Βιντεοσκοπημένη εκπομπή "Θεματική Συζήτηση για την Κοινωνική και Αλληλέγγυα Οικονομία" στην ανοικτή δημόσια ΕΤ3, που πραγματοποιήθηκε στις 9.10.2013.
Συμμετείχαν: Μάκης Αναγνώστου (ΒΙΟΜΕ), Ελένη Χουζούρη (ΚΟΙΝΣΕΠ Άλλος Τρόπος), Κώστας Νικολάου (Λαϊκό Πανεπιστήμιο Κοινωνικής Αλληλέγγυας Οικονομίας), Ελένη Παπαθεοδοσίου (Δίκτυο ανταλλαγών ΚΟΙΝΟ), Γιώργος Οικονόμου (Δρ Φιλοσοφίας) και Σταύρος Πανούσης (δημοσιογράφος, συντονιστής).
Δείτε τη στο:
http://www.youtube.com/watch?v=fhN7cP3VW-c

Στο χώρο του ευτοπικού εργαστηρίου, παράλληλα με τη βιβλιοθήκη, το αρχείο και το εργαστήρι ψηφιοποίησης αντιεξουσιαστικού αρχειακού υλικού, υπάρχει και μία ομάδα που ασχολείται με το ζήτημα των τροφίμων.

Βασικός σκοπός αυτής της ομάδας είναι η σύνδεση των μελών της με το ζήτημα της διατροφής.

Η οικονομική και κοινωνική κρίση έχει ορθώσει νέα τεράστια εμπόδια στο πεδίο της διατροφής των ανθρώπων.

Όσο κι αν πολυδιαφημίζουν τα κανάλια και οι εφημερίδες την «επιστροφή στην επαρχία» και την απασχόληση νέων των πόλεων με τον γεωργικό/κτηνοτροφικό τομέα, αυτό δεν καταδεικνύει την πραγματική φύση της κατάστασης. Η διάλυση των τοπικών κοινωνιών και η απουσία οποιουδήποτε προγράμματος για μικρούς παραγωγούς, με τρόπο που να ενισχύει την εξέλιξη και τη βιωσιμότητά τους και όχι με απλή επιδοτούμενη ανάσχεση της ανεργίας τους για κάποια χρόνια, αποτελούν μόνο ορισμένες από τις παραμέτρους που καθιστούν όλο αυτό το φαινόμενο ουσιαστικά μια ακόμα φούσκα.

Από την άλλη πλευρά, οι νέοι άνθρωποι των πόλεων, αυτοί που δεν βρίσκουν δουλειά, αυτοί που δεν μπορούν να συντηρήσουν ένα δικό τους σπίτι και γυρνάνε να μείνουν στους δικούς τους, αυτοί που σκέφτονται την αντιξοότητα των οικονομικών συνθηκών αλλά και εκείνων της ποιότητας ζωής στην πόλη προκειμένου να κάνουν παιδιά, όλοι αυτοί οι άνθρωποι αντιμετωπίζουν τον καθημερινό εφιάλτη στα σούπερ μάρκετ ή στις λαϊκές της ακρίβειας των τιμών και της διαρκούς υποβάθμισης της ποιότητας των τροφίμων.

Τόσο στη μία περίπτωση της άμεσης σύνδεσης με τον πρωτογενή τομέα όσο και στην άλλη περίπτωση της καταναλωτικής συνθήκης, η αντιμετώπιση των ζητημάτων που ανακύπτουν δεν μπορεί να γίνει εξατομικευμένα σε κανένα βαθμό με όρους αξιοπρέπειας και αντίστασης από όλους εμάς.

Η συλλογική αντιμετώπιση των καθημερινών δυσκολιών που συναντάμε, το δικαίωμά μας να μην τρώμε σκουπίδια, είτε προμηθευόμενοι προϊόντα ή παράγοντας οι ίδιοι κάποια από αυτά, η αναγκαιότητα για εξάπλωση όχι απλά εναλλακτικών αλλά ταξικά εξισωτικών μορφών οικονομίας είναι ορισμένοι από τους λόγους που μας έκαναν να σχηματίσουμε αυτήν την ομάδα.

Όποιος επιλέγει να μένει μόνος και θεατής των καταστάσεων, δεν μπορεί να αφήνεται και μόνος απέναντι σε αυτήν τη συστημική επίθεση που συντελείται ενάντια στις νέες γενιές, στους καταπιεσμένους, σε ό,τι μπορεί να συνιστά με ζωντανό και ανοιχτό τρόπο την κοινωνία. Κανείς δεν μπορεί να μένει μόνος αντιμετωπίζοντας το ζήτημα της διατροφής, σε μία περίοδο που παραβιάζεται όλο και πιο πολύ ακόμα και η στοιχειώδης δυνατότητα πρόσβασης όλων των ανθρώπων σε τρόφιμα.

Έτσι, λοιπόν, η ομάδα τροφίμων έχει σκοπό να προμηθεύεται από κοινού προϊόντα οικογεωργικής δραστηριότητας από μεμονωμένους παραγωγούς, οικογενειακές παραγωγικές μονάδες ή συνεργατικά εγχειρήματα. Θέτει κομβικό ζήτημα το ξεπέρασμα της μισθωτής εκμετάλλευσης στο χωράφι αλλά και παντού, επιχειρώντας έτσι να αρθρώσει ένα λόγο αλλά και να κάνει μία έμπρακτη χειρονομία στήριξης όποιου εγχειρήματος κατευθύνεται προς το δρόμο της δημιουργίας μίας άλλης κοινωνίας μέσα στην υπάρχουσα κοινωνία.

Παράλληλα, έχει σκοπό, μέσα από τη δική της δραστηριοποίηση στην πρωτογενή παραγωγή ή στον τομέα της μεταποίησης, να διαμορφώσει έναν κοινό τόπο παραγωγικής δραστηριότητας για τη μείωση του κόστους ζωής των μελών της ομάδας, την κοινή εμπειρία στη συλλογική εργασία αλλά και την οικονομική στήριξη του εγχειρήματος του ευτοπικού εργαστηρίου.

ομάδα μιντάτι

μιντάτι: από το αραβικό imdat (=βοήθεια, αλληλεγγύη). Μιντάτι στα Τζουμέρκα, μντατ ́ στην Ήπειρο, ξέλαση στην Πελοπόννησο, έθιμο συλλογικής εργασίας και αλληλεγγύης. Όταν αρρώσταινε κάποιος, πήγαινε όλο το χωριό και του έκανε τις αγροτικές δουλειές (μάζεμα καρπών, τρύγος, κ.α.). Είχε επίσης και τον χαρακτήρα συλλογικής γιορτής.

για επικοινωνία: info@eutopia.gr (με την ένδειξη: προς ομάδα «μιντάτι»)

http://eutopia.gr/mintati-mia-aytoparoysiasi

Θεμελιώδεις αρχές της μεθόδου. Ο ρόλος του πολίτη. Ο ρόλος της Αυτοδιοίκησης

Εισαγωγή

Τον «προηγούμενο αιώνα» τα απορρίμματα υλικά -προϊόντα, ονομαζόντουσαν «σκουπίδια» και κύριο χαρακτηριστικό τους ήταν η απόρριψη τους σε σύμμεικτη μορφή (οργανικά, χαρτί, πλαστικά, γυαλί, μέταλλα, ξύλο, υφάσματα, αδρανή, τηγανέλαια κλπ.) χωρίς ή με ελάχιστη οικονομική ανταπόδοση ή κίνητρο από τη μεριά της Δημοτικής αρχής ή της Πολιτείας.

