Γνωρίζουμε πολύ καλά πως θα αντιδράσει ένα παιδί, ένας έφηβος ή ενήλικας, που έχει μεγαλώσει με γάλα παστεριωμένο των γαλακτοβιομηχανιών, όταν θα πιει γνήσιο γάλα από αγελάδα ή κατσίκα οικιακής εκτροφής. Θα παραξενευτεί και θα αναρωτηθεί, τι γάλα είναι αυτό, και θα αναγουλιάσει, μπορεί και να αηδιάσει. Κατά τον ίδιο τρόπο θα αναρωτηθεί και θα δυσκολευτεί να φάει εάν δοκιμάσει γνήσιο ψωμί. Τι είναι όμως το γνήσιο ψωμί;

Το γνήσιο ψωμί είναι το ψωμί που παρασκευάζεται με προζύμι και αλεύρι ολικής άλεσης. το οποίο έχει παραχθεί μέσα στο φούρνο από σιτάρι που παράγεται όσο γίνεται πιο κοντά - και εάν αυτό το σιτάρι είναι ντόπια ποικιλία και καλλιεργημένο όσο είναι δυνατόν χωρίς λιπάσματα και φυτοφάρμακα ακόμα καλύτερα. Αυτό το ψωμί δεν έχει καμιά σχέση με τον τύπο του ψωμιού που παρασκευάζουν οι φούρνοι: το ψωμί τους παρασκευάζεται με πολλή μαγιά, με αλεύρι άσπρο που το παράγουν μεγάλες αλευροβιομηχανίες από σιτάρι που πιθανόν να έχει καλλιεργηθεί πολύ μακριά με πολλά λιπάσματα και φυτοφάρμακα.

Εάν συγκρίνουμε τους δύο αυτούς τρόπους παρασκευής ψωμιού, παραγωγής αλευριού και καλλιέργειας σιταριού θα διαπιστώσουμε ότι υπάρχουν πολλές και σημαντικές, κρίσιμες, θα λέγαμε, διαφορές. Από διατροφικής άποψης, το γνήσιο ψωμί είναι πολύ πιο θρεπτικό και πολύ πιο νόστιμο, εφόσον βέβαια μάθει κάποιος να το τρώει, μιας και δεν έχει μαγιά ούτε έχει αφαιρεθεί το φύτρο και ο φλοιός του σιταριού. Από άποψη παραγωγής αλευριού, η επιτόπια άλεση του σιταριού δεν εξασφαλίζει μόνο γνήσιο αλεύρι αλλά παρακάμπτει τις τεράστιες αλευροβιομηχανίες που καταναλώνουν πολλή ενέργεια, εργασία και εργαλειομηχανές, μειώνοντας κατ' αυτόν τον τρόπο τις μεταφορές, κατά συνέπεια, μειώνοντας επιπλέον την κατανάλωση ενέργειας, εργασίας και εργαλείων (φορτηγά). Από οικονομικής άποψης, το κόστος παραγωγής του γνήσιου ψωμιού είναι ένα κλάσμα του κόστους παρασκευής του ψωμιού που τρώμε σήμερα, το οποίο είναι ακριβό με μεγάλα περιθώρια κέρδους για τους ιδιοκτήτες των φούρνων. Από οικολογικής άποψης, το ψωμί που τρώμε σήμερα αναπαράγει την οικολογική επιβάρυνση που προκαλείται από την καλλιέργεια του σιταριού, την παραγωγή του αλευριού και τις πολλές μεταφορές. Από άποψη εργασίας, η νυχτερινή και πολύωρη εργασία των μισθωτών εργαζομένων στους φούρνους και η εκμετάλλευσή τους είναι μια κατάσταση πολύ γνωστή σε όλους και όλες.

Το ψωμί λοιπόν που τρώμε σήμερα είναι ένα μεγάλο κοινωνικό πρόβλημα, και είναι η συνισταμένη, το τελικό αποτέλεσμα πολλών επιμέρους κοινωνικών προβλημάτων. Καταναλώνοντας αυτό το ψωμί δεν καταναλώνουμε απλά μόνο μια τροφή, η οποία είναι βασική και καθημερινή για τους περισσότερους, αλλά αναπαράγουμε ταυτόχρονα και διαιωνίζουμε ένα μεγάλο κοινωνικό πρόβλημα, αναπαράγοντας και διαιωνίζοντας όλα τα επιμέρους κοινωνικά προβλήματα που το προκαλούν.

Μπορούμε όμως σήμερα να παρασκευάζουμε και να τρώμε γνήσιο ψωμί, ψωμί από αλεύρι ολικής και επιτόπιας άλεσης από σιτάρι που έχει καλλιεργηθεί κοντά στο φούρνο, χωρίς λιπάσματα και φυτοφάρμακα, όσο είναι δυνατόν κατ΄αρχήν και είναι ντόπια ποικιλία; Ασφαλώς και μπορούμε. Το ψωμί που τρώμε είναι ένα μεγάλο κοινωνικό πρόβλημα κι αυτό το πρόβλημα, μαζί με τα άλλα που το προκαλούν, είναι ένα πρόβλημα που πρέπει και μπορεί να επιλυθεί σήμερα.

