Για να το καταλάβουν κάποιοι "αναπτυξιολάγνοι" που βρίσκονται και στην κυβέρνηση αλλά και στον ΣΥΡΙΖΑ!
Dimitris Pashalis
Η προσωπική μου αντίθεση στις εξορύξεις υδρογονανθράκων στην Ήπειρο αλλά και γενικότερα δεν οφείλεται σε λουδιτισμό ή λανθάνοντα αναρχοπρωτογονισμό. Είναι επί της ουσίας και πηγάζει από την εμπειρία που έχω σαν μηχανικός του εμπορικού ναυτικού με θαλάσσια υπηρεσία σε πλοία μεταφοράς αργού πετρελαίου (τάνκερ). Οι υποδομές εξόρυξης, μεταφοράς, επεξεργασίας και φόρτωσης-εκφόρτωσης είναι μεγάλες και βαριές βιομηχανικές εγκαταστάσεις που αλλάζουν δραματικά τον χαρακτήρα των περιοχών που εγκαθίστανται και επηρεάζουν πολύ έντονα και όλες τις υπόλοιπες δραστηριότητες. Ειδικά για την Ήπειρο η προστιθέμενη αξία που θα αποκομίσει η περιοχή και οι κάτοικοι της είναι ελάχιστη έως και μηδαμινή. Οι θέσεις εργασίας που απαιτούνται είναι λίγες και στην πλειοψηφία τους εξειδικευμένες. Αναφέρομαι σε όλο τον κύκλο ζωής των δραστηριοτήτων, ξεκινώντας από την έρευνα για αποκόμιση δεδομένων, ερμηνεία των δεδομένων, ερευνητικές γεωτρήσεις, και εάν βρεθούν εκμεταλλεύσιμα κοιτάσματα, παραγωγικές γεωτρήσεις, δίκτυα αγωγών μεταφοράς, εγκαταστάσεις επεξεργασίας και αποθήκευσης, εγκαταστάσεις διαχείρισης αποβλήτων, και εγκαταστάσεις φόρτωσης πλοίων. Ειδικά για το τελευταίο είναι ο ένας από τους δυο βιώσιμους οικονομικά τρόπους μεταφοράς αργού πετρελαίου, επειδή μιλάμε για μεγάλες ποσότητες. Ο άλλος είναι μέσω αγωγών. Η μεταφορά μέσω τρένου με βαγόνια βυτία, όπως κάνουν στις ΗΠΑ και τον Καναδά πχ, δεν μπορεί να γίνει στην Ήπειρο λόγω έλλειψης σιδηροδρομικών υποδομών. Προσωπική μου εκτίμηση είναι ότι η Repsol θα προτιμήσει την μεταφορά με αγωγούς μέσω Αλβανίας λόγω μικρότερου κόστους, αλλά αυτό είναι μια άλλη κουβέντα.
Ας τα πάρουμε με τη σειρά όμως. Τώρα βρισκόμαστε στο πρώτο στάδιο, αυτό των ερευνών. Προσωπικά είμαι υπέρ των ερευνών γιατί σαν χώρα θα πρέπει να ξέρουμε τι υπάρχει ή δεν υπάρχει, και τι δομή έχει το υπέδαφος μας. Πολύς κόσμος μπερδεύει αυτό το στάδιο με τα επόμενα και αντιδρά με επιχειρήματα που δεν στέκουν (προκαλούν σεισμούς πχ). Αυτό όμως που εξελίσσεται τούτη τη στιγμή στην Ήπειρο είναι άλλο και χειροπιαστό. Η Repsol προσέλαβε κάποια εταιρία που εχει ξεκινήσει τις επιφανειακές γεωτρήσεις βάθους 10 έως 20 μέτρων για την τοποθέτηση λίγων κιλών εκρηκτικών σε κάθε μια, όπου οι ελεγχόμενες αυτές εκρήξεις θα δημιουργήσουν ηχητικά κύματα, η καταγραφή και ερμηνεία των οποίων θα δώσει τα απαιτούμενα δεδομένα. Ήδη έχουμε παραβίαση αυτών που περιγράφονται στο ΠΣΔ (Περιβαλλοντικό Σχέδιο Δράσης) για την εν λόγω δραστηριότητα! Συνολικά προβλέπεται να γίνουν 11.500 γεωτρήσεις σε γραμμές συνολικού μήκους περίπου 4500 χιλιομέτρων και με το καλημέρα ξεκίνησαν τα παρατράγουδα. Επιγραμματικά, μη τήρηση προβλεπόμενων αποστάσεων από οικισμούς, καταγγελίες για γεωτρήσεις σε