Άρης Χατζηστεφάνου – Αποστολή Βαρκελώνη
Καθώς οι αυτονομιστές της Καταλονίας αναζητούν τον αντικαταστάτη του πρώην προέδρου Κάρλες Πουτζντεμόν, ταξιδέψαμε στη Βαρκελώνη, για να συναντήσουμε τη γυναίκα του επικρατέστερου διαδόχου. Μην το πείτε στην αστυνομία, αλλά η Σουζάνα Μπαρέντα επιμένει ότι ο σύζυγός της είναι πολιτικός κρατούμενος.
«Συγγνώμη, αλλά για πρώτη φορά εδώ και μήνες η Καταλονία δεν είναι πρώτο θέμα» μου είπε ο Κάρλες Πρατς, καθώς έτρεχε να πάρει τη θέση του στο στούντιο. Το έλεγε σχεδόν απολογητικά, αλλά και με έναν τόνο ανακούφισης στη φωνή του.
Ως αρχισυντάκτης και παρουσιαστής του κεντρικού δελτίου της δημόσιας καταλανικής τηλεόρασης TV3, είχε κουραστεί να βρίσκεται στο επίκεντρο μιας δημόσιας αντιπαράθεσης, στην οποία οι δημοσιογράφοι δέχονταν πυρά από όλες τις πλευρές.
Η ανακούφισή του όμως διαλύθηκε στα πρώτα δευτερόλεπτα του δελτίου, όταν τον ειδοποίησαν από το κοντρόλ να αλλάξει τη ροή και να βγάλει ζωντανά την ανταποκρίτρια του σταθμού στη Μαδρίτη. Ένας δικαστής είχε μόλις ανακοινώσει ότι ο Τζόρντι Σάντσεζ, ο πρόεδρος της οργάνωσης Καταλανική Εθνική Συνέλευση (ANC) και ένας από τους σημαντικότερους κρατουμένους μετά το δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία, θα παρέμενε στη φυλακή χωρίς ημερομηνία αποφυλάκισης.
Παρακολουθούσα με προσοχή τη στιχομυθία του παρουσιαστή με την ανταποκρίτρια στη Μαδρίτη, όπως μου είχαν πει να κάνω αρκετοί συνάδελφοι από τη Βαρκελώνη. Επέλεγαν πολύ προσεκτικά κάθε τους λέξη και ούτε μια φορά δεν χρησιμοποίησαν τον όρο «πολιτικός κρατούμενος». Λίγο αργότερα ο Κάρλες Πρατς μου εξηγούσε ότι υπάρχουν δικαστικές εντολές για το ποιες λέξεις δεν μπορούν να χρησιμοποιούν οι Ισπανοί δημοσιογράφοι όταν αναφέρονται στο καταλανικό ζήτημα.
Ο Πρατς πιστεύει ότι καλύπτει με επαγγελματισμό την κρίση (και οι βολές που δέχεται από όλες τις πλευρές φαίνεται να επιβεβαιώνουν τον ισχυρισμό του), δεν μπορεί όμως να κρύψει την οργή του, όταν τον ρωτάω για τις δικαστικές παρεμβάσεις. «Φαντάσου να ήμουν χειρουργός», μου λέει, «και να αποφάσιζε ένας δικαστής ή ένας αστυνομικός τι μπορώ να κάνω την ώρα της επέμβασης».
Είναι γεγονός ότι οι αστυνομικοί και οι δικαστές μπαίνουν όλο και συχνότερα στα «χειρουργεία» της ενημέρωσης στη Βαρκελώνη. Από τις ημέρες του δημοψηφίσματος, έχουν πολλαπλασιαστεί οι «εθιμοτυπικές» επισκέψεις της αστυνομίας σε αίθουσες σύνταξης μεγάλων μέσων ενημέρωσης, ενώ σε τουλάχιστον μια περίπτωση εισέβαλαν και σε τυπογραφεία εφημερίδων, με το πρόσχημα ότι αναζητούσαν ενημερωτικό υλικό των Καταλανών αυτονομιστών.
Φεύγοντας από το στούντιο, κατευθύνθηκα προς το σπίτι της Σουζάνα Μπαρέντα, συζύγου του Τζόρντι Σάντσεζ. Θα ήμουν ο πρώτος δημοσιογράφος που θα τη συναντούσε, μετά την ανακοίνωση της νέας δικαστικής απόφασης. Δεν αισθανόμουν όμως καθόλου τυχερός για αυτό το προνόμιο.