Μπορεί να επιλυθεί μέσω της ίδρυσης φούρνων που χρησιμοποιούν προζύμι και αλεύρι, το οποίο έχει παραχθεί μέσα στους φούρνους με μύλους διαφόρων μεγεθών και τεχνολογίας (ηλεκτρικοί, ντίζελ, αιολικής ενέργειας), από σιτάρι που έχουν καλλιεργήσει παραγωγοί κοντά στον φούρνο. Το ψωμί αυτό μπορεί να είναι και θρεπτικό και νόστιμο και φτηνό, σε σύγκριση με αυτό που τρώμε σήμερα. Η τιμή του ψωμιού που τρώμε εξαρτάται κυρίως από την τιμή του αλευριού: η επιτόπια άλεση εξασφαλίζει αλεύρι στο ένα τρίτο της τιμής του αλευριού των αλευροβιομηχανιών!

Ναι, οι φούρνοι όμως αυτοί τι φούρνοι θα είναι; Θα είναι μικρές καπιταλιστικές επιχειρήσεις ή θα είναι συνεταιριστικοί, συνεργασιακοί, συμβιωτικοί χώροι εργασίας και παραγωγής αλευριού και ψωμιού; Εάν η επιδίωξή μας είναι η παραγωγή γνήσιου ψωμιού, θρεπτικού, νόστιμου και φτηνού, τότε αυτοί οι φούρνοι δεν μπορεί να είναι μικρές καπιταλιστικές επιχειρήσεις, που κυνηγώντας το κέρδος προκαλούν και αναπαράγουν ένα μεγάλο κοινωνικό πρόβλημα και όλα τα άλλα προβλήματα που το συνθέτουν. Οι φούρνοι αυτοί θα είναι χώροι παραγωγής συνεταιρισμένων παραγωγών που δεν θα εργάζονται πάνω από τέσσερις ώρες την ημέρα, χωρίς αφεντικά και διαταγές πάνω από το κεφάλι τους, σε χώρους που θα είναι όχι μόνο χώροι εργασίας και παραγωγής αλλά και χώροι ζωής, μάθησης, έρευνας, πειραματισμού, συνάντησης, γνωριμίας, κλπ.

Από αντικειμενικής πλευράς δεν υπάρχει καμιά απολύτως δυσκολία να συγκροτηθούν παρόμοιοι φούρνοι - οι αναρίθμητοι φούρνοι που υπάρχουν σε κάθε γειτονιά σε όλες τις πόλεις πως οργανώθηκαν; Το πρόβλημα είναι άλλο: είναι η δική μας υστέρηση, είναι η έλλειψη φαντασίας, πίστης, πρωτοβουλίας και εκτίμησης. Αυτό είναι το μοναδικό πρόβλημα - όλα τα άλλα ξεπερνιούνται εύκολα.

Η αυτοδιαχειριζόμενη παραγωγή γνήσιου ψωμιού μέσω της ελεύθερης εργασίας σε πολυλειτουργικούς χώρους μπορεί να αναδειχτεί σε αρχή του ξηλώματος της καπιταλιστικής οικονομίας, μιας και μια από τις βασικές επιδιώξεις των φούρνων θα είναι όχι μόνο η περαιτέρω μείωση του χρόνου εργασίας αλλά και η συμβολή τους με κάθε τρόπο στο στήσιμο νέων φούρνων αλλά και χώρων παραγωγής άλλων αναγκαίων και βασικών, καθημερινών ειδών πρώτης ανάγκης.

http://www.micropratirio.gr/

11 Οκτωβρίου 2012,
Δράπανος, Κρήτη
Οι άνθρωποι,  οι  κοινότητες και το περιβάλλον στο οποίο ζουν  είναι η αληθινή πηγή  πλούτου και  ευημερίας. Γιαυτό αναπτύσσουμε εναλλακτικούς τρόπους και  μέσα ανταλλαγών μεταξύ ανθρώπων και κοινοτήτων με σκοπό να ενισχύσουμε συνεργατικές και ισότιμες μεταξύ μας  σχέσεις Ακόμη και αν η εστίαση και το ενδιαφέρον μας είναι στις δικές μας κοινότητες, εν τούτοις μοιραζόμαστε αυτές τις Αρχές με άλλες κοινότητες και δίκτυα. Γιαυτό δεσμευόμαστε να εργαστούμε μαζί, στην Ελλάδα και στον κόσμο, για να βελτιώσουμε τις πρακτικές μας, έτσι ώστε περισσότερες  κοινότητες και δίκτυα να έρθουν  σε  επαφή και να συνεργαστούν με σκοπό τις ανταλλαγές  στη βάση του δικού τους πλούτου και αφθονίας. Οι προσπάθειες μας αποτελούν μέρος ενός ευρύτερου κινήματος για πιο υπεύθυνη, κοινωνικά ωφέλιμη και περιβαλλοντικά βιώσιμη οικονομική δραστηριότητα Η δραστηριότητα μας θα πρέπει να μας οδηγεί σε αυξανόμενους κύκλους συνεργασίας, ανταλλαγών και μάθησης Προσκαλούμε όλους όσους συμμερίζονται το ίδιο όραμα να  γίνουν μέρος αυτού του αναπτυσσόμενου κινήματος  για τις αλληλέγγυες ανταλλαγές. Το κείμενο υπογράφουν οι παρακάτω συμμετέχοντες στη Διάσκεψη για τη βιωσιμότητα στην Ευρωπαϊκή Ακαδημία Βιωσιμότητας στο Δράπανο της Κρήτης. Τη Διακήρυξη αποδέχονται και υπογράφουν επίσης...

