Σε μία από τις πιο αρχαίες τεχνικές χτισίματος με γήινα υλικά, το κομπ, χρησιμοποιούνται τα χέρια και τα πόδια για να σχηματιστούν μάζες πηλού αναμεμιγμένου με άμμο και άχυρο οι οποίες τοποθετούνται η μία πάνω στην άλλη διαμορφώνοντας έτσι μονολιθικές κατασκευές με μεγάλη σταθερότητα. Η λέξη κομπ προέρχεται από μια παλιά αγγλική λέξη cob που σημαίνει σβώλος.
Η διαφορά του κομπ από το κτίσιμο με πλίνθους συνίσταται στην ευκολία της κατασκευής και την ελευθερία του σχεδιασμού. Εφόσον δεν απαιτούνται ίσιες φόρμες ή καλούπια το ίδιο το υλικό οδηγεί σε οργανικά σχήματα: καμπύλοι τοίχοι, θόλοι και αψίδες. Χτίζοντας με το κομπ είναι εμπειρία παρόμοια με γλυπτική με πηλό.
Τα γήινα σπίτια είναι δροσερά το καλοκαίρι και ζεστά τον χειμώνα. Η αντοχή τους σε μια μεγάλη γκάμα καιρικών συνθηκών τα κάνει άνετα και βιώσιμα στα πιο κρύα κλίματα αλλά και συνθήκες ερήμου. Οι τοίχοι με πάχος που κυμαίνεται από 40 έως και 60 εκατοστά έχουν τεράστια θερμική μάζα και επαρκή μόνωση ειδική για χρήση παθητικών ηλιακών συστημάτων θέρμανσης. Απαιτείται ελάχιστη πρόσθετη θέρμανση τον χειμώνα και καθόλου ψύξη ακόμη και τις πιο ζεστές μέρες. Το κομπ χρησιμοποιήθηκε επί χιλιετίες ακόμη και στις σκληρές κλιματολογικές συνθήκες των βρετανικών ακτών στο ύψος των Αλεούτιων νήσων.
Σύμφωνα με την Ελληνική νομοθεσία αλλά και αυτή των περισσότερων ευρωπαικών χωρών, δεν μπορεί τοιχοποιία από πλιθιά ή cob να φέρει φορτία γιατί δεν υπάρχει τρόπος να αποδειχθεί η στατικότητά της. Δεν υπάρχει όμως κανένα πρόβλημα στην έκδοση οικοδομικής άδειας στην περίπτωση που υπάρχει άλλη κατασκευή (από μπετό, σίδερο ή ξύλο) που θα φέρει το φορτίο της στέγης. Σε αυτή την περίπτωση ο πηλός, το άχυρο κλπ, θα χρησιμοποιείται σαν μέσο πλήρωσης των τοίχων. Έχουν ήδη αδειοδοτηθεί πολλές κατοικίες με αυτό τον τρόπο ακόμη και με τους καινούργιους ενεργειακούς κανονισμούς. Ταυτόχρονα όμως υπάρχουν ήδη και σπίτια που έχουν οικοδομική άδεια για κλασική δόμηση με μπετόν και τούβλα και χτίστηκαν με την τεχνική του κόμπ χωρίς ποτέ κάποια υπηρεσία να ενοχλήσει τους ιδιοκτήτες γι” αυτή τους την παρέμβαση αλλά και σπίτια χωρίς άδεια μια και αν χρειαστεί να κατεδαφιτούν το κόστος κατεδάφισης είναι ανάλογα μικρό με αυτό της κατασκευής τους.
Το ιδανικό βέβαια θα ήταν να ασχοληθεί η πολιτεία και οι πανεπιστημιακοί φορείς με την στατικότητα του χώματος για να μπορέσουμε κάποτε να έχουμε και πρότυπα για τα χωμάτινα σπίτια.
Στη συνοικία των Παλαιών στην πόλη του Βόλου ανεγείρεται αυτό τον καιρό το πρώτο σπίτι από αχυροπηλό, κοινώς κομπ, σε αστικό ιστό. Μάλιστα, το σπίτι έχει λάβει κανονική οικοδομική άδεια, φέρει φωτοβολταϊκά και θα φιλοξενεί ένα υδροπονικό λαχανόκηπο.
Οι εργασίες ξεκίνησαν την περασμένη Δευτέρα και σύντομα θα ολοκληρωθούν, ενώ μέσα στο φθινόπωρο αναμένεται να κατοικηθεί.
Όπως μεταδίδει το ΑΠΕ-ΜΠΕ, πρόκειται για διώροφη οικοδομή αποτελούμενη από δύο διαφορετικές κατοικίες συνολικού εμβαδού 131 τετραγωνικών μέτρων. Βασικό πλεονέκτημα της κατασκευής είναι η χαμηλή ενεργειακή κατανάλωση.
Όπως εξηγεί η αρχιτέκτων του έργου κα. Βάνα Γεωργαλά η οποία θα κατοικήσει και το κτήριο βασικό της μέλημα ήταν η επιλογή του οικοπέδου, αλλά και υλικών με χαμηλό περιβαλλοντικό αποτύπωμα και μακρά παράδοση χρήσης στη Θεσσαλία, όπως το άχυρο, η λάσπη και το ξύλο για τον σκελετό.
«Δεν έχω βάλει μπετόν και σίδερα, παρά μόνο σε μικρές ποσότητες καταναγκασμού στη θεμελιακή του βάση, και αυτό γιατί στη συνοικία Παλαιά δεν υφίσταται πραγματικός λόφος, αλλά προήλθε από μπαζώματα αρχαιοτήτων, αφού ο οικισμός κατοικείται εδώ και πολλά χρόνια», λέει.
Όλο το σπίτι έχει ξύλινες κολόνες και η στέγη λόγω του κανονισμού της περιοχής είναι από κεραμίδι ρωμαϊκού τύπου. Επίσης χρησιμοποιήθηκαν στη βάση του κτίσματος τούβλα από ανακυκλώσιμα υλικά, προκειμένου τα “πέδιλα” του σπιτιού να είναι στεγνά.
Στην ανατολική και δυτική όψη του κτηρίου θα τοποθετηθούν φωτοβολταϊκά συστήματα, ενώ στην κολόνα της καμινάδας θα φυτευτεί μια υδροπονική καλλιέργεια φράουλας. Τέλος, μποστάνι θα υπάρχει και στον φράχτη της κατοικίας.
Το σπίτι μας είναι προέκταση του εαυτού μας. Αντικατοπτρίζει τα συναισθήματά μας για το περιβάλλον και ταυτόχρονα τα διαμορφώνει. Όπως λοιπόν το κέλυφος ενός μαλακίου είναι και μέρος του, έτσι και το σπίτι μας είναι μέρος του εαυτού μας. Πρέπει να ταιριάζει με τις ανάγκες μας και να μας παρέχει ασφάλεια και άνεση.
Το πάτημα της λάσπης και η ανάμιξη του cob συγκινεί σχεδόν όλους τους ανθρώπους με ένα πρωτόγονο τρόπο. Όλοι ξέρουμε ενστικτωδώς τι να κάνουμε, το κάνουμε καλά και το απολαμβάνουμε. Μέσα σε λίγα λεπτά ακόμα και μικρά παιδιά είναι σε θέση να διδάξουν ενήλικες. Είναι σαν να έχουν περάσει στην κυτταρική μας μνήμη αυτές οι τόσο αρχέγονες διαδικασίες.
Κάποτε το χτίσιμο ενός χωμάτινου σπιτιού ήταν μια δεξιότητα γνωστή σε μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού μιας και όλοι έχτιζαν τα σπίτια μόνοι τους αφού μαζεύονταν σε ομάδες συγγενών και φίλων. Τώρα πρέπει να ξαναρχίσουμε από την αρχή εκπαιδεύοντας και εκπαιδευόμενοι.
Το να έχεις βοηθούς, ακόμα και χωρίς καμία εμπειρία, όταν χτίζεις το σπίτι σου, είναι γενικά προτιμότερο από το να χτίζεις μόνος. Μπορεί να έχεις την τύχη να βρεις έμπειρους βοηθούς, αλλά το πιο πιθανό είναι να πέσεις σε νεοφώτιστους. Άσχετα με το πόσο έμπειρος ή άπειρος είναι κάποιος υπάρχουν πολλά που μπορεί να διδάξει αλλά και να μάθει.