Σήμερα μπορούμε να σχεδιάζουμε, να επιχειρούμε και να εφαρμόζουμε τη διαχείριση αυτών των υλικών - προϊόντων μας στο επίπεδο του πολίτη, κατόχου και ιδιοκτήτη με την «Λακωνική μέθοδο» (Σπάρτη, Τρίπολη, Μύκονος, Τήνος).

1η Θεμελιώδης Αρχή

«Ο κάθε πολίτης, επιχείρηση και η κάθε εν γένει νόμιμη ανθρώπινη δραστηριότητα, παράγει σε καθημερινή βάση προϊόντα-απορρίμματα από ποικιλόμορφα υλικά.

Ο κάθε πολίτης, επιχείρηση και κάθε εν γένει -νόμιμη- ανθρώπινη δραστηριότητα από τη στιγμή που έχει διαχωρισμένα ή όχι τα διάφορα υλικά με σκοπό την απόρριψη (κοινώς «σκουπίδια»), είναι κάτοχος και φυσικά ιδιοκτήτης αυτών των προϊόντων-υλικών.

Τα υλικά που κατέχει ο κάθε πολίτης δεν είναι απορρίμματα - απόβλητα αλλά χρήσιμα υλικά- προϊόντα με οικονομική, περιβαλλοντική και κοινωνική αξία και διάσταση.

Ουσιαστικά είναι προϊόντα μιας παραγωγικής οικιακής-αστικής ή και βιομηχανικής διαδικασίας όπου ο κάτοχος- ιδιοκτήτης τους έχει την νομική και ηθική υποχρέωση της διαχείρισης τους απέναντι στο περιβάλλον, την κοινωνία και την οικονομία.

Τα υλικά, όσο το δυνατόν πρέπει να αξιοποιούνται πάλι σαν πρώτες ύλες ή πηγές ενέργειας.»

Στόχος και επιδίωξη της «Λακωνικής μεθόδου διαχείρισης των απορριμμάτων -προϊόντων μας» είναι πρώτα από όλα η διαμόρφωση της κοινωνικής νοοτροπίας πρόληψης παραγωγής απορριμμάτων αλλά και μηδενικών αποβλήτων.

Η «Λακωνική μέθοδος» δεν μπορεί να είναι επιλεκτική στη διαχείριση των διαφόρων ρευμάτων απορριμμάτων ή αποβλήτων. Οφείλει να προσπαθεί να διαχειριστεί όλα τα ρεύματα και να συμμετέχει όσο το δυνατό και εφικτό.

Η στενή έννοια του απορρίμματος και των συναφών εθνικών και ευρωπαϊκών νόμων έχουν εφαρμογή μόνο εάν και εφόσον τα υλικά- προϊόντα του πολίτη, συμπεριλαμβανομένου και του όποιου υπολείμματος, ΑΠΟΡΡΙΦΘΟΥΝ ή χαρακτηριστούν ΑΠΟΒΛΗΤΑ από τον ίδιο τον κάτοχο- ιδιοκτήτη τους.

Η προκρινόμενη μεθοδολογία/τεχνική διαχείρισης είναι η καθολική διαλογή στη πηγή των διαφόρων υλικών και συγκεκριμένα όσον αφορά τα ΑΣΑ σε ρεύμα οργανικών, ρεύμα χαρτιού, ρεύμα πλαστικών, ρεύμα μετάλλου, ρεύμα γυαλιού, ρεύμα ξύλου και ρεύμα ρούχων-υποδημάτων.

Ενθαρρύνεται η οικιακή κομποστοποίηση.

Ειδικό ρεύμα συλλογής και αποκομιδής για τα τηγανέλαια απαιτείται και το υιοθετούμε.

Το όποιο υπόλειμμα (RDF) θα χαρακτηρίζεται και θα διαχειρίζεται σαν υποπροϊόν της διαδικασίας των κυρίων ρευμάτων, με αντίστοιχες κατά ρεύμα επιλογές διαχείρισής και εκμετάλλευσης των, σύμφωνα με περιβαλλοντικά, κοινωνικά και οικονομικά κριτήρια.

Ενεργειακή αξιοποίηση του υπολείμματος (RDF ή SRF) είναι εκτός της φιλοσοφίας της «Λακωνικής Μεθόδου».

Ενεργειακά αλλά ταυτόχρονα περιβαλλοντικά και κοινωνικοοικονομικά αποδεκτή θεωρούμε ότι είναι μόνο η αξιοποίηση του βιοαερίου που παράγεται, εφόσον έχει προηγηθεί χωριστή συλλογή του βιοαποδομήσιμου κλάσματος των προϊόντων-απορριμμάτων.

2η Θεμελιώδης Αργή

Η ίδρυση, λειτουργία και όπου απαιτείται η αδειοδότηση των επιμέρους δράσεων διαφόρων νόμιμων επιχειρηματικών σχημάτων (ΑΕ, ΚοινΣυνΕπ., ΑσΜηΚερδΕπ., κλπ) με αποκλειστική συμμετοχή και συνεργασία σε αυτά των εγγεγραμμένων Δημοτών μιας Δημοτικής ή Περιφερειακής ενότητας ή και συνδυασμούς αυτών. Εξωτερικοί, μη εγγεγραμμένοι στο Δήμο, πιθανοί χρηματοδότες δεν έχουν κανένα δικαίωμα ψήφου.


Ο ρόλος της Αυτοδιοίκησης

Η δημοτική αρχή υπό το ισχύον καθεστώς και νομοθετικό πλαίσιο, έχει την δυνατότητα να επιτελέσει τον ακόλουθο ρόλο:

Καλεί τους εγγεγραμμένους Δημότες της ΚΑΤΑ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑ να ιδρύσουν ΝΟΜΙΜΑ επιχειρηματικά σχήματα σύμφωνα με βασικές αρχές πολυσυμμετοχικότητας και κοινωνικής αντίληψης. (3η Θεμελιώδης Αρχή)

Τα νομικά εταιρικά -επιχειρηματικά σχήματα των δημοτών είναι υποχρεωμένα να αδειοδοτηθούν και να λειτουργήσουν νόμιμους χώρους διαχείρισης των ανωτέρω υλικών-προϊόντων τους.

Αρχές όπως πρόληψη, επαναχρησιμοποίηση, ανακύκλωση και ελαχιστοποίηση του υπολείμματος είναι κοινοί και διαχρονικοί στόχοι όλων των εμπλεκομένων.

Η σχέση του κάθε εταιρικού σχήματος με τον ίδιο τον πολίτη είναι σχέση ΣΥΝΔΡΟΜΗΤΗ (ο πολίτης) - ΠΑΡΟΧΟΥ (της εταιρείας των δημοτών).

Η αποκομιδή πραγματοποιείται μέσω ενός (ήδη σχεδιασμένου) συστήματος αυστηρής ξεχωριστής διαλογής των διαφόρων υλικών προϊόντων στον τόπο που παράγονται (οικίες, εργοστάσια, βιοτεχνίεςκλπ).

Θεωρητικά πολλαπλές εταιρείες (εγγεγραμμένων Δημοτών) μπορούν να λειτουργήσουν στον ίδιο Δήμο ή Περιφερειακή ενότητα.

Η Δημοτική Αρχή σαν υπεύθυνος φορέας και μετά από την εφαρμογή της προτεραιότητας και την έγκριση από τους Περιφερειακούς ή Τοπικούς ΦΟΔΣΑ, είναι υποχρεωμένη να ελέγχει και να υποστηρίξει τις δραστηριότητες της ή των εταιρειών στο γεωγραφικό χώρο δικαιοδοσίας της.

