Το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας έθεσε από τις 7/6 έως 20/6 σε δημόσια διαβούλευση το σχέδιο νόμου με τίτλο «Ενεργειακές Κοινότητες και άλλες διατάξεις».
Στόχος είναι να γίνει μια νέα και ολοκληρωμένη θεσμική παρέμβαση στην κατεύθυνση της προώθησης της κοινωνικής οικονομίας στον ενεργειακό τομέα, την προαγωγή της ενεργειακής αειφορείας και της καινοτομίας.
Αντικείμενο δραστηριότητας των Ενεργειακών Κοινοτήτων, σύμφωνα με τη σχετική ανακοίνωση, αποτελεί η παραγωγή, αποθήκευση, ιδιοκατανάλωση, διανομή και προμήθεια ενέργειας, η βελτίωση της ενεργειακής αποδοτικότητας στην τελική χρήση σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο, καθώς και η καταπολέμηση της ενεργειακής φτώχειας. Με το σχέδιο νόμου καθορίζεται το θεσμικό πλαίσιο σύστασης και λειτουργίας των Ενεργειακών Κοινοτήτων στην Ελλάδα.
Ποιοι μπορούν να συμμετάσχουν στις Ενεργειακές Κοινότητες:
Σύμφωνα με πηγές του υπουργείου το στοιχείο της τοπικότητας είναι κεντρικό στο σχεδιασμό των Ενεργειακών Κοινοτήτων, καθώς βασική επιδίωξη του νομοσχεδίου είναι η παραγωγή προστιθέμενης αξίας από τις τοπικές κοινωνίες για τις ίδιες τις τοπικές κοινωνίες. Κεντρικός στόχος του νομοσχεδίου είναι η ενδυνάμωση του ρόλου των τοπικών φορέων στον ενεργειακό σχεδιασμό, ώστε να συμπεριλάβει τη δική τους «φωνή».
Σε αυτό το πλαίσιο, στις Ε.Κοιν. μπορούν να συμμετάσχουν φυσικά πρόσωπα, Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης α΄ και β΄ βαθμού και διάφορα Νομικά Πρόσωπα Ιδιωτικού ή Δημοσίου Δικαίου, με προϋπόθεση να σχετίζονται με τον τόπο δραστηριοποίησης της Ε.Κοιν., κατά τουλάχιστον 75%.
Τα φυσικά πρόσωπα - μέλη πρέπει να έχουν πλήρη ή ψιλή κυριότητα ή επικαρπία σε ακίνητο το οποίο βρίσκεται εντός της περιφερειακής ενότητας της έδρας της Ε.Κοιν. ή να είναι δημότες δήμου της περιφερειακής ενότητας αυτής. Τα νομικά πρόσωπα-μέλη πρέπει να έχουν την έδρα τους εντός της περιφερειακής ενότητας της έδρας της Ε.Κοιν.
Χαρακτήρας των Ε.Κοιν
Οι Ε.Κοιν. είναι αστικοί συνεταιρισμοί και έχουν κατά βάση μη κερδοσκοπικό χαρακτήρα, έχοντας ως βασική τους αρχή τη διάχυση του οφέλους στα μέλη της Ε.Κοιν. καθώς και της τοπικής κοινωνίας. Μπορούν κατ’ εξαίρεση να έχουν και κερδοσκοπικό χαρακτήρα μόνο υπό την προϋπόθεση ότι τα μέλη της Ε.Κοιν. ξεπερνούν τα 15 σε αριθμό και η πλειοψηφία των μελών αυτών είναι φυσικά πρόσωπα (50% συν ένα). Ο χαρακτήρας των Ε.Κοιν. παραμένει αμετάβλητος καθ’ όλη τη διάρκεια τους.
Λήψη αποφάσεων
Η διασφάλιση της ισότητας μεταξύ των εμπλεκόμενων φορέων είναι καίριας σημασίας, ώστε όλοι να έχουν ίσο δικαίωμα στη λήψη αποφάσεων μέσα στις Ενεργειακές Κοινότητες. Γι αυτό το λόγο προβλέπεται σε κάθε μέλος να αντιστοιχεί μία ψήφος ανεξαρτήτως του συνεταιριστικού μεριδίου που αυτό κατέχει.
Συνεταιριστικές Μερίδες
Πέραν της υποχρεωτικής συνεταιριστικής μερίδας, τα μέλη μπορούν να αποκτήσουν μία ή περισσότερες προαιρετικές συνεταιριστικές μερίδες, με ανώτατο όριο συμμετοχής στο συνεταιριστικό κεφάλαιο το 20% για όλα τα φυσικά και νομικά πρόσωπα και το 40% για τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
Διάθεση Κερδών
Καθώς ο χαρακτήρας των Ε.Κοιν. είναι κατά βάση μη κερδοσκοπικός, το υπόλοιπο των καθαρών κερδών, μετά την αφαίρεση των αποθεματικών, δεν διανέμεται στα μέλη, αλλά, με απόφαση της γενικής συνέλευσης, διατίθεται για την εξυπηρέτηση των σκοπών που περιγράφονται στο αντικείμενο δραστηριότητάς τους. Στην περίπτωση Ε.Κοιν. κερδοσκοπικού χαρακτήρα, η διάθεση των κερδών γίνεται μετά από την παρακράτηση τουλάχιστον του 10% για σχηματισμό τακτικού αποθεματικού, εκτός εάν το αποθεματικό έχει εξισωθεί με την συνολική αξία του συνεταιριστικού κεφαλαίου.
Κίνητρα και μέτρα στήριξης των Ε.Κοιν.
