Σαν τέτοιες χαρακτηρίζονται οι κοινότητες συμβίωσης ηλικιωμένων που-πέρα από την εσωτερική αλληλουποστήριξη και αλληλεγγύη των μελών τους-στηρίζονται και εξωτερικά από κοινωνικούς θεσμούς, είτε αυτοί είναι επίσημοι της Πολιτείας και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, είτε πρόκειται για άτυπους θεσμούς της πρωτοβουλίας πολιτών οι οποίοι έχουν σαν στόχο την κοινωνική αλληλεγγύη.
Όπως είναι τα πράγματα σήμερα στην Ελλάδα: για να υπέρξει δυνατότητα στήριξης από επίσημους θεσμούς και κοινωνικές υπηρεσίες και για να μπορεί η κοινότητα να την επιδιώξει, θα χρειασθεί και η ίδια να πάρει τη μορφή μιας και τυπικά-νομικά αναγνωρισμένης δομής.
Η κοινότητα πρέπει να κάνει έρευνα για το ποια θα μπορούσε να είναι η πιο κατάλληλη μορφή για τις ανάγκες της: ένωση πολιτών, μη κερδοσκοπική εταιρεία, ΚΥΝΣΕΠ, σύλλογος, κοινωφελές ίδρυμα, κλπ., ανάλογα με το τι είδους εξωτερική στήριξη θα επιδιώξει.
Αν μια κοινότητα θέλει να είναι 100% αυτοδύναμη και αυτοδιαχειριζόμενη και να στηρίζεται σε δικούς της μόνο πόρους, τότε θα χρειασθεί να κάνει μέλη της και πρόσωπα που θα μπορούν να στηρίξουν την καθημερινή της λειτουργία. Είτε αφορά τη βοήθεια για διάφορες κατασκευές που χρειάζονται, είτε για τη δημιουργία κήπου και παραγωγή μέρους της τροφής της, είτε για το μαγείρεμα( περίπτωση κοινής κουζίνας), είτε για την εξασφάλιση του ενεργειακού εφοδιασμού των χώρων συγκατοίκησης-συνδιαβίωσης, είτε για τη φροντίδα της υγείας των μελών της, είτε για την οργάνωση και διαχείριση της καθημερινότητάς της κλπ.
Διαφορετικά, και αν έχει στη διάθεσή της πόρους, τότε μπορεί να εξασφαλίζει με πληρωμή τις υπηρεσίες επαγγελματιών και ειδικών ή να δημιουργήσει και αντίστοιχες θέσεις εργασίας.
Μια ενδιάμεση κατάσταση-ιδίως αν δεν υπάρχουν πολλοί οικονομικοί πόροι-θα ήταν η επιδίωξη στήριξης και βοήθειας από εθελοντές ή εθελλοντικές οργανώσεις στους αναφερθέντες πιο πάνω τομείς, παράλληλα με τις τυχόν θέσεις εργασίας που θα μπορέσει να δημηιουργήσει η ίδια η κοινότητα. Ένα παράδειγμα θα ήταν η στήριξή της στο υγειονομικό επίπεδο από ένα τυχόν υπάρχον κοινωνικό ιατρείο της περιοχής.
Πιθανές θέσεις εργασίας: κηπουρού, μάγειρου, οδηγού, νοσοκόμου, γιατρού κλπ., ανάλογα με τις ανάγκες της κοινότητας.
Πιθανή συνεργασία με κοινωνικές υπηρεσίες: τοπικό κέντρο υγείας, νοσοκομείο, κοινωνικό λειτουργό, πρόγραμμα «βοηθειας στο σπίτι» από τοπικό δήμο κλπ. Βασικό: επιδίωξη της κάθε εξωτερικής στήριξης μέσω των κοινωνικών και υγειονομικών υπηρεσιών και ταμείων ασφάλισης που έχουν τυχόν τα μέλη της κοινότητας.