της Ειρήνης Γλυκή

• 1 δισ. άνθρωποι είναι μέλη Συνεταιριστικών Επιχειρήσεων(ΣΕ) σε 96 χώρες

• Οι 300 μεγαλύτερες συνεταιριστικές επιχειρήσεις του κόσμου είχαν έσοδα 1.6 τρισ. δολάρια το 2008

• Ποσοστό ΣΕ επί της συνολικής οικονομίας: Φιλανδία: 21%, Ν. Ζηλανδία: 17.5%, Ελβετία 16.4%, Σουηδία 13%

• 7% των Αφρικάνων ανήκουν σε ΣΕ

• Οι Οικονομικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις μπορούν να αποτελέσουν ένα σταθερό επιχειρηματικό μοντέλο για τη βιώσιμη ανάπτυξη των εθνικών οικονομιών

• Τα Credit Unions είναι λιγότερο

επιρρεπείς στο «ρίσκο» (ΙLO, 2009): Τα Credit Unions αντιπροσωπεύουν το 23% του τραπεζικού τομέα παγκοσμίως με 870 εκ. πελάτες και είναι το δεύτερο μεγαλύτερο δίκτυο οικονομικών επιχειρήσεων στον κόσμο. Χώρες όπου τα Credit Unions είναι περισσότερα από τις εμπορικές τράπεζες:

Αυστρία, Γερμανία, Ισπανία, Μπουρούντι, Νότια Κορέα , Ουγγαρία. 45% των Credit Unions βρίσκονται σε αγροτικές περιοχές.

·        Σε αρκετές χώρες οι κυβερνήσεις και ο δημόσιος τομέας στηρίζουν τις συνεταιριστικές επιχειρήσεις – ΗΠΑ : Nakonal Co‐operakve Development Act (2011)

• 2012 - “United NationsInternational Year of Cooperatives



Παραδείγματα:

1.     Phontong Handicra., Λαϊκή Δημοκρατία του Λάος

• Phontong Handicra. Cooperakve (PHC): ένα δίκτυο από παραδοσιακούς τεχνίτες στο Λάος

• Χρησιμοποίηση τοπικών παραδοσιακών υλικών

• Ενεργοποίηση μεγάλου δίκτυο γυναικών κ της μειονότητας των Hmong

• Με βάση την πρωτεύουσα της χώρας

Βιεντιάν, λειτουργεί σε 35 χωριά και συνδέει

πάνω από 450 ανθρώπους στο κεντρικό και βόρειο Λάος

2.     COOPESBI, Σαν Αντρές, Κολομβία

• Η καναδική ΣΕ Prince Ruperts Fishermens Cooperakve και η Ένωση Συνεταιριστικών Επιχειρήσεων του Καναδά στήριξε τη δημιουργία της San Andres Fishermen Cooperakve (C O O P E S B I) με την παροχή τεχνoγνωσίας και οικονομικής υποστήριξης

• Καταπολέμηση της υπεραλιείας

• Συνεργασία μελών COΟPESBICORALINA για την προστασία ΘΠΠ

3.     Kobenhavns Fodevaref.llesskab, Δανία

• Kobenhavns Fodevaref.llesskab (KBHFF): Συνεταιριστική Επιχείρηση τροφίμων στην Κοπεγχάγη

• Βασισμένη στην ιδέα: «Η επιρροή των καταναλωτών δεν είναι απλά η ευκαιρία να επιλέξουν ανάμεσα σε διάφορες μάρκες και είδη παντοπωλείου.»

• Πολλά μέλη εργάζονται εθελοντικά τρεις μέρες κάθε μήνα.

• Πωλούνται τοπικά παραγόμενα βιολογικά φρούτα και λαχανικά κάθε εβδομάδα.