Η οποιαδήποτε οικία, βιοτεχνία, εργοστάσιο ή χώρος με ανθρώπινη δραστηριότητα πρέπει υποχρεωτικά να εγγραφεί σε μια τουλάχιστον νόμιμα αδειοδοτημένη εταιρεία. (4η Θεμελιώδης Αρχή)

Η προκρινόμενη μέθοδος πληρωμής είναι ή ελάχιστη πάγια μηνιαία συνδρομή με μέσο είσπραξης τον λογαριασμό κοινωφελούς υπηρεσίας.

Το επιπλέον κόστος της διαχείρισης θα κοστολογείται μέσω των προαγορασμένων και ειδικά προεκτυπωμένων πλαστικών ή βιοαποδομήσιμων σάκων με συγκεκριμένο βάρος, όγκο, χρώμα και υλικό αποκομιδής. Ειδικοί σεσημασμένοι κάδοι με κλειδωμένα καπάκια και οπές είναι επίσης μέσα αποκομιδής.

Η αποκομιδή και οι λοιπές λεπτομέρειες υπογράφονται σε ειδικό συμφωνητικό μεταξύ του εκάστοτε ΣΥΝΔΡΟΜΗΤΗ (πολίτης) και ΠΑΡΟΧΟΥ (εταιρεία).

Η Δημοτική Αρχή με «ειδική υπηρεσία» ελέγχει ότι όλοι οι χώροι δραστηριοτήτων (οικίες, εργοστάσια, βιοτεχνίες κλπ.) έχουν εγγραφεί τουλάχιστον σε μία εταιρεία.

Η Δημοτική αρχή μετά την παρακράτηση συγκεκριμένου προκαθορισμένου και προσυμφωνημένου ποσού από την εταιρεία (πχ 5% επί των εισπράξεων) για την λειτουργία της υπηρεσίας της και τα διάφορα έξοδα, αποδίδει μηνιαίως το υπόλοιπο εισπραχθέν ποσό στην πάροχο εταιρεία. (5η Θεμελιώδης Αρχή)

Οι τυχόν παραβάτες μπορούν να δεχθούν πρόστιμο μόνο από την Δημοτική Αρχή αφού αποδεδειγμένα και βάσει συγκεκριμένης προσυμφωνημένης διαδικασίας με την εταιρεία προσκομιστούν τα απαραίτητα αποδεικτικά στοιχεία και μετά από δικαίωμα απολογίας του πολίτη-συνδρομητή ή όχι.

Σε περίπτωση που κατόπιν του «καλέσματος προτεραιότητας από τη Δημοτική Αρχή» δεν είναι δυνατόν η διαχείριση των προϊόντων -απορριμμάτων των δημοτών να πραγματοποιηθεί μέσω της «Λακωνικής Μεθόδου», τότε και μόνο τότε δύναται η Δημοτική Αρχή να προσφύγει όπως και είναι υπόχρεη, σε διαχείριση χωρίς την άμεση συμμετοχή του πολίτη.

Τότε και μόνο τότε δύναται η Δημοτική αρχή να εφαρμόσει λύσεις μέσω διαγωνισμών για την νόμιμη βέλτιστη λύση της διαχείρισης των προϊόντων-υλικών-απορριμμάτων των δημοτών της.

ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ - ΕΝΝΟΙΕΣ

Δεν υφίσταται και δεν αναφέρεται σε νομικό έγγραφο η αποκλειστική αρμοδιότητα ή αποκλειστική υποχρέωση των ΦΟΔΣΑ ή Δήμων για διαχείριση των ΑΣΑ.

Υπόχρεος εκ του νόμου δεν σημαίνει αποκλειστικός υπόχρεος. Το σύνταγμα όπου ρητά απαγορεύει το διευκρινίζει. (πχ περίπτωση Ίδρυσης Ιδιωτικών Πανεπιστημίων).

Λέξεις κλειδιά: Προϊόν-απορρίμματα, Προτεραιότητα στη διαχείριση, Ρόλος του πολίτη, Ρόλος της Δημοτικής αρχής, Δι αγωνι σμός-εκχώρηση αρμοδιοτήτων.

Πληροφορίες:

Σταύρος Αργυρόπουλος +30 (6944) 961034
stavrosarg@gmail.com

Τί εί­ναι η κοι­νω­νι­κή και αλ­λη­λέγ­γυα οι­κο­νο­μία; Εί­ναι μια εκ­τρο­πή, πρα­κτι­κή και ι­δε­ο­λο­γι­κή, α­πό το σω­στό δρό­μο της τα­ξι­κής πά­λης; Εί­ναι μια σει­ρά α­πό πρω­το­βου­λίες με κοι­νω­νι­κούς και αλ­λη­λέγ­γυους στό­χους που α­να­πτύσ­σο­νται και ε­ξε­λίσ­σο­νται πα­ράλ­λη­λα με την κα­πι­τα­λι­στι­κή οι­κο­νο­μία; Εί­ναι έ­να ερ­γα­λείο της νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρης δια­χεί­ρι­σης για να α­ξιο­ποιη­θεί μια ευέ­λι­κτη ερ­γα­τι­κή δύ­να­μη σε πε­ρι­θω­ρια­κά υ­πο­κα­τά­στα­τα κοι­νω­νι­κών υ­πη­ρε­σιώ­ν;

Του Πέ­τρου Λι­νάρ­δου Ρυλ­μόν


Τί εί­ναι η κοι­νω­νι­κή και αλ­λη­λέγ­γυα οι­κο­νο­μία; Εί­ναι μια εκ­τρο­πή, πρα­κτι­κή και ι­δε­ο­λο­γι­κή, α­πό το σω­στό δρό­μο της τα­ξι­κής πά­λης; Εί­ναι μια σει­ρά α­πό πρω­το­βου­λίες με κοι­νω­νι­κούς και αλ­λη­λέγ­γυους στό­χους που α­να­πτύσ­σο­νται και ε­ξε­λίσ­σο­νται πα­ράλ­λη­λα με την κα­πι­τα­λι­στι­κή οι­κο­νο­μία; Εί­ναι έ­να ερ­γα­λείο της νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρης δια­χεί­ρι­σης για να α­ξιο­ποιη­θεί μια ευέ­λι­κτη ερ­γα­τι­κή δύ­να­μη σε πε­ρι­θω­ρια­κά υ­πο­κα­τά­στα­τα κοι­νω­νι­κών υ­πη­ρε­σιώ­ν; Εί­ναι έ­νας προάγ­γε­λος μιας κοι­νω­νίας των «συ­νε­ται­ρι­σμέ­νων πα­ρα­γω­γών»;

Σε ό­λο τον κό­σμο, οι δρα­στη­ριό­τη­τες οι ο­ποίες πε­ρι­λαμ­βά­νο­νται στην κοι­νω­νι­κή και αλ­λη­λέγ­γυα οι­κο­νο­μία, που εί­ναι έ­νας διε­θνώς α­πο­δε­κτός και κα­θιε­ρω­μέ­νος ό­ρος, α­φο­ρούν κι­νη­μα­τι­κές πρω­το­βου­λίες με κοι­νω­νι­κό και αλ­λη­λέγ­γυο σκο­πό, οι ο­ποίες ορ­γα­νώ­νο­νται δη­μο­κρα­τι­κά και κα­τα­νέ­μουν ι­σό­τι­μα το προϊόν ή το πλεό­να­σμα της δρα­στη­ριό­τη­τάς τους. Δια­χω­ρί­ζο­νται έ­τσι α­πό ε­πι­χει­ρή­σεις ή Μη Κυ­βερ­νη­τι­κές Οργα­νώ­σεις που υ­πη­ρε­τούν σκο­πούς οι ο­ποίοι μπο­ρεί να χα­ρα­κτη­ρι­στούν κοι­νω­νι­κοί, χω­ρίς ό­μως να υιο­θε­τούν μορ­φές ορ­γά­νω­σης και α­μοι­βής που βα­σί­ζο­νται στην ά­με­ση δη­μο­κρα­τία και την ι­σό­τη­τα των α­μοι­βών ή των πα­ρο­χών.

