Mια απόφαση-ορόσημο του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου πουψ εκδόθηκε χθες θα μπορούσε να σηματοδοτήσει την αρχή του τέλους για περίπου 200 επενδυτικές συμφωνίες μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ. Η απόφαση αφορά μια διαφορά μεταξύ της ολλανδικής εταιρείας Achmea και της Σλοβακίας σχετικά με τη συμβατότητα μιας απόφασης επενδυτικού δικαστηρίου με τις συνθήκες της ΕΕ. Η εν λόγω απόφαση του δικαστηρίου λήφθηκε βάσει επενδυτικής συμφωνίας μεταξύ της Ολλανδίας και της Σλοβακίας και περιλαμβάνει επίλυση διαφοράς μεταξύ επενδυτή-κράτους (Investor State Dispute Settlemt, ISDS).
Ο δικηγόρος του ClientEarth Laurens Ankersmit δήλωσε:
«Η σημερινή απόφαση σηματοδοτεί την αρχή του τέλους των ISDS στην Ευρώπη. Ο μηχανισμός ISDS δεν είναι μόνο ένα ανεπιθύμητο εργαλείο που επιτρέπει στις πολυεθνικές εταιρείες να ασκήσουν πίεση στη λήψη αποφάσεων δημοσίου συμφέροντος, είναι επίσης ασυμβίβαστη με το δίκαιο της ΕΕ.»
«Καλούμε όλες τις χώρες της ΕΕ να ξεκινήσουν αμέσως τη διαδικασία τερματισμού των επενδυτικών τους συμφωνιών που περιέχουν ISDS.
«Θα μελετήσουμε τις επιλογές μας για να φέρουμε την υπόθεση των ISDS στη δικαιοσύνη αν τα κράτη μέλη δεν καταγγείλουν οικειοθελώς τις συμφωνίες τους.
«Η απόφαση είναι επίσης ένα ελπιδοφόρο σημάδι στην περίπτωση της εμπορικής συμφωνίας ΕΕ-Καναδά CETA. Το Βέλγιο είχε δίκιο να ζητήσει τον έλεγχο νομιμότητας της CETA από το ΔΕΚ και η απόφαση για την Achmea αποτελεί ακόμη ένα σημάδι ότι το αίτημα του Βελγίου θα οδηγήσει στο τέλος της CETA όπως τη γνωρίζουμε».
Τα ISDS χρησιμοποιούνται από ξένους επενδυτές για να παρακάμψουν τα εθνικά δικαστήρια και να μηνύσουν τις κυβερνήσεις για οποιοδήποτε μέτρο που έρχεται σε αντίθεση με τα επενδυτικά τους δικαιώματα – τα μέτρα αυτά περιλαμβάνουν νόμους και αποφάσεις που προστατεύουν την υγεία και το περιβάλλον.
Αυτά τα δικαστήρια, τα οποία είναι εκτός του δικαστικού μας συστήματος, επιτρέπουν στις επιχειρήσεις να ασκούν τεράστια πίεση στη λήψη αποφάσεων δημοσίου συμφέροντος. Αντί να γίνεται χρήση των ISDS, οι διαφορές πρέπει να διευθετούνται από δημόσια δικαστήρια, τα οποία κατανοούν καλύτερα τις τοπικές συνθήκες και τους νόμους.
Η υπόθεση ξεκίνησε μετά από διαμάχη σχετικά με τις μεταρρυθμίσεις στο σύστημα υγειονομικής περίθαλψης της Σλοβακίας, μεταξύ του ολλανδού επενδυτή Achmea και της κυβέρνησης της Σλοβακίας
Η Achmea εισήλθε στη σλοβακική ασφαλιστική αγορά το 1997 και επεκτάθηκε στην αγορά ασφάλισης ασθενείας το 2006.
Μετά από μια σειρά μεταρρυθμίσεων το 2006 στην αγορά της ασφάλειας υγείας της Σλοβακίας, η Achmea αποφάσισε να ασκήσει αγωγή ενώπιον δικαστηρίου ISDS με βάση τη διμερή εμπορική συμφωνία μεταξύ Ολλανδίας και Σλοβακίας (BIT).
Η κυβέρνηση έχασε την υπόθεση ενώπιον του επενδυτικού δικαστηρίου και το δικαστήριο επέβαλε στη Σλοβακία να αποζημιώσει την εταιρεία με περίπου 25 εκατομμυρία ευρώ, τα οποία η Σλοβακία αρνήθηκε να πληρώσει.