χωράφια χωρίς να ερωτηθούν καν οι ιδιοκτήτες τους κλπ. Αυτό το δείγμα γραφής δημιουργεί εύλογες ανησυχίες για το μέλλον όταν προχωρήσουν οι ενέργειες στο επόμενο στάδιο που είναι οι ερευνητικές γεωτρήσεις, όπου αυτές ειναι το real thing. Οι κάτοικοι της Ηπείρου έχουν κάθε λόγο να ανησυχούν μια και οι πετρελαϊκές εταιρίες δεν φημίζονται για την τήρηση των περιβαλλοντικών όρων και μέτρων στις δραστηριότητες τους παγκόσμια. Πρόκειται για εταιρίες γίγαντες με τεράστια οικονομική επιφάνεια που διαχρονικά συμπεριφέρονται με τον ίδιο τρόπο. Δεν ενδιαφέρονται για τα μέρη και χώρες που δραστηριοποιούνται και το μόνο που κάνουν είναι να κοιτούν πως θα έχουν μεγαλύτερα κέρδη με κάθε τρόπο και μέσο. H Repsol το 2015 είχε τζίρο 47 δις δολάρια για να καταλάβουμε για τι μεγέθη μιλάμε…
Μιλώντας επί της ουσίας, σε σύσκεψη στο Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας μεταξύ του υπουργού Γιώργου Σταθάκη και των βουλευτών ΣΥΡΙΖΑ της Ηπείρου αναγνωρίστηκε σύμφωνα με δελτίο τύπου από τον ιστότοπο του υπουργείου «η σημασία της αξιοποίησης υδρογονανθράκων για λόγους εθνικού συμφέροντος, καθώς αναμένεται να δώσουν περαιτέρω ώθηση στην ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας».
Εάν είχαμε σαν χώρα αποφασίσει και ορίσει ποιο είναι το εθνικό συμφέρον, ποια τα δομικά του στοιχεία, και ποιοι στρατηγικοί στόχοι και πολιτικές το εξυπηρετούν, η δήλωση αυτή θα αποτύπωνε την πραγματικότητα. Αυτό όμως δεν έχει συμβεί και έρχεται η πολιτεία να καλύψει δια στόματος υπουργού το κενό, αποφασίζοντας apriori ότι οι εξορύξεις υδρογονανθράκων είναι μέρος του εθνικού συμφέροντος χωρίς όμως να έχει απαντηθεί το ερώτημα εάν είναι συμβατές σαν δραστηριότητα με τις υπάρχουσες δραστηριότητες και την περαιτέρω παραγωγική πορεία της Ηπείρου και της χώρας γενικότερα.
Στην Ήπειρο υπάρχει βιομηχανική δραστηριότητα που προφανώς θα συνεχίσει να υπάρχει αλλά και να αναπτύσσεται, αλλά τα βαριά χαρτιά για την παραγωγική της ανασυγκρότηση και το αύριο, είναι τα βουνά, η βιοποικιλότητα, τα δάση, τα ξακουστά νερά της.
Η πραγματική βαριά βιομηχανία της Ηπείρου είναι ο τουρισμός, οι ξακουστοί αμπελώνες και τα κρασιά Ζίτσας, οι παραλίες της, τα βουνά της, τα ποτάμια της, τα νερά της που εμφιαλώνονται και εξάγονται σε όλο τον κόσμο, τα γαλακτοκομικά προϊόντα της, η αειφορική διαχείριση των δασών της, η κτηνοτροφία, η γεωργία, η μελισσοκομία, οι ιχθυοκαλλιέργειες, η βιοποικιλότητα, και βεβαίως τα άυλα αγαθά της φυσικής ομορφιάς και πολιτιστικής κληρονομιάς.
Το μεγάλο στοίχημα για την χώρα είναι η επενακατοίκηση της υπαίθρου για να ξαναζωντανέψουν τα πάμπολα χωριά, που ερημώθηκαν μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο και τον εμφύλιο. Σήμερα είναι ώριμες οι συνθήκες και η σύγχρονη εποχή και τεχνολογία μας επιτρέπει να απολαμβάνουμε τις ίδιες ευκολίες και υπηρεσίες όπου κι αν είμαστε.
