Φοβάται ότι θα εξεγερθούν κάποια στιγμή οι «από κάτω»
H επικεφαλής του ΔΝΤ Κριστίν Λαγκάρντ επέκρινε την αυξανόμενη ανισότητα, ιδιαίτερα στις πλούσιες χώρες. Κατά την ετήσια συνάντηση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) στην Ουάσιγκτον, κάλεσε τις κυβερνήσεις να ασχοληθούν περισσότερο με τους εργαζόμενους που έχουν μεσαία και χαμηλά εισοδήματα. Διαφορετικά, προειδοποίησε, η αντίσταση στην παγκοσμιοποίηση, το ελεύθερο εμπόριο και τη σταδιακή ψηφιοποίηση θα συνεχίσει να αυξάνεται.
Σε μια γραπτή της αναφορά για τις επόμενες μεγάλες προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο παγκοσμιοποιημένος καπιταλισμός αναφέρει: «Σε πολλές βιομηχανικές χώρες και ορισμένες αναδυόμενες οικονομίες, η επιβράδυνση της προσαρμογής στις τεχνολογικές αλλαγές και στη παγκοσμιοποίηση, είχε ως αποτέλεσμα τη μείωση των αυξήσεων των μισθών για τους εργαζομένους με μέσο και χαμηλό επίπεδο προσόντων, ενώ τα κέρδη έχουν αυξηθεί για τα κεφάλαια και τους υψηλά ειδικευμένους εργαζόμενους»
Η ταχεία αλλαγή μέσα από το άνοιγμα των αγορών και τις ψηφιακές εφαρμογές ευνόησαν μόνο λίγους. Η μεγάλη μάζα στις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρώπη πρέπει να αγωνιστεί για την επιβίωσή της. Ειδικά στην μεσαία τάξη, πολλοί δε μπορούν να διατηρήσουν το επίπεδο ευημερίας που είχαν συνηθίσει μέχρι τώρα.
Αυτή η εκτίμηση του ΔΝΤ για την παγκόσμια οικονομία, σε κάποιο βαθμό, υιοθετεί τη θέση των επικριτών της παγκοσμιοποίησης. Αλλά η Λαγκάρντ διευκρίνισε ότι η βαθμολόγηση της παγκοσμιοποίησης είναι κατά βάση θετική. Μόνο οι πολιτικές αντιδράσεις δεν ήταν. Όταν για παράδειγμα η Κίνα μπήκε στην παγκόσμια αγορά και τα διεθνή κεφάλαια επένδυσαν στα φθηνά κινεζικά εργατικά χέρια για την παραγωγή φθηνών καταναλωτικών προϊόντων που στη συνέχεια εισήγαγαν στις πλούσιες χώρες, ο ανταγωνισμός με τις εγχώριες εργατικές τάξεις εντάθηκε. Οι κυβερνήσεις που θα έπρεπε να αναλάβουν την αναδιανομή των κερδών από αυτές τις μεταβολές, δεν το έκαναν.
Αυτό δεν είναι ένα εύκολο έργο, παραδέχθηκε η Λαγκάρντ: τα κράτη και οι κυβερνήσεις θα πρέπει να κάνουν περισσότερα για να αποκτήσουν ίδιες πιθανότητες κοινωνικής βελτίωσης οι νέοι και οι γυναίκες. Θα πρέπει επίσης να προσφέρουν περισσότερη βοήθεια στους εργαζόμενους ανθρώπους για να επιλέξουν μια νέα επαγγελματική καριέρα. Βασικά, όμως, η παγκόσμια οικονομία έχει ωφεληθεί σε μεγάλο βαθμό από την παγκοσμιοποίηση και τις τεχνολογικές καινοτομίες.