Περισσότερες πληροφορίες για το τι είναι η δόμηση με κομπ, η βιοκλιματική αρχιτεκτονική, για να γνωρίσετε ανθρώπους που χτίζουν με κομπ βοηθώντας και αλληλοεκπαιδεύοντας αλλήλους μπορείτε να βρείτε στον δικτυακό τόπο: http://cob.gr/
Η διαφορά του κομπ από το κτίσιμο με πλίνθους συνίσταται στην ευκολία της κατασκευής και την ελευθερία του σχεδιασμού. Εφόσον δεν απαιτούνται ίσιες φόρμες ή καλούπια το ίδιο το υλικό οδηγεί σε οργανικά σχήματα: καμπύλοι τοίχοι, θόλοι και αψίδες. Χτίζοντας με το κομπ είναι εμπειρία παρόμοια με γλυπτική με πηλό.
Τα γήινα σπίτια είναι δροσερά το καλοκαίρι και ζεστά τον χειμώνα. Η αντοχή τους σε μια μεγάλη γκάμα καιρικών συνθηκών τα κάνει άνετα και βιώσιμα στα πιο κρύα κλίματα αλλά και συνθήκες ερήμου. Οι τοίχοι με πάχος που κυμαίνεται από 40 έως και 60 εκατοστά έχουν τεράστια θερμική μάζα και επαρκή μόνωση ειδική για χρήση παθητικών ηλιακών συστημάτων θέρμανσης. Απαιτείται ελάχιστη πρόσθετη θέρμανση τον χειμώνα και καθόλου ψύξη ακόμη και τις πιο ζεστές μέρες. Το κομπ χρησιμοποιήθηκε επί χιλιετίες ακόμη και στις σκληρές κλιματολογικές συνθήκες των βρετανικών ακτών στο ύψος των Αλεούτιων νήσων.
Σύμφωνα με την Ελληνική νομοθεσία αλλά και αυτή των περισσότερων ευρωπαικών χωρών, δεν μπορεί τοιχοποιία από πλιθιά ή cob να φέρει φορτία γιατί δεν υπάρχει τρόπος να αποδειχθεί η στατικότητά της. Δεν υπάρχει όμως κανένα πρόβλημα στην έκδοση οικοδομικής άδειας στην περίπτωση που υπάρχει άλλη κατασκευή (από μπετό, σίδερο ή ξύλο) που θα φέρει το φορτίο της στέγης. Σε αυτή την περίπτωση ο πηλός, το άχυρο κλπ, θα χρησιμοποιείται σαν μέσο πλήρωσης των τοίχων. Έχουν ήδη αδειοδοτηθεί πολλές κατοικίες με αυτό τον τρόπο ακόμη και με τους καινούργιους ενεργειακούς κανονισμούς. Ταυτόχρονα όμως υπάρχουν ήδη και σπίτια που έχουν οικοδομική άδεια για κλασική δόμηση με μπετόν και τούβλα και χτίστηκαν με την τεχνική του κόμπ χωρίς ποτέ κάποια υπηρεσία να ενοχλήσει τους ιδιοκτήτες γι” αυτή τους την παρέμβαση αλλά και σπίτια χωρίς άδεια μια και αν χρειαστεί να κατεδαφιτούν το κόστος κατεδάφισης είναι ανάλογα μικρό με αυτό της κατασκευής τους.
Το ιδανικό βέβαια θα ήταν να ασχοληθεί η πολιτεία και οι πανεπιστημιακοί φορείς με την στατικότητα του χώματος για να μπορέσουμε κάποτε να έχουμε και πρότυπα για τα χωμάτινα σπίτια.
Στη συνοικία των Παλαιών στην πόλη του Βόλου ανεγείρεται αυτό τον καιρό το πρώτο σπίτι από αχυροπηλό, κοινώς κομπ, σε αστικό ιστό. Μάλιστα, το σπίτι έχει λάβει κανονική οικοδομική άδεια, φέρει φωτοβολταϊκά και θα φιλοξενεί ένα υδροπονικό λαχανόκηπο.
Οι εργασίες ξεκίνησαν την περασμένη Δευτέρα και σύντομα θα ολοκληρωθούν, ενώ μέσα στο φθινόπωρο αναμένεται να κατοικηθεί.