Εσωτερική οργάνωση: όπως ξεκίνησαν οι πρωτοβουλίες στη Ελλάδα μέσω δημιουργίας ιστοσελίδων στο φ/β, από τη μια λειτουργούν με βάση τις προδιαγραφές του κοινωνικού μέσου για τα ατομικά προφίλ και τα προφίλ των ομάδων όπου οι διαχειριστές έχουν τον λόγο στης διαχείριση των αναρτήσεων, των συζητήσεων, της έκφρασης των προβληματισμών και της διατύπωσης προτάσεων των μελών-μπαίνει ζήτημα δημοκρατίας εδώ, κυρίως για το ποιος αποφασίζει- από την άλλη, είναι φανερό ότι θα προσελκύσουν πρόσωπα με διαφορετικές και ποικίλες ανάγκες. Στο πρώτο στάδιο θα είναι απαραίτητη μια χαρτογράφηση και κατηγοριοποίηση με βάση τις ανάγκες και τις επιθυμίες των εγγραφόμενων μελών: έτσι θα δημιουργηθούν επί μέρους ομάδες με περίπου παρόμοιες ανάγκες και επιθυμίες. Οι ομάδες αυτές επιλέγουν ανάλογα και τις ιδιαίτερες οργανωτικές τους δομές. Αυτό σημαίνει ότι μπορούν να προκύψουν διάφορες κοινότητες συγκατοίκησης-συμβίωσης με περιεχόμενο και συνθήκες(εσωτερικός κανονισμός, τρόπος λήψης απόφασης κ.λπ) που θα έχουν επιλεγεί από αυτές τις επιμέρους ομάδες.
Το ερώτημα που θα πρέπει να απαντήσουν στη συνέχεια αυτές οι ομάδες θα είναι το αν θα προχωρήσουν στις επιλογές τους χωρίς τη βοήθεια της γενικότερης συλλογικότητας, στα πλαίσια της οποίας συνευρέθηκαν.
Πέρα λοιπόν από το ζήτημα της εσωτερικής οργάνωσης που θα επιλέξουν οι επιμέρους κοινότητες(τρόπος συγκατοίκησης, περιεχόμενο συμβίωσης, διαχείριση της καθημερινότητας και κυρίως τρόπος λήψης αποφάσεων), εκείνο που πρέπει να ξεκαθαρίσει είναι το αν θα είναι απαραίτητη μια νομική δομή της γενικότερης συλλογικότητας, η οποία δομή θα έχει σαν αντικείμενο την προώθηση της οργάνωσης των επιμέρους ομάδων.
Στο προηγούμενο κείμενό μας για τις Μορφές Κοινοτήτων Συγκατοίκησης, αναλύσαμε τις μορφές που θα μπορούσαν να πάρουν οι επιμέρους ομάδες με βάση την ιδιοκτησία των χώρων συγκατοίκησης. Αναφερθήκαμε π.χ. στη δυνατότητα να υπάρχουν και ιδιαίτερες ομάδες ενός γενικότερου «συνεταιρισμού κατοίκησης». Μια μορφή λοιπόν που θα μπορούσε να πάρει η γενικότερη συλλογικότητα θα ήταν ενός πανελλαδικού «συνεταιρισμού συγκατοίκησης». Μια άλλη μορφή θα μπορούσε να είναι ενός κοινωφελούς Ιδρύματος που στόχο θα έχει τη δημιουργία τέτοιων κοινοτήτων με την εξασφάλιση αντίστοιχων χώρων και πόρων.
Γιατί αν θεωρούμε ότι η συγκατοίκηση-συμβίωση είναι κοινωνική λύση όχι μόνο και κυρίως για την αντιμετώπιση της μοναξιάς, αλλά και για το οικονομικό πρόβλημα που θα έχουν οι ηλικιωμένοι των πενιχρών ή μηδενικών συντάξεων των επόμενων χρόνων που δεν θα μπορούν να πληρώνουν νοίκι και λογαριασμούς, ακόμα και των ιδιόκτητων κατοικιών τους, είναι φανερό ότι θα χρειάζεται και οικονομική υποστήριξη για την μετεγκατάστασή τους σε κοινότητες συγκατοίκησης.Αυτό το ρόλο μπορεί να παίξει η γενικότερη συλλογικότητα εκφράζοντας την κοινωνική της αλληλεγγύη. Σε αυτήν θα μπορούν να συνεχίζουν να δρουν όσοι ενδιαφέρονται μελλοντικά για μια θέση σε κάποια από τις δημιουργηθείσες κοινότητες, αλλά ακόμα δεν έχουν φθάσει στο σημείο μετεγκατάστασης, είτε από άποψη ηλικίας, είτε εργασίας. Απλά θα υπάρχει ενδιαφέρον για συμμετοχή και από πρόσωπα που ακόμα δεν είναι έτοιμα, αλλά θα ήθελαν να προετοιμάσουν τις επιθυμητές συνθήκες της μελλοντικής τους συγκατοίκησης-συμβίωσης.