Το ίδιο και οι ηγέτες της G 20 είχαν τονίσει πρόσφατα σε κοινή δήλωση της συνόδου κορυφής τους, ότι θα πρέπει να δώσουν μεγαλύτερη προσοχή στην κοινωνική ισότητα. Πίσω από αυτό κρύβεται ο φόβος της G 20 και του ΔΝΤ ότι οι χαμένοι της παγκοσμιοποίησης θα στραφούν κάποια στιγμή κατά του ανοίγματος των αγορών και θα απαιτήσουν μέτρα θωράκισης των χωρών τους. Ένα τέτοιο πολιτικό κλίμα που ευνοεί την επιστροφή στο εθνικό κράτος και τη κλειστή εθνική αγορά εμποδίζει την εφαρμογή μεταρρυθμίσεων, δήλωσε η Lagarde. Και ως απόδειξη για αυτό θεωρεί την απόφαση των Βρετανών να αποχωρήσουν από την Ευρωπαϊκή Ένωση επειδή νομίζουν ότι μπορούν να προωθήσουν τα εθνικά συμφέροντα πιο εύκολα από το νησί.
Φυσικά και το ΔΝΤ δεν κόφτεται για την «φτωχοποίηση» των μεσαίων τάξεων στη Δύση. Ο ρόλος του όμως είναι να διαφυλάττει τα γενικότερα συμφέροντα του παγκοσμιοποιημένου κεφαλαίου και όταν χρειάζεται να κριτικάρει τη στάση των αχόρταγων αρπακτικών κεφαλαίων, όχι από κάποια ηθική σκοπιά, αλλά από την άποψη ότι «των φρονίμων τα παιδιά πριν πεινάσουν μαγειρεύουν». Ξέρει ότι το γενικό συμφέρον του κεφαλαίου απαιτεί να μη χαθεί η μέχρι τώρα συναίνεση των μεσαίων τάξεων-μη ξεχνάμε ότι τα τελευταία χρόνια οι πολυπληθείς αυτές τάξεις έβγαζαν τις κυβερνήσεις, που προώθησαν τη παγκοσμιοποίηση στη Δύση- και να τους διανεμηθεί ένα μεγαλύτερο κομμάτι της πίττας. Γιατί αν δε συμβεί αυτό, ή αν δεν εξεγερθούν γενικότερα, θα στραφούν τουλάχιστον ενάντια στο αναπτυξιακό μοντέλο που προωθεί το κεφάλαιο με την ολοκλήρωση της παγκοσμιοποίησης μέσω των νέων διατλαντικών και παγκόσμιων συμφωνιών τύπου TTIP, CETA, TISA ή TPP.
Γιατί ανησυχητικό για το ΔΝΤ είναι και οι μαζικές διαδηλώσεις στην Ευρώπη, ιδίως στη Γερμανία κατά των συμφωνιών Ceta και ΤΤΙΡ( π.χ. http://tvxs.gr/news/ellada/leme-oxi-stin-ttip-ti-ceta-kai-tin-tisa-simera-sto-syntagma), αλλά και η απογοήτευση των εργαζόμενων-υπαλλήλων των ΗΠΑ από το ακολουθούμενο μοντέλο οικονομικής ανάπτυξης, πράγμα που οδηγεί και τους δύο προεδρικούς υποψήφιους να απομακρύνονται από την παραδοσιακή φιλελεύθερη πορεία της χώρας τους.
Και όλα αυτά στα πλαίσια μιας πολύ ασταθούς παγκόσμιας οικονομίας και της απομυθοποίησης της ιδεολογίας της ανάπτυξης (http://www.topikopoiisi.eu/902rhothetarhoalpha/h-i-a).
Για αυτό το ΔΝΤ βλέπει ένα αυξανόμενο κίνδυνο ότι ο προστατευτισμός και η απομόνωση θα μπορούσε να επιδεινώσει τα προβλήματα της πραγματικής οικονομίας και να οδηγήσει στην επόμενη κρίση, πέρα από τη σημερινή κρίση των χρεών. Ανησυχεί βέβαια και για αυτήν, αλλά επειδή αφορά κύρια στη χρηματοπιστωτική οικονομία, δεν έκρυψε τα στοιχεία που δείχνουν ότι τα συνολικά παγκόσμια χρέη προς αυτήν έπιασαν το ρεκόρ των 152 τρισ. δολαρίων το 2015: http://www.skai.gr/news/finance/article/326804/sto-pagosmio-rekor-ton-152-trisekatommurion-eftase-to-pagosmio-hreos/#ixzz4MP0zCxhF. Αυτό σημαίνει ότι το χρέος είναι υπερδιπλάσιο από την οικονομική δραστηριότητα ολόκληρης της υφηλίου –ανέρχεται στο 255% του παγκόσμιου ΑΕΠ και τα δύο-τρίτα αυτού βαραίνουν τον ιδιωτικό τομέα – τη στιγμή που η παγκόσμια οικονομία βρίσκεται αντιμέτωπη με τα παραπάνω προβλήματα και προκλήσεις.