Σε μια ι­στο­ρι­κή στιγ­μή που ό­λα φαί­νο­νται και εί­ναι ε­πεί­γο­ντα, οι μορ­φές κοι­νω­νι­κής και αλ­λη­λέγ­γυας οι­κο­νο­μίας που γεν­νιού­νται για να α­ντι­με­τω­πί­σουν τις ε­πι­πτώ­σεις της κα­τα­στρο­φι­κής πο­ρείας των κα­πι­τα­λι­στι­κών κοι­νω­νιών, α­να­πτύσ­σο­νται πο­λύ αρ­γά. Εξί­σου αρ­γά αλ­λά στα­θε­ρά φθί­νουν οι μορ­φές ορ­γά­νω­σης των κοι­νω­νι­κών κι­νη­μά­των που έ­χου­με κλη­ρο­νο­μή­σει α­πό τον πε­ρα­σμέ­νο αιώ­να. Η δυ­να­μι­κή, ό­μως, των συλ­λο­γι­κών και δη­μο­κρα­τι­κών μορ­φών ορ­γά­νω­σης των κι­νη­μά­των, και κα­τά προέ­κτα­ση της κοι­νω­νίας, δεν μπο­ρεί να α­να­στρα­φεί και μά­λι­στα ε­νι­σχύε­ται μέ­σα στην κρί­ση. Πη­γά­ζει α­πό βα­θύ­τε­ρες αλ­λα­γές που γνω­ρί­ζουν οι κοι­νω­νίες στους κα­πι­τα­λι­στι­κούς σχη­μα­τι­σμούς και, κα­τά κύ­ριο λό­γο, α­πό την ί­δια την α­πέλ­πι­δα προ­σπά­θεια να δια­τη­ρη­θεί η υ­πο­τα­γή των ερ­γα­ζο­μέ­νων της σύγ­χρο­νης ε­πο­χής στον πα­ρα­λο­γι­σμό της δια­χεί­ρι­σης των οι­κο­νο­μιών προς ό­φε­λος του κε­φα­λαίου.

Το τέ­λος της τα­ξι­κής πά­λης του 20ού αιώ­να

Η κουλ­τού­ρα της Αρι­στε­ράς του 20ού αιώ­να προ­σέγ­γι­ζε την τα­ξι­κή πά­λη αλ­λά και την α­να­τρο­πή του κα­πι­τα­λι­σμού ως το α­πο­τέ­λε­σμα της συ­γκέ­ντρω­σης των ερ­γα­ζο­μέ­νων σε με­γά­λες μο­νά­δες πα­ρα­γω­γής. Εκεί ορ­γα­νώ­νο­νταν τα συν­δι­κά­τα και α­να­με­νό­ταν να α­να­τρα­πούν οι κα­πι­τα­λι­στι­κές σχέ­σεις πα­ρα­γω­γής μέ­σω της ε­γκα­θί­δρυ­σης του ε­λέγ­χου της α­ξίας χρή­σης της ερ­γα­τι­κής δύ­να­μης και της πα­ρα­γω­γής α­πό τους εκ­προ­σώ­πους των ερ­γα­ζο­μέ­νων. Η ε­γκα­θί­δρυ­ση του νε­ο­φι­λε­λευ­θε­ρι­σμού, κα­τά τα τε­λευ­ταία 20 με 30 χρό­νια του αιώ­να, σή­μα­νε τη ρα­γδαία ε­πέ­κτα­ση των ευέ­λι­κτων μορ­φών α­πα­σχό­λη­σης, τη συ­στη­μα­τι­κή α­πο­δυ­νά­μω­ση της ο­μοιό­μορ­φης και ορ­γα­νω­μέ­νης ερ­γα­τι­κής τά­ξης, και την πο­λυ­διά­σπα­ση της πα­ρα­γω­γής μέ­σω της υ­περ­γο­λα­βιών, των «α­λυ­σί­δων της α­ξίας», και των με­τε­γκα­τα­στά­σεων, α­κό­μα και την πλή­ρη ε­ξα­το­μί­κευ­ση του «α­πα­σχο­λή­σι­μου» ερ­γά­τη και τε­χνί­τη. Καί ε­πο­μέ­νως την ο­ρι­στι­κή α­πο­μά­κρυν­ση α­πό τις δο­μές του φορ­ντι­στι­κού κα­πι­τα­λι­σμού.

Πα­ράλ­λη­λα, το νέο αυ­τό μο­ντέ­λο κα­πι­τα­λι­σμού, δια­χει­ρί­στη­κε με έ­να νέο τρό­πο την α­ξιο­ποίη­ση της γνώ­σης και της ε­μπει­ρίας των ερ­γα­ζο­μέ­νων. Λό­γω της ση­μα­ντι­κής α­νό­δου του μορ­φω­τι­κού ε­πι­πέ­δου του πλη­θυ­σμού α­πό τη δε­κα­ε­τία του ’60, αλ­λά και της ε­πι­τά­χυν­σης των τε­χνο­λο­γι­κών και ορ­γα­νω­τι­κών αλ­λα­γών, η ε­μπλο­κή των ερ­γα­ζο­μέ­νων στο σχε­δια­σμό και την α­να­νέω­ση της πα­ρα­γω­γι­κής δια­δι­κα­σίας α­πέ­κτη­σε κα­θο­ρι­στι­κή ση­μα­σία, σε α­ντί­θε­ση με την τεϊλο­ρι­κή ορ­γά­νω­ση του προ­η­γού­με­νου αιώ­να. Ο νε­ο­φι­λε­λευ­θε­ρι­σμός ι­σχυ­ρο­ποιή­θη­κε ό­ταν κα­τόρ­θω­σε να ε­ξα­γο­ρά­σει με­γά­λες κα­τη­γο­ρίες «γνω­σια­κών ερ­γα­τών», και να α­πο­διορ­γα­νώ­σει τη με­γά­λη μά­ζα των ερ­γα­ζο­μέ­νων με πρω­τό­γνω­ρες στην ι­στο­ρία τε­χνι­κές και ορ­γα­νω­τι­κές γνώ­σεις. Βλέ­που­με σή­με­ρα ό­τι η κρί­ση και η δια­χεί­ρι­σή της διευ­ρύ­νει ση­μα­ντι­κά τον α­ριθ­μό των ερ­γα­ζο­μέ­νων και των δύο κα­τη­γο­ριών που μέ­νουν ά­νερ­γοι ή γνω­ρί­ζουν με­γά­λη πτώ­ση των α­μοι­βών και της κοι­νω­νι­κής τους θέ­σης.