Όπως είναι τα πράγματα σήμερα στην Ελλάδα: για να υπέρξει δυνατότητα στήριξης από επίσημους θεσμούς και κοινωνικές υπηρεσίες και για να μπορεί η κοινότητα να την επιδιώξει, θα χρειασθεί και η ίδια να πάρει τη μορφή μιας και τυπικά-νομικά αναγνωρισμένης δομής.
Η κοινότητα πρέπει να κάνει έρευνα για το ποια θα μπορούσε να είναι η πιο κατάλληλη μορφή για τις ανάγκες της: ένωση πολιτών, μη κερδοσκοπική εταιρεία, ΚΥΝΣΕΠ, σύλλογος, κοινωφελές ίδρυμα, κλπ., ανάλογα με το τι είδους εξωτερική στήριξη θα επιδιώξει.
Αν μια κοινότητα θέλει να είναι 100% αυτοδύναμη και αυτοδιαχειριζόμενη και να στηρίζεται σε δικούς της μόνο πόρους, τότε θα χρειασθεί να κάνει μέλη της και πρόσωπα που θα μπορούν να στηρίξουν την καθημερινή της λειτουργία. Είτε αφορά τη βοήθεια για διάφορες κατασκευές που χρειάζονται, είτε για τη δημιουργία κήπου και παραγωγή μέρους της τροφής της, είτε για το μαγείρεμα( περίπτωση κοινής κουζίνας), είτε για την εξασφάλιση του ενεργειακού εφοδιασμού των χώρων συγκατοίκησης-συνδιαβίωσης, είτε για τη φροντίδα της υγείας των μελών της, είτε για την οργάνωση και διαχείριση της καθημερινότητάς της κλπ.
Διαφορετικά, και αν έχει στη διάθεσή της πόρους, τότε μπορεί να εξασφαλίζει με πληρωμή τις υπηρεσίες επαγγελματιών και ειδικών ή να δημιουργήσει και αντίστοιχες θέσεις εργασίας.
Μια ενδιάμεση κατάσταση-ιδίως αν δεν υπάρχουν πολλοί οικονομικοί πόροι-θα ήταν η επιδίωξη στήριξης και βοήθειας από εθελοντές ή εθελλοντικές οργανώσεις στους αναφερθέντες πιο πάνω τομείς, παράλληλα με τις τυχόν θέσεις εργασίας που θα μπορέσει να δημηιουργήσει η ίδια η κοινότητα. Ένα παράδειγμα θα ήταν η στήριξή της στο υγειονομικό επίπεδο από ένα τυχόν υπάρχον κοινωνικό ιατρείο της περιοχής.
Πιθανές θέσεις εργασίας: κηπουρού, μάγειρου, οδηγού, νοσοκόμου, γιατρού κλπ., ανάλογα με τις ανάγκες της κοινότητας.
Πιθανή συνεργασία με κοινωνικές υπηρεσίες: τοπικό κέντρο υγείας, νοσοκομείο, κοινωνικό λειτουργό, πρόγραμμα «βοηθειας στο σπίτι» από τοπικό δήμο κλπ. Βασικό: επιδίωξη της κάθε εξωτερικής στήριξης μέσω των κοινωνικών και υγειονομικών υπηρεσιών και ταμείων ασφάλισης που έχουν τυχόν τα μέλη της κοινότητας.
