Παρίσι, 29 Ιανουαρίου 2017
Καλημέρα !
Όχι χωρίς συγκίνηση, κρατώ στα χέρια ένα βιβλίο που έλαβα χτες ταχυδρομικά. Αντισημιτισμός, πρώτο μέρος του κλασικού πλέον έργου της Χάννας Άρεντ, Οι απαρχές του ολοκληρωτισμού. Μεταφρασμένο, επιτέλους, στα ελληνικά. Από τον φίλο μου Βασίλη Τομανά, που έχει έναν «μικρό» εκδοτικό οίκο στη Θεσσαλονίκη, τις Νησίδες. Και μεταφράζει κυρίως αυτός τα πολύτιμα βιβλία πολιτικής σκέψης που εκδίδει.
Στο αρχιπέλαγος των σύγχρονων νεοελληνικών εκδόσεων, οι Νησίδες έχουν φιλοξενήσει μερικές από τις πιο ηφαιστειογενείς πένες του δεινού 20ού αιώνα : Χάννα Άρεντ, Πωλ Βιρίλιο, Ζακ Ελλύλ, Ίβαν Ίλλιτς, Κρίστοφερ Λας, Ζιλ Λιποβετσκί, Λιούις Μάμφορντ, Ζαν Μπωντριγιάρ, Καρλ Πολάνυι. Ανεκτίμητη συμβολή στην πολιτική σκέψη.
Τα στοιχεία για το νέο αυτό βιβλίο, θα τα βρείτε εύκολα στο διαδίκτυο. Το έργο της σημαντικότερης πολιτικής θεωρητικού του 20ού αιώνα, της Χάννας Άρεντ, είχαμε την ευκαιρία να συζητάμε, και θα την έχουμε περισσότερο στο μέλλον. Άλλο είναι το κύριο αντικείμενο του μικρού αυτού σημειώματος.
Η έλλειψη πολιτικής σκέψης και δημοκρατικού διαλόγου, αποτελούν στοιχεία της σημερινής κοινωνίας στην Ελλάδα. Δεν κάνω σύγκριση με άλλες χώρες, ούτε αναφέρω τους λόγους που είναι πολλοί. Η επικράτηση των δύο πολιτικών ιδεολογιών της νεωτερικότητας, των περίφημων -ισμων, φιλελευθερισμός και μαρξισμός, δεν άφησε το περιθώριο ν’ ακουστούν, στην Ελλάδα ειδικότερα, συνιστώσες σημαντικές της δημοκρατικής πολιτικής σκέψης. Αυτής που αμφισβήτησε εύστοχα τις δύο ιδεολογίες, και προσπάθησε ή προσπαθεί ν’ ανοίξει νέους δρόμους σκέψης, πατώντας στέρεα στα γεγονότα και χωρίς να εγκαταλείψει το πρόταγμα του ριζικού δημοκρατικού μετασχηματισμού των σύγχρονων δυτικών κοινωνιών – χωρίς ιδεολογία όμως ! Όρος, ένας από τους πολλούς, όρος όμως σημαντικότατος, για ν’ ανοίξουν αυτοί οι δρόμοι, αποτελεί η κατανόηση ενός ανεπανάληπτου, ριζικά νέου, ιστορικού γεγονότος, που χαρακτήρισε τον 20ό αιώνα· είναι η έλευση του ολοκληρωτισμού.
Ιδιόμορφες ιστορικές συνθήκες στην Ελλάδα, συνέβαλαν ώστε ολοκληρωτικό καθεστώς να θεωρείται μόνο ο ναζισμός. Το μνημειώδες έργο της Χάννας Άρεντ, Οι απαρχές του ολοκληρωτισμού, του οποίου η πρώτη έκδοση έγινε τον Φεβρουάριο του 1951, δείχνει ότι ολοκληρωτισμός ήταν και ο σοβιετικός κομμουνισμός. Αυτό είναι το πολιτικό γεγονός που εγκαινιάζει η έκδοση στα ελληνικά του πρώτου μέρους του έργου.
Έχω πλήρη επίγνωση ότι οι αντιφασιστικές ευαισθησίες της πλειονότητας των σημερινών Νεοελλήνων αριστερών, θα ταραχτούν. Πολύ περισσότερο που η εφταετία της «οικονομικής κρίσης», που δεν λέει να περάσει, ανέδειξε παθογενή αντανακλαστικά μονοδιάστατης ερμηνείας των ιστορικών γεγονότων. Ένας σημερινός δημοκρατικός πολίτης όμως έχει χρέος να ενημερωθεί ορθά και να γίνει αντι-ολοκληρωτικός. Αναγκαία προϋπόθεση για να καταστεί επίσης αντι-ιδεολογικός. Μόνο με μια τέτοια αφετηρία μπορεί ν’ ανοίξει ο δρόμος ριζικά νέας πολιτικής σκέψης και αυθεντικού δημοκρατικού διαλόγου.
Η τριλογία της Χάννας Άρεντ, Αντισημιτισμός, Ιμπεριαλισμός, Ολοκληρωτισμός, τα τρία μέρη που συνθέτουν τις Απαρχές του ολοκληρωτισμού, η έκδοση των οποίων θα ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος της χρονιάς, συμβάλλει ουσιαστικά προς την κατεύθυνση αυτή.