«Δεν έχω προλάβει να διαβάσω το σκεπτικό του δικαστηρίου», μου είπε και συμπλήρωσε: «Όπως και όταν τον έβαλαν φυλακή, το έμαθα από τις ειδήσεις… καθώς έβαζα στα παιδιά να φάνε». Από τη μια ημέρα στην άλλη, η Μπαρέντα βρέθηκε να φροντίζει μόνη της τρία παιδιά και τους ενοχλητικούς ξένους δημοσιογράφους.
Η πίεση αυξήθηκε, μάλιστα, από τα τέλη Φεβρουαρίου, όταν τα κόμματα που στηρίζουν την ανεξαρτησία ανακοίνωσαν το σχέδιό τους να εκλέξουν τον Σάντσεζ στη θέση του πρώην προέδρου της Καταλονίας, Κάρλες Πουτζντεμόν.
Μια φορά την εβδομάδα η Μπαρέντα ταξιδεύει για 12 ώρες με τρένα και λεωφορεία για να δει τον σύζυγό της στη φυλακές του Σότο ντε Ρεάλ – 45 λεπτά από τη Μαδρίτη και 650 χιλιόμετρα από τη Βαρκελώνη. «Τις περισσότερες φορές», μου εξηγεί, «τον βλέπω πίσω από ένα τζάμι και μιλάμε με μικρόφωνα. Όταν περάσουν τα 45 λεπτά, ο ήχος κόβεται αυτόματα».
Κρίνοντας την Μπαρέντα από την εξωτερική της εμφάνιση, θα υπέθετα ότι μια τόσο μικροκαμωμένη και γαλήνια γυναίκα θα είχε καταρρεύσει από το βάρος της πίεσης που δέχεται. Ποτέ όμως δεν πρέπει να κρίνεις τους ανθρώπους από την εξωτερική τους εμφάνιση. Λίγες ημέρες αργότερα, τη συνάντησα στην κεφαλή μιας πορείας χιλιάδων Βαρκελωνέζων που διαδήλωναν για την απελευθέρωση των πολιτικών κρατουμένων.
Από τα συνθήματά τους καταλάβαινες ότι ήταν ένα συνονθύλευμα πολιτικών δυνάμεων της Δεξιάς και της Αριστεράς. Κάποιοι φώναζαν «Ο Πουτζντεμόν είναι ο πρόεδρός μας». Άλλοι τραγουδούσαν το Bella Ciao, παραφράζοντας τους στίχους για να προσθέσουν αναφορές στην Καταλονία.
Παντού κυμάτιζαν οι καταλανικές σημαίες. Έλειπαν, όμως, οι σημαίες της Ευρωπαϊκής Ενωσης, τις οποίες συναντούσες σε συγκεντρώσεις πριν από το δημοψήφισμα. Ακόμη και οι πλέον ένθερμοι ευρωπαϊστές αισθάνονται προδομένοι από τις Βρυξέλλες και την ανοχή που έδειξαν στην αστυνομική βαναυσότητα του Ραχόι και τη συνεχιζόμενη φυλάκιση των πολιτικών κρατουμένων.
Η Μπαρέντα θεωρεί ότι οι στιγμές που ζει σήμερα η Καταλονία κουβαλούν έναν απόηχο από το δικτατορικό καθεστώτος του Φράνκο. «Αποκτήσαμε πολιτικούς κρατούμενους και χάσαμε τη διάκριση των εξουσιών», μου λέει.
Μου μιλά για δασκάλους που διώκονται για όσα είπαν σε μαθητές κατά τη διάρκεια του μαθήματος, αλλά και για στελέχη πολιτικών κομμάτων που κατηγορούνται για πράξεις βίας που δεν διέπραξαν ποτέ. «Θα ήθελα ο Τζόρντι να επιστρέψει στο σπίτι, αλλά δεν θα του ζητήσω ποτέ να απαρνηθεί τις ιδέες του. Αποτελούν κομμάτι του εαυτού του και για αυτές τις ιδέες θέλει να τον τιμωρήσει το ισπανικό κράτος», μου είπε.