Επικοινωνία: iglyki@worldwatch‐europe.org

Από το: http://enthemata.wordpress.com/2012/11/10/harisioy/

του Βασίλη Χαρισίου-Καλλιαντόπουλου

 Στην καπιταλιστική παραγωγή έχουν αναπτυχθεί διάφορα μοντέλα κατά καιρούς και κατά τόπους. Στόχος όλων τους ήταν η αύξηση της παραγωγής και της παραγωγικότητας, με σκοπό την αποκόμιση υψηλότερου ποσοστού κέρδους. Έτσι αναπτύχθηκε στις αρχές του 20ού αιώνα το φορντικό μοντέλο παραγωγής  (δηλαδή η δημιουργία γραμμής παραγωγής για την επίτευξη μαζικής παραγωγής). Ένα μοντέλο που μέχρι σήμερα ακολουθείται και βασικό στόχο έχει την αύξηση της παραγωγικότητας της εργασίας μέσω της οποίας ο καπιταλιστής αποκομίζει περισσότερα κέρδη, ενώ κατά την παραγωγική διαδικασία  οι μετέχοντες εργαζόμενοι αδυνατούν να έχουν πλήρη γνώση των σταδίων παραγωγής· έχουν μόνο αποσπασματική, στο αντικείμενο που ο καθένας βρίσκεται. Ενώ δηλαδή είναι βασικοί συντελεστές στην διαδικασία παραγωγής ενός αγαθού, στο τέλος βρίσκονται να μην έχουν πλήρη γνώση της διαδικασίας για το τελικό προϊόν.

Σημείο πρώτο είναι η σφαιρική γνώση της εκάστοτε παραγωγικής διαδικασίας. Ο νεοφιλελευθερισμός έχει δημιουργήσει εργαζόμενους με μορφή παθητικών καταναλωτών, αποκομμένων όχι μόνο από την παραγωγή αλλά και από την πολιτική ζωή. Η κοινωνική κίνηση που αναπτύσσεται από την άλλη πλευρά, με την συμβολή και τα ερεθίσματά μας, πρέπει να δημιουργήσει ενεργούς παραγωγούς και ενεργούς πολίτες. Εργαζόμενους που μετέχουν στην πολιτική ζωή, εργαζόμενους που έχουν συναίσθηση και σφαιρική γνώση της παραγωγικής διαδικασίας.

 Η ιεραρχία, βασικό στοιχείο της καπιταλιστικής παραγωγής

Ένα άλλο βασικό σημείο στην καπιταλιστική παραγωγή και στην οργάνωσή της είναι η ιεραρχική δομή που έχουν οι επιχειρήσεις ή τα εργοστάσια. Ιεραρχία η οποία είναι απαραίτητη για διάφορους λόγους στον καπιταλιστικό τρόπο παραγωγής (ένας από αυτούς είναι και ο αποκλεισμός των εργαζομένων από την πλήρη γνώση της παραγωγής που περιγράψαμε παραπάνω). Οι δύο βασικοί λόγοι όμως έχουν να κάνουν με τον έλεγχο της παραγωγής και του κέρδους (την απόσπαση της δηλαδή της υπεραξίας των εργαζομένων που μετέχουν σε αυτή) και  την αναπαραγωγή του ιεραρχικού προτύπου ως εικόνας και πρακτικής για την εμπέδωση της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης, για την εμπέδωση του status quo.[1]  Με  αυτά τα βασικά σημεία της οργάνωσης της παραγωγής, της οικονομίας και κατ’ επέκταση της κοινωνίας πρέπει να συγκρουστούμε για να ανακαλύψουμε της δυνατότητες υπέρβασης της.

Αν επιδιώκουμε να «μετασχηματίσουμε» την καπιταλιστική οικονομία σε μια άλλη οικονομία, με τον όρο «κοινωνική οικονομία» θα πρέπει να πραγματοποιήσουμε συγκεκριμένες ρήξεις με τα στοιχεία που συγκροτούν τον πυρήνα της καπιταλιστικής οικονομίας. Τα βασικά στοιχεία με τα οποία θα πρέπει να συγκρουστούμε είναι το ζήτημα της εκμετάλλευσης, του κέρδους για συσσώρευση, για περισσότερη παραγωγή και αυξημένη παραγωγικότητα, όπως επίσης και ο τρόπος οργάνωσης εσωτερικά της παραγωγής — δηλαδή αφενός η ιεραρχική δομή και αφετέρου η πρόσβαση στη γνώση της παραγωγής από όλους τους μετέχοντες σε αυτή, καθώς και το ζήτημα της ιδιοκτησίας.

 Βασικές ιδέες για την κοινωνική οικονομία

α) Δημοκρατία στην παραγωγή.Η αστική δημοκρατία, ενώ επικαλείται την αξία της δημοκρατίας σε πολλά επίπεδα, αποφεύγει να την επικαλεσθεί στο κομμάτι της παραγωγής. Η δημοκρατία της τελειώνει εκεί που ξεκινά ο φράχτης του εργοστασίου ή η πόρτα της εταιρείας, και τον λόγο τότε παίρνει ο κήρυκας της ιεραρχίας και του αυταρχισμού.

