Καθώς κάποιοι δήμοι και περιφέρειες της χώρας σπεύδουν να απαλλαγούν από τη βάσανο της αποκομιδής και διαχείρισης των σκουπιδιών παραδίδοντας τη «δουλειά» σε ιδιωτικές εταιρείες, καλό θα ήταν οι αιρετοί άρχοντες να ξανααναλογιστούν τις συνέπειες των αποφάσεών τους.
Αν μια δημοτική ή περιφερειακή αρχή διαπιστώσει ύστερα από κάποια χρόνια ότι η ιδιωτικοποίηση της αποκομιδής των σκουπιδιών, της ύδρευσης, των συγκοινωνιών, του ηλεκτρισμού κ.λπ. δεν απέφερε τις χαμηλότερες τιμές, τις αναγκαίες επενδύσεις και τη μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα που αυτή υποσχόταν και θελήσει να ξαναπάρει τον έλεγχό τους, τότε το πιο πιθανό ότι τόσο η ίδια όσο και η κυβέρνηση της χώρας θα βρεθούν πιθανότατα προ μεγάλων μπελάδων, μπορεί να συρθούν σε διεθνή δικαστήρια και να υποχρεωθούν σε αποζημιώσεις δεκάδων εκατομμυρίων.
Αιτία, ο μηχανισμός ISDS (Investor-State Dispute Settlement), δηλαδή Επίλυση Διαφορών Επενδυτή-Κράτους, ένα εργαλείο του διεθνούς δικαίου που δίνει το δικαίωμα σε έναν ξένο επενδυτή να προσφύγει στη διεθνή διαιτησία όταν θεωρήσει ότι οι αποφάσεις ενός δημόσιου φορέα στη χώρα όπου επενδύει βλάπτουν τα συμφέροντά του.
Ο μηχανισμός βρίσκεται σε όλες τις νέες πολυμερείς συμφωνίες διεθνούς εμπορίου (NAFTA, CETA, TTIP) και αποτελεί πυρήνα των περισσότερων από τις 2.600 διεθνείς (στην πλειονότητά τους διμερείς) συμφωνίες που βρίσκονται σήμερα σε ισχύ.
Ο ISDS πρωτοεμφανίστηκε ως όρος το 1959 σε διμερή εμπορική συμφωνία μεταξύ Γερμανίας και Πακιστάν.
Την τελευταία δεκαετία όμως αξιοποιείται στο έπακρο από πανίσχυρες πολυεθνικές εταιρείες προκειμένου να εναγάγουν κυβερνήσεις συνήθως αδύναμων οικονομικά χωρών σε διεθνή δικαστήρια αυξημένης μυστικότητας.
Με την επίφαση της προστασίας των επενδύσεων, ο μηχανισμός ISDS παρέχει σκανδαλώδη προνόμια στους ξένους επενδυτές έναντι των δημόσιων φορέων. Υπάρχει, παρότι οι επενδύσεις τόσο εγχωρίων όσο και ξένων προστατεύονται από τα περισσότερα δικαιικά συστήματα του κόσμου.
Η πλειονότητα των εθνικών νομοθεσιών στον πλανήτη προβλέπει, για παράδειγμα, ότι όταν μια τοπική ή εθνική κυβέρνηση τερματίσει μια ιδιωτική σύμβαση είναι υποχρεωμένη να καταβάλει σχετικές προμήθειες ή αποζημιώσεις.
Ο μηχανισμός ISDS όμως έρχεται υπεράνω εθνικών δικαίων και Συνταγμάτων και δίνει περαιτέρω ισχύ και δικαιώματα στους ξένους επενδυτές επιβάλλοντας την προστασία των επενδύσεών τους, χωρίς από την άλλη πλευρά να επιβάλλει σε αυτούς υποχρεώσεις όπως η δημιουργία θέσεων εργασίας, ο σεβασμός των εργασιακών δικαιωμάτων, η προστασία του περιβάλλοντος, η καθολική πρόσβαση στις υπηρεσίες κοινής ωφέλειας.
Από την πλευρά τους τα διεθνή δικαστήρια που εξετάζουν τις προσφυγές των ξένων επενδυτών είναι προσβάσιμα μόνο σε αυτούς. Κυβερνήσεις, κοινωφελείς οργανισμοί, απλός κόσμος δεν μπορούν να προσφύγουν σε αυτά ενάγοντας τους επενδυτές.