Ξέρει ότι ένας τέτοιος όγκος χρεών (κάποιοι ανεβάζουν το παγκόσμιο χρέος στο 263% του παγκόσμιου ΑΕΠ) δεν μπορεί να επιστραφεί από την πραγματική οικονομία στη χρηματοπιστωτική αν δεν «ξεφουσκώσει» δραστικά, αλλά ξέρει ακόμα ότι το χρηματοπιστωτικό κεφάλαιο, που σήμερα ηγεμονεύει σε παγκόσμιο επίπεδο, δεν αποδέχεται προς το παρόν αυτό το απαραίτητο ξεφούσκωμα. Για αυτό και προς το παρόν προτείνει ένα δειλό ξεφούσκωμα του ελληνικού χρέους-από κάπου πρέπει να ξεκινήσει- επειδή επιπλέον το έχει αποδεχθεί και ένα μεγάλο μέρος των διεθνών επενδυτών, αλλά και επειδή μεγάλο μέρος του έχει μετατραπεί σε χρέος προς τους ευρωπαίους φορολογούμενους και όχι προς τους ιδιώτες δανειστές. Το συνδέει βέβαια-όπως είναι φυσικό για τον ρόλο του ΔΝΤ-με την υλοποίηση από την ελληνική κυβέρνηση των μέτρων που θα εξασφαλίσουν την επιστροφή των υπόλοιπων κεφαλαίων-μετά το ξεφούσκωμα-προς τους δανειστές (http://tvxs.gr/news/ellada/periergo-paixnidi-lagkarnt-%E2%80%93-soimple-gia-xreos)
H επικεφαλής του ΔΝΤ Κριστίν Λαγκάρντ επέκρινε την αυξανόμενη ανισότητα, ιδιαίτερα στις πλούσιες χώρες. Κατά την ετήσια συνάντηση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) στην Ουάσιγκτον, κάλεσε τις κυβερνήσεις να ασχοληθούν περισσότερο με τους εργαζόμενους που έχουν μεσαία και χαμηλά εισοδήματα. Διαφορετικά, προειδοποίησε, η αντίσταση στην παγκοσμιοποίηση, το ελεύθερο εμπόριο και τη σταδιακή ψηφιοποίηση θα συνεχίσει να αυξάνεται.
Σε μια γραπτή της αναφορά για τις επόμενες μεγάλες προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο παγκοσμιοποιημένος καπιταλισμός αναφέρει: «Σε πολλές βιομηχανικές χώρες και ορισμένες αναδυόμενες οικονομίες, η επιβράδυνση της προσαρμογής στις τεχνολογικές αλλαγές και στη παγκοσμιοποίηση, είχε ως αποτέλεσμα τη μείωση των αυξήσεων των μισθών για τους εργαζομένους με μέσο και χαμηλό επίπεδο προσόντων, ενώ τα κέρδη έχουν αυξηθεί για τα κεφάλαια και τους υψηλά ειδικευμένους εργαζόμενους»
Η ταχεία αλλαγή μέσα από το άνοιγμα των αγορών και τις ψηφιακές εφαρμογές ευνόησαν μόνο λίγους. Η μεγάλη μάζα στις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρώπη πρέπει να αγωνιστεί για την επιβίωσή της. Ειδικά στην μεσαία τάξη, πολλοί δε μπορούν να διατηρήσουν το επίπεδο ευημερίας που είχαν συνηθίσει μέχρι τώρα.