β) Αμφισβήτηση της ιεραρχικής δομής και αντικατάσταση της από οριζόντιες δημοκρατικές δομές.

 γ) Διαχείριση του κέρδους με τρόπο συλλογικό, που να συμβάλλει όχι στην αυξημένη παραγωγικότητα της επιχείρησης αλλά στην κοινωνική και περιβαλλοντική ανταποδοτικότητα.

δ) Πέρασμα από την ιδιοκτησία και την ιδιοχρησία στην κοινοκτησία και κοινοχρησία.

Είναι πολύ σημαντικό, ακόμα, να τονίσουμε το ζήτημα της περιβαλλοντικής ανταποδοτικότητας, του σεβασμού δηλαδή του φυσικού περιβάλλοντος εντός του οποίου επιδιώκουμε να ζήσουμε αρμονικά και να αναπαραχθούμε. Εδώ εισέρχεται η κριτική η οποία  αμφισβητεί το ιδεώδες της ανάπτυξης ως μεγέθυνση όπως καθιερώθηκε στο «δυτικό» κόσμο, το ιδεώδες δηλαδή της διαρκώς μεγαλύτερης παραγωγής και παραγωγικότητας,  της συνεχούς οικονομικής μεγέθυνσης ως λύσης που θα θρέψει τους ανθρώπους του πλανήτη, θα προσφέρει αξιοπρέπεια, θα απαλλάξει τους εργαζόμενους και τις κοινωνίες από φαινόμενα εξαθλίωσης και φτώχειας. Το ιδεώδες αυτό της ανάπτυξης (συναρτημένης με την οικονομική μεγέθυνση) δεν έλυσε κανένα από τα προβλήματα των κοινωνιών. Η κοινωνική εξαθλίωση, οι τεράστιες ανισότητες, και η φτώχεια παραμένουν συστατικά μέρη τούτου του κόσμου, ενώ παράλληλα οι κοινωνίες, το φυσικό περιβάλλον και τα οικοσυστήματα συνεχίζουν να καταστρέφονται με υψηλούς ρυθμούς. Η ανάπτυξη δεν έφερε κοινωνική ευημερία παρά μόνο για τους κρατούντες και τους άρχοντες, εν αντιθέσει με τον κόσμο της εργασίας. Η «βιώσιμη ανάπτυξη», που τελευταία φόρεσε τον μανδύα της «πράσινης ανάπτυξης», δεν έλυσε τα βαθύτατα περιβαλλοντικά και κοινωνικά προβλήματα παρά μόνο επικάλυψε φαινομενικά τις κοινωνικοπεριβαλλοντικές «αμαρτίες» και πρόσφερε το πολιτικό σχέδιο για τη συνέχιση της συσσώρευσης του κεφαλαίου και την ενίσχυση της ταξικής κυριαρχίας την τελευταία εικοσαετία.

Αυτό που οφείλουμε να εξετάσουμε είναι πώς θα δημιουργήσουμε μια οικονομία, μια οργάνωση δηλαδή της κοινωνικής, οικονομικής και παραγωγικής δραστηριότητας τέτοια ώστε να φροντίζει να σπάει ριζικά τους στόχους και τους σκοπούς της καπιταλιστικής οικονομίας της αγοράς. Πώς αυτή η οικονομία θα σταθεί δίπλα και ενάντια στην καπιταλιστική, όχι όμως μονάχα για την επιβίωσή της ως ένα μικρό ή μεγαλύτερο τμήμα, αλλά για την ανάπτυξη και την αναπαραγωγή της σε ευρύτερα κομμάτια της οικονομικής δραστηριότητας, ερχόμενη σε σύγκρουση με την οικονομία της ελεύθερης αγοράς, την οργάνωση της καπιταλιστικής παραγωγής, εν τέλει σε σύγκρουση με τον τρόπο οργάνωσης του κράτους σήμερα.

Αξιακές αρχές και υλικές βάσεις της κοινωνικής οικονομίας

Οι αξιακές αρχές στη βάση των οποίων πρέπει να λειτουργεί αυτή η οικονομία είναι η αλληλεγγύη, η ισότητα, ο σεβασμός στη φύση, η προσφορά στο σύνολο, η δημοκρατία, η περιβαλλοντική και κοινωνική δικαιοσύνη. Έννοιες ουσιαστικές, που φαντάζουν ίσως κλισέ, όμως πραγματικά θεμελιώνουν μια άλλη φιλοσοφία για τη λειτουργία της παραγωγής, της κατανάλωσης, για την οικοδόμηση ενός άλλου υποδείγματος λειτουργίας της κοινωνίας και της οικονομίας. Το πρότυπο της μαζικής παραγωγής και της μαζικής κατανάλωσης είναι καιρός να αλλάξει. Το φαινόμενο του καταναλωτισμού δεν ξεπερνιέται αν δεν γίνουν αλλαγές στον τρόπο παραγωγής. Η σφαίρα της κατανάλωσης, ο τρόπος κατανάλωσης, το πρότυπο της κατανάλωσης συναρτάται άμεσα  με τον τρόπο παραγωγής. «Όχι μόνο η παραγωγή είναι άμεσα κατανάλωση και η κατανάλωση είναι άμεσα παραγωγή (…) καθεμιά τους δεν αποτελεί μόνο άμεσα την άλλη, δεν διαμεσολαβεί μόνο την άλλη αλλά και δημιουργεί την άλλη ολοκληρώνοντας τον εαυτό της, δημιουργεί τον εαυτό της σαν την άλλη».[2] Η παραγωγή δεν φτιάχνει μόνο το αντικείμενο-αγαθό προς κατανάλωση, αλλά προσδιορίζει και τον τρόπο της κατανάλωσης.

