Η έκταση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας το 1566, μετά το θάνατο του Σουλεϊμάν του Μεγαλοπρεπούς
Το δεύτερο μισό του 16ου αιώνα, και κυρίως το διάστημα από τις τελευταίες δεκαετίες του μέχρι την πρώτη δεκαετία του 17ου αιώνα, χαρακτηρίζεται από την πολυσχιδή δραστηριότητα των οπλισμένων με πυροβόλα όπλα ανέργων νέων της υπαίθρου. Οι νέοι αυτοί εγκατέλειπαν τα χωριά τους, πιεσμένοι από την οικονομική κρίση και αναζητώντας καλύτερες διεξόδους ως μισθοφόροι (levend, sekban). Αφού πολέμησαν στα άτακτα σώματα του οθωμανικού στρατού είτε ως μισθοφόροι στο πλευρό τοπικών αξιωματούχων αλλά και διεκδικητών της εξουσίας (κυρίως το 1558, στον εμφύλιο μεταξύ των δύο γιων του Σουλεϊμάν), σταδιακά προχώρησαν στη σύσταση συμμοριών, οι οποίες περιφέρονταν στη μικρασιατική ύπαιθρο διαπράττοντας ληστείες και άλλες εγκληματικές πράξεις.
Ήδη από τα τέλη της βασιλείας του Σουλεϊμάν (1520-1566) οι σπουδαστές των επαρχιακών ιεροδιδασκαλείων (σοφτάδες) άρχισαν να οργανώνονται σε συμμορίες που λυμαίνονταν την ύπαιθρο. Οι συμμορίες των σοφτάδων παρήκμασαν εν τέλει μόλις κατά την τελευταία δεκαετία του 16ου αιώνα, δίνοντας τη θέση τους στους πιο μαζικούς, καλύτερα οργανωμένους και εξοπλισμένους τζελαλήδες (celâlî). Συνακόλουθα, εξεγέρσεις των τζελαλήδων ονομάστηκαν διάφορα κινήματα ενόπλων συμμοριών που για δεκαετίες λυμαίνονταν την Μικρασία και αποτέλεσαν σοβαρό κίνδυνο για την ενότητα της αυτοκρατορίας.
Τυπικά τα κινήματα των τζελαλήδων θεωρείται ότι ξεκινούν με τη μάχη του Κερεστές (στα τουρκικά Haçova) στη σημερινή Ουγγαρία (1596), η οποία έληξε με νίκη των Οθωμανών. Όσοι στρατιώτες δεν παρουσιάστηκαν την επόμενη μέρα κηρύχθηκαν λιποτάκτες (firârî)· μεγάλες μάζες έμπειρων και οπλισμένων πολεμιστών βρέθηκαν έτσι να περιπλανιόνται χωρίς κύριο στα Βαλκάνια και (καθώς οι περισσότεροι ήταν Μικρασιάτες) στην Ανατολία. Για πάνω από δέκα χρόνια, οι διάφοροι τζελαλήδες ηγέτες αντιμετώπιζαν επιτυχώς σουλτανικές εκστρατείες εναντίον τους και πραγματοποιούσαν επιδρομές που έφτασαν μέχρι και την Προύσα, μέχρι την οριστική ήττα τους το 1608.
Η "βασιλεία της βίας"
Οι τζελαλήδες (celali) περίπου 1550-1700
Μετάφραση - Eπιμέλεια: Γιάννης Καψόπουλο
Κατεβάστε το αρχείο pdf
Το δεύτερο μισό του 16ου αιώνα, και κυρίως το διάστημα από τις τελευταίες δεκαετίες του μέχρι την πρώτη δεκαετία του 17ου αιώνα, χαρακτηρίζεται από την πολυσχιδή δραστηριότητα των οπλισμένων με πυροβόλα όπλα ανέργων νέων της υπαίθρου. Οι νέοι αυτοί εγκατέλειπαν τα χωριά τους, πιεσμένοι από την οικονομική κρίση και αναζητώντας καλύτερες διεξόδους ως μισθοφόροι (levend, sekban). Αφού πολέμησαν στα άτακτα σώματα του οθωμανικού στρατού είτε ως μισθοφόροι στο πλευρό τοπικών αξιωματούχων αλλά και διεκδικητών της εξουσίας (κυρίως το 1558, στον εμφύλιο μεταξύ των δύο γιων του Σουλεϊμάν), σταδιακά προχώρησαν στη σύσταση συμμοριών, οι οποίες περιφέρονταν στη μικρασιατική ύπαιθρο διαπράττοντας ληστείες και άλλες εγκληματικές πράξεις.
Ήδη από τα τέλη της βασιλείας του Σουλεϊμάν (1520-1566) οι σπουδαστές των επαρχιακών ιεροδιδασκαλείων (σοφτάδες) άρχισαν να οργανώνονται σε συμμορίες που λυμαίνονταν την ύπαιθρο. Οι συμμορίες των σοφτάδων παρήκμασαν εν τέλει μόλις κατά την τελευταία δεκαετία του 16ου αιώνα, δίνοντας τη θέση τους στους πιο μαζικούς, καλύτερα οργανωμένους και εξοπλισμένους τζελαλήδες (celâlî). Συνακόλουθα, εξεγέρσεις των τζελαλήδων ονομάστηκαν διάφορα κινήματα ενόπλων συμμοριών που για δεκαετίες λυμαίνονταν την Μικρασία και αποτέλεσαν σοβαρό κίνδυνο για την ενότητα της αυτοκρατορίας.
Τυπικά τα κινήματα των τζελαλήδων θεωρείται ότι ξεκινούν με τη μάχη του Κερεστές (στα τουρκικά Haçova) στη σημερινή Ουγγαρία (1596), η οποία έληξε με νίκη των Οθωμανών. Όσοι στρατιώτες δεν παρουσιάστηκαν την επόμενη μέρα κηρύχθηκαν λιποτάκτες (firârî)· μεγάλες μάζες έμπειρων και οπλισμένων πολεμιστών βρέθηκαν έτσι να περιπλανιόνται χωρίς κύριο στα Βαλκάνια και (καθώς οι περισσότεροι ήταν Μικρασιάτες) στην Ανατολία. Για πάνω από δέκα χρόνια, οι διάφοροι τζελαλήδες ηγέτες αντιμετώπιζαν επιτυχώς σουλτανικές εκστρατείες εναντίον τους και πραγματοποιούσαν επιδρομές που έφτασαν μέχρι και την Προύσα, μέχρι την οριστική ήττα τους το 1608.
Η "βασιλεία της βίας"
Οι τζελαλήδες (celali) περίπου 1550-1700
Μετάφραση - Eπιμέλεια: Γιάννης Καψόπουλο
Κατεβάστε το αρχείο pdf
RSS Feed