Αυτή η εκτίμηση του ΔΝΤ για την παγκόσμια οικονομία, σε κάποιο βαθμό, υιοθετεί τη θέση των επικριτών της παγκοσμιοποίησης. Αλλά η Λαγκάρντ διευκρίνισε ότι η βαθμολόγηση της παγκοσμιοποίησης είναι κατά βάση θετική. Μόνο οι πολιτικές αντιδράσεις δεν ήταν. Όταν για παράδειγμα η Κίνα μπήκε στην παγκόσμια αγορά και τα διεθνή κεφάλαια επένδυσαν στα φθηνά κινεζικά εργατικά χέρια για την παραγωγή φθηνών καταναλωτικών προϊόντων που στη συνέχεια εισήγαγαν στις πλούσιες χώρες, ο ανταγωνισμός με τις εγχώριες εργατικές τάξεις εντάθηκε. Οι κυβερνήσεις που θα έπρεπε να αναλάβουν την αναδιανομή των κερδών από αυτές τις μεταβολές, δεν το έκαναν.
Αυτό δεν είναι ένα εύκολο έργο, παραδέχθηκε η Λαγκάρντ: τα κράτη και οι κυβερνήσεις θα πρέπει να κάνουν περισσότερα για να αποκτήσουν ίδιες πιθανότητες κοινωνικής βελτίωσης οι νέοι και οι γυναίκες. Θα πρέπει επίσης να προσφέρουν περισσότερη βοήθεια στους εργαζόμενους ανθρώπους για να επιλέξουν μια νέα επαγγελματική καριέρα. Βασικά, όμως, η παγκόσμια οικονομία έχει ωφεληθεί σε μεγάλο βαθμό από την παγκοσμιοποίηση και τις τεχνολογικές καινοτομίες.
Το ίδιο και οι ηγέτες της G 20 είχαν τονίσει πρόσφατα σε κοινή δήλωση της συνόδου κορυφής τους, ότι θα πρέπει να δώσουν μεγαλύτερη προσοχή στην κοινωνική ισότητα. Πίσω από αυτό κρύβεται ο φόβος της G 20 και του ΔΝΤ ότι οι χαμένοι της παγκοσμιοποίησης θα στραφούν κάποια στιγμή κατά του ανοίγματος των αγορών και θα απαιτήσουν μέτρα θωράκισης των χωρών τους. Ένα τέτοιο πολιτικό κλίμα που ευνοεί την επιστροφή στο εθνικό κράτος και τη κλειστή εθνική αγορά εμποδίζει την εφαρμογή μεταρρυθμίσεων, δήλωσε η Lagarde. Και ως απόδειξη για αυτό θεωρεί την απόφαση των Βρετανών να αποχωρήσουν από την Ευρωπαϊκή Ένωση επειδή νομίζουν ότι μπορούν να προωθήσουν τα εθνικά συμφέροντα πιο εύκολα από το νησί.
Φυσικά και το ΔΝΤ δεν κόφτεται για την «φτωχοποίηση» των μεσαίων τάξεων στη Δύση. Ο ρόλος του όμως είναι να διαφυλάττει τα γενικότερα συμφέροντα του παγκοσμιοποιημένου κεφαλαίου και όταν χρειάζεται να κριτικάρει τη στάση των αχόρταγων αρπακτικών κεφαλαίων, όχι από κάποια ηθική σκοπιά, αλλά από την άποψη ότι «των φρονίμων τα παιδιά πριν πεινάσουν μαγειρεύουν». Ξέρει ότι το γενικό συμφέρον του κεφαλαίου απαιτεί να μη χαθεί η μέχρι τώρα συναίνεση των μεσαίων τάξεων-μη ξεχνάμε ότι τα τελευταία χρόνια οι πολυπληθείς αυτές τάξεις έβγαζαν τις κυβερνήσεις, που προώθησαν τη παγκοσμιοποίηση στη Δύση- και να τους διανεμηθεί ένα μεγαλύτερο κομμάτι της πίττας. Γιατί αν δε συμβεί αυτό, ή αν δεν εξεγερθούν γενικότερα, θα στραφούν τουλάχιστον ενάντια στο αναπτυξιακό μοντέλο που προωθεί το κεφάλαιο με την ολοκλήρωση της παγκοσμιοποίησης μέσω των νέων διατλαντικών και παγκόσμιων συμφωνιών τύπου TTIP, CETA, TISA ή TPP.