Πέραν όμως των αξιακών αρχών, αυτή η οικονομία θα πρέπει να εδράζεται στις υλικές συνθήκες που διαμορφώνονται την εποχή αυτή. Την εποχή δηλαδή του ακραίου νεοφιλελευθερισμού, την εποχή του Μνημονίου και της λιτότητας στην Ελλάδα και στην Ευρώπη, την εποχή της πλήρους απορρύθμισμης των αγορών με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την κοινωνική και οικονομική ζωή. Φτώχεια, πείνα, συρρίκνωση της πρόσβασης σε υγεία και ασφάλεια, ανεπαρκές σύστημα παιδείας, πλήρως ευτελισμένο από τη συνεχόμενη υποχρηματοδότηση, μη πρόσβαση σε αγαθά όπως το ρεύμα και η θέρμανση για ολοένα και μεγαλύτερα τμήματα του πληθυσμού. Σε αυτές τις κοινωνικές ανάγκες αρχικά πρέπει να απαντά αυτή η «άλλη οικονομία».

Κοινωνικά παντοπωλεία, ιατρεία, φαρμακεία, ωδεία, τράπεζες χρόνου…

Μια οικονομία που ήδη έχει ξεκινήσει να συστήνεται από διάφορες επιμέρους ομάδες οι οποίες φροντίζουν να φτιάχνουν κοινωνικά παντοπωλεία, τράπεζες χρόνου όπου ανταλλάσσονται γνώσεις και υπηρεσίες, κοινωνικά ιατρεία, φαρμακεία, ωδεία κτλ., προσφέροντας αρχικά τουλάχιστον ανακούφιση στις βασικές ανάγκες της κοινωνίας, προάγοντας την αξία της αλληλεγγύης, δίνοντας το παράδειγμα. Αυτή η οικονομία που απαντά στις κοινωνικές ανάγκες και  συγκροτείται με δημοκρατία, ισότητα, οριζόντιες δομές στα επιμέρους στοιχεία της (συνεταιρισμοί, σύλλογοι, αυτοδιαχειριζόμενες μονάδες παραγωγής κτλ.), με τον σεβασμό και την υπεράσπιση στα «κοινά», μπορεί να είναι η μόνη «βιώσιμη» απάντηση στο σήμερα. Βιώσιμη όχι από τη σκοπιά των κερδών και της κεφαλαιακής συσσώρευσης, βιώσιμη από τη σκοπιά των εργαζομένων, της νεολαίας, των ευρύτερων στρωμάτων της κοινωνίας. Είναι αυτή που μπορεί να φέρει κοινωνική ευημερία και την πραγματική ανάπτυξη των ανθρώπων και των δυνατοτήτων τους. Απέναντι στον καπιταλιστικό ανταγωνισμό και τη βαρβαρότητα της ελεύθερης αγοράς θα αντιπαραβάλουμε την κοινωνία της αλληλεγγύης, των αναγκών, της δημοκρατίας με άμεση ή έμμεση μορφή, των «κοινών», της συμμετοχής, της πρόσβασης στη γνώση για όλους και όλες. Και ακριβώς αυτό το  παράδειγμα οικονομίας μπορεί να φέρει τους σπόρους της αλλαγής της οργάνωσης του κράτους  σήμερα.