Τα κίνητρα για την στήριξη των Ε.Κοιν. είναι φορολογικού, οικονομικού και αδειοδοτικού χαρακτήρα. Μεταξύ άλλων, προβλέπεται:
• Σταθερός φορολογικός συντελεστής, ο οποίος ορίζεται με βάση την ισχύουσα φορολογία κατά τη χρονική περίοδο ίδρυσης των Ε.Κοιν., που ισχύει για πέντε έτη.
• Η ένταξή τους στον Αναπτυξιακό νόμο (ν.4399/2016) όπως ισχύει για τις υπόλοιπες Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις, καθώς και σε διάφορα προγράμματα χρηματοδοτούμενα από εθνικούς ή Ευρωπαϊκούς πόρους που σχετίζονται με το αντικείμενό τους.
• Προτεραιότητα των Ε.Κοιν. από τη ΡΑΕ σχετικά με τη χορήγηση άδειας παραγωγής για σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής από Α.Π.Ε. και Σ.Η.Θ.Υ.Α. (Συμπαραγωγή Ηλεκτρισμού και Θερμότητας Υψηλής Απόδοσης)
• Η δυνατότητα εξαίρεσης τους από τις ανταγωνιστικές διαδικασίες ή η συμμετοχή τους με προνομιακούς όρους, με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας.
• Η απαλλαγή των Ε.Κοιν. από την καταβολή ετήσιου Τέλους διατήρησης δικαιώματος κατοχής άδειας παραγωγής για ηλεκτροπαραγωγή από Α.Π.Ε. και Σ.Η.Θ.Υ.Α.
• Μείωση του ύψους της εγγυητικής επιστολής κατά 50%.
Κοινωνική, Αλληλέγγυα και Συνεργατική Οικονομία - Ενεργειακοί συνεταιρισμοί - "Ενεργειακές Κοινότητες"
Οι προτάσεις της ΠΡΩ.Σ.Κ.ΑΛ.Ο. (Πρωτοβουλία Συνεργασίας για την Κοινωνική και Αλληλέγγυα Οικονομία) για το προσχέδιο νόμου "Ενεργειακές Κοινότητες"
To σχέδιο νόμου για τις «Ενεργειακές Κοινότητες και άλλες διατάξεις», για το οποίο ορίστηκε δημόσια διαβούλευση λίγων ημερών από το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας και τώρα κλείνει οριστικά τη Δευτέρα 26.6, δυστυχώς -σύμφωνα με την ΠΡΩ.Σ.Κ.ΑΛ.Ο.- δεν ανταποκρίνεται σε όσα τόσο καιρό προσδοκούσαν οι πολίτες που επιζητούν την ενεργειακή στροφή σε ανανεώσιμες μορφές ενέργειας και την ενίσχυση της Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας.
Γενικές εισαγωγικές παρατηρήσεις :
Α. Από τη συνδυαστική εξέταση του άρθρου 1,
· στην 1η παραγρ. του οποίου αναφέρεται ότι "Είναι μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, με εξαίρεση την περίπτωση της παραγράφου 4 του άρθρου 2", ενώ
· στην 3η παραγρ. αναφέρεται ότι "Οι Ε.Κοιν. επιδιώκουν οικονομικό οφέλος..."
με το άρθρο 2,
· όπου στην παραγρ. 1.β, προβλέπεται ότι μέλη μιας Ε. Κοιν. μπορούν να είναι και "νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου"
· στην παραγρ. 2.α και γ, προβλέπεται στον ελάχιστο αριθμό μελών να είναι και "νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου"
· και στην παραγρ. 4. προβλέπεται ότι : "Στην περίπτωση που τα μέλη της Ε.Κοιν. είναι τουλάχιστον 15 και το 50% συν ένα εξ΄αυτών είναι φυσικά πρόσωπα, δύναται στο καταστατικό να ορίζεται ότι η Ε.Κοιν. είναι κερδοσκοπικού χαρακτήρα και ότι επιτρέπεται η διανομή κερδών",
προκύπτει ότι οι μεγάλες ανώνυμες εταιρείες που έχουν ήδη άδεια λειτουργίας στο σύνολο της επικράτειας, μπορούν να στήσουν "Ενεργειακές Κοινότητες" παντού, να αξιοποιήσουν το νόμο αυτό σε συνδυασμό με το Ν.1667/86, χωρίς να αλλάξουν τίποτε από τον κερδοσκοπικό χαρακτήρα τους.
Β. Το άρθρο 4 περιορίζει γεωγραφικά τις δραστηριότητες της Ε. Κοιν. εντός της περιφερειακής ενότητας που βρίσκεται η έδρα της Ε.Κοιν." ή "ή εντός όμορης περιφερειακής ενότητας", ή το πολύ εντός της περιφέρειας της έδρας της Ε. Κοιν.
Γ. Το άρθρο 10 προβλέπει οικονομικά κίνητρα, όπως "ειδικές προϋποθέσεις και όρους προνομιακής συμμετοχής ή εξαίρεσης από τις ανταγωνιστικές διαδικασίες υποβολής προσφορών"... απαλλαγές "από την καταβολή του μέρους του ειδικού τέλους"..." από την υποχρέωση καταβολής του Ετήσιου τέλους διατήρησης δικαιώματος κατοχής άδειας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας"..."μείωση του απαιτούμενου ύψους της εγγυητικής επιστολής ...κατά 50%"..."μείωση του απaιτούμενου εταιρικού κεφαλαίου από 600.000 σε 60.000 ευρώ"..."μειωμένα ποσά εγγυήσεων για την εγγραφή στα μητρώα συμμετεχόντων στο πλαίσιο των σχετικών Συμβάσεων Συναλλαγών Ημερήσιου Ενεργειακού Προγραμματισμού (ΗΕΠ) και Διαχείρισης των ηλεκτρικών δικτύων αντίστοιχα"... κλπ. κλπ.