Αυτός είναι ο ουσιαστικότερος στόχος, και με την μεγαλύτερη προστιθέμενη αξία όχι μόνο για την Ήπειρο αλλά για όλη την χώρα. Η εκμετάλλευση υδρογονανθράκων είναι πολύ εξειδικευμένη δραστηριότητα και δεν συμβάλλει καθοριστικά και πολλαπλασιαστικά στην καθημερινότητα και ανάπτυξη των τοπικών κοινωνιών. Το αντίθετο μάλιστα, μπορεί να λειτουργήσει και αποτρεπτικά.
Το υπάρχον παραγωγικό μοντέλο της Ηπείρου και η ανάπτυξη του είναι αντίθετα με τον συνολικό κύκλο εργασιών του πετρελαίου, γιατί πρόκειται για αντιδιαμετρικά αντίθετα παραγωγικά μοντέλα, αμοιβαία αποκλειόμενα. Είναι σαν να προσπαθούμε να ανακατέψουμε λάδι με νερό.
Η εθνική προτεραιότητα για την Ήπειρο θα πρέπει να κινηθεί σε αυτά τα πλαίσια και όχι να δεσμευτεί για τις επόμενες δεκαετίες στις εξορύξεις υδρογονανθράκων, από τους οποίους η Ηπειρώτικη κοινωνία θα καρπωθεί δυσανάλογα μικρή προστιθέμενη αξία, αλλά παράλληλα θα επωμιστεί όλους τους κινδύνους, και το κόστος τους.
Κλείνοντας δεν μπορώ να μην αναφέρω το παράδειγμα της κομητείας Napa στην Καλιφόρνια που οι νομοθέτες πάγωσαν με νόμο το 1995 τις χρήσεις γης στις υπάρχουσες μέχρι το 2020. Η Napa Valley είναι η κομητεία του κρασιού και της ελιάς και είναι παγκόσμια ξακουστή. Αυτό που έκαναν είναι το αυτονόητο, εξασφάλισαν ότι καμία άλλη δραστηριότητα δεν θα παρεμβληθεί για να πλήξει τις κερδοφόρες υπάρχουσες. Αυτό δεν σημαίνει ότι όλοι είναι αγρότες ή οινοπαραγωγοί, η περιοχή έχει και βιομηχανικές δραστηριότητες προφανώς. Τι επέλεξαν να κάνουν όμως; Να διαφυλάξουν το Brand name τους πάνω απ’ όλα!
Μήπως αυτό που είπε ο Ελύτης για ελιά, αμπέλι και καράβι είναι ο ορισμός του Ελληνικού Brand name;
Dimitris Pashalis
Η προσωπική μου αντίθεση στις εξορύξεις υδρογονανθράκων στην Ήπειρο αλλά και γενικότερα δεν οφείλεται σε λουδιτισμό ή λανθάνοντα αναρχοπρωτογονισμό. Είναι επί της ουσίας και πηγάζει από την εμπειρία που έχω σαν μηχανικός του εμπορικού ναυτικού με θαλάσσια υπηρεσία σε πλοία μεταφοράς αργού πετρελαίου (τάνκερ). Οι υποδομές εξόρυξης, μεταφοράς, επεξεργασίας και φόρτωσης-εκφόρτωσης είναι μεγάλες και βαριές βιομηχανικές εγκαταστάσεις που αλλάζουν δραματικά τον χαρακτήρα των περιοχών που εγκαθίστανται και επηρεάζουν πολύ έντονα και όλες τις υπόλοιπες δραστηριότητες. Ειδικά για την Ήπειρο η προστιθέμενη αξία που θα αποκομίσει η περιοχή και οι κάτοικοι της είναι ελάχιστη έως και μηδαμινή. Οι θέσεις εργασίας που απαιτούνται είναι λίγες και στην πλειοψηφία τους εξειδικευμένες. Αναφέρομαι σε όλο τον κύκλο ζωής των δραστηριοτήτων, ξεκινώντας από την έρευνα για αποκόμιση δεδομένων, ερμηνεία των δεδομένων, ερευνητικές γεωτρήσεις, και εάν βρεθούν εκμεταλλεύσιμα κοιτάσματα, παραγωγικές γεωτρήσεις, δίκτυα αγωγών μεταφοράς, εγκαταστάσεις επεξεργασίας και αποθήκευσης, εγκαταστάσεις διαχείρισης αποβλήτων, και εγκαταστάσεις φόρτωσης πλοίων. Ειδικά για το τελευταίο είναι ο ένας από τους δυο βιώσιμους οικονομικά τρόπους μεταφοράς αργού πετρελαίου, επειδή μιλάμε για μεγάλες ποσότητες. Ο άλλος είναι μέσω αγωγών. Η μεταφορά μέσω τρένου με βαγόνια βυτία, όπως κάνουν στις ΗΠΑ και τον Καναδά πχ, δεν μπορεί να γίνει στην Ήπειρο λόγω έλλειψης σιδηροδρομικών υποδομών. Προσωπική μου εκτίμηση είναι ότι η Repsol θα προτιμήσει την μεταφορά με αγωγούς μέσω Αλβανίας λόγω μικρότερου κόστους, αλλά αυτό είναι μια άλλη κουβέντα.