Τούτη η οικονομία, η οποία ήδη κάνει τα πρώτα της βήματα, έχει αντιπάλους. Αντίπαλοί της είναι ο αστικός κόσμος, οι λάτρεις των εμπορευμάτων, του χρήματος, του κέρδους. Αντίπαλός της είναι το κράτος με τη μορφή την οργάνωση και τον συσχετισμό δύναμης που συμπυκνώνει τη δεδομένη στιγμή (πολιτικό και κυβερνητικό σύστημα που προάγει και διασφαλίζει τα προνόμια και τα συμφέροντα των ισχυρών). Αυτή η οικονομία όσο γρήγορα και να δημιουργείται «από τα κάτω» άλλο τόσο γρήγορα θα πολεμηθεί, θα αποσαρθρωθεί και θα βρει τα όρια της από τους «άρχοντες». Το σημείο-κόμβος για να συνεχίζει να διευρύνεται βρίσκεται στον στόχο της ανάληψης της πολιτικής εξουσίας από την Αριστερά και την κοινωνία. Καμία ευρύτερη αλλαγή δεν μπορεί να συμβεί αν ο κόσμος και η Αριστερά δεν καταλάβουν την πολιτική εξουσία. Η συνδυασμένη κίνηση του κόσμου της εργασίας και της αλληλεγγύης που οργανώνεται από τα κάτω και φτιάχνει τα δικά της παραδείγματα στην οικονομική και κοινωνική ζωή πρέπει να συνδυαστεί με το πολιτικό αίτημα και στόχο της εξουσίας της Αριστεράς και της κοινωνίας που τώρα δεν έχει φωνή, ώστε οι όποιες αλλαγές στην οικονομική βάση να ενισχυθούν και να υποστηριχθούν κεντρικά με πολύ ισχυρότερα πια μέσα, ώστε να αποτυπωθούν  στο επίπεδο των θεσμών του κράτους, δίνοντας έτσι τη δυνατότητα να αναπαραχθούν διευρυμένα. Η πραγματοποίηση του κοινωνικού μετασχηματισμού δεν μπορεί παρά να είναι μια διαδικασία συνδυασμένης κίνησης τόσο από «τα κάτω» όσο και «από τα πάνω». Η πορεία για την κοινωνική χειραφέτηση περνά μέσα από τον ριζικό μετασχηματισμό της καπιταλιστικής οργάνωσης της οικονομίας όπως και του κράτους.

Αν δεν στοχεύσουμε στην πολιτική εξουσία ο δρόμος θα είναι μικρός και αν δεν στοχεύσουμε στην συμμετοχή της κοινωνίας ο δρόμος θα είναι στενός και αδιέξοδος προς την αναζήτηση μιας «αλλιώτικης ζωής».

Ο Βασίλης Χαρισίου-Καλλιαντόπουλος είναι μέλος της νεολαίας του ΣΥΡΙΖΑ.

Οι πρωτοβουλίες αλληλέγγυας οικονομίας δεν αποτελούν στις σημερινές συνθήκες δραστηριότητες που έρχονται να συμπληρώσουν ανεπαρκείς δημόσιες λειτουργίες ή πολιτικές, αλλά αποτελούν τον μόνο τομέα δραστηριοτήτων όπου ανοικοδομούνται αλληλέγγυες πρακτικές απέναντι σε κρατικές πολιτικές που επιδιώκουν να καταστρέψουν και καταστρέφουν, ότι θυμίζει κοινωνικούς θεσμούς του παρελθόντος


Του Πέτρου Λινάρδου Ρυλμόν

1. Εισαγωγή

Παρά τις διαφορετικές προσεγγίσεις σχετικά με την αλληλέγγυα οικονομία κατά τη σημερινή περίοδο, είναι πλέον γεγονός οτι η συζήτηση για τον χαρακτήρα της έχει εκ των πραγμάτων βρεθεί στο επίκεντρο των αναζητήσεων για τις κατευθύνσεις που μπορεί και πρέπει να ακολουθήσουν οι κοινωνικές κινητοποιήσεις, όπως και για το ρόλο των πρωτοβουλιών της αλληλέγγυας οικονομίας (ΑΟ) σχετικά με το περιεχόμενο και τις μεθόδους ενός αριστερού προγράμματος. Η ΑΟ ανανεώνει την ίδια την έννοια της αλληλεγγύης, θέτει το ζήτημα της δημιουργίας συλλογικοτήτων που αναλαμβάνουν οικονομικές δραστηριότητες, σε σύγκρουση όχι μόνο με την κυρίαρχη πολιτική, αλλά και με τις πρακτικές της αγοράς και του καπιταλισμού, ανανεώνει και δοκιμάζει την ιδέα των δημοκρατικών διαδικασιών για την οργάνωση και υλοποίηση παραγωγικών δραστηριοτήτων και προσφοράς υπηρεσιών, εφαρμόζει εξισωτικές μορφές αμοιβής της εργασίας, επιβάλει νέες ισορροπίες ανάμεσα στις προσωπικές και κοινωνικές λογικές, ανάμεσα στο υλικά και ηθικά κίνητρα.

