Γονιδιωματική: ο κλάδος της γενετικής που μελετά το γονιδίωμα των οργανισμών, το οποίο περιλαμβάνει ολόκληρη την αλληλούχιση του DNA των οργανισμών και όχι ένα-ένα γονίδιο χωριστά.
Παρατήρηση: η μελέτη ενός ξεχωριστού γονιδίου μπορεί να οδηγήσει σε εσφαλμένα συμπεράσματα, γιατί τα γονίδια δρουν κατά ομάδες και δίκτυα, κατά αλληλουχίες. Αν σε μια αλληλουχία προστεθεί ένα ξένο προς αυτήν γονίδιο-πράγμα που κάνει σήμερα η γενετική μηχανική παράγοντας γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς, τα γνωστά μας μεταλλαγμένα- αυτό δε θα μπορέσει να δράσει ανεξάρτητα, θα κάνει ότι του επιτρέψουν τα διπλανά. Απρόβλεπτη είναι επίσης και η αντίδραση της αλληλουχίας όταν της αφαιρεθεί ένα συγκεκριμένο γονίδιο που θεωρείται ότι είναι υπεύθυνο για κάποιο χαρακτηριστικό ενός οργανισμού.
Τα τελευταία 40 χρόνια έχουν αναπτυχθεί σημαντικές μέθοδοι προσδιορισμού των αλληλουχιών και της βιοπληροφορικής των γονιδιωμάτων, μονοκύτταρων και πολυκύτταρων οργανισμών όπως είναι ο άνθρωπος. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να αλλάξουν ριζικά οι θεωρίες για την εξέλιξη και τη βιοποικιλότητα. Ταυτόχρονα μπήκαν και ηθικά ζητήματα για τις αλλαγές που προκύπτουν στην καθημερινή ζωή των ανθρώπων, ιδίως στον τομέα της υγείας.
Τέτοια ηθικά ζητήματα είναι για παράδειγμα:
Σαν θετικά της γονιδιωματικής βέβαια μπορούμε να αναγνωρίσουμε:
Παρατήρηση: η μελέτη ενός ξεχωριστού γονιδίου μπορεί να οδηγήσει σε εσφαλμένα συμπεράσματα, γιατί τα γονίδια δρουν κατά ομάδες και δίκτυα, κατά αλληλουχίες. Αν σε μια αλληλουχία προστεθεί ένα ξένο προς αυτήν γονίδιο-πράγμα που κάνει σήμερα η γενετική μηχανική παράγοντας γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς, τα γνωστά μας μεταλλαγμένα- αυτό δε θα μπορέσει να δράσει ανεξάρτητα, θα κάνει ότι του επιτρέψουν τα διπλανά. Απρόβλεπτη είναι επίσης και η αντίδραση της αλληλουχίας όταν της αφαιρεθεί ένα συγκεκριμένο γονίδιο που θεωρείται ότι είναι υπεύθυνο για κάποιο χαρακτηριστικό ενός οργανισμού.
Τα τελευταία 40 χρόνια έχουν αναπτυχθεί σημαντικές μέθοδοι προσδιορισμού των αλληλουχιών και της βιοπληροφορικής των γονιδιωμάτων, μονοκύτταρων και πολυκύτταρων οργανισμών όπως είναι ο άνθρωπος. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να αλλάξουν ριζικά οι θεωρίες για την εξέλιξη και τη βιοποικιλότητα. Ταυτόχρονα μπήκαν και ηθικά ζητήματα για τις αλλαγές που προκύπτουν στην καθημερινή ζωή των ανθρώπων, ιδίως στον τομέα της υγείας.
Τέτοια ηθικά ζητήματα είναι για παράδειγμα:
- Τα δεδομένα που θα συλλέγονται από τα δημόσια ερευνητικά εργαστήρια θα είναι άδικο να χρησιμοποιηθούν από ιδιωτικά συμφέροντα, όπως γίνεται μέσω της πατέντας.
- Άδικο επίσης θα είναι να αποκλεισθούν από τις ωφέλειες που θα προκύψουν για την υγεία, αυτούς που δε θα μπορούν να κάνουν χρήση για οικονομικούς λόγους, επειδή δεν θα μπορούν να πληρώσουν το όποιο κόστος των εξετάσεων και της θεραπείας.
- Το ότι οι άνθρωποι θα γνωρίζουν τη γονιδιακή ακολουθία τους, ίσως και τις πιθανότητες εκδήλωσης συγκεκριμένων ασθενειών, μπορεί να οδηγήσει σε απρόσμενες αρνητικές για τους εαυτούς και τους γύρω τους συμπεριφορές. Μπορεί κάποιοι να αντιδράσουν σωστά και να αγνοήσουν την πληροφορία για τη μελλοντική τους ασθένεια ή να τη λάβουν υπόψη προσέχοντας και παίρνοντας προληπτικά μέτρα, αλλά κάποιοι άλλοι μπορεί να αγχωθούν και να απελπιστούν τόσο πολύ που θα δημιουργήσουν ψυχοσωματικά τις συνθήκες αυτοεκπλήρωσης της προφητείας, ενώ πιθανά να μην ασθενούσαν αν δεν το ήξεραν. Ένα είναι σίγουρο: θα αισθάνονται ήδη άρρωστοι και θα τρέχουν συνέχεια στους γιατρούς για εξετάσεις και προληπτικά φάρμακα, και το μόνο που θα χαίρεται για αυτό θα είναι το ιατροφαρμακευτικό σύστημα.
Σαν θετικά της γονιδιωματικής βέβαια μπορούμε να αναγνωρίσουμε:
- Κάθε άνθρωπος μεταφέρει στον απόγονό του 50-100 μεταλλάξεις που δεν υπήρχαν στο γονιδίωμα των γονιών του. Αυτό είναι κάτι εντελώς τυχαίο και δεν είναι δυνατόν να προβλεφθεί το αποτέλεσμα αυτών των μεταλλάξεων.
- Άρα δεν υπάρχει ιδανικό ή τέλειο γονιδίωμα και επομένως αντίστοιχα τέλειο μωρό ή άνθρωπος.
- Το γονιδιακό «φορτίο»- τα τυχόν λάθη του γονιδιώματος-υπάρχει σε όλους μας και για αυτό πρέπει να έχουμε ίση αντιμετώπιση σε ό,τι αφορά τις υπηρεσίες υγείας και τη γενετική διαγνωστική, πράγμα που σημαίνει πως όσοι δεν επηρεάζονται δεν μπορούν να αγνοούν όσους ασθενήσουν, γιατί κάποια στιγμή μπορεί να βρεθούν στη θέση τους.
- Οι άνθρωποι θα γνωρίζουν την εθνική καταγωγή τους, κάτι που ίσως οδηγήσει σε μεγάλες εκπλήξεις, όσον αφορά τις υπάρχουσες σήμερα εθνικιστικές ταυτότητες, και σε απογοητεύσεις τους σημερινούς εθνικιστές. Ίσως οι άνθρωποι καταλάβουν ότι όσα τους χωρίζουν από τους «άλλους» δεν είναι τελικά τόσο σημαντικά όσο νομίζουν. Δεν υπάρχουν «καλύτερα γονίδια».