Ας τα πάρουμε με τη σειρά όμως. Τώρα βρισκόμαστε στο πρώτο στάδιο, αυτό των ερευνών. Προσωπικά είμαι υπέρ των ερευνών γιατί σαν χώρα θα πρέπει να ξέρουμε τι υπάρχει ή δεν υπάρχει, και τι δομή έχει το υπέδαφος μας. Πολύς κόσμος μπερδεύει αυτό το στάδιο με τα επόμενα και αντιδρά με επιχειρήματα που δεν στέκουν (προκαλούν σεισμούς πχ). Αυτό όμως που εξελίσσεται τούτη τη στιγμή στην Ήπειρο είναι άλλο και χειροπιαστό. Η Repsol προσέλαβε κάποια εταιρία που εχει ξεκινήσει τις επιφανειακές γεωτρήσεις βάθους 10 έως 20 μέτρων για την τοποθέτηση λίγων κιλών εκρηκτικών σε κάθε μια, όπου οι ελεγχόμενες αυτές εκρήξεις θα δημιουργήσουν ηχητικά κύματα, η καταγραφή και ερμηνεία των οποίων θα δώσει τα απαιτούμενα δεδομένα. Ήδη έχουμε παραβίαση αυτών που περιγράφονται στο ΠΣΔ (Περιβαλλοντικό Σχέδιο Δράσης) για την εν λόγω δραστηριότητα! Συνολικά προβλέπεται να γίνουν 11.500 γεωτρήσεις σε γραμμές συνολικού μήκους περίπου 4500 χιλιομέτρων και με το καλημέρα ξεκίνησαν τα παρατράγουδα. Επιγραμματικά, μη τήρηση προβλεπόμενων αποστάσεων από οικισμούς, καταγγελίες για γεωτρήσεις σε χωράφια χωρίς να ερωτηθούν καν οι ιδιοκτήτες τους κλπ. Αυτό το δείγμα γραφής δημιουργεί εύλογες ανησυχίες για το μέλλον όταν προχωρήσουν οι ενέργειες στο επόμενο στάδιο που είναι οι ερευνητικές γεωτρήσεις, όπου αυτές ειναι το real thing. Οι κάτοικοι της Ηπείρου έχουν κάθε λόγο να ανησυχούν μια και οι πετρελαϊκές εταιρίες δεν φημίζονται για την τήρηση των περιβαλλοντικών όρων και μέτρων στις δραστηριότητες τους παγκόσμια. Πρόκειται για εταιρίες γίγαντες με τεράστια οικονομική επιφάνεια που διαχρονικά συμπεριφέρονται με τον ίδιο τρόπο. Δεν ενδιαφέρονται για τα μέρη και χώρες που δραστηριοποιούνται και το μόνο που κάνουν είναι να κοιτούν πως θα έχουν μεγαλύτερα κέρδη με κάθε τρόπο και μέσο. H Repsol το 2015 είχε τζίρο 47 δις δολάρια για να καταλάβουμε για τι μεγέθη μιλάμε…
Μιλώντας επί της ουσίας, σε σύσκεψη στο Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας μεταξύ του υπουργού Γιώργου Σταθάκη και των βουλευτών ΣΥΡΙΖΑ της Ηπείρου αναγνωρίστηκε σύμφωνα με δελτίο τύπου από τον ιστότοπο του υπουργείου «η σημασία της αξιοποίησης υδρογονανθράκων για λόγους εθνικού συμφέροντος, καθώς αναμένεται να δώσουν περαιτέρω ώθηση στην ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας».
Εάν είχαμε σαν χώρα αποφασίσει και ορίσει ποιο είναι το εθνικό συμφέρον, ποια τα δομικά του στοιχεία, και ποιοι στρατηγικοί στόχοι και πολιτικές το εξυπηρετούν, η δήλωση αυτή θα αποτύπωνε την πραγματικότητα. Αυτό όμως δεν έχει συμβεί και έρχεται η πολιτεία να καλύψει δια στόματος υπουργού το κενό, αποφασίζοντας apriori ότι οι εξορύξεις υδρογονανθράκων είναι μέρος του εθνικού συμφέροντος χωρίς όμως να έχει απαντηθεί το ερώτημα εάν είναι συμβατές σαν δραστηριότητα με τις υπάρχουσες δραστηριότητες και την περαιτέρω παραγωγική πορεία της Ηπείρου και της χώρας γενικότερα.