Γιατί ανησυχητικό για το ΔΝΤ είναι και οι μαζικές διαδηλώσεις στην Ευρώπη, ιδίως στη Γερμανία κατά των συμφωνιών Ceta και ΤΤΙΡ( π.χ. http://tvxs.gr/news/ellada/leme-oxi-stin-ttip-ti-ceta-kai-tin-tisa-simera-sto-syntagma), αλλά και η απογοήτευση των εργαζόμενων-υπαλλήλων των ΗΠΑ από το ακολουθούμενο μοντέλο οικονομικής ανάπτυξης, πράγμα που οδηγεί και τους δύο προεδρικούς υποψήφιους να απομακρύνονται από την παραδοσιακή φιλελεύθερη πορεία της χώρας τους.
Και όλα αυτά στα πλαίσια μιας πολύ ασταθούς παγκόσμιας οικονομίας και της απομυθοποίησης της ιδεολογίας της ανάπτυξης (http://www.topikopoiisi.eu/902rhothetarhoalpha/h-i-a).
Για αυτό το ΔΝΤ βλέπει ένα αυξανόμενο κίνδυνο ότι ο προστατευτισμός και η απομόνωση θα μπορούσε να επιδεινώσει τα προβλήματα της πραγματικής οικονομίας και να οδηγήσει στην επόμενη κρίση, πέρα από τη σημερινή κρίση των χρεών. Ανησυχεί βέβαια και για αυτήν, αλλά επειδή αφορά κύρια στη χρηματοπιστωτική οικονομία, δεν έκρυψε τα στοιχεία που δείχνουν ότι τα συνολικά παγκόσμια χρέη προς αυτήν έπιασαν το ρεκόρ των 152 τρισ. δολαρίων το 2015: http://www.skai.gr/news/finance/article/326804/sto-pagosmio-rekor-ton-152-trisekatommurion-eftase-to-pagosmio-hreos/#ixzz4MP0zCxhF. Αυτό σημαίνει ότι το χρέος είναι υπερδιπλάσιο από την οικονομική δραστηριότητα ολόκληρης της υφηλίου –ανέρχεται στο 255% του παγκόσμιου ΑΕΠ και τα δύο-τρίτα αυτού βαραίνουν τον ιδιωτικό τομέα – τη στιγμή που η παγκόσμια οικονομία βρίσκεται αντιμέτωπη με τα παραπάνω προβλήματα και προκλήσεις.
Ξέρει ότι ένας τέτοιος όγκος χρεών (κάποιοι ανεβάζουν το παγκόσμιο χρέος στο 263% του παγκόσμιου ΑΕΠ) δεν μπορεί να επιστραφεί από την πραγματική οικονομία στη χρηματοπιστωτική αν δεν «ξεφουσκώσει» δραστικά, αλλά ξέρει ακόμα ότι το χρηματοπιστωτικό κεφάλαιο, που σήμερα ηγεμονεύει σε παγκόσμιο επίπεδο, δεν αποδέχεται προς το παρόν αυτό το απαραίτητο ξεφούσκωμα. Για αυτό και προς το παρόν προτείνει ένα δειλό ξεφούσκωμα του ελληνικού χρέους-από κάπου πρέπει να ξεκινήσει- επειδή επιπλέον το έχει αποδεχθεί και ένα μεγάλο μέρος των διεθνών επενδυτών, αλλά και επειδή μεγάλο μέρος του έχει μετατραπεί σε χρέος προς τους ευρωπαίους φορολογούμενους και όχι προς τους ιδιώτες δανειστές. Το συνδέει βέβαια-όπως είναι φυσικό για τον ρόλο του ΔΝΤ-με την υλοποίηση από την ελληνική κυβέρνηση των μέτρων που θα εξασφαλίσουν την επιστροφή των υπόλοιπων κεφαλαίων-μετά το ξεφούσκωμα-προς τους δανειστές (http://tvxs.gr/news/ellada/periergo-paixnidi-lagkarnt-%E2%80%93-soimple-gia-xreos)