Από μια στιγ­μή και με­τά δεν μπο­ρού­σε να υ­πάρ­χει ερ­γο­δο­σία α­ντι­μέ­τω­πη με μια ορ­γα­νω­μέ­νη ερ­γα­τι­κή τά­ξη, πα­ρά μό­νο αν οι ορ­γα­νω­μέ­νοι μι­σθω­τοί α­πο­τε­λού­σαν μία προ­νο­μιού­χο μειο­ψη­φία, που α­πο­δέ­χε­ται τη στρα­τη­γι­κή α­πο­διορ­γά­νω­σης και συρ­ρί­κνω­σης δι­καιω­μά­των και α­μοι­βών για τους υ­πό­λοι­πους. Αυ­τή εί­ναι η κα­τά­στα­ση που δια­μόρ­φω­σε ο «εκ­συγ­χρο­νι­σμός» στην Ελλά­δα και αυ­τή εί­ναι σή­με­ρα μια ε­ξε­λισ­σό­με­νη πραγ­μα­τι­κό­τη­τα σε ό­λη την Ευ­ρώ­πη, συ­μπε­ρι­λαμ­βα­νο­μέ­νης της Γερ­μα­νίας. Η κρί­ση, ό­μως, έ­δω­σε μια νέα ώ­θη­ση στη στρα­τη­γι­κή του νε­ο­φι­λε­λευ­θε­ρι­σμού και ε­πέ­κτει­νε την ε­πί­θε­ση κα­τά των μι­σθω­τών, στις κα­τη­γο­ρίες αυ­τές που προ­η­γου­μέ­νως εί­χαν α­πο­τε­λέ­σει μια προ­στα­τευ­μέ­νη και σε κά­ποιο βαθ­μό ε­ξα­γο­ρα­σμέ­νη μειο­ψη­φία. Αυ­τές οι ο­μά­δες ερ­γα­ζο­μέ­νων, ε­πι­διώ­κουν να α­ντι­στα­θούν θεω­ρώ­ντας ό­τι μπο­ρούν να δια­τη­ρή­σουν τη δια­πραγ­μα­τευ­τι­κή τους ι­κα­νό­τη­τα, αλ­λά δεν μπο­ρούν να βρουν συμ­μά­χους πα­ρά μό­νο ό­ταν στρα­φούν προς τους υ­πό­λοι­πους -α­νορ­γά­νω­τους- μι­σθω­τούς. Εγκα­τα­λεί­πο­ντας δη­λα­δή, την προ­σπά­θεια δια­τή­ρη­σης τό­σο των πα­λαιών κοι­νω­νι­κών ιε­ραρ­χιών, ό­σο και των α­κα­τάλ­λη­λων πλέ­ον ορ­γα­νω­τι­κών δο­μών του πα­ρελ­θό­ντος.

Ο μα­κρύς δρό­μος της αυ­τοορ­γά­νω­σης

Σε αυ­τές τις συν­θή­κες, η δη­μιουρ­γία δο­μών κοι­νω­νι­κής και αλ­λη­λέγ­γυας οι­κο­νο­μίας - μέ­σω αυ­τό­νο­μων συλ­λο­γι­κών πρω­το­βου­λιών για την πα­ρα­γω­γή ή δια­νο­μή α­γα­θών, την προ­σφο­ρά υ­πη­ρε­σιών, την ορ­γά­νω­ση δρα­στη­ριο­τή­των αλ­λη­λεγ­γύης με ά­νερ­γους και α­να­σφά­λι­στους εί­ναι μια α­να­γκαιό­τη­τα αλ­λά και μια δυ­να­τό­τη­τα α­πό την ά­πο­ψη των δια­θέ­σι­μων γνώ­σεων και δε­ξιο­τή­των του ερ­γα­ζό­με­νου ή ά­νερ­γου πλη­θυ­σμού. Εί­ναι, ό­μως, ταυ­το­χρό­νως και μια γι­γα­ντιαία δια­δι­κα­σία αλ­λα­γής των στό­χων και των με­θό­δων πολ­λών μορ­φών οι­κο­νο­μι­κής δρα­στη­ριό­τη­τας (α­μει­βό­με­νων και μη), ό­πως και των τρό­πων συ­ντο­νι­σμού τους. Χρειά­ζε­ται ε­πο­μέ­νως χρό­νος, οι­κο­δό­μη­ση ε­μπει­ριών, α­νταλ­λα­γή πρα­κτι­κών, και φυ­σι­κά, υιο­θέ­τη­ση α­ξιών και κα­νό­νων που μπο­ρεί να με­τα­τρέ­ψουν αυ­τές τις διά­σπαρ­τες πρω­το­βου­λίες σε έ­να νέο μο­ντέ­λο ορ­γά­νω­σης της πα­ρα­γω­γής και της κοι­νω­νίας. Την ύ­παρ­ξη με­μο­νω­μέ­νων συλ­λο­γι­κών πρω­το­βου­λιών ε­πι­διώ­κει ό­μως να α­ξιο­ποιή­σει και η νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρη δια­χεί­ρι­ση, προ­σφέ­ρο­ντας χρη­μα­το­δό­τη­ση σε α­ντί­στοι­χες δο­μές, αλ­λά στο πλαί­σιο μιας α­ντί­θε­της ε­ντε­λώς στρα­τη­γι­κής: ε­πι­διώ­κει να α­πα­σχο­λή­σει έ­να πο­λύ πε­ριο­ρι­σμέ­νο τμή­μα μιας ε­ξα­το­μι­κευ­μέ­νης ερ­γα­τι­κής δύ­να­μης, σε έ­να πε­ρι­βάλ­λον υ­ψη­λής α­νερ­γίας και πρό­σκαι­ρης α­πα­σχό­λη­σης. Προ­σφέ­ρε­ται, έ­τσι, η δυ­να­τό­τη­τα μιας πε­ριο­ρι­σμέ­νης διάρ­κειας α­πα­σχό­λη­σης, που α­να­κα­τα­νέ­μει διαρ­κώς αυ­τούς που έ­χουν μια ευ­και­ρία να ε­ντα­χθούν στην έ­ντο­να ιε­ραρ­χη­μέ­νη δο­μή της ε­ξαρ­τη­μέ­νης ερ­γα­σίας.

Η ση­μα­σία, ό­μως, των ση­με­ρι­νών δο­μών κοι­νω­νι­κής και αλ­λη­λέγ­γυας οι­κο­νο­μίας δεν βρί­σκε­ται μό­νο στο ό­τι α­πο­τε­λούν τα πρώ­τα βή­μα­τα μιας μα­κράς δια­δι­κα­σίας. Εί­ναι ή­δη φα­νε­ρό σε αρ­κε­τούς το­μείς ό­τι πα­ρά την πε­ριο­ρι­σμέ­νη -αν και αυ­ξα­νό­με­νη- εμ­βέ­λεια των υ­παρ­κτών δο­μών, δια­μορ­φώ­νο­νται υ­πο­δείγ­μα­τα κι­νη­μα­τι­κών πρα­κτι­κών που τεί­νουν να α­ντι­κα­τα­στή­σουν τις πα­λαιό­τε­ρες μορ­φές κοι­νω­νι­κής ορ­γά­νω­σης και κι­νη­το­ποίη­σης. Και θέ­τουν αυ­τές τις πα­λαιές μορ­φές μπρο­στά στην α­νά­γκη να υιο­θε­τή­σουν νέ­ους στό­χους και με­θό­δους πά­λης, που στο ε­πί­κε­ντρό τους έ­χουν την αυ­τό­νο­μη ορ­γά­νω­ση των ί­διων των ερ­γα­ζο­μέ­νων, αλ­λά και τη δια­μορ­φω­τι­κή τους πα­ρέμ­βα­ση σε σχέ­ση με τις οι­κο­νο­μι­κές στρα­τη­γι­κές ο­λό­κλη­ρων κλά­δων.