Οι προβλέψεις αυτές όχι μόνο δίνουν συντριπτικό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στις μεγάλες ανώνυμες εταιρείες που έχουν άδεια λειτουργίας στο σύνολο της επικράτειας, έναντι των Ε. Κοιν., αλλά αποτελούν και τη μεγαλύτερη δυνατή προσφορά που θα μπορούσε να φανταστεί κανείς προς τον ιδιωτικό κερδοσκοπικό τομέα της ενέργειας.
Θεμελιώδης πρόταση - θέση :
Οι βασικές αυτές προβλέψεις των άρθρων 1, 2, 4 και 10 του Σ/Ν, αν δεν αναιρεθούν, με τον αποκλεισμό των νομκών προσώπων ιδιωτικού δικαίου ως μελών των Ενεργειακών Κοινοτήτων, καλύτερα να αποσυρθεί συνολικά όλο το Σ/Ν ή να ονομαστεί "μια ακόμη μεγάλη προσφορά προς τον ιδιωτικό κερδοσκοπικό τομέα της ενέργειας".
Οι παρακάτω προτάσεις στα επιμέρους άρθρα του Σ/Ν γίνονται υπό την προϋπόθεση ότι έχουν αποκλειστεί τα νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου από το Σ/Ν συνολικά.
Άρθρο 1, Ορισμός - Σκοπός
παρ. 1. ..."Είναι μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, με εξαίρεση" ...
παρ. 3. "Οι Ε.Κοιν. επιδιώκουν οικονομικό οφέλος μέσω της δραστηριοποίησης στους τομείς"...
Πρόταση 1η : δημιουργεί σύγχιση το ότι από τη μια λέει "μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα" και από την άλλη "επιδιώκουν οικονομικό όφελος". Πιό σαφές και ξεκάθαρο θα ήταν να υιοθετηθούν οι αρχές της Διεθνούς Συνεταιριστικής Συμμαχίας (ICA), οι οποίες διαχωρίζουν τα "πλεονάσματα", που παράγονται από τις συναλλαγές των μελών με το συνεταιρισμό, από τα "κέρδη", που παράγονται από τις συναλλαγές του συνεταιρισμού με τα μη μέλη.
Ο διαχωρισμός αυτός λύνει και το πρόβλημα που δημιουργεί την ανάγκη για την εξαίρεση της παραγρ. 4 του Άρθρου 2.
Άρθρο 2, Μέλη Ενεργειακής Κοινότητας
παραγρ. 3. : "Τουλάχιστον το 75% των μελών πρέπει να σχετίζονται με τον τόπο στον οποίο βρίσκεται η έδρα της Ε.Κοιν."
Πρόταση 2η : Ο γεωγραφικός περιορισμός συγκεκριμένα στους συνεταιρισμούς αποτελεί ιδιαίτερη μεταχείριση σε βάρος τους σε σχέση με τις ιδιωτικές εταιρείες που δεν έχουν τέτοιο περιορισμό. Πρέπει να αφαιρεθεί, αλλιώς είναι ρύθμιση που εξασφαλίζει την υπεροχή της ιδιωτικής κερδοσκοπικής πρωτοβουλίας στον τομέα της ενέργειας, αποκλείοντας τις ενεργ. κοινότητες από έργα μεσαίας και μεγάλης κλίμακας.
παραγρ. 4. : η 1η επισήμανση λύνει το πρόβλημα της πρόσθετης σύγχισης που προκαλεί αυτή η παράγραφος. Οι ενεργειακές κοινότητες δεν πρέπει να λειτουργούν σε βάρος των πολιτών τους μοιράζοντας κέρδη που αποκόμισαν από αυτούς.
Πρόταση 3η : Περιορισμένη διανομή πλεονασμάτων μπορεί να επιτρέπεται, όπως επίσης και περιορισμένη επιστροφή κερδών στη τοπική κοινότητα που τα παρήγαγε. Όχι κέρδη των μελών του συνεταιρισμού που δεν παρήγαγαν τα ίδια.
Άρθρο 3, Συνεταιριστικές Μερίδες Ενεργειακής Κοινότητας
παραγρ. 3. "Η απόφαση του διοικητικού συμβουλίου για μεταβίβαση συνεταιριστικής μερίδας καταχωρείται στο Μητρώο Ε.Κοιν. του Γ.Ε.Μ.Η."
Πρόταση 4η : να προστεθεί "στο τέλος κάθε οικονομικής χρήσης και για το σύνολο της περιόδου".
Άρθρο 6, Διάθεση κερδών
Η αναφορά μόνο σε κέρδη, η έλλειψη διαχωρισμού πλεονασμάτων - κερδών, και η συνεπαγόμενη μη πρόβλεψη περιορισμένης διανομής πλεονασμάτων στα μέλη και κερδών στους παραγωγούς τους, που είναι τα μη μέλη και η τοπική κοινότητα που συναλλάσσονται με την ενεργ. κοιν., είναι προβλέψεις που περιορίζουν τις δυνατότητες ενίσχυσης και ανάπτυξής τους, περιορίζοντας τα κίνητρα συμμετοχής των πολιτών στην ενεργ. κοιν. ως μελών και τη συναλλαγή των πολιτών μαζί της ως μη μελών.
Πρόταση 5η : Πρόβλεψη περιορισμένης διανομής πλεονασμάτων στα μέλη και περιορισμένης διανομής κερδών στα μή μέλη της ενεργ. κοιν. ανάλογα με τις συναλλαγές τους με αυτήν.