Καθώς οι αυτονομιστές της Καταλονίας αναζητούν τον αντικαταστάτη του πρώην προέδρου Κάρλες Πουτζντεμόν, ταξιδέψαμε στη Βαρκελώνη, για να συναντήσουμε τη γυναίκα του επικρατέστερου διαδόχου. Μην το πείτε στην αστυνομία, αλλά η Σουζάνα Μπαρέντα επιμένει ότι ο σύζυγός της είναι πολιτικός κρατούμενος.
«Συγγνώμη, αλλά για πρώτη φορά εδώ και μήνες η Καταλονία δεν είναι πρώτο θέμα» μου είπε ο Κάρλες Πρατς, καθώς έτρεχε να πάρει τη θέση του στο στούντιο. Το έλεγε σχεδόν απολογητικά, αλλά και με έναν τόνο ανακούφισης στη φωνή του.
Ως αρχισυντάκτης και παρουσιαστής του κεντρικού δελτίου της δημόσιας καταλανικής τηλεόρασης TV3, είχε κουραστεί να βρίσκεται στο επίκεντρο μιας δημόσιας αντιπαράθεσης, στην οποία οι δημοσιογράφοι δέχονταν πυρά από όλες τις πλευρές.
Η ανακούφισή του όμως διαλύθηκε στα πρώτα δευτερόλεπτα του δελτίου, όταν τον ειδοποίησαν από το κοντρόλ να αλλάξει τη ροή και να βγάλει ζωντανά την ανταποκρίτρια του σταθμού στη Μαδρίτη. Ένας δικαστής είχε μόλις ανακοινώσει ότι ο Τζόρντι Σάντσεζ, ο πρόεδρος της οργάνωσης Καταλανική Εθνική Συνέλευση (ANC) και ένας από τους σημαντικότερους κρατουμένους μετά το δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία, θα παρέμενε στη φυλακή χωρίς ημερομηνία αποφυλάκισης.
Παρακολουθούσα με προσοχή τη στιχομυθία του παρουσιαστή με την ανταποκρίτρια στη Μαδρίτη, όπως μου είχαν πει να κάνω αρκετοί συνάδελφοι από τη Βαρκελώνη. Επέλεγαν πολύ προσεκτικά κάθε τους λέξη και ούτε μια φορά δεν χρησιμοποίησαν τον όρο «πολιτικός κρατούμενος». Λίγο αργότερα ο Κάρλες Πρατς μου εξηγούσε ότι υπάρχουν δικαστικές εντολές για το ποιες λέξεις δεν μπορούν να χρησιμοποιούν οι Ισπανοί δημοσιογράφοι όταν αναφέρονται στο καταλανικό ζήτημα.
Ο Πρατς πιστεύει ότι καλύπτει με επαγγελματισμό την κρίση (και οι βολές που δέχεται από όλες τις πλευρές φαίνεται να επιβεβαιώνουν τον ισχυρισμό του), δεν μπορεί όμως να κρύψει την οργή του, όταν τον ρωτάω για τις δικαστικές παρεμβάσεις. «Φαντάσου να ήμουν χειρουργός», μου λέει, «και να αποφάσιζε ένας δικαστής ή ένας αστυνομικός τι μπορώ να κάνω την ώρα της επέμβασης».
Είναι γεγονός ότι οι αστυνομικοί και οι δικαστές μπαίνουν όλο και συχνότερα στα «χειρουργεία» της ενημέρωσης στη Βαρκελώνη. Από τις ημέρες του δημοψηφίσματος, έχουν πολλαπλασιαστεί οι «εθιμοτυπικές» επισκέψεις της αστυνομίας σε αίθουσες σύνταξης μεγάλων μέσων ενημέρωσης, ενώ σε τουλάχιστον μια περίπτωση εισέβαλαν και σε τυπογραφεία εφημερίδων, με το πρόσχημα ότι αναζητούσαν ενημερωτικό υλικό των Καταλανών αυτονομιστών.
Φεύγοντας από το στούντιο, κατευθύνθηκα προς το σπίτι της Σουζάνα Μπαρέντα, συζύγου του Τζόρντι Σάντσεζ. Θα ήμουν ο πρώτος δημοσιογράφος που θα τη συναντούσε, μετά την ανακοίνωση της νέας δικαστικής απόφασης. Δεν αισθανόμουν όμως καθόλου τυχερός για αυτό το προνόμιο.
