Νίκος Μπελαβίλας*
«Συνοπτικά, η πρόταση για το Μητροπολιτικό Πάρκο Ελληνικού του Εργαστηρίου Αστικού Περιβάλλοντος ΕΜΠ και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης περιλαμβάνει, εκτός των πράσινων επιφανειών, δεκάδες χρήσεις σε εκατοντάδες χιλιάδες τετραγωνικά μέτρα κτιρίων (241 κτίρια με 370.000 τ.μ.).
Προβλέπονται χρήσεις αναψυχής με καφέ, εστιατόρια, το υδροπάρκο-θεματικό πάρκο στο Ολυμπιακό Slalom, το ενυδρείο, το κέντρο εμπορικών και επιστημονικών εκθέσεων και συνεδρίων στον πρώην ανατολικό αεροσταθμό, χρήσεις αθλητισμού -με τον πόλο επαγγελματικού και λαϊκού αθλητισμού με γήπεδα, γυμναστήρια και ξενώνες αθλητών-, χρήσεις πολιτισμού και έρευνας, με το ερευνητικό κέντρο του ΕΛΚΕΘΕ, τα μουσεία των αρχαιολογικών συλλογών του Σαρωνικού και της Αεροπορίας.
Περιλαμβάνει τις χρήσεις τουρισμού, θαλάσσιου τουρισμού και αναψυχής μαζί με τις εγκαταστάσεις ναυταθλητισμού στην Ολυμπιακή Μαρίνα και στον Αγιο Κοσμά. Περιλαμβάνει, τέλος, ένα τοπικό κέντρο εμπορίου και διοίκησης με καταστήματα μικρού εμπορίου και ιδιωτικές υπηρεσίες, υπηρεσίες διοίκησης, πρόνοιας και εκπαίδευσης των γύρω δήμων.
»Σε αυτά τα πλαίσια η σπουδαία πρωτοβουλία του αυτοδιαχειριζόμενου αστικού αγρού μπορεί να συνεχίσει να αναπτύσσεται σε έκταση 50-100 στρεμμάτων. Το ίδιο ισχύει με τη διαμόρφωση του ελαιώνα, τα χιλιάδες ελαιόδεντρα που έχουν αρχίσει να φυτεύονται από εθελοντές -και μεγαλώνουν- ήδη από 5 χρόνια, αλλά και τη δημιουργία της διαδημοτικής πειραματικής μονάδας διαχείρισης-ανακύκλωσης-κομποστοποίησης οικιακών απορριμμάτων στη ζώνη των μεταφορικών υποδομών -μελετάται ήδη από το ΤΕΙ Πειραιά. Αυτές είναι χρήσεις επίσης συμβατές, χαμηλού έως μηδενικού κόστους και υψηλού οφέλους».
Είναι απόσπασμα της επίσημης παρουσίασης της πρότασης του Εργαστηρίου Αστικού Περιβάλλοντος ΕΜΠ, στην ημερίδα που οργανώθηκε τον Απρίλιο του 2013 στο Ελληνικό από τους όμορους δήμους και το Τεχνικό Επιμελητήριο. Η ίδια θέση είχε υποβληθεί στη σχετική δημόσια διαβούλευση, στη Βουλή (Οκτώβριος 2012).
Η ιδέα για χωροθέτηση μίας διαδημοτικής μονάδας διαχείρισης απορριμμάτων και μίας μονάδας ανακύκλωσης στο Ελληνικό, συγκεκριμένα στην ασφαλή περιβαλλοντικά ζώνη των δημόσιων μεταφορικών υποδομών στο βορειοανατολικό τμήμα του πάρκου, συζητήθηκε και αξιολογήθηκε θετικά από την ερευνητική ομάδα του ΕΜΠ, το 2012-13, έπειτα από πρόταση του Δήμου Ελληνικού-Αργυρούπολης και παρουσιάστηκε δημόσια.
Η σημερινή πρόταση, η οποία ετέθη σε διαβούλευση από την Περιφέρεια Αττικής, αφορά ένα ολοκληρωμένο σχέδιο για τη διαχείριση των απορριμμάτων, που συγκροτείται στην ιδέα της κατανομής μικρών καθαρών τοπικών διαδημοτικών μονάδων διαχείρισης με χωρικά δίκαιο τρόπο στον Πειραιά, στον Ταύρο-Μοσχάτο, στο Ελληνικό και αλλού, δηλαδή σε ενότητες δήμων οι οποίοι ώς τώρα στέλνουν τα απορρίμματά τους χύδην και ανεξέλεγκτα στις βόρειες και δυτικές χωματερές. Αντιμετωπίζει ουσιαστικά και για πρώτη φορά το πρόβλημα με εύστοχες χωροταξικά και περιβαλλοντικά επιλογές χωροθετήσεων και σε σχέση με την ιδέα του Μητροπολιτικού Πάρκου Ελληνικού είναι απόλυτα συμβατή, κάτι που από την πλευρά μας είχε διατυπωθεί ήδη προ τριετίας.