Άρθρο 8, Μητρώο Ε.Κοιν. – Δικαιολογητικά
παραγρ. 2. : ... "σε περίπτωση μερικής καταβολής ή μη καταβολής από μέλος ή μέλη του συνεταιριστικού κεφαλαίου, η προσωρινή διοικητική επιτροπή ή το διοικητικό συμβούλιο υποβάλλει και κωδικοποιημένο κείμενο του ισχύοντος καταστατικού που περιλαμβάνει αντίστοιχη μείωση του συνεταιριστικού κεφαλαίου και των συνεταιριστικών μερίδων".
Πρόταση 6η : Η πρόβλεψη πρέπει να αφαιρεθεί τελείως. Στην Ελλάδα της κρίσης είναι υπερβολή να γίνεται μείωση του συνεταιριστικού κεφαλαίου σε ένα 3μηνο, όταν είναι γνωστό ότι η συγκέντρωση του ελάχιστου κεφαλαίου των 100 ευρώ ανα μερίδα καταβάλλεται με δυσκολία και σε αρκετές μηνιαίες δόσεις.
Άρθρο 10, Οικονομικά κίνητρα και μέτρα στήριξης των Ε.Κοιν.
παραγρ. 1 : "Ο συντελεστής φορολογίας εισοδήματος νομικών προσώπων και νομικών οντοτήτων που ισχύει κατά το χρόνο σύστασης της Ε.Κοιν. παραμένει σταθερός για χρονικό διάστημα πέντε (5) ετών".
Στις επενδύσεις μονάδων παραγωγής ενέργειας από ΑΠΕ, ο χρόνος απόσβεσης χωρίς επιδοτήσεις ξεπερνάει πάντα την πενταετία και κυμαίνεται από 8 έως 15 χρόνια.
Πρόταση 7η : Η σταθερότητα του συντελεστή φορολογίας να παραμένει για τουλάχιστον 10 χρόνια.
παραγρ. 2 : "Οι Ε.Κοιν. δύνανται να εντάσσονται στο ν.4399/2016 (Α΄ 117) όπως ισχύει, εφαρμοζομένων αναλογικά των διατάξεων του νόμου αυτού για τις Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις (Κοιν.Σ.Επ.) του ν.4430/2016 (Α’ 205), καθώς και σε άλλα προγράμματα χρηματοδοτούμενα από εθνικούς πόρους ή πόρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετικά με τους σκοπούς τους".
Ο Αναπτυξιακός Νόμος 4399/2016 είναι κομμένος και ραμμένος στα μέτρα της ιδιωτικής κερδοσκοπικής οικονομίας και εκτιμάται ότι θα απορροφήσει για μια ακόμη φορά πάνω από το 95% των δημόσιων ενισχύσεων.
Με την πρόβλεψη αυτή, σε συνδυασμό με τις παραπάνω γενικές εισαγωγικές παρατηρήσεις, προβλέπεται στον τομέα της ενέργειας, να αφαιρεθούν ακόμη και τα ψίχουλα που ήταν να δοθούν για την ανάπτυξη των ΑΠΕ μέσω της Κοινωνικής Αλληλέγγυας Οικονομίας (ΚΑΛΟ), για να δοθούν και πάλι στον ιδιωτικό κερδοσκοπικό τομέα.
Πρόταση 8η : Οι Ε.Κοιν. δύνανται να εντάσσονται στο ν.4399/2016 (Α΄ 117) όπως ισχύει καθώς και σε άλλα προγράμματα χρηματοδοτούμενα από εθνικούς πόρους ή πόρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετικά με τους σκοπούς τους, υπό την προϋπόθεση ότι έχουν ενταχθεί στο Μητρώο Φορέων ΚΑΛΟ του ν.4430/2016 (Α’ 205).
Η ίδια πρόταση (8η) ισχύει και για όλες τις παραγράφους - 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, - οι οποίες αφορούν στα οικονομικά κίνητρα και μέτρα στήριξης των Ε. Κοιν., ώστε αυτά να μην είναι στην πράξη "μια ακόμη μεγάλη προσφορά στον ιδιωτικό κερδοσκοπικό τομέα της ενέργειας".
παραγρ. 11. : " Με την ανωτέρω υπουργική απόφαση δύναται να διαφοροποιείται ο τρόπος συμψηφισμού βάσει του μεγέθους των σταθμών, του επιπέδου τάσης σύνδεσης και των ειδικότερων χαρακτηριστικών των τιμολογίων κατανάλωσης. Με την ίδια απόφαση, με μέγιστο όριο τα 500 kW για τους σταθμούς Α.Π.Ε. και Σ.Η.Θ.Υ.Α., ορίζονται τα ανώτατα όρια εγκατεστημένης ισχύος, διαφοροποιημένα ανά ηλεκτρικό σύστημα διασυνδεδεμένο ή αυτόνομο",...
Το όριο των 500 kW αποτελεί σημαντικό περιοριστικό παράγοντα τόσο από άποψη ισχύος – ενέργειας όσο και πλήθους μελών που μπορούν να συμμετέχουν σε μια Ε.Κοιν. Για παράδειγμα, για ένα Φ/Β σύστημα με Virtual Net Metering, αυτό θα αντιστοιχούσε στην κατανάλωση περίπου 100 μελών. Από την άλλη, υπάρχει πλήθος περιοριστικών παραγόντων που έχουν να κάνουν με τη διαθέσιμη έκταση, με την ικανότητα του δικτύου να απορροφήσει ισχύ από στοχαστική πηγή ενέργειας κλπ, με την απόσταση της εγκατάστασης από το δίκτυο. Συνεπώς η εισαγωγή ακόμη ενός ορίου χωρίς ουσιαστικό λόγο αποδυναμώνει ακόμη περισσότερο τις Ε.Κοιν.
Πρόταση 9η : Δεν πρέπει να μπαίνει όριο. Αν είναι οπωσδήποτε να τεθεί δεν πρέπει να είναι κάτω των 5 MW.
Στόχος είναι να γίνει μια νέα και ολοκληρωμένη θεσμική παρέμβαση στην κατεύθυνση της προώθησης της κοινωνικής οικονομίας στον ενεργειακό τομέα, την προαγωγή της ενεργειακής αειφορείας και της καινοτομίας.
Αντικείμενο δραστηριότητας των Ενεργειακών Κοινοτήτων, σύμφωνα με τη σχετική ανακοίνωση, αποτελεί η παραγωγή, αποθήκευση, ιδιοκατανάλωση, διανομή και προμήθεια ενέργειας, η βελτίωση της ενεργειακής αποδοτικότητας στην τελική χρήση σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο, καθώς και η καταπολέμηση της ενεργειακής φτώχειας. Με το σχέδιο νόμου καθορίζεται το θεσμικό πλαίσιο σύστασης και λειτουργίας των Ενεργειακών Κοινοτήτων στην Ελλάδα.
Ποιοι μπορούν να συμμετάσχουν στις Ενεργειακές Κοινότητες:
Σύμφωνα με πηγές του υπουργείου το στοιχείο της τοπικότητας είναι κεντρικό στο σχεδιασμό των Ενεργειακών Κοινοτήτων, καθώς βασική επιδίωξη του νομοσχεδίου είναι η παραγωγή προστιθέμενης αξίας από τις τοπικές κοινωνίες για τις ίδιες τις τοπικές κοινωνίες. Κεντρικός στόχος του νομοσχεδίου είναι η ενδυνάμωση του ρόλου των τοπικών φορέων στον ενεργειακό σχεδιασμό, ώστε να συμπεριλάβει τη δική τους «φωνή».
Σε αυτό το πλαίσιο, στις Ε.Κοιν. μπορούν να συμμετάσχουν φυσικά πρόσωπα, Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης α΄ και β΄ βαθμού και διάφορα Νομικά Πρόσωπα Ιδιωτικού ή Δημοσίου Δικαίου, με προϋπόθεση να σχετίζονται με τον τόπο δραστηριοποίησης της Ε.Κοιν., κατά τουλάχιστον 75%.
Τα φυσικά πρόσωπα - μέλη πρέπει να έχουν πλήρη ή ψιλή κυριότητα ή επικαρπία σε ακίνητο το οποίο βρίσκεται εντός της περιφερειακής ενότητας της έδρας της Ε.Κοιν. ή να είναι δημότες δήμου της περιφερειακής ενότητας αυτής. Τα νομικά πρόσωπα-μέλη πρέπει να έχουν την έδρα τους εντός της περιφερειακής ενότητας της έδρας της Ε.Κοιν.
Χαρακτήρας των Ε.Κοιν
Οι Ε.Κοιν. είναι αστικοί συνεταιρισμοί και έχουν κατά βάση μη κερδοσκοπικό χαρακτήρα, έχοντας ως βασική τους αρχή τη διάχυση του οφέλους στα μέλη της Ε.Κοιν. καθώς και της τοπικής κοινωνίας. Μπορούν κατ’ εξαίρεση να έχουν και κερδοσκοπικό χαρακτήρα μόνο υπό την προϋπόθεση ότι τα μέλη της Ε.Κοιν. ξεπερνούν τα 15 σε αριθμό και η πλειοψηφία των μελών αυτών είναι φυσικά πρόσωπα (50% συν ένα). Ο χαρακτήρας των Ε.Κοιν. παραμένει αμετάβλητος καθ’ όλη τη διάρκεια τους.
Λήψη αποφάσεων
Η διασφάλιση της ισότητας μεταξύ των εμπλεκόμενων φορέων είναι καίριας σημασίας, ώστε όλοι να έχουν ίσο δικαίωμα στη λήψη αποφάσεων μέσα στις Ενεργειακές Κοινότητες. Γι αυτό το λόγο προβλέπεται σε κάθε μέλος να αντιστοιχεί μία ψήφος ανεξαρτήτως του συνεταιριστικού μεριδίου που αυτό κατέχει.
Συνεταιριστικές Μερίδες
Πέραν της υποχρεωτικής συνεταιριστικής μερίδας, τα μέλη μπορούν να αποκτήσουν μία ή περισσότερες προαιρετικές συνεταιριστικές μερίδες, με ανώτατο όριο συμμετοχής στο συνεταιριστικό κεφάλαιο το 20% για όλα τα φυσικά και νομικά πρόσωπα και το 40% για τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
Διάθεση Κερδών
Καθώς ο χαρακτήρας των Ε.Κοιν. είναι κατά βάση μη κερδοσκοπικός, το υπόλοιπο των καθαρών κερδών, μετά την αφαίρεση των αποθεματικών, δεν διανέμεται στα μέλη, αλλά, με απόφαση της γενικής συνέλευσης, διατίθεται για την εξυπηρέτηση των σκοπών που περιγράφονται στο αντικείμενο δραστηριότητάς τους. Στην περίπτωση Ε.Κοιν. κερδοσκοπικού χαρακτήρα, η διάθεση των κερδών γίνεται μετά από την παρακράτηση τουλάχιστον του 10% για σχηματισμό τακτικού αποθεματικού, εκτός εάν το αποθεματικό έχει εξισωθεί με την συνολική αξία του συνεταιριστικού κεφαλαίου.
Κίνητρα και μέτρα στήριξης των Ε.Κοιν.
Τα κίνητρα για την στήριξη των Ε.Κοιν. είναι φορολογικού, οικονομικού και αδειοδοτικού χαρακτήρα. Μεταξύ άλλων, προβλέπεται:
• Σταθερός φορολογικός συντελεστής, ο οποίος ορίζεται με βάση την ισχύουσα φορολογία κατά τη χρονική περίοδο ίδρυσης των Ε.Κοιν., που ισχύει για πέντε έτη.