«Ψωμοτύρι» του μηχανισμού ISDS είναι η Δίκαιη και Ιση Μεταχείριση (FET). Είναι η αρχή που επικαλούνται συχνότερα οι επενδυτές στις προσφυγές τους, αποτελεί ρήτρα για όλες σχεδόν τις υποθέσεις καθώς οι δικηγόροι των επιχειρήσεων μπορούν εύκολα να ισχυριστούν ότι μέτρα που λαμβάνουν οι κυβερνήσεις είναι άδικα για την κερδοφορία των πελατών τους.
Οι διαιτησίες από την πλευρά τους τείνουν να δίνουν ευρεία ερμηνεία της ρήτρας FET δικαιώνοντας συνήθως τους ιδιώτες. Το 75% των περιπτώσεων που κερδίζονται από Αμερικανούς επενδυτές αφορά παραβίαση της FEΤ.
Μια άλλη ευρέως χρησιμοποιούμενη αρχή ISDS είναι η απαλλοτρίωση. Όταν οι εθνικές, περιφερειακές ή δημοτικές αρχές ανακτούν τον έλεγχο μιας ιδιωτικοποιημένης υπηρεσίας κοινής ωφέλειας ξένοι επενδυτές προσφεύγουν στη διαιτησία ισχυριζόμενοι ότι αποτελεί απαλλοτρίωση.
Οι αυξήσεις τιμολογίων, η έλλειψη επενδύσεων, η απαράδεκτη ποιότητα υπηρεσιών της ιδιωτικής εταιρείας δεν έχουν καμία σημασία, δεν μετρούν από τη στιγμή που η κυβέρνηση δεσμεύεται στο καθεστώς προστασίας των διεθνών επενδύσεων.
Έτσι, μέτρα προστασίας της δημόσιας υγείας, των εργασιακών δικαιωμάτων και του περιβάλλοντος, για παράδειγμα, ερμηνεύτηκαν ουκ ολίγες φορές από τα δικαστήρια ως απαλλοτριώσεις.Η πολύπαθη ΑργεντινήΜεγαλύτερο θύμα του μηχανισμού ISDS και των σχετικών συμφωνιών προστασίας των επενδύσεων αποτελεί μακράν η πολύπαθη Αργεντινή. Η χώρα της Λατινικής Αμερικής είδε κι έπαθε από το... δίκιο των επενδυτών.
Εναντίον της έχουν ασκηθεί συνολικά… 59 ISDS. Έπειτα από μια δεκαετία εκτεταμένων ιδιωτικοποιήσεων των περισσότερων υπηρεσιών κοινής ωφέλειας η Αργεντινή βούτηξε το 2001-02 στη γνωστή οικονομική κρίση.
Κάποιες από τις αποφάσεις που έλαβε η τότε κυβέρνηση προκειμένου να βγάλει τη χώρα από την κρίση περιελάμβαναν και το πάγωμα των τιμολογίων ύδρευσης ή σε κάποιες περιπτώσεις την επανακρατικοποίηση υπηρεσιών ύδρευσης.
Ο τερματισμός των συμβάσεων με τις ιδιωτικές εταιρείες ύδρευσης προωθήθηκε από κεντρική και τοπικές κυβερνήσεις λόγω της έλλειψης επενδύσεων, των υπερβολικά υψηλών τιμολογίων και της κακής ποιότητας υπηρεσιών των ιδιωτικών εταιρειών.
Τα μέτρα αυτά όμως έφεραν την Αργεντινή μεταξύ 2002 και 2009 αντιμέτωπη με 9 ISDS ιδιωτικών εταιρειών ύδρευσης.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα η πόλη της Σάντα Φε που επαναδημοτικοποίησε τις υπηρεσίες ύδρευσης το 2005. H γαλλική Suez και η
ισπανική Agbar, βασικοί μέτοχοι της Aguas Provinciales de Santa Fe –της ιδιωτικής εταιρείας ύδρευσης της Σάντα Φε– κατέθεσαν ISDS και απαίτησαν αποζημίωση 243,8 εκατ. δολαρίων από την κυβέρνηση για την άρνησή της να αυξηθούν τα τιμολόγια ύδρευσης στη διάρκεια της κρίσης 2001-02. Υποστήριξαν ότι η απόφαση αυτή μείωσε τα κέρδη τους από τη Σάντα Φε.
Οι δύο εταιρείες κατηγόρησαν την Αργεντινή για παραβίαση σχετικής ρήτρας περί «ίσης και δίκαιης μεταχείρισης» που υπήρχε στις διμερείς εμπορικές συμφωνίες με Ισπανία και Γαλλία.