Η ο­ρα­τή δυ­να­μι­κή της αλ­λα­γής μο­ντέ­λου

Η κι­νη­το­ποίη­ση των ερ­γα­ζο­μέ­νων σε βιο­μη­χα­νι­κές ή άλ­λες ε­πι­χει­ρή­σεις που κλεί­νουν ή έ­χουν κλεί­σει, για την ε­πα­να­λει­τουρ­γία των ερ­γο­στα­σίων α­πό συ­νερ­γα­τι­κά σχή­μα­τα, α­πο­τε­λεί μια προ­σπά­θεια που ξε­κι­νά­ει τώ­ρα στην Ελλά­δα, αλ­λά μπο­ρεί να α­φο­ρά στο ά­με­σο μέλ­λον έ­να με­γά­λο α­ριθ­μό πα­ρα­γω­γι­κών μο­νά­δων. Πρό­κει­ται για έ­να πα­ρα­γω­γι­κό δυ­να­μι­κό το ο­ποίο έ­χει α­δρα­νο­ποιη­θεί λό­γω της κρί­σης και δεν εν­δια­φέ­ρει πρώην ή νέ­ους ερ­γο­δό­τες, ε­νώ θα κα­λύ­ψει αν ε­νερ­γο­ποιη­θεί υ­παρ­κτές α­νά­γκες και θα δη­μιουρ­γή­σει θέ­σεις ερ­γα­σίας. Θα ε­ντα­χθούν έ­τσι οι ερ­γα­ζό­με­νοι του κά­θε κλά­δου σε μια αυ­τό­νο­μη δια­δι­κα­σία α­νά­πτυ­ξης της πα­ρα­γω­γής και της α­πα­σχό­λη­σης, η ο­ποία έρ­χε­ται σε ρή­ξη με -και ξε­περ­νά­ει- τη λο­γι­κή της κοι­νω­νι­κής δια­πραγ­μά­τευ­σης συν­δι­κά­των και ερ­γο­δο­τών για τη δια­τή­ρη­ση θέ­σεων ερ­γα­σίας. Με την υιο­θέ­τη­ση αυ­τοορ­γα­νω­μέ­νων μορ­φών πα­ρα­γω­γής και πά­λης, με­τα­φέ­ρε­ται πλέ­ον το α­ντι­κεί­με­νο των διεκ­δι­κή­σεων στο ε­πί­πε­δο της πο­λι­τι­κής, τό­σο α­πό την ά­πο­ψη του νο­μο­θε­τι­κού πλαι­σίου, ό­σο και α­πό την ά­πο­ψη του σχε­δια­σμού της ε­ξέ­λι­ξης ε­νός το­μέα ή ε­νός κλά­δου.

Τα κοι­νω­νι­κά ια­τρεία που έ­χουν δη­μιουρ­γη­θεί κα­τά κύ­ριο λό­γο α­πό ερ­γα­ζό­με­νους στο σύ­στη­μα υ­γείας, προ­σφέ­ρουν υ­πη­ρε­σίες σε α­να­σφά­λι­στους ερ­γα­ζό­με­νους και πο­λί­τες, αλ­λά μέ­σω της ί­διας της λει­τουρ­γίας τους ε­πι­διώ­κουν να ε­πι­τύ­χουν την πρό­σβα­ση των α­να­σφά­λι­στων στα νο­σο­κο­μεία, αλ­λά και την α­πο­τε­λε­σμα­τι­κό­τε­ρη σχέ­ση πρω­το­βάθ­μιας και δευ­τε­ρο­βάθ­μιας υ­γείας. Οι συν­δι­κα­λι­στι­κές ορ­γα­νώ­σεις στο χώ­ρο της υ­γείας για να ε­ντα­χθούν στους α­γώ­νες για έ­να σύ­στη­μα υ­γείας που θα κα­λύ­πτει ό­λο τον πλη­θυ­σμό, με ε­πάρ­κεια και α­πο­τε­λε­σμα­τι­κό­τη­τα, πρέ­πει να φύ­γουν α­πό τη λο­γι­κή των α­μυ­ντι­κών διεκ­δι­κή­σεων και να υιο­θε­τή­σουν τη λο­γι­κή της μα­χη­τι­κής ε­πι­βο­λής νέων πρα­κτι­κών (κά­τι που ή­δη έ­χει ξε­κι­νή­σει), της διαρ­θρω­τι­κής πα­ρέμ­βα­σης για τα χα­ρα­κτη­ρι­στι­κά (και τη χρη­μα­το­δό­τη­ση) του συ­στή­μα­τος, και των δη­μο­κρα­τι­κών με­θό­δων ο­ρι­σμού των α­να­γκών. Και σε αυ­τό τον το­μέα πε­ρισ­σό­τε­ρο α­πό άλ­λους, δια­πι­στώ­νε­ται ό­τι η δυ­να­μι­κή της κοι­νω­νι­κής και αλ­λη­λέγ­γυας οι­κο­νο­μίας ο­δη­γεί ά­με­σα σε ζη­τή­μα­τα συ­νο­λι­κών (και κε­ντρι­κών) πο­λι­τι­κών α­πο­φά­σεων, που θα ε­πη­ρε­α­στούν, ό­μως, κα­θο­ρι­στι­κά α­πό τις πρω­το­βου­λίες και κι­νη­το­ποιή­σεις στη βά­ση του συ­στή­μα­τος.

Ακό­μα και η προ­σπά­θεια ε­πέ­κτα­σης και ε­νί­σχυ­σης των α­γο­ρών «χω­ρίς με­σά­ζο­ντες», ο­δη­γεί α­μέ­σως στην α­νά­γκη νέων μορ­φών ορ­γά­νω­σης των δι­κτύων δια­νο­μής και της ί­διας της πα­ρα­γω­γής (σε ρή­ξη με τις πα­λαιό­τε­ρες μορ­φές), που μπο­ρεί να ε­πι­βλη­θούν α­πό τη στιγ­μή που α­να­πτύσ­σο­νται κοι­νω­νι­κές κι­νη­το­ποιή­σεις προς αυ­τή την κα­τεύ­θυν­ση. Η κα­τάρ­γη­ση των με­σα­ζό­ντων και η α­πευ­θείας συμ­φω­νία κα­τα­να­λω­τών και πα­ρα­γω­γών, η ε­πι­δίω­ξη των ορ­γα­νω­μέ­νων κα­τα­να­λω­τών να ε­πη­ρεά­σουν τις κα­τευ­θύν­σεις της α­γρο­τι­κής πα­ρα­γω­γής, η προ­σπά­θεια να α­πο­κτή­σουν πρω­τεύο­ντα ρό­λο οι α­γο­ρές «χω­ρίς με­σά­ζο­ντες» σε το­πι­κό ε­πί­πε­δο και να μο­νι­μο­ποιη­θούν με διά­φο­ρες μορ­φές, α­πο­τε­λούν ι­σχυ­ρές διαρ­θρω­τι­κές πα­ρεμ­βά­σεις που τεί­νουν να δια­μορ­φώ­σουν νέα πρό­τυ­πα και κα­νό­νες. Καί να ε­πι­βά­λουν αλ­λα­γές και στο ε­πί­πε­δο των κρα­τι­κών πο­λι­τι­κών.