• Η ένταξή τους στον Αναπτυξιακό νόμο (ν.4399/2016) όπως ισχύει για τις υπόλοιπες Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις, καθώς και σε διάφορα προγράμματα χρηματοδοτούμενα από εθνικούς ή Ευρωπαϊκούς πόρους που σχετίζονται με το αντικείμενό τους.
• Προτεραιότητα των Ε.Κοιν. από τη ΡΑΕ σχετικά με τη χορήγηση άδειας παραγωγής για σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής από Α.Π.Ε. και Σ.Η.Θ.Υ.Α. (Συμπαραγωγή Ηλεκτρισμού και Θερμότητας Υψηλής Απόδοσης)
• Η δυνατότητα εξαίρεσης τους από τις ανταγωνιστικές διαδικασίες ή η συμμετοχή τους με προνομιακούς όρους, με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας.
• Η απαλλαγή των Ε.Κοιν. από την καταβολή ετήσιου Τέλους διατήρησης δικαιώματος κατοχής άδειας παραγωγής για ηλεκτροπαραγωγή από Α.Π.Ε. και Σ.Η.Θ.Υ.Α.
• Μείωση του ύψους της εγγυητικής επιστολής κατά 50%.
Κοινωνική, Αλληλέγγυα και Συνεργατική Οικονομία - Ενεργειακοί συνεταιρισμοί - "Ενεργειακές Κοινότητες"
Οι προτάσεις της ΠΡΩ.Σ.Κ.ΑΛ.Ο. (Πρωτοβουλία Συνεργασίας για την Κοινωνική και Αλληλέγγυα Οικονομία) για το προσχέδιο νόμου "Ενεργειακές Κοινότητες"
To σχέδιο νόμου για τις «Ενεργειακές Κοινότητες και άλλες διατάξεις», για το οποίο ορίστηκε δημόσια διαβούλευση λίγων ημερών από το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας και τώρα κλείνει οριστικά τη Δευτέρα 26.6, δυστυχώς -σύμφωνα με την ΠΡΩ.Σ.Κ.ΑΛ.Ο.- δεν ανταποκρίνεται σε όσα τόσο καιρό προσδοκούσαν οι πολίτες που επιζητούν την ενεργειακή στροφή σε ανανεώσιμες μορφές ενέργειας και την ενίσχυση της Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας.
Γενικές εισαγωγικές παρατηρήσεις :
Α. Από τη συνδυαστική εξέταση του άρθρου 1,
· στην 1η παραγρ. του οποίου αναφέρεται ότι "Είναι μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, με εξαίρεση την περίπτωση της παραγράφου 4 του άρθρου 2", ενώ
· στην 3η παραγρ. αναφέρεται ότι "Οι Ε.Κοιν. επιδιώκουν οικονομικό οφέλος..."
με το άρθρο 2,
· όπου στην παραγρ. 1.β, προβλέπεται ότι μέλη μιας Ε. Κοιν. μπορούν να είναι και "νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου"
· στην παραγρ. 2.α και γ, προβλέπεται στον ελάχιστο αριθμό μελών να είναι και "νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου"
· και στην παραγρ. 4. προβλέπεται ότι : "Στην περίπτωση που τα μέλη της Ε.Κοιν. είναι τουλάχιστον 15 και το 50% συν ένα εξ΄αυτών είναι φυσικά πρόσωπα, δύναται στο καταστατικό να ορίζεται ότι η Ε.Κοιν. είναι κερδοσκοπικού χαρακτήρα και ότι επιτρέπεται η διανομή κερδών",
προκύπτει ότι οι μεγάλες ανώνυμες εταιρείες που έχουν ήδη άδεια λειτουργίας στο σύνολο της επικράτειας, μπορούν να στήσουν "Ενεργειακές Κοινότητες" παντού, να αξιοποιήσουν το νόμο αυτό σε συνδυασμό με το Ν.1667/86, χωρίς να αλλάξουν τίποτε από τον κερδοσκοπικό χαρακτήρα τους.
Β. Το άρθρο 4 περιορίζει γεωγραφικά τις δραστηριότητες της Ε. Κοιν. εντός της περιφερειακής ενότητας που βρίσκεται η έδρα της Ε.Κοιν." ή "ή εντός όμορης περιφερειακής ενότητας", ή το πολύ εντός της περιφέρειας της έδρας της Ε. Κοιν.
Γ. Το άρθρο 10 προβλέπει οικονομικά κίνητρα, όπως "ειδικές προϋποθέσεις και όρους προνομιακής συμμετοχής ή εξαίρεσης από τις ανταγωνιστικές διαδικασίες υποβολής προσφορών"... απαλλαγές "από την καταβολή του μέρους του ειδικού τέλους"..." από την υποχρέωση καταβολής του Ετήσιου τέλους διατήρησης δικαιώματος κατοχής άδειας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας"..."μείωση του απαιτούμενου ύψους της εγγυητικής επιστολής ...κατά 50%"..."μείωση του απaιτούμενου εταιρικού κεφαλαίου από 600.000 σε 60.000 ευρώ"..."μειωμένα ποσά εγγυήσεων για την εγγραφή στα μητρώα συμμετεχόντων στο πλαίσιο των σχετικών Συμβάσεων Συναλλαγών Ημερήσιου Ενεργειακού Προγραμματισμού (ΗΕΠ) και Διαχείρισης των ηλεκτρικών δικτύων αντίστοιχα"... κλπ. κλπ.