«Δεν έχω προλάβει να διαβάσω το σκεπτικό του δικαστηρίου», μου είπε και συμπλήρωσε: «Όπως και όταν τον έβαλαν φυλακή, το έμαθα από τις ειδήσεις… καθώς έβαζα στα παιδιά να φάνε». Από τη μια ημέρα στην άλλη, η Μπαρέντα βρέθηκε να φροντίζει μόνη της τρία παιδιά και τους ενοχλητικούς ξένους δημοσιογράφους.
Η πίεση αυξήθηκε, μάλιστα, από τα τέλη Φεβρουαρίου, όταν τα κόμματα που στηρίζουν την ανεξαρτησία ανακοίνωσαν το σχέδιό τους να εκλέξουν τον Σάντσεζ στη θέση του πρώην προέδρου της Καταλονίας, Κάρλες Πουτζντεμόν.
Μια φορά την εβδομάδα η Μπαρέντα ταξιδεύει για 12 ώρες με τρένα και λεωφορεία για να δει τον σύζυγό της στη φυλακές του Σότο ντε Ρεάλ – 45 λεπτά από τη Μαδρίτη και 650 χιλιόμετρα από τη Βαρκελώνη. «Τις περισσότερες φορές», μου εξηγεί, «τον βλέπω πίσω από ένα τζάμι και μιλάμε με μικρόφωνα. Όταν περάσουν τα 45 λεπτά, ο ήχος κόβεται αυτόματα».
Κρίνοντας την Μπαρέντα από την εξωτερική της εμφάνιση, θα υπέθετα ότι μια τόσο μικροκαμωμένη και γαλήνια γυναίκα θα είχε καταρρεύσει από το βάρος της πίεσης που δέχεται. Ποτέ όμως δεν πρέπει να κρίνεις τους ανθρώπους από την εξωτερική τους εμφάνιση. Λίγες ημέρες αργότερα, τη συνάντησα στην κεφαλή μιας πορείας χιλιάδων Βαρκελωνέζων που διαδήλωναν για την απελευθέρωση των πολιτικών κρατουμένων.
Από τα συνθήματά τους καταλάβαινες ότι ήταν ένα συνονθύλευμα πολιτικών δυνάμεων της Δεξιάς και της Αριστεράς. Κάποιοι φώναζαν «Ο Πουτζντεμόν είναι ο πρόεδρός μας». Άλλοι τραγουδούσαν το Bella Ciao, παραφράζοντας τους στίχους για να προσθέσουν αναφορές στην Καταλονία.
Παντού κυμάτιζαν οι καταλανικές σημαίες. Έλειπαν, όμως, οι σημαίες της Ευρωπαϊκής Ενωσης, τις οποίες συναντούσες σε συγκεντρώσεις πριν από το δημοψήφισμα. Ακόμη και οι πλέον ένθερμοι ευρωπαϊστές αισθάνονται προδομένοι από τις Βρυξέλλες και την ανοχή που έδειξαν στην αστυνομική βαναυσότητα του Ραχόι και τη συνεχιζόμενη φυλάκιση των πολιτικών κρατουμένων.
Η Μπαρέντα θεωρεί ότι οι στιγμές που ζει σήμερα η Καταλονία κουβαλούν έναν απόηχο από το δικτατορικό καθεστώτος του Φράνκο. «Αποκτήσαμε πολιτικούς κρατούμενους και χάσαμε τη διάκριση των εξουσιών», μου λέει.
Μου μιλά για δασκάλους που διώκονται για όσα είπαν σε μαθητές κατά τη διάρκεια του μαθήματος, αλλά και για στελέχη πολιτικών κομμάτων που κατηγορούνται για πράξεις βίας που δεν διέπραξαν ποτέ. «Θα ήθελα ο Τζόρντι να επιστρέψει στο σπίτι, αλλά δεν θα του ζητήσω ποτέ να απαρνηθεί τις ιδέες του. Αποτελούν κομμάτι του εαυτού του και για αυτές τις ιδέες θέλει να τον τιμωρήσει το ισπανικό κράτος», μου είπε.
RSS Feed