Της Αφροδίτης Τζιαντζή
Δεν τους αρέσει η έκφραση «αφεντικά του εαυτού τους», γιατί επιχειρούν να υπερβούν τις σχέσεις αφεντικού-υπαλλήλου μέσα από οριζόντιες συλλογικότητες, χωρίς ιδιοκτησία και κέρδος. Δεν θέλουν να λέγονται συν-έταιροι, αλλά συν-εργαζόμενοι: «Αλλο κοινωνική αυτοδιαχείριση, άλλο επιχείρηση», γράφουν. Δεν καρπώνονται υπεραξία, αλλά πληρώνονται ίσο μισθό για ίση δουλειά.
Συνήθως δεν υπάρχει ιδιοκτησιακό μέρισμα, αλλά το όποιο πλεόνασμα προκύπτει μετά την πληρωμή των μισθών, επιστρέφει στο κοινό ταμείο ή στηρίζει αλληλέγγυα εγχειρήματα. Δεν έχουν αυταπάτες ότι είναι «νησίδες ελευθερίας» στον καπιταλισμό, αλλά φιλοδοξούν να στήσουν συνεργατικά δίκτυα αντίστασης στην οικονομία της αγοράς. Τέκνα της ανάγκης για επιβίωση αλλά και της επιθυμίας για μια κοινωνία χωρίς εκμετάλλευση, οι συλλογικότητες εργασίας ή αλλιώς κολεκτίβες γεννιούνται, οργανώνονται, αλληλοϋποστηρίζονται, αντέχουν και αυξάνουν, σε πείσμα των Μνημονίων, της φτώχειας και της ανεργίας.
Την Κυριακή το βράδυ, στο φιλόξενο σπίτι της «Μεσοποταμίας» στο Μοσχάτο, μιας κίνησης πολιτών που δραστηριοποιείται πάνω από οχτώ χρόνια σε περιβαλλοντικά και κοινωνικά ζητήματα, παρουσιάστηκαν εφτά κολεκτίβες εργασίας και αλληλέγγυοι συνεταιρισμοί. Ολες τους δημιουργήθηκαν μέσα στην κρίση, με την παλαιότερη, το καφενείο «Παγκάκι» στο Κουκάκι, να έχει διάρκεια ζωής δυόμισι χρόνια, ενώ η νεότερη, το Κοινωνικό Παντοπωλείο «Η Σέσουλα», εγκαινιάζεται σε δεκαπέντε ημέρες στα Εξάρχεια.
Οι νεοεμφανιζόