Σαν σήμερα, 12 Ιουλίου 1817, γεννήθηκε ο αμερικανός συγγραφέας, φιλόσοφος και πρώιμος οικολόγος, Henry David Thoreau. Στις 26 Ιανουαρίου 1848, ο Thoreau παρέδωσε στον εκδότη του τα χειρόγραφα του δοκιμίου του «Πολιτική Ανυπακοή» το οποίο εκδόθηκε τον επόμενο χρόνο και έμελλε να επηρεάσει βαθύτατα τη φιλοσοφία και θεωρία της μη βίαιης αντίστασης καθώς και την πολιτική σκέψη φυσιογνωμιών όπως ο Martin Luther King και ο Mahatma Gandhi.
Ο Thoreau θεμελίωσε τη μη βίαιη αντίσταση μέσα από το δοκίμιο που τιτλοφορείται «Περί Πολιτικής Ανυπακοής», το οποίο αρχικά είχε τον τίτλο «Αντίσταση στην Αστική Κυβέρνηση». Το θεμελιώδες σκεπτικό του Thoreau αφορά την αυτονομία του πολίτη και την αντίστασή του κατά των μη ηθικών επιλογών της κυβέρνησης. Βασική σκέψη του Thoreau ήταν ότι ο πολίτης που υπακούει στις επιταγές της κυβέρνησης με μέσα όπως η καταβολή των φόρων, στην ουσία υποστηρίζει τις ανήθικες επιλογές της.
Ο Thoreau εξηγεί ότι οι κυβερνήσεις τις περισσότερες φορές κάνουν περισσότερο κακό παρά καλό και γι’ αυτό δε μπορούν να έχουν ηθική νομιμοποίηση αποκλειστικά και μόνο εκ του γεγονότος ότι χαίρουν της υποστήριξης της πλειοψηφίας. Το γεγονός ότι η πλειοψηφία επιθυμεί κάτι δε σημαίνει ότι το εν λόγω μέτρο είναι ορθό και δίκαιο. Κατά συνέπεια, δεν χρειάζεται να «καλλιεργείται ο σεβασμός του νόμου, αλλά ο σεβασμός του σωστού και του δικαίου», σημειώνει ο Thoreau. Και προσθέτει ότι δεν υπηρετεί κανείς τη χώρα του με το να καταπιέζει την ηθική του συνείδηση και να υπακούσει στους ανήθικους νόμους. Αντιθέτως, η χώρα χρειάζεται συνειδήσεις και όχι ασυνείδητα ρομπότ.
Ο Thoreau διακηρύττει ότι είναι αληθινή ντροπή να συνδέεται ένας πολίτης με την κυβέρνηση των ΗΠΑ, καθώς αυτή υποστηρίζει το απάνθρωπο καθεστώς της δουλείας, καθώς και τον ανήθικο Μεξικανο-Αμερικανικό Πόλεμο. Κατά συνέπεια, καλεί τους πολίτες να μην περιμένουν απαθείς να τους δοθεί η ευκαιρία να ψηφίσουν για μια δίκαιη κυβέρνηση, διότι το «να ψηφίζεις για τη δικαιοσύνη, είναι το ίδιο αναποτελεσματικό με το να εύχεσαι για δικαιοσύνη».
Αυτό που πρέπει να κάνει ο πολίτης σύμφωνα με το Thoreau είναι να εξασκεί τη δικαιοσύνη, με το να μη συνεργάζεται με την αδικία. Ο Thoreau τονίζει ότι η καταβολή των φόρων – από ανθρώπους που κατά τ΄άλλα επιθυμούν να είναι δίκαιοι – αποτελεί ένα βασικό μέσο στήριξης μιας ανήθικης και άδικης πρακτικής. «Οι πολίτες που λένε ότι ο πόλεμος στο Μεξικό είναι ανήθικος και η δουλεία είναι άδικη στην ουσία έρχονται σε αντίφαση με τον εαυτό τους όταν πληρώνουν τους φόρους που προορίζονται για τη χρηματοδότηση ακριβώς αυτών των πρακτικών».
Μάλιστα, ο ίδιος ο Thoreau εφάρμοσε εμπράκτως τις ιδέες που διακήρυττε, αρνούμενος να πληρώσει φόρους στο αμερικανικό κράτος, ως πράξη διαμαρτυρίας, με αποτέλεσμα να καταλήξει στη φυλακή. Εν τέλει αποφυλακίσθηκε την επόμενη ημέρα, χάρη στην παρέμβαση ενός ανώνυμου δότη, ο οποίος κατέβαλε το φόρο για λογαριασμό του Thoreau.