Εσωτερική οργάνωση: όπως ξεκίνησαν οι πρωτοβουλίες στη Ελλάδα μέσω δημιουργίας ιστοσελίδων στο φ/β, από τη μια λειτουργούν με βάση τις προδιαγραφές του κοινωνικού μέσου για τα ατομικά προφίλ και τα προφίλ των ομάδων όπου οι διαχειριστές έχουν τον λόγο στης διαχείριση των αναρτήσεων, των συζητήσεων, της έκφρασης των προβληματισμών και της διατύπωσης προτάσεων των μελών-μπαίνει ζήτημα δημοκρατίας εδώ, κυρίως για το ποιος αποφασίζει- από την άλλη, είναι φανερό ότι θα προσελκύσουν πρόσωπα με διαφορετικές και ποικίλες ανάγκες. Στο πρώτο στάδιο θα είναι απαραίτητη μια χαρτογράφηση και κατηγοριοποίηση με βάση τις ανάγκες και τις επιθυμίες των εγγραφόμενων μελών: έτσι θα δημιουργηθούν επί μέρους ομάδες με περίπου παρόμοιες ανάγκες και επιθυμίες. Οι ομάδες αυτές επιλέγουν ανάλογα και τις ιδιαίτερες οργανωτικές τους δομές. Αυτό σημαίνει ότι μπορούν να προκύψουν διάφορες κοινότητες συγκατοίκησης-συμβίωσης με περιεχόμενο και συνθήκες(εσωτερικός κανονισμός, τρόπος λήψης απόφασης κ.λπ) που θα έχουν επιλεγεί από αυτές τις επιμέρους ομάδες.
Το ερώτημα που θα πρέπει να απαντήσουν στη συνέχεια αυτές οι ομάδες θα είναι το αν θα προχωρήσουν στις επιλογές τους χωρίς τη βοήθεια της γενικότερης συλλογικότητας, στα πλαίσια της οποίας συνευρέθηκαν.
Πέρα λοιπόν από το ζήτημα της εσωτερικής οργάνωσης που θα επιλέξουν οι επιμέρους κοινότητες(τρόπος συγκατοίκησης, περιεχόμενο συμβίωσης, διαχείριση της καθημερινότητας και κυρίως τρόπος λήψης αποφάσεων), εκείνο που πρέπει να ξεκαθαρίσει είναι το αν θα είναι απαραίτητη μια νομική δομή της γενικότερης συλλογικότητας, η οποία δομή θα έχει σαν αντικείμενο την προώθηση της οργάνωσης των επιμέρους ομάδων.
Στο προηγούμενο κείμενό μας για τις Μορφές Κοινοτήτων Συγκατοίκησης, αναλύσαμε τις μορφές που θα μπορούσαν να πάρουν οι επιμέρους ομάδες με βάση την ιδιοκτησία των χώρων συγκατοίκησης. Αναφερθήκαμε π.χ. στη δυνατότητα να υπάρχουν και ιδιαίτερες ομάδες ενός γενικότερου «συνεταιρισμού κατοίκησης». Μια μορφή λοιπόν που θα μπορούσε να πάρει η γενικότερη συλλογικότητα θα ήταν ενός πανελλαδικού «συνεταιρισμού συγκατοίκησης». Μια άλλη μορφή θα μπορούσε να είναι ενός κοινωφελούς Ιδρύματος που στόχο θα έχει τη δημιουργία τέτοιων κοινοτήτων με την εξασφάλιση αντίστοιχων χώρων και πόρων.
Γιατί αν θεωρούμε ότι η συγκατοίκηση-συμβίωση είναι κοινωνική λύση όχι μόνο και κυρίως για την αντιμετώπιση της μοναξιάς, αλλά και για το οικονομικό πρόβλημα που θα έχουν οι ηλικιωμένοι των πενιχρών ή μηδενικών συντάξεων των επόμενων χρόνων που δεν θα μπορούν να πληρώνουν νοίκι και λογαριασμούς, ακόμα και των ιδιόκτητων κατοικιών τους, είναι φανερό ότι θα χρειάζεται και οικονομική υποστήριξη για την μετεγκατάστασή τους σε κοινότητες συγκατοίκησης.Αυτό το ρόλο μπορεί να παίξει η γενικότερη συλλογικότητα εκφράζοντας την κοινωνική της αλληλεγγύη. Σε αυτήν θα μπορούν να συνεχίζουν να δρουν όσοι ενδιαφέρονται μελλοντικά για μια θέση σε κάποια από τις δημιουργηθείσες κοινότητες, αλλά ακόμα δεν έχουν φθάσει στο σημείο μετεγκατάστασης, είτε από άποψη ηλικίας, είτε εργασίας. Απλά θα υπάρχει ενδιαφέρον για συμμετοχή και από πρόσωπα που ακόμα δεν είναι έτοιμα, αλλά θα ήθελαν να προετοιμάσουν τις επιθυμητές συνθήκες της μελλοντικής τους συγκατοίκησης-συμβίωσης.
RSS Feed