Η διεθνής διαιτησία αποφάσισε υπέρ των ξένων εταιρειών το 2015. Το ποσό που επιδικάστηκε και καλούνται να πληρώσουν οι Αργεντινοί φορολογούμενοι δεν ανακοινώθηκε ποτέ δημοσίως.
Πηγή: efsyn.gr
Αν μια δημοτική ή περιφερειακή αρχή διαπιστώσει ύστερα από κάποια χρόνια ότι η ιδιωτικοποίηση της αποκομιδής των σκουπιδιών, της ύδρευσης, των συγκοινωνιών, του ηλεκτρισμού κ.λπ. δεν απέφερε τις χαμηλότερες τιμές, τις αναγκαίες επενδύσεις και τη μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα που αυτή υποσχόταν και θελήσει να ξαναπάρει τον έλεγχό τους, τότε το πιο πιθανό ότι τόσο η ίδια όσο και η κυβέρνηση της χώρας θα βρεθούν πιθανότατα προ μεγάλων μπελάδων, μπορεί να συρθούν σε διεθνή δικαστήρια και να υποχρεωθούν σε αποζημιώσεις δεκάδων εκατομμυρίων.
Αιτία, ο μηχανισμός ISDS (Investor-State Dispute Settlement), δηλαδή Επίλυση Διαφορών Επενδυτή-Κράτους, ένα εργαλείο του διεθνούς δικαίου που δίνει το δικαίωμα σε έναν ξένο επενδυτή να προσφύγει στη διεθνή διαιτησία όταν θεωρήσει ότι οι αποφάσεις ενός δημόσιου φορέα στη χώρα όπου επενδύει βλάπτουν τα συμφέροντά του.
Ο μηχανισμός βρίσκεται σε όλες τις νέες πολυμερείς συμφωνίες διεθνούς εμπορίου (NAFTA, CETA, TTIP) και αποτελεί πυρήνα των περισσότερων από τις 2.600 διεθνείς (στην πλειονότητά τους διμερείς) συμφωνίες που βρίσκονται σήμερα σε ισχύ.
Ο ISDS πρωτοεμφανίστηκε ως όρος το 1959 σε διμερή εμπορική συμφωνία μεταξύ Γερμανίας και Πακιστάν.
Την τελευταία δεκαετία όμως αξιοποιείται στο έπακρο από πανίσχυρες πολυεθνικές εταιρείες προκειμένου να εναγάγουν κυβερνήσεις συνήθως αδύναμων οικονομικά χωρών σε διεθνή δικαστήρια αυξημένης μυστικότητας.
Με την επίφαση της προστασίας των επενδύσεων, ο μηχανισμός ISDS παρέχει σκανδαλώδη προνόμια στους ξένους επενδυτές έναντι των δημόσιων φορέων. Υπάρχει, παρότι οι επενδύσεις τόσο εγχωρίων όσο και ξένων προστατεύονται από τα περισσότερα δικαιικά συστήματα του κόσμου.
Η πλειονότητα των εθνικών νομοθεσιών στον πλανήτη προβλέπει, για παράδειγμα, ότι όταν μια τοπική ή εθνική κυβέρνηση τερματίσει μια ιδιωτική σύμβαση είναι υποχρεωμένη να καταβάλει σχετικές προμήθειες ή αποζημιώσεις.
Ο μηχανισμός ISDS όμως έρχεται υπεράνω εθνικών δικαίων και Συνταγμάτων και δίνει περαιτέρω ισχύ και δικαιώματα στους ξένους επενδυτές επιβάλλοντας την προστασία των επενδύσεών τους, χωρίς από την άλλη πλευρά να επιβάλλει σε αυτούς υποχρεώσεις όπως η δημιουργία θέσεων εργασίας, ο σεβασμός των εργασιακών δικαιωμάτων, η προστασία του περιβάλλοντος, η καθολική πρόσβαση στις υπηρεσίες κοινής ωφέλειας.
Από την πλευρά τους τα διεθνή δικαστήρια που εξετάζουν τις προσφυγές των ξένων επενδυτών είναι προσβάσιμα μόνο σε αυτούς. Κυβερνήσεις, κοινωφελείς οργανισμοί, απλός κόσμος δεν μπορούν να προσφύγουν σε αυτά ενάγοντας τους επενδυτές.
«Ψωμοτύρι» του μηχανισμού ISDS είναι η Δίκαιη και Ιση Μεταχείριση (FET). Είναι η αρχή που επικαλούνται συχνότερα οι επενδυτές στις προσφυγές τους, αποτελεί ρήτρα για όλες σχεδόν τις υποθέσεις καθώς οι δικηγόροι των επιχειρήσεων μπορούν εύκολα να ισχυριστούν ότι μέτρα που λαμβάνουν οι κυβερνήσεις είναι άδικα για την κερδοφορία των πελατών τους.