Όπως μεταδίδει το ΑΠΕ-ΜΠΕ, πρόκειται για διώροφη οικοδομή αποτελούμενη από δύο διαφορετικές κατοικίες συνολικού εμβαδού 131 τετραγωνικών μέτρων. Βασικό πλεονέκτημα της κατασκευής είναι η χαμηλή ενεργειακή κατανάλωση.
Όπως εξηγεί η αρχιτέκτων του έργου κα. Βάνα Γεωργαλά η οποία θα κατοικήσει και το κτήριο βασικό της μέλημα ήταν η επιλογή του οικοπέδου, αλλά και υλικών με χαμηλό περιβαλλοντικό αποτύπωμα και μακρά παράδοση χρήσης στη Θεσσαλία, όπως το άχυρο, η λάσπη και το ξύλο για τον σκελετό.
«Δεν έχω βάλει μπετόν και σίδερα, παρά μόνο σε μικρές ποσότητες καταναγκασμού στη θεμελιακή του βάση, και αυτό γιατί στη συνοικία Παλαιά δεν υφίσταται πραγματικός λόφος, αλλά προήλθε από μπαζώματα αρχαιοτήτων, αφού ο οικισμός κατοικείται εδώ και πολλά χρόνια», λέει.
Όλο το σπίτι έχει ξύλινες κολόνες και η στέγη λόγω του κανονισμού της περιοχής είναι από κεραμίδι ρωμαϊκού τύπου. Επίσης χρησιμοποιήθηκαν στη βάση του κτίσματος τούβλα από ανακυκλώσιμα υλικά, προκειμένου τα “πέδιλα” του σπιτιού να είναι στεγνά.
Στην ανατολική και δυτική όψη του κτηρίου θα τοποθετηθούν φωτοβολταϊκά συστήματα, ενώ στην κολόνα της καμινάδας θα φυτευτεί μια υδροπονική καλλιέργεια φράουλας. Τέλος, μποστάνι θα υπάρχει και στον φράχτη της κατοικίας.
Το σπίτι μας είναι προέκταση του εαυτού μας. Αντικατοπτρίζει τα συναισθήματά μας για το περιβάλλον και ταυτόχρονα τα διαμορφώνει. Όπως λοιπόν το κέλυφος ενός μαλακίου είναι και μέρος του, έτσι και το σπίτι μας είναι μέρος του εαυτού μας. Πρέπει να ταιριάζει με τις ανάγκες μας και να μας παρέχει ασφάλεια και άνεση.
Το πάτημα της λάσπης και η ανάμιξη του cob συγκινεί σχεδόν όλους τους ανθρώπους με ένα πρωτόγονο τρόπο. Όλοι ξέρουμε ενστικτωδώς τι να κάνουμε, το κάνουμε καλά και το απολαμβάνουμε. Μέσα σε λίγα λεπτά ακόμα και μικρά παιδιά είναι σε θέση να διδάξουν ενήλικες. Είναι σαν να έχουν περάσει στην κυτταρική μας μνήμη αυτές οι τόσο αρχέγονες διαδικασίες.
Κάποτε το χτίσιμο ενός χωμάτινου σπιτιού ήταν μια δεξιότητα γνωστή σε μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού μιας και όλοι έχτιζαν τα σπίτια μόνοι τους αφού μαζεύονταν σε ομάδες συγγενών και φίλων. Τώρα πρέπει να ξαναρχίσουμε από την αρχή εκπαιδεύοντας και εκπαιδευόμενοι.
Το να έχεις βοηθούς, ακόμα και χωρίς καμία εμπειρία, όταν χτίζεις το σπίτι σου, είναι γενικά προτιμότερο από το να χτίζεις μόνος. Μπορεί να έχεις την τύχη να βρεις έμπειρους βοηθούς, αλλά το πιο πιθανό είναι να πέσεις σε νεοφώτιστους. Άσχετα με το πόσο έμπειρος ή άπειρος είναι κάποιος υπάρχουν πολλά που μπορεί να διδάξει αλλά και να μάθει.
Περισσότερες πληροφορίες για το τι είναι η δόμηση με κομπ, η βιοκλιματική αρχιτεκτονική, για να γνωρίσετε ανθρώπους που χτίζουν με κομπ βοηθώντας και αλληλοεκπαιδεύοντας αλλήλους μπορείτε να βρείτε στον δικτυακό τόπο: http://cob.gr/
RSS Feed