Είναι καλό να μάθουμε να σχεδιάζουμε και να συνηθίζουμε σιγά σιγά στην ιδέα πολλών μικρών καθαρών μονάδων διαχείρισης και ανακύκλωσης απορριμμάτων εντός των πόλεων. Εγκαταλείποντας παράλληλα την εύκολη λύση υπερσυγκέντρωσής τους σε έναν πολεοδομικό «σκουπιδοντενεκέ» χρήσεων, όπως είναι σήμερα η Φυλή ή το Θριάσιο Πεδίο. Είναι κοινωνικά δίκαιο, περιβαλλοντικά ορθό και οικονομικά συμφέρον συγκριτικά με το σημερινό σπάταλο σύστημα μη διαχείρισης και μεταφορών μεγάλων αποστάσεων.
Τούτο σημαίνει ότι όχι μόνο το Ελληνικό, αλλά και πολλοί άλλοι χώροι στο μητροπολιτικό συγκρότημα της Αθήνας πρέπει να παραλάβουν τέτοιες χρήσεις. Θα είναι χώροι εντός της πόλης και όχι εκτός -καθώς οι εκτός πόλης περιοχές είναι πεπερασμένες, το μεγαλύτερο δε τμήμα τους είναι προστατευμένες και σε μόνιμο κίνδυνο δασικές εκτάσεις (Αιγάλεω, Ποικίλο, Πάρνηθα, Πεντέλη, Υμηττός, Λαυρεωτική), είναι δε πολύ σημαντικό να παραμείνουν έτσι, αντί να παραλάβουν χρήσεις της πόλης. Θα είναι επίσης χώροι κοντά στις πηγές παραγωγής του προβλήματος, οι οποίοι δεν θα επιβαρύνουν περαιτέρω με μεταφερόμενα από άλλες περιοχές απορρίμματα ήδη βεβαρημένες περιοχές.
* Αναπληρωτής καθηγητής ΕΜΠ και διευθυντής του Εργαστηρίου Αστικού Περιβάλλοντος
«Συνοπτικά, η πρόταση για το Μητροπολιτικό Πάρκο Ελληνικού του Εργαστηρίου Αστικού Περιβάλλοντος ΕΜΠ και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης περιλαμβάνει, εκτός των πράσινων επιφανειών, δεκάδες χρήσεις σε εκατοντάδες χιλιάδες τετραγωνικά μέτρα κτιρίων (241 κτίρια με 370.000 τ.μ.).
Προβλέπονται χρήσεις αναψυχής με καφέ, εστιατόρια, το υδροπάρκο-θεματικό πάρκο στο Ολυμπιακό Slalom, το ενυδρείο, το κέντρο εμπορικών και επιστημονικών εκθέσεων και συνεδρίων στον πρώην ανατολικό αεροσταθμό, χρήσεις αθλητισμού -με τον πόλο επαγγελματικού και λαϊκού αθλητισμού με γήπεδα, γυμναστήρια και ξενώνες αθλητών-, χρήσεις πολιτισμού και έρευνας, με το ερευνητικό κέντρο του ΕΛΚΕΘΕ, τα μουσεία των αρχαιολογικών συλλογών του Σαρωνικού και της Αεροπορίας.
Περιλαμβάνει τις χρήσεις τουρισμού, θαλάσσιου τουρισμού και αναψυχής μαζί με τις εγκαταστάσεις ναυταθλητισμού στην Ολυμπιακή Μαρίνα και στον Αγιο Κοσμά. Περιλαμβάνει, τέλος, ένα τοπικό κέντρο εμπορίου και διοίκησης με καταστήματα μικρού εμπορίου και ιδιωτικές υπηρεσίες, υπηρεσίες διοίκησης, πρόνοιας και εκπαίδευσης των γύρω δήμων.
»Σε αυτά τα πλαίσια η σπουδαία πρωτοβουλία του αυτοδιαχειριζόμενου αστικού αγρού μπορεί να συνεχίσει να αναπτύσσεται σε έκταση 50-100 στρεμμάτων. Το ίδιο ισχύει με τη διαμόρφωση του ελαιώνα, τα χιλιάδες ελαιόδεντρα που έχουν αρχίσει να φυτεύονται από εθελοντές -και μεγαλώνουν- ήδη από 5 χρόνια, αλλά και τη δημιουργία της διαδημοτικής πειραματικής μονάδας διαχείρισης-ανακύκλωσης-κομποστοποίησης οικιακών απορριμμάτων στη ζώνη των μεταφορικών υποδομών -μελετάται ήδη από το ΤΕΙ Πειραιά. Αυτές είναι χρήσεις επίσης συμβατές, χαμηλού έως μηδενικού κόστους και υψηλού οφέλους».