Αλλά και στον το­μέα της ε­νερ­γεια­κής στρα­τη­γι­κής, η α­νά­δει­ξη της «ε­νερ­γεια­κής δη­μο­κρα­τίας»1 ως με­δό­δου δη­μο­κρα­τι­κού σχε­δια­σμού α­πό τις το­πι­κές κοι­νω­νίες, της με­τά­βα­σης σε α­να­νεώ­σι­μες πη­γές, α­πο­τε­λεί στην πραγ­μα­τι­κό­τη­τα την κα­τεύ­θυν­ση για την πλή­ρη α­να­μόρ­φω­ση της ε­μπλο­κής των ερ­γα­ζο­μέ­νων στην ορ­γά­νω­ση της πα­ρα­γω­γής. Η κι­νη­το­ποίη­ση των πο­λι­τών, η α­ξιο­ποίη­ση μέ­σω δη­μο­κρα­τι­κών δια­δι­κα­σιών της ε­μπει­ρο­γνω­μο­σύ­νης των ερ­γα­ζο­μέ­νων, η ε­πι­δίω­ξη μιας σύν­θε­σης των «α­πό τα κά­τω» προ­τά­σεων, σε διά­λο­γο και δια­πραγ­μά­τευ­ση με τους φο­ρείς ά­σκη­σης κρα­τι­κής πο­λι­τι­κής, μπο­ρεί να φέ­ρει μια ρή­ξη με τη λο­γι­κή της το­με­α­κής συν­διαλ­λα­γής μιας δη­μό­σιας ε­πι­χεί­ρη­σης ή και ι­διω­τι­κών ε­πι­χει­ρή­σεων με τους ερ­γα­ζό­με­νούς τους.

Ο στρα­τη­γι­κός ρό­λος της αλ­λη­λέγ­γυας οι­κο­νο­μίας

Η ι­διαί­τε­ρη ση­μα­σία, ε­πο­μέ­νως, που έ­χει η δια­φο­ρο­ποίη­ση των πρω­το­βου­λιών κοι­νω­νι­κής και αλ­λη­λέγ­γυας οι­κο­νο­μίας με βά­ση τα κρι­τή­ρια του κοι­νω­νι­κού σκο­πού, της δη­μο­κρα­τι­κής ορ­γά­νω­σης και της ι­σό­τη­τας στις α­μοι­βές και τις πα­ρο­χές, ο­φεί­λε­ται στο ό­τι αυ­τού του εί­δους οι ορ­γα­νώ­σεις και αυ­το­δια­χει­ρι­ζό­με­νες ε­πι­χει­ρή­σεις μπο­ρούν να ε­ντα­χθούν σε μια δυ­να­μι­κή που συν­δυά­ζει τις ε­ξής α­να­τρε­πτι­κές δυ­να­τό­τη­τες: (1) Την ορ­γά­νω­ση πα­ρα­γω­γι­κών ή κοι­νω­νι­κών δρα­στη­ριο­τή­των α­πό τους ί­διους τους εν­δια­φε­ρό­με­νους και πα­ρα­γω­γούς, με την ι­σό­τι­μη α­ξιο­ποίη­ση της ε­μπει­ρο­γνω­μο­σύ­νης και των προ­τά­σεών τους. (2) Τη δια­μόρ­φω­ση ε­νός ευ­ρύ­τε­ρου κα­τά το­μέα κοι­νω­νι­κού κι­νή­μα­τος, ι­κα­νού να ε­πη­ρεά­σει κα­θο­ρι­στι­κούς κοι­νω­νι­κούς συ­σχε­τι­σμούς. Και (3) την ε­νερ­γό συμ­βο­λή σε προ­γραμ­μα­τι­κές ε­πε­ξερ­γα­σίες που μπο­ρούν να ε­πη­ρεά­σουν α­πο­φα­σι­στι­κά συ­νο­λι­κές πο­λι­τι­κές σε πε­ρι­φε­ρεια­κό και ε­θνι­κό ε­πί­πε­δο.

Στην Ελλά­δα σή­με­ρα, αυ­τή η κα­τεύ­θυν­ση κι­νη­μα­τι­κής δρά­σης εί­ναι α­να­γκαία αλ­λά εί­ναι και δυ­να­τή και θα έ­πρε­πε να υ­πο­στη­ρι­χθεί α­πό τις υ­πάρ­χου­σες κοι­νω­νι­κές αλ­λά και πο­λι­τι­κές δυ­νά­μεις της Αρι­στε­ράς αλ­λά και του α­ντιε­ξου­σια­στι­κού χώ­ρου. Απο­τε­λεί στην πραγ­μα­τι­κό­τη­τα μια κα­θο­ρι­στι­κή μορ­φή κοι­νω­νι­κής κι­νη­το­ποίη­σης για να α­να­δει­χθούν οι α­νά­γκες που συν­δέ­ο­νται με την πα­ρα­γω­γι­κή, κοι­νω­νι­κή και πε­ρι­βαλ­λο­ντι­κή α­να­συ­γκρό­τη­ση και να ορ­γα­νω­θεί η ι­κα­νο­ποίη­σή τους. Αλλά και για να ε­πη­ρεά­σει η κι­νη­το­ποίη­ση για αυ­τές τις α­νά­γκες τις δη­μό­σιες πο­λι­τι­κές που θα α­σκη­θούν το ε­πό­με­να χρό­νια και την ε­ξέ­λι­ξη και του κα­πι­τα­λι­στι­κού το­μέα της οι­κο­νο­μίας.

Η ι­διω­τι­κή πρω­το­βου­λία δεν πρό­κει­ται να α­πο­τε­λέ­σει κι­νη­τή­ρια δύ­να­μη της α­να­συ­γκρό­τη­σης και θα δρα­στη­ριο­ποιη­θεί μό­νο σε με­μο­νω­μέ­νες προ­σο­δο­φό­ρες δρα­στη­ριό­τη­τες, κα­θώς ο ε­πι­χει­ρη­μα­τι­κός το­μέ­ας δεν μπο­ρεί να α­πε­γκλω­βι­στεί α­πό τη βρα­χυ­πρό­θε­σμη ε­πι­δίω­ξη της κερ­δο­φο­ρίας σε μια φθί­νου­σα οι­κο­νο­μία, ε­νώ δεν δια­μορ­φώ­νει κά­ποια προο­πτι­κή σε ε­θνι­κό αλ­λά και το­πι­κό α­κό­μα ε­πί­πε­δο. Οι πα­ρα­δο­σια­κές συν­δι­κα­λι­στι­κές ορ­γα­νώ­σεις δεν δια­θέ­τουν ού­τε τα μέ­λη, ού­τε το συ­σχε­τι­σμό, αλ­λά ού­τε και τα προ­γραμ­μα­τι­κά ε­φό­δια για να ε­πη­ρεά­σουν την πα­ρα­γω­γή και την α­πα­σχό­λη­ση. Ο κρα­τι­σμός, που γο­η­τεύει α­κό­μα έ­να μέ­ρος των α­ρι­στε­ρών ορ­γα­νώ­σεων, συγ­χέει την ι­δε­ο­λο­γία με την πραγ­μα­τι­κή ορ­γά­νω­ση της κά­λυ­ψης των α­να­γκών, και την ε­ξου­σία με την ι­κα­νό­τη­τα σχε­δια­σμού της α­να­συ­γκρό­τη­σης. Η προ­σπά­θεια ορ­γά­νω­σης της πα­ρα­γω­γής α­γα­θών και της προ­σφο­ράς υ­πη­ρε­σιών με κα­νό­νες την αλ­λη­λεγ­γύη, τη δη­μο­κρα­τία και την ι­σό­τη­τα, α­ντι­στοι­χεί στις ι­κα­νό­τη­τες του ση­με­ρι­νού ερ­γα­ζό­με­νου ή ι­κα­νού να ερ­γα­στεί πλη­θυ­σμού, και μπο­ρεί να φέ­ρει μια ο­ρι­στι­κή δια­φο­ρο­ποίη­ση με την ι­δέα ό­τι η σο­φία των ε­πι­χει­ρη­μα­τιών ή των πο­λι­τι­κών στε­λε­χών εί­ναι το α­να­ντι­κα­τά­στα­το κλει­δί του μέλ­λο­ντός μας.