νίκος
Καλημέρα !
Όχι χωρίς συγκίνηση, κρατώ στα χέρια ένα βιβλίο που έλαβα χτες ταχυδρομικά. Αντισημιτισμός, πρώτο μέρος του κλασικού πλέον έργου της Χάννας Άρεντ, Οι απαρχές του ολοκληρωτισμού. Μεταφρασμένο, επιτέλους, στα ελληνικά. Από τον φίλο μου Βασίλη Τομανά, που έχει έναν «μικρό» εκδοτικό οίκο στη Θεσσαλονίκη, τις Νησίδες. Και μεταφράζει κυρίως αυτός τα πολύτιμα βιβλία πολιτικής σκέψης που εκδίδει.
Στο αρχιπέλαγος των σύγχρονων νεοελληνικών εκδόσεων, οι Νησίδες έχουν φιλοξενήσει μερικές από τις πιο ηφαιστειογενείς πένες του δεινού 20ού αιώνα : Χάννα Άρεντ, Πωλ Βιρίλιο, Ζακ Ελλύλ, Ίβαν Ίλλιτς, Κρίστοφερ Λας, Ζιλ Λιποβετσκί, Λιούις Μάμφορντ, Ζαν Μπωντριγιάρ, Καρλ Πολάνυι. Ανεκτίμητη συμβολή στην πολιτική σκέψη.
Τα στοιχεία για το νέο αυτό βιβλίο, θα τα βρείτε εύκολα στο διαδίκτυο. Το έργο της σημαντικότερης πολιτικής θεωρητικού του 20ού αιώνα, της Χάννας Άρεντ, είχαμε την ευκαιρία να συζητάμε, και θα την έχουμε περισσότερο στο μέλλον. Άλλο είναι το κύριο αντικείμενο του μικρού αυτού σημειώματος.
Η έλλειψη πολιτικής σκέψης και δημοκρατικού διαλόγου, αποτελούν στοιχεία της σημερινής κοινωνίας στην Ελλάδα. Δεν κάνω σύγκριση με άλλες χώρες, ούτε αναφέρω τους λόγους που είναι πολλοί. Η επικράτηση των δύο πολιτικών ιδεολογιών της νεωτερικότητας, των περίφημων -ισμων, φιλελευθερισμός και μαρξισμός, δεν άφησε το περιθώριο ν’ ακουστούν, στην Ελλάδα ειδικότερα, συνιστώσες σημαντικές της δημοκρατικής πολιτικής σκέψης. Αυτής που αμφισβήτησε εύστοχα τις δύο ιδεολογίες, και προσπάθησε ή προσπαθεί ν’ ανοίξει νέους δρόμους σκέψης, πατώντας στέρεα στα γεγονότα και χωρίς να εγκαταλείψει το πρόταγμα του ριζικού δημοκρατικού μετασχηματισμού των σύγχρονων δυτικών κοινωνιών – χωρίς ιδεολογία όμως ! Όρος, ένας από τους πολλούς, όρος όμως σημαντικότατος, για ν’ ανοίξουν αυτοί οι δρόμοι, αποτελεί η κατανόηση ενός ανεπανάληπτου, ριζικά νέου, ιστορικού γεγονότος, που χαρακτήρισε τον 20ό αιώνα· είναι η έλευση του ολοκληρωτισμού.
Ιδιόμορφες ιστορικές συνθήκες στην Ελλάδα, συνέβαλαν ώστε ολοκληρωτικό καθεστώς να θεωρείται μόνο ο ναζισμός. Το μνημειώδες έργο της Χάννας Άρεντ, Οι απαρχές του ολοκληρωτισμού, του οποίου η πρώτη έκδοση έγινε τον Φεβρουάριο του 1951, δείχνει ότι ολοκληρωτισμός ήταν και ο σοβιετικός κομμουνισμός. Αυτό είναι το πολιτικό γεγονός που εγκαινιάζει η έκδοση στα ελληνικά του πρώτου μέρους του έργου.
Έχω πλήρη επίγνωση ότι οι αντιφασιστικές ευαισθησίες της πλειονότητας των σημερινών Νεοελλήνων αριστερών, θα ταραχτούν. Πολύ περισσότερο που η εφταετία της «οικονομικής κρίσης», που δεν λέει να περάσει, ανέδειξε παθογενή αντανακλαστικά μονοδιάστατης ερμηνείας των ιστορικών γεγονότων. Ένας σημερινός δημοκρατικός πολίτης όμως έχει χρέος να ενημερωθεί ορθά και να γίνει αντι-ολοκληρωτικός. Αναγκαία προϋπόθεση για να καταστεί επίσης αντι-ιδεολογικός. Μόνο με μια τέτοια αφετηρία μπορεί ν’ ανοίξει ο δρόμος ριζικά νέας πολιτικής σκέψης και αυθεντικού δημοκρατικού διαλόγου.
Η τριλογία της Χάννας Άρεντ, Αντισημιτισμός, Ιμπεριαλισμός, Ολοκληρωτισμός, τα τρία μέρη που συνθέτουν τις Απαρχές του ολοκληρωτισμού, η έκδοση των οποίων θα ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος της χρονιάς, συμβάλλει ουσιαστικά προς την κατεύθυνση αυτή.
νίκος
RSS Feed