Είναι απόσπασμα της επίσημης παρουσίασης της πρότασης του Εργαστηρίου Αστικού Περιβάλλοντος ΕΜΠ, στην ημερίδα που οργανώθηκε τον Απρίλιο του 2013 στο Ελληνικό από τους όμορους δήμους και το Τεχνικό Επιμελητήριο. Η ίδια θέση είχε υποβληθεί στη σχετική δημόσια διαβούλευση, στη Βουλή (Οκτώβριος 2012).
Η ιδέα για χωροθέτηση μίας διαδημοτικής μονάδας διαχείρισης απορριμμάτων και μίας μονάδας ανακύκλωσης στο Ελληνικό, συγκεκριμένα στην ασφαλή περιβαλλοντικά ζώνη των δημόσιων μεταφορικών υποδομών στο βορειοανατολικό τμήμα του πάρκου, συζητήθηκε και αξιολογήθηκε θετικά από την ερευνητική ομάδα του ΕΜΠ, το 2012-13, έπειτα από πρόταση του Δήμου Ελληνικού-Αργυρούπολης και παρουσιάστηκε δημόσια.
Η σημερινή πρόταση, η οποία ετέθη σε διαβούλευση από την Περιφέρεια Αττικής, αφορά ένα ολοκληρωμένο σχέδιο για τη διαχείριση των απορριμμάτων, που συγκροτείται στην ιδέα της κατανομής μικρών καθαρών τοπικών διαδημοτικών μονάδων διαχείρισης με χωρικά δίκαιο τρόπο στον Πειραιά, στον Ταύρο-Μοσχάτο, στο Ελληνικό και αλλού, δηλαδή σε ενότητες δήμων οι οποίοι ώς τώρα στέλνουν τα απορρίμματά τους χύδην και ανεξέλεγκτα στις βόρειες και δυτικές χωματερές. Αντιμετωπίζει ουσιαστικά και για πρώτη φορά το πρόβλημα με εύστοχες χωροταξικά και περιβαλλοντικά επιλογές χωροθετήσεων και σε σχέση με την ιδέα του Μητροπολιτικού Πάρκου Ελληνικού είναι απόλυτα συμβατή, κάτι που από την πλευρά μας είχε διατυπωθεί ήδη προ τριετίας.
Είναι καλό να μάθουμε να σχεδιάζουμε και να συνηθίζουμε σιγά σιγά στην ιδέα πολλών μικρών καθαρών μονάδων διαχείρισης και ανακύκλωσης απορριμμάτων εντός των πόλεων. Εγκαταλείποντας παράλληλα την εύκολη λύση υπερσυγκέντρωσής τους σε έναν πολεοδομικό «σκουπιδοντενεκέ» χρήσεων, όπως είναι σήμερα η Φυλή ή το Θριάσιο Πεδίο. Είναι κοινωνικά δίκαιο, περιβαλλοντικά ορθό και οικονομικά συμφέρον συγκριτικά με το σημερινό σπάταλο σύστημα μη διαχείρισης και μεταφορών μεγάλων αποστάσεων.
Τούτο σημαίνει ότι όχι μόνο το Ελληνικό, αλλά και πολλοί άλλοι χώροι στο μητροπολιτικό συγκρότημα της Αθήνας πρέπει να παραλάβουν τέτοιες χρήσεις. Θα είναι χώροι εντός της πόλης και όχι εκτός -καθώς οι εκτός πόλης περιοχές είναι πεπερασμένες, το μεγαλύτερο δε τμήμα τους είναι προστατευμένες και σε μόνιμο κίνδυνο δασικές εκτάσεις (Αιγάλεω, Ποικίλο, Πάρνηθα, Πεντέλη, Υμηττός, Λαυρεωτική), είναι δε πολύ σημαντικό να παραμείνουν έτσι, αντί να παραλάβουν χρήσεις της πόλης. Θα είναι επίσης χώροι κοντά στις πηγές παραγωγής του προβλήματος, οι οποίοι δεν θα επιβαρύνουν περαιτέρω με μεταφερόμενα από άλλες περιοχές απορρίμματα ήδη βεβαρημένες περιοχές.
* Αναπληρωτής καθηγητής ΕΜΠ και διευθυντής του Εργαστηρίου Αστικού Περιβάλλοντος
RSS Feed