Όταν η Achmea αποφάσισε να υποχρεώσει την καταβολή της αποζημίωσης μέσω των γερμανικών δικαστηρίων, το γερμανικό ομοσπονδιακό δικαστήριο ζήτησε από το Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων να διευκρινίσει εάν ο μηχανισμός ISDS της επενδυτικής συμφωνίας Σλοβακίας-Ολλανδίας είναι συμβατός με τις συνθήκες της ΕΕ.
Υπάρχουν περίπου 200 από αυτές τις Διμερείς Επενδυτικές Συμφωνίες εντός της ΕΕ, κυρίως μεταξύ των παλαιότερων κρατών μελών και των πιο πρόσφατων μελών από την Ανατολική Ευρώπη. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει από καιρό αντιταχθεί στις εν λόγω επενδυτικές συμφωνίες, θεωρώντας τες περιττές και αντίθετες προς τη νομοθεσία της ΕΕ.
Το 2015, η Επιτροπή κίνησε νομικές διαδικασίες εναντίον πέντε κρατών-μελών επειδή δεν τερμάτισαν τις ενδοκοινοτικές διμερείς συμφωνίες. Η διαδικασία αυτή ήταν σε αναστολή εν αναμονή της υπόθεσης Achmea.
Καθώς το ΔΕΚ κρίνει ότι η επενδυτική συμφωνία είναι ασυμβίβαστη με τη νομοθεσία της ΕΕ, περίπου 200 άλλες επενδυτικές συμφωνίες που περιέχουν ISDS ενδέχεται να πρέπει να τερματιστούν. Αυτό θα μπορούσε να περιλαμβάνει τη Συνθήκη για τον Ενεργειακό Χάρτη, η οποία χρησιμοποιήθηκε από τη σουηδική εταιρεία ενέργειας Vattenfall για να ασκήσει δύο αγωγές κατά της Γερμανίας.
Το Vattenfall 1 αφορούσε περιβαλλοντικούς περιορισμούς που επιβλήθηκαν σε άδεια χρήσης νερού για εργοστάσιο παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από άνθρακα στο Αμβούργο, με αποτέλεσμα το κόστος να υπερβαίνει το 1 δισεκατομμύριο ευρώ.
Το Vattenfall 2 αφορούσε την απόφαση της ομοσπονδιακής κυβέρνησης για σταδιακή κατάργηση της πυρηνικής ενέργειας στη Γερμανία.
Ο δικηγόρος του ClientEarth Laurens Ankersmit δήλωσε:
«Η σημερινή απόφαση σηματοδοτεί την αρχή του τέλους των ISDS στην Ευρώπη. Ο μηχανισμός ISDS δεν είναι μόνο ένα ανεπιθύμητο εργαλείο που επιτρέπει στις πολυεθνικές εταιρείες να ασκήσουν πίεση στη λήψη αποφάσεων δημοσίου συμφέροντος, είναι επίσης ασυμβίβαστη με το δίκαιο της ΕΕ.»
«Καλούμε όλες τις χώρες της ΕΕ να ξεκινήσουν αμέσως τη διαδικασία τερματισμού των επενδυτικών τους συμφωνιών που περιέχουν ISDS.
«Θα μελετήσουμε τις επιλογές μας για να φέρουμε την υπόθεση των ISDS στη δικαιοσύνη αν τα κράτη μέλη δεν καταγγείλουν οικειοθελώς τις συμφωνίες τους.
«Η απόφαση είναι επίσης ένα ελπιδοφόρο σημάδι στην περίπτωση της εμπορικής συμφωνίας ΕΕ-Καναδά CETA. Το Βέλγιο είχε δίκιο να ζητήσει τον έλεγχο νομιμότητας της CETA από το ΔΕΚ και η απόφαση για την Achmea αποτελεί ακόμη ένα σημάδι ότι το αίτημα του Βελγίου θα οδηγήσει στο τέλος της CETA όπως τη γνωρίζουμε».
Τα ISDS χρησιμοποιούνται από ξένους επενδυτές για να παρακάμψουν τα εθνικά δικαστήρια και να μηνύσουν τις κυβερνήσεις για οποιοδήποτε μέτρο που έρχεται σε αντίθεση με τα επενδυτικά τους δικαιώματα – τα μέτρα αυτά περιλαμβάνουν νόμους και αποφάσεις που προστατεύουν την υγεία και το περιβάλλον.
Αυτά τα δικαστήρια, τα οποία είναι εκτός του δικαστικού μας συστήματος, επιτρέπουν στις επιχειρήσεις να ασκούν τεράστια πίεση στη λήψη αποφάσεων δημοσίου συμφέροντος. Αντί να γίνεται χρήση των ISDS, οι διαφορές πρέπει να διευθετούνται από δημόσια δικαστήρια, τα οποία κατανοούν καλύτερα τις τοπικές συνθήκες και τους νόμους.
Η υπόθεση ξεκίνησε μετά από διαμάχη σχετικά με τις μεταρρυθμίσεις στο σύστημα υγειονομικής περίθαλψης της Σλοβακίας, μεταξύ του ολλανδού επενδυτή Achmea και της κυβέρνησης της Σλοβακίας
Η Achmea εισήλθε στη σλοβακική ασφαλιστική αγορά το 1997 και επεκτάθηκε στην αγορά ασφάλισης ασθενείας το 2006.
Μετά από μια σειρά μεταρρυθμίσεων το 2006 στην αγορά της ασφάλειας υγείας της Σλοβακίας, η Achmea αποφάσισε να ασκήσει αγωγή ενώπιον δικαστηρίου ISDS με βάση τη διμερή εμπορική συμφωνία μεταξύ Ολλανδίας και Σλοβακίας (BIT).
Η κυβέρνηση έχασε την υπόθεση ενώπιον του επενδυτικού δικαστηρίου και το δικαστήριο επέβαλε στη Σλοβακία να αποζημιώσει την εταιρεία με περίπου 25 εκατομμυρία ευρώ, τα οποία η Σλοβακία αρνήθηκε να πληρώσει.
Όταν η Achmea αποφάσισε να υποχρεώσει την καταβολή της αποζημίωσης μέσω των γερμανικών δικαστηρίων, το γερμανικό ομοσπονδιακό δικαστήριο ζήτησε από το Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων να διευκρινίσει εάν ο μηχανισμός ISDS της επενδυτικής συμφωνίας Σλοβακίας-Ολλανδίας είναι συμβατός με τις συνθήκες της ΕΕ.
Υπάρχουν περίπου 200 από αυτές τις Διμερείς Επενδυτικές Συμφωνίες εντός της ΕΕ, κυρίως μεταξύ των παλαιότερων κρατών μελών και των πιο πρόσφατων μελών από την Ανατολική Ευρώπη. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει από καιρό αντιταχθεί στις εν λόγω επενδυτικές συμφωνίες, θεωρώντας τες περιττές και αντίθετες προς τη νομοθεσία της ΕΕ.
Το 2015, η Επιτροπή κίνησε νομικές διαδικασίες εναντίον πέντε κρατών-μελών επειδή δεν τερμάτισαν τις ενδοκοινοτικές διμερείς συμφωνίες. Η διαδικασία αυτή ήταν σε αναστολή εν αναμονή της υπόθεσης Achmea.
Καθώς το ΔΕΚ κρίνει ότι η επενδυτική συμφωνία είναι ασυμβίβαστη με τη νομοθεσία της ΕΕ, περίπου 200 άλλες επενδυτικές συμφωνίες που περιέχουν ISDS ενδέχεται να πρέπει να τερματιστούν. Αυτό θα μπορούσε να περιλαμβάνει τη Συνθήκη για τον Ενεργειακό Χάρτη, η οποία χρησιμοποιήθηκε από τη σουηδική εταιρεία ενέργειας Vattenfall για να ασκήσει δύο αγωγές κατά της Γερμανίας.
Το Vattenfall 1 αφορούσε περιβαλλοντικούς περιορισμούς που επιβλήθηκαν σε άδεια χρήσης νερού για εργοστάσιο παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από άνθρακα στο Αμβούργο, με αποτέλεσμα το κόστος να υπερβαίνει το 1 δισεκατομμύριο ευρώ.
Το Vattenfall 2 αφορούσε την απόφαση της ομοσπονδιακής κυβέρνησης για σταδιακή κατάργηση της πυρηνικής ενέργειας στη Γερμανία.
RSS Feed