Στην Ήπειρο υπάρχει βιομηχανική δραστηριότητα που προφανώς θα συνεχίσει να υπάρχει αλλά και να αναπτύσσεται, αλλά τα βαριά χαρτιά για την παραγωγική της ανασυγκρότηση και το αύριο, είναι τα βουνά, η βιοποικιλότητα, τα δάση, τα ξακουστά νερά της.
Η πραγματική βαριά βιομηχανία της Ηπείρου είναι ο τουρισμός, οι ξακουστοί αμπελώνες και τα κρασιά Ζίτσας, οι παραλίες της, τα βουνά της, τα ποτάμια της, τα νερά της που εμφιαλώνονται και εξάγονται σε όλο τον κόσμο, τα γαλακτοκομικά προϊόντα της, η αειφορική διαχείριση των δασών της, η κτηνοτροφία, η γεωργία, η μελισσοκομία, οι ιχθυοκαλλιέργειες, η βιοποικιλότητα, και βεβαίως τα άυλα αγαθά της φυσικής ομορφιάς και πολιτιστικής κληρονομιάς.
Το μεγάλο στοίχημα για την χώρα είναι η επενακατοίκηση της υπαίθρου για να ξαναζωντανέψουν τα πάμπολα χωριά, που ερημώθηκαν μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο και τον εμφύλιο. Σήμερα είναι ώριμες οι συνθήκες και η σύγχρονη εποχή και τεχνολογία μας επιτρέπει να απολαμβάνουμε τις ίδιες ευκολίες και υπηρεσίες όπου κι αν είμαστε.
Αυτός είναι ο ουσιαστικότερος στόχος, και με την μεγαλύτερη προστιθέμενη αξία όχι μόνο για την Ήπειρο αλλά για όλη την χώρα. Η εκμετάλλευση υδρογονανθράκων είναι πολύ εξειδικευμένη δραστηριότητα και δεν συμβάλλει καθοριστικά και πολλαπλασιαστικά στην καθημερινότητα και ανάπτυξη των τοπικών κοινωνιών. Το αντίθετο μάλιστα, μπορεί να λειτουργήσει και αποτρεπτικά.
Το υπάρχον παραγωγικό μοντέλο της Ηπείρου και η ανάπτυξη του είναι αντίθετα με τον συνολικό κύκλο εργασιών του πετρελαίου, γιατί πρόκειται για αντιδιαμετρικά αντίθετα παραγωγικά μοντέλα, αμοιβαία αποκλειόμενα. Είναι σαν να προσπαθούμε να ανακατέψουμε λάδι με νερό.
Η εθνική προτεραιότητα για την Ήπειρο θα πρέπει να κινηθεί σε αυτά τα πλαίσια και όχι να δεσμευτεί για τις επόμενες δεκαετίες στις εξορύξεις υδρογονανθράκων, από τους οποίους η Ηπειρώτικη κοινωνία θα καρπωθεί δυσανάλογα μικρή προστιθέμενη αξία, αλλά παράλληλα θα επωμιστεί όλους τους κινδύνους, και το κόστος τους.
Κλείνοντας δεν μπορώ να μην αναφέρω το παράδειγμα της κομητείας Napa στην Καλιφόρνια που οι νομοθέτες πάγωσαν με νόμο το 1995 τις χρήσεις γης στις υπάρχουσες μέχρι το 2020. Η Napa Valley είναι η κομητεία του κρασιού και της ελιάς και είναι παγκόσμια ξακουστή. Αυτό που έκαναν είναι το αυτονόητο, εξασφάλισαν ότι καμία άλλη δραστηριότητα δεν θα παρεμβληθεί για να πλήξει τις κερδοφόρες υπάρχουσες. Αυτό δεν σημαίνει ότι όλοι είναι αγρότες ή οινοπαραγωγοί, η περιοχή έχει και βιομηχανικές δραστηριότητες προφανώς. Τι επέλεξαν να κάνουν όμως; Να διαφυλάξουν το Brand name τους πάνω απ’ όλα!
Μήπως αυτό που είπε ο Ελύτης για ελιά, αμπέλι και καράβι είναι ο ορισμός του Ελληνικού Brand name;
RSS Feed
