάτων υπόκειται στις συλλογικές αποφάσεις που λαμβάνονται από τα όργανά της.
Οι προτεινόμενοι στρατηγικοί στόχοι της συμμαχίας, που ουσιαστικά αποτελούν και τις παρεμβάσεις τις οποίες φιλοδοξεί να έχει στα κινήματα και στην κοινωνία, είναι οι εξής :
- Ενδυνάμωση υπαρχόντων παραγωγικών εγχειρημάτων / εγχειρημάτων κοινών μέσα από τον συντονισμό και δημιουργία νέων.
- Παραγωγή συγκροτημένου και διακριτού λόγου από τη σκοπιά των κινημάτων των κοινών και της ΚΑΟ.
- Παραγωγή και διεκδίκηση εμπεριστατωμένων και άμεσα εφαρμόσιμων πολιτικών για τα κοινά και την ΚΑΟ σε τοπικό, περιφερειακό και πανκοινωνικό επίπεδο.
- Κοινωνικοί αγώνες για τα κοινά και την κοινωνική οικονομία.
- Συγκρότηση απτών παραγωγικών εναλλακτικών. Δημιουργία ή/και ανάδειξη επιτυχημένων παραδειγμάτων και προσπάθεια διάδοσής τους.
- Δικτύωση των εγχώριων κινημάτων με αντίστοιχες κοινωνικές δυνάμεις του εξωτερικού.
- Απόδοση συνολικής προοπτικής για τα κινήματα μέσα από την παραγωγή με πολιτικούς όρους.
Πλάνο Εκκίνησης
Η συγκρότηση μίας συμμαχίας για τα κοινά με όρους, που να εγγυώνται την επιτυχία της έναρξης του εγχειρήματος, είναι από μόνο του ένα εγχείρημα, το οποίο απαιτεί σχεδιασμό και δαπάνη πόρων. Προτείνεται το εξής χρονοδιάγραμμα / εργασίες :
- Πρώτο δίμηνο – Εντατικές άτυπες διαβουλεύσεις με άτομα και συλλογικότητες.
- Τρίτος μήνας – Ανοιχτή συνέλευση για τη συγκρότηση συνδιαμόρφωση κείμενου / καλέσματος.
- Τρίτος / Πέμπτος μήνας – Εντατικές συνελεύσεις και προσυνεδριακές τοπικές εκδηλώσεις για τη διοργάνωση της συντακτικής γενικής συνέλευσης.
- Πέμπτος μήνας - Γενική συνέλευση της συμμαχίας υπό τη μορφή του Φεστιβάλ των Κοινών [CommonsFest], υιοθέτηση διακήρυξης, συγκρότηση συντονιστικού, ένταξη ατόμων και εγχειρημάτων στις εργασίες της συμμαχία, συγκρότηση των πρώτων συστάδων.
Σκοπός της φάσης συγκρότησης είναι η συγκρότηση της συμμαχίας με μαζικούς κοινωνικούς όρους μέσα από μια θετική πανηγυρική συλλογική εμπειρία των συμμετεχόντων, δηλαδή η συγκρότηση με όρους προσμονής και προοπτικής για τη συνέχεια. Για την επίτευξη του σκοπού αυτού είναι απαραίτητη η επίγνωση των συμμετεχόντων ότι στην αρχική φάση ενός τέτοιου μετωπικού σχήματος το πολιτικό πλαίσιο οφείλει να είναι μινιμαλιστικό, αν και βαθιά πολιτικό, ώστε να μπορούμε να χτίσουμε πάνω σε αυτό στο μέλλον, προσδίδοντας στη συμμαχία πιο σαφή πολιτικά χαρακτηριστικά.
Σκοπός της επόμενης φάσης, της φάσης εκκίνησης, είναι η παραγωγική εκκίνηση της συμμαχίας. Για να καταστεί μία παραγωγική εκκίνηση εφικτή, είναι απαραίτητη η ουσιαστική εκκίνηση συμπράξεων με τα εξής δύο χαρακτηριστικά : (α) έχουν αποτύπωμα στα κινήματα και απήχηση στον κόσμο των κινημάτων, και (β) έχουν τις μεγαλύτερες πιθανότητες επιτυχίας. Επειδή η επιτυχία, για την αρχική αυτή φάση παραγωγικής εκκίνησης είναι καθοριστική για τη βιωσιμότητα του εγχειρήματος, θα πρέπει να επιλεγχθούν κατ' ανώτατο τρεις συμπράξεις και να συγκεντρωθούν όλες οι δυνάμεις της συμμαχίας στην ευόδωση της επιτυχίας αυτών.
Εφόσον παρέλθουν οι δύο παραπάνω κύκλοι [συγκρότηση / παραγωγική εκκίνηση] με επιτυχία, θα έχει μπει ένα μικρό λιθαράκι για την οργανωτική αναβάθμιση των εγχώριων κινημάτων με όρους και δομές παραγωγικού χαρακτήρα. Το κυριότερο, θα έχει καταδειχθεί σε κινηματικούς χώρους εκτός της συμμαχίας με μη ανταγωνιστικό τρόπο ότι τα κοινωνικά κινήματα μπορούν να κάνουν την υπέρβαση, ενώ οι δημιουργικές πρακτικές της συμμαχίας θα διαχέονται ταχύτατα σε τέτοιους χώρους, οδηγώντας σε αλλαγή παραδείγματος και αφήνοντας πίσω κληρονομημένες παθογένειες του ανταγωνιστικού κινήματος.
Σε κάθε περίπτωση, η πολιτική απεύθυνση της συμμαχίας δεν είναι τα κινήματα αλλά η ίδια η κοινωνία. Η κοινωνία κινητοποιείται, όταν βλέπει να ανοίγεται μπροστά της μία εναλλακτική προοπτική, όταν δηλαδή οι πολλοί πιστέψουν ότι αξίζει να διαθέσουν σε κάτι λίγο από τον εαυτό τους και από την ασφάλειά τους. Στην τρίτη φάση της η συμμαχία πρέπει να πολλαπλασιάσει στα κινήματα τα χαρακτηριστικά εκείνα που θα τους αποδίδουν προοπτική στα μάτια της κοινωνίας.
Επί του Προσωπικού
Μας αναλογούν όλα τα παραπάνω; Ακόμη και δεν αναλογούν σε εμάς, αναλογούν στην Ελληνική κοινωνία, στις δημιουργικές της δυνάμεις όπως εκδηλώθηκαν στον Δεκέμβρη του 2008, στο κίνημα των πλατειών, στο προσφυγικό. Της αξίζει ένα καλύτερο μέλλον. Έχουμε δύο επιλογές : (α) Να μην ανταπεξέλθουμε στην ευθύνη, όπως έχει συμβεί στο παρελθόν, ή (β) Να υπερβούμε τους εαυτούς μας και να τα καταφέρουμε. Όλοι οι όροι είναι στη θέση τους. Λείπουμε μόνο εμείς / εσείς / οι άλλοι / όλοι.