Ωστόσο, ο ίδιος ο Thoreau σχολίασε ότι η εμπειρία του στη φυλακή ήταν ιδιαίτερα εποικοδομητική γι’ αυτόν και του προσέφερε νέες προοπτικές στην εξέταση του δημόσιου βίου.
pigi
Ο Thoreau θεμελίωσε τη μη βίαιη αντίσταση μέσα από το δοκίμιο που τιτλοφορείται «Περί Πολιτικής Ανυπακοής», το οποίο αρχικά είχε τον τίτλο «Αντίσταση στην Αστική Κυβέρνηση». Το θεμελιώδες σκεπτικό του Thoreau αφορά την αυτονομία του πολίτη και την αντίστασή του κατά των μη ηθικών επιλογών της κυβέρνησης. Βασική σκέψη του Thoreau ήταν ότι ο πολίτης που υπακούει στις επιταγές της κυβέρνησης με μέσα όπως η καταβολή των φόρων, στην ουσία υποστηρίζει τις ανήθικες επιλογές της.
Ο Thoreau εξηγεί ότι οι κυβερνήσεις τις περισσότερες φορές κάνουν περισσότερο κακό παρά καλό και γι’ αυτό δε μπορούν να έχουν ηθική νομιμοποίηση αποκλειστικά και μόνο εκ του γεγονότος ότι χαίρουν της υποστήριξης της πλειοψηφίας. Το γεγονός ότι η πλειοψηφία επιθυμεί κάτι δε σημαίνει ότι το εν λόγω μέτρο είναι ορθό και δίκαιο. Κατά συνέπεια, δεν χρειάζεται να «καλλιεργείται ο σεβασμός του νόμου, αλλά ο σεβασμός του σωστού και του δικαίου», σημειώνει ο Thoreau. Και προσθέτει ότι δεν υπηρετεί κανείς τη χώρα του με το να καταπιέζει την ηθική του συνείδηση και να υπακούσει στους ανήθικους νόμους. Αντιθέτως, η χώρα χρειάζεται συνειδήσεις και όχι ασυνείδητα ρομπότ.
Ο Thoreau διακηρύττει ότι είναι αληθινή ντροπή να συνδέεται ένας πολίτης με την κυβέρνηση των ΗΠΑ, καθώς αυτή υποστηρίζει το απάνθρωπο καθεστώς της δουλείας, καθώς και τον ανήθικο Μεξικανο-Αμερικανικό Πόλεμο. Κατά συνέπεια, καλεί τους πολίτες να μην περιμένουν απαθείς να τους δοθεί η ευκαιρία να ψηφίσουν για μια δίκαιη κυβέρνηση, διότι το «να ψηφίζεις για τη δικαιοσύνη, είναι το ίδιο αναποτελεσματικό με το να εύχεσαι για δικαιοσύνη».
Αυτό που πρέπει να κάνει ο πολίτης σύμφωνα με το Thoreau είναι να εξασκεί τη δικαιοσύνη, με το να μη συνεργάζεται με την αδικία. Ο Thoreau τονίζει ότι η καταβολή των φόρων – από ανθρώπους που κατά τ΄άλλα επιθυμούν να είναι δίκαιοι – αποτελεί ένα βασικό μέσο στήριξης μιας ανήθικης και άδικης πρακτικής. «Οι πολίτες που λένε ότι ο πόλεμος στο Μεξικό είναι ανήθικος και η δουλεία είναι άδικη στην ουσία έρχονται σε αντίφαση με τον εαυτό τους όταν πληρώνουν τους φόρους που προορίζονται για τη χρηματοδότηση ακριβώς αυτών των πρακτικών».
Μάλιστα, ο ίδιος ο Thoreau εφάρμοσε εμπράκτως τις ιδέες που διακήρυττε, αρνούμενος να πληρώσει φόρους στο αμερικανικό κράτος, ως πράξη διαμαρτυρίας, με αποτέλεσμα να καταλήξει στη φυλακή. Εν τέλει αποφυλακίσθηκε την επόμενη ημέρα, χάρη στην παρέμβαση ενός ανώνυμου δότη, ο οποίος κατέβαλε το φόρο για λογαριασμό του Thoreau.
Ωστόσο, ο ίδιος ο Thoreau σχολίασε ότι η εμπειρία του στη φυλακή ήταν ιδιαίτερα εποικοδομητική γι’ αυτόν και του προσέφερε νέες προοπτικές στην εξέταση του δημόσιου βίου.
pigi
RSS Feed