….
Η συνέχεια στο:
http://www.rednotebook.gr/details.php?id=7557

  Η έρευνα του Παρατηρητηρίου της Ευ­ρώπης των Πολυεθνικών (Corporate Europe Observatory – CEO), του Transnational Institute (TNI) και του Municipal Services Project , παρουσιάζει με συστηματική ανάλυση την τάση που ισχύει παγκοσμίως για την επιστροφή των δικτύων ύδρευσης και αποχέτευ­σης στο Δημόσιο

Οι πόλεις σε όλο τον κόσμο αντιμετωπίζουν τις αποτυχίες της ιδιωτικοποίησης του νερού. Η άνιση πρόσβαση, η αθέτηση υποσχέσεων, οι περιβαλλοντικοί κίνδυνοι και τα σκανδαλώδη περιθώρια κέρδους, ωθούν τους δήμους και τους πολίτες να ξαναπάρουν τον έλεγχο αυτής της βασικής υπηρεσίας. Αυτό το νέο βιβλίο εξετάζει αυτήν την αναπτυσσόμενη τάση, κατά την οποία οι πόλεις παντού σε όλο τον κόσμο παίρνουν πίσω τον έλεγχο των συλλογικών συστημάτων του πόσιμου νερού. Αναλύεται η μετάβαση από την ιδιωτική στη δημόσια διαχείριση του πόσιμου νερού, εξετάζοντας τα παραδείγματα σε Παρίσι, Hamilton, Buenos Aires, Dar es Salaam και Μαλαισία. Στην πορεία προς τη βελτίωση της δημόσιας διαχείρισης του νερού απεικονίζονται τα οφέλη και οι προκλήσεις της δημόσιας ιδιοκτησίας, αλλά το βιβλίο αναδεικνύει επίσης τον ασφυκτικό κλοιό των διεθνών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων και του ελέγχου των εταιρειών, που επιχειρούν να βάλουν το νερό στο πλαίσιο της ευρύτερης συζήτησης σχετικά με τις «εναλλακτικές για την ιδιωτικοποίηση» και αντλεί διδάγματα από αυτές τις εμπειρίες για τη μελλοντική δράση υπέρ της δημόσιας διαχείρισης....
Περισσότερα στο: http://www.topikopoiisi.com/1/post/2012/11/160.html

Το ένα μετά το άλλο δημιουργούνται τα Δίκτυα Ανταλλαγών στην Ελλάδα δημιουργώντας σταδιακά μία νέα οικονομική πραγματικότητα. Πολίτες μπορούν να ανταλλάσσουν προϊόντα και υπηρεσίες, καταργώντας το χρήμα. «Ανταλλακτική οικονομία σύμφωνα με την οικονομολογία ορίζεται η οικονομία εκείνη εντός της οποίας λαμβάνει χώρα η ανταλλαγή αγαθών (υλικών και άυλων) μεταξύ των οικονομικών μονάδων χωρίς τη διαμεσολάβηση του χρήματος», αναφέρεται στην ιστοσελίδα www.antallaktiki.gr,  η οποία δημιουργήθηκε για να εξυπηρετήσει ακριβώς αυτόν τον σκοπό, δηλαδή την αμοιβαία ανταλλαγή προϊόντων και υπηρεσιών χωρίς τη μεσολάβηση χρήματος.
Τα Δίκτυα Ανταλλαγών αυξάνονται συνέχεια. Η ίδρυση ενός ακόμα Δικτύου Ανταλλαγών ανακοινώθηκε στη Θεσσαλονίκη. «Οι πολίτες μέσω του Δικτύου Ανταλλαγών Θεσσαλονίκης (ΔΑΘ) θα μπορούν να ανταλλάσσουν μεταξύ τους υπηρεσίες και αγαθά χωρίς την παρεμβολή του επίσημου νομίσματος (ευρώ) ή με ένα μόνο μέρος της αξίας του αγαθού ή υπηρεσίας που αντιστοιχεί στη φορολογική υποχρέωση να καταβάλλεται σε ευρώ», δήλωσε ο Ξενοφών Ζήσης, μέλος της συντονιστικής επιτροπής του ΔΑΘ. Όπως αναφέρεται στην ιστοσελίδα www.antallaktiki.gr,  Δίκτυα Ανταλλαγών, εκτός από τη Θεσσαλονίκη που αριθμεί τουλάχιστον δύο, έχουν δημιουργηθεί ακόμα σε Πιερία, Βέροια, Δράμα, Κομοτηνή, Βόλο, Λαμία, Χαλκίδα, Αθήνα, Κρήτη, Κέρκυρα, Καλαμάτα, Νάξο, Κάλυμνο, Λήμνο, Μυτιλήνη κ.α. Δείτε το χάρτη των Τοπικών Ανταλλακτικών Δικτύων στην Ελλάδα, όπως τα έχει συγκεντρώσει το www.antallaktiki.gr. Σημειώνεται πως Δίκτυα Ανταλλαγών λειτουργούν πολλά χρόνια στο εξωτερικό, ενώ στην Αργεντινή την περίοδο της οικονομικής κρίσης, που το κίνημα των Δικτύων Ανταλλαγής γιγαντώθηκε, στο μεγαλύτερο ανταλλακτικό παζάρι της χώρας, στο Τρουέκε, δραστηριοποιήθηκαν περίπου 10 εκατομμύρια άνθρωποι, μετατρέποντάς το σε μία κεντρική αγορά προϊόντων και υπηρεσιών.