Ση­μείω­ση
1. Βλ. «Αυ­γή», 24-8-2013, άρ­θρο των Sean Sweeney και Να­τάσ­σας Ρω­μα­νού.

http://www.epohi.gr/portal/themata/14769-to-vathos-tis-syzitisis-gia-tin-koinoniki-kai-allileggya-oikonomia

Ένα νέο συνεργατικό βιβλιοπωλείο - καφέ στη Θεσσαλονίκη

Οι Ακυβέρνητες Πολιτείες είναι μια νέα προσπάθεια στον χώρο του βιβλίου, των εντύπων και των κοινωνικών συνεταιριστικών επιχειρήσεων. Είναι μια προσπάθεια βγαλμένη από την αναγκαιότητα.

Την αναγκαιότητα να περπατήσει στους δρόμους της Θεσσαλονίκης το βιβλίο που δεν ενημερώνει απλά αλλά κεντρίζει, που δεν διηγείται μοναχά αλλά παραδειγματίζει, που δεν υποτάσσεται στην ελαφρότητα της βάρβαρης εποχής μας αλλά επιμένει να βρίσκεται "εκτός των τειχών" των αλυσίδων παραγωγής υπηκόων. 

Έτσι, λοιπόν, οι Ακυβέρνητες Πολιτείες βασίζονται στα βιβλία και στους δημιουργούς που αγωνίζονται ενάντια στο ρεύμα, στέκονται δίπλα τους και δίνουν τη δική τους μάχη, για να πάψει κάποια στιγμή το βιβλίο να είναι εμπόρευμα και οι άνθρωποι που εργάζονται σε αυτό εργαλεία της μηχανής εμπορευματοποίησης της γνώσης.

Είναι όμως αυτή η προσπάθεια παιδί και μιας ακόμη ανάγκης. Της ανάγκης να αντιμετωπίσουμε την αντεργατική και αντικοινωνική επίθεση που ονομάζουν "κρίση". Της ανάγκης να απαντήσουμε στην ανεργία, τόσο συλλογικά όσο και ο καθένας μας για τον εαυτό του. Της ανάγκης να επιβιώσουμε και να σταθούμε όρθιοι σ' ένα χώρο που για τα αφεντικά δεν χωράνε αξιοπρεπείς μισθοί και συμβάσεις αλλά μόνο το κέρδος και ο ανταγωνισμός. Της ανάγκης να ζήσουμε, σήμερα, διαφορετικά.

Αυτή είναι λοιπόν οι αναγκαιότητα που μας έφτασε να διαβούμε το κατώφλι των Ακυβέρνητων Πολιτειών. Οι Πολιτείες μας, φιλοδοξούν να είναι ένα βιβλιοπωλείο για το κίνημα, ένα βιβλιοπωλείο-καφέ συνεργατικό/αυτοδιαχειριζόμενο.

Οι δραστηριότητες που φιλοδοξούμε να καλύψουμε ξεκινούν από τη λιανική πώληση βιβλίων, τη χονδρική διάθεση εκδοτικών οίκων στη πόλη, αλλά και στη περιφέρεια της Β.Ελλάδας, την πώληση και διανομή εντύπων, εφημερίδων, περιοδικών, fanzine και φτάνουν ως την έκδοση εντύπων ή/και βιβλίων, την διενέργεια εκδηλώσεων, βιβλιοπαρουσιάσεων, παρουσιάσεων τέχνης. 

Ένα αντίστοιχο, πολύ γνωστό εγχείρημα, που χρησίμευσε σε μας ως παράδειγμα, είναι το βιβλιοπωλείο "Εκδόσεις των Συναδέλφων" στην Αθήνα. Η νομική μορφή που έχουμε είναι "Κοινωνική Συνεταιριστική Επιχείρηση". Οι βασικές αρχές που βασίζεται η λειτουργία της προσπάθειας μας είναι:

· Δεν υπάρχει καμία σχέση μισθωτής εργασίας-εξάρτησης. Κάθε μέλος είναι ισότιμο με τα άλλα.

· Άμεση δημοκρατία στις αποφάσεις. Όλες οι αποφάσεις λαμβάνονται μέσω της Γενικής Συνέλευσης με απλή πλειοψηφία, ενώ σε ζητήματα που ορίζονται με βάση το καταστατικό με αυξημένη πλειοψηφία.

· Δεν προωθούμε τον εθελοντισμό που συνιστά απλήρωτη εργασία. Εμείς δεν έχουμε αυτή την "πολυτέλεια", ανήκουμε στην εργατική τάξη και προσπαθούμε να δίνουμε απάντηση στα ζητήματα εργασίας και επιβίωσης.

· Ισότητα - Ισονομία - Ίση κατανομή κερδών, πέρα από φύλο - φυλή - θρησκεία.

· Διαφάνεια - Δημοσιότητα - Όριο αμοιβών . Επιδιώκουμε τη διαφάνεια σε όλες τις διαδικασίες, τη δημόσια υπεράσπιση του μοντέλου λειτουργίας μας, όριο στις αμοιβές μας ως άρνηση αποστοίχισης από την εργατική τάξη, ένσημα με βάση την τελευταία σύμβαση του κλάδου. Στη συγκεκριμένη περίπτωση ορίσαμε τις διεκδικήσεις του κλάδου (των εργαζομένων στο χώρο του βιβλίου) ως "ταβάνι" στις αμοιβές μας.

· Στήριξη, συμμετοχή στους εργατικούς αγώνες, συμμετοχή σε όλες τις κλαδικές και γενικές απεργίες. Πολιτική αλληλεγγύη, οικονομική στήριξη και προπαγάνδιση εργατικών και κοινωνικών αγώνων.

· Ανάπτυξη της ιδέας της αυτοδιαχείρισης, μέσω του αποθέματος, για τη στήριξη νέων εγχειρημάτων με κοινό πλαίσιο.

Αυτές είναι λοιπόν οι αρχές μας, αυτή είναι και η πρώτη μας ανακοίνωση σαν κοινό εγχείρημα. Σας περιμένουμε στο βιβλιοπωλείο μας Αλεξάνδρου Σβώλου 28 για να τα πούμε με καφέ ή μπύρα, να γνωριστούμε, αλλά κυρίως να γνωρίσετε από κοντά τον πλούτο που κρύβουν τα βιβλία και τα έντυπα στα ράφια των Ακυβέρνητων Πολιτειών.

ΥΓ. Σε λίγες ημέρες θα είναι έτοιμη η ιστοσελίδα και το ηλεκτρονικό βιβλιοπωλείο των Ακυβέρνητων Πολιτειών, όπου θα μπορείτε να ενημερωθείτε για τις νέες εκδόσεις, να κάνετε παραγγελίες, να ενημερωθείτε για τα νέα και τις εκδηλώσεις που σχεδιάζουμε, αλλά και να διαβάσετε βιβλιοκριτικές και παρουσιάσεις που μας συγκίνησαν.
Έως τότε μπορείτε να επικοινωνείτε ηλεκτρονικά με το edw@bibliopoleio.org (Αλ.Σβώλου 28, τηλ.2310 273207, Θεσσαλονίκη).