Οι προβλέψεις αυτές όχι μόνο δίνουν συντριπτικό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στις μεγάλες ανώνυμες εταιρείες που έχουν άδεια λειτουργίας στο σύνολο της επικράτειας, έναντι των Ε. Κοιν., αλλά αποτελούν και τη μεγαλύτερη δυνατή προσφορά που θα μπορούσε να φανταστεί κανείς προς τον ιδιωτικό κερδοσκοπικό τομέα της ενέργειας.
Θεμελιώδης πρόταση - θέση :
Οι βασικές αυτές προβλέψεις των άρθρων 1, 2, 4 και 10 του Σ/Ν, αν δεν αναιρεθούν, με τον αποκλεισμό των νομκών προσώπων ιδιωτικού δικαίου ως μελών των Ενεργειακών Κοινοτήτων, καλύτερα να αποσυρθεί συνολικά όλο το Σ/Ν ή να ονομαστεί "μια ακόμη μεγάλη προσφορά προς τον ιδιωτικό κερδοσκοπικό τομέα της ενέργειας".
Οι παρακάτω προτάσεις στα επιμέρους άρθρα του Σ/Ν γίνονται υπό την προϋπόθεση ότι έχουν αποκλειστεί τα νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου από το Σ/Ν συνολικά.
Άρθρο 1, Ορισμός - Σκοπός
παρ. 1. ..."Είναι μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, με εξαίρεση" ...
παρ. 3. "Οι Ε.Κοιν. επιδιώκουν οικονομικό οφέλος μέσω της δραστηριοποίησης στους τομείς"...
Πρόταση 1η : δημιουργεί σύγχιση το ότι από τη μια λέει "μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα" και από την άλλη "επιδιώκουν οικονομικό όφελος". Πιό σαφές και ξεκάθαρο θα ήταν να υιοθετηθούν οι αρχές της Διεθνούς Συνεταιριστικής Συμμαχίας (ICA), οι οποίες διαχωρίζουν τα "πλεονάσματα", που παράγονται από τις συναλλαγές των μελών με το συνεταιρισμό, από τα "κέρδη", που παράγονται από τις συναλλαγές του συνεταιρισμού με τα μη μέλη.
Ο διαχωρισμός αυτός λύνει και το πρόβλημα που δημιουργεί την ανάγκη για την εξαίρεση της παραγρ. 4 του Άρθρου 2.
Άρθρο 2, Μέλη Ενεργειακής Κοινότητας
παραγρ. 3. : "Τουλάχιστον το 75% των μελών πρέπει να σχετίζονται με τον τόπο στον οποίο βρίσκεται η έδρα της Ε.Κοιν."
Πρόταση 2η : Ο γεωγραφικός περιορισμός συγκεκριμένα στους συνεταιρισμούς αποτελεί ιδιαίτερη μεταχείριση σε βάρος τους σε σχέση με τις ιδιωτικές εταιρείες που δεν έχουν τέτοιο περιορισμό. Πρέπει να αφαιρεθεί, αλλιώς είναι ρύθμιση που εξασφαλίζει την υπεροχή της ιδιωτικής κερδοσκοπικής πρωτοβουλίας στον τομέα της ενέργειας, αποκλείοντας τις ενεργ. κοινότητες από έργα μεσαίας και μεγάλης κλίμακας.
παραγρ. 4. : η 1η επισήμανση λύνει το πρόβλημα της πρόσθετης σύγχισης που προκαλεί αυτή η παράγραφος. Οι ενεργειακές κοινότητες δεν πρέπει να λειτουργούν σε βάρος των πολιτών τους μοιράζοντας κέρδη που αποκόμισαν από αυτούς.
Πρόταση 3η : Περιορισμένη διανομή πλεονασμάτων μπορεί να επιτρέπεται, όπως επίσης και περιορισμένη επιστροφή κερδών στη τοπική κοινότητα που τα παρήγαγε. Όχι κέρδη των μελών του συνεταιρισμού που δεν παρήγαγαν τα ίδια.
Άρθρο 3, Συνεταιριστικές Μερίδες Ενεργειακής Κοινότητας
παραγρ. 3. "Η απόφαση του διοικητικού συμβουλίου για μεταβίβαση συνεταιριστικής μερίδας καταχωρείται στο Μητρώο Ε.Κοιν. του Γ.Ε.Μ.Η."
Πρόταση 4η : να προστεθεί "στο τέλος κάθε οικονομικής χρήσης και για το σύνολο της περιόδου".
Άρθρο 6, Διάθεση κερδών
Η αναφορά μόνο σε κέρδη, η έλλειψη διαχωρισμού πλεονασμάτων - κερδών, και η συνεπαγόμενη μη πρόβλεψη περιορισμένης διανομής πλεονασμάτων στα μέλη και κερδών στους παραγωγούς τους, που είναι τα μη μέλη και η τοπική κοινότητα που συναλλάσσονται με την ενεργ. κοιν., είναι προβλέψεις που περιορίζουν τις δυνατότητες ενίσχυσης και ανάπτυξής τους, περιορίζοντας τα κίνητρα συμμετοχής των πολιτών στην ενεργ. κοιν. ως μελών και τη συναλλαγή των πολιτών μαζί της ως μη μελών.
Πρόταση 5η : Πρόβλεψη περιορισμένης διανομής πλεονασμάτων στα μέλη και περιορισμένης διανομής κερδών στα μή μέλη της ενεργ. κοιν. ανάλογα με τις συναλλαγές τους με αυτήν.
Άρθρο 8, Μητρώο Ε.Κοιν. – Δικαιολογητικά
παραγρ. 2. : ... "σε περίπτωση μερικής καταβολής ή μη καταβολής από μέλος ή μέλη του συνεταιριστικού κεφαλαίου, η προσωρινή διοικητική επιτροπή ή το διοικητικό συμβούλιο υποβάλλει και κωδικοποιημένο κείμενο του ισχύοντος καταστατικού που περιλαμβάνει αντίστοιχη μείωση του συνεταιριστικού κεφαλαίου και των συνεταιριστικών μερίδων".
Πρόταση 6η : Η πρόβλεψη πρέπει να αφαιρεθεί τελείως. Στην Ελλάδα της κρίσης είναι υπερβολή να γίνεται μείωση του συνεταιριστικού κεφαλαίου σε ένα 3μηνο, όταν είναι γνωστό ότι η συγκέντρωση του ελάχιστου κεφαλαίου των 100 ευρώ ανα μερίδα καταβάλλεται με δυσκολία και σε αρκετές μηνιαίες δόσεις.
Άρθρο 10, Οικονομικά κίνητρα και μέτρα στήριξης των Ε.Κοιν.
παραγρ. 1 : "Ο συντελεστής φορολογίας εισοδήματος νομικών προσώπων και νομικών οντοτήτων που ισχύει κατά το χρόνο σύστασης της Ε.Κοιν. παραμένει σταθερός για χρονικό διάστημα πέντε (5) ετών".
Στις επενδύσεις μονάδων παραγωγής ενέργειας από ΑΠΕ, ο χρόνος απόσβεσης χωρίς επιδοτήσεις ξεπερνάει πάντα την πενταετία και κυμαίνεται από 8 έως 15 χρόνια.
Πρόταση 7η : Η σταθερότητα του συντελεστή φορολογίας να παραμένει για τουλάχιστον 10 χρόνια.
παραγρ. 2 : "Οι Ε.Κοιν. δύνανται να εντάσσονται στο ν.4399/2016 (Α΄ 117) όπως ισχύει, εφαρμοζομένων αναλογικά των διατάξεων του νόμου αυτού για τις Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις (Κοιν.Σ.Επ.) του ν.4430/2016 (Α’ 205), καθώς και σε άλλα προγράμματα χρηματοδοτούμενα από εθνικούς πόρους ή πόρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετικά με τους σκοπούς τους".
Ο Αναπτυξιακός Νόμος 4399/2016 είναι κομμένος και ραμμένος στα μέτρα της ιδιωτικής κερδοσκοπικής οικονομίας και εκτιμάται ότι θα απορροφήσει για μια ακόμη φορά πάνω από το 95% των δημόσιων ενισχύσεων.
Με την πρόβλεψη αυτή, σε συνδυασμό με τις παραπάνω γενικές εισαγωγικές παρατηρήσεις, προβλέπεται στον τομέα της ενέργειας, να αφαιρεθούν ακόμη και τα ψίχουλα που ήταν να δοθούν για την ανάπτυξη των ΑΠΕ μέσω της Κοινωνικής Αλληλέγγυας Οικονομίας (ΚΑΛΟ), για να δοθούν και πάλι στον ιδιωτικό κερδοσκοπικό τομέα.
Πρόταση 8η : Οι Ε.Κοιν. δύνανται να εντάσσονται στο ν.4399/2016 (Α΄ 117) όπως ισχύει καθώς και σε άλλα προγράμματα χρηματοδοτούμενα από εθνικούς πόρους ή πόρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετικά με τους σκοπούς τους, υπό την προϋπόθεση ότι έχουν ενταχθεί στο Μητρώο Φορέων ΚΑΛΟ του ν.4430/2016 (Α’ 205).
Η ίδια πρόταση (8η) ισχύει και για όλες τις παραγράφους - 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, - οι οποίες αφορούν στα οικονομικά κίνητρα και μέτρα στήριξης των Ε. Κοιν., ώστε αυτά να μην είναι στην πράξη "μια ακόμη μεγάλη προσφορά στον ιδιωτικό κερδοσκοπικό τομέα της ενέργειας".
παραγρ. 11. : " Με την ανωτέρω υπουργική απόφαση δύναται να διαφοροποιείται ο τρόπος συμψηφισμού βάσει του μεγέθους των σταθμών, του επιπέδου τάσης σύνδεσης και των ειδικότερων χαρακτηριστικών των τιμολογίων κατανάλωσης. Με την ίδια απόφαση, με μέγιστο όριο τα 500 kW για τους σταθμούς Α.Π.Ε. και Σ.Η.Θ.Υ.Α., ορίζονται τα ανώτατα όρια εγκατεστημένης ισχύος, διαφοροποιημένα ανά ηλεκτρικό σύστημα διασυνδεδεμένο ή αυτόνομο",...
Το όριο των 500 kW αποτελεί σημαντικό περιοριστικό παράγοντα τόσο από άποψη ισχύος – ενέργειας όσο και πλήθους μελών που μπορούν να συμμετέχουν σε μια Ε.Κοιν. Για παράδειγμα, για ένα Φ/Β σύστημα με Virtual Net Metering, αυτό θα αντιστοιχούσε στην κατανάλωση περίπου 100 μελών. Από την άλλη, υπάρχει πλήθος περιοριστικών παραγόντων που έχουν να κάνουν με τη διαθέσιμη έκταση, με την ικανότητα του δικτύου να απορροφήσει ισχύ από στοχαστική πηγή ενέργειας κλπ, με την απόσταση της εγκατάστασης από το δίκτυο. Συνεπώς η εισαγωγή ακόμη ενός ορίου χωρίς ουσιαστικό λόγο αποδυναμώνει ακόμη περισσότερο τις Ε.Κοιν.
Πρόταση 9η : Δεν πρέπει να μπαίνει όριο. Αν είναι οπωσδήποτε να τεθεί δεν πρέπει να είναι κάτω των 5 MW.
RSS Feed