Οι διαιτησίες από την πλευρά τους τείνουν να δίνουν ευρεία ερμηνεία της ρήτρας FET δικαιώνοντας συνήθως τους ιδιώτες. Το 75% των περιπτώσεων που κερδίζονται από Αμερικανούς επενδυτές αφορά παραβίαση της FEΤ.
Μια άλλη ευρέως χρησιμοποιούμενη αρχή ISDS είναι η απαλλοτρίωση. Όταν οι εθνικές, περιφερειακές ή δημοτικές αρχές ανακτούν τον έλεγχο μιας ιδιωτικοποιημένης υπηρεσίας κοινής ωφέλειας ξένοι επενδυτές προσφεύγουν στη διαιτησία ισχυριζόμενοι ότι αποτελεί απαλλοτρίωση.
Οι αυξήσεις τιμολογίων, η έλλειψη επενδύσεων, η απαράδεκτη ποιότητα υπηρεσιών της ιδιωτικής εταιρείας δεν έχουν καμία σημασία, δεν μετρούν από τη στιγμή που η κυβέρνηση δεσμεύεται στο καθεστώς προστασίας των διεθνών επενδύσεων.
Έτσι, μέτρα προστασίας της δημόσιας υγείας, των εργασιακών δικαιωμάτων και του περιβάλλοντος, για παράδειγμα, ερμηνεύτηκαν ουκ ολίγες φορές από τα δικαστήρια ως απαλλοτριώσεις.Η πολύπαθη ΑργεντινήΜεγαλύτερο θύμα του μηχανισμού ISDS και των σχετικών συμφωνιών προστασίας των επενδύσεων αποτελεί μακράν η πολύπαθη Αργεντινή. Η χώρα της Λατινικής Αμερικής είδε κι έπαθε από το... δίκιο των επενδυτών.
Εναντίον της έχουν ασκηθεί συνολικά… 59 ISDS. Έπειτα από μια δεκαετία εκτεταμένων ιδιωτικοποιήσεων των περισσότερων υπηρεσιών κοινής ωφέλειας η Αργεντινή βούτηξε το 2001-02 στη γνωστή οικονομική κρίση.
Κάποιες από τις αποφάσεις που έλαβε η τότε κυβέρνηση προκειμένου να βγάλει τη χώρα από την κρίση περιελάμβαναν και το πάγωμα των τιμολογίων ύδρευσης ή σε κάποιες περιπτώσεις την επανακρατικοποίηση υπηρεσιών ύδρευσης.
Ο τερματισμός των συμβάσεων με τις ιδιωτικές εταιρείες ύδρευσης προωθήθηκε από κεντρική και τοπικές κυβερνήσεις λόγω της έλλειψης επενδύσεων, των υπερβολικά υψηλών τιμολογίων και της κακής ποιότητας υπηρεσιών των ιδιωτικών εταιρειών.
Τα μέτρα αυτά όμως έφεραν την Αργεντινή μεταξύ 2002 και 2009 αντιμέτωπη με 9 ISDS ιδιωτικών εταιρειών ύδρευσης.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα η πόλη της Σάντα Φε που επαναδημοτικοποίησε τις υπηρεσίες ύδρευσης το 2005. H γαλλική Suez και η
ισπανική Agbar, βασικοί μέτοχοι της Aguas Provinciales de Santa Fe –της ιδιωτικής εταιρείας ύδρευσης της Σάντα Φε– κατέθεσαν ISDS και απαίτησαν αποζημίωση 243,8 εκατ. δολαρίων από την κυβέρνηση για την άρνησή της να αυξηθούν τα τιμολόγια ύδρευσης στη διάρκεια της κρίσης 2001-02. Υποστήριξαν ότι η απόφαση αυτή μείωσε τα κέρδη τους από τη Σάντα Φε.
Οι δύο εταιρείες κατηγόρησαν την Αργεντινή για παραβίαση σχετικής ρήτρας περί «ίσης και δίκαιης μεταχείρισης» που υπήρχε στις διμερείς εμπορικές συμφωνίες με Ισπανία και Γαλλία.
Η διεθνής διαιτησία αποφάσισε υπέρ των ξένων εταιρειών το 2015. Το ποσό που επιδικάστηκε και καλούνται να πληρώσουν οι Αργεντινοί φορολογούμενοι δεν ανακοινώθηκε ποτέ δημοσίως.
Πηγή: efsyn.gr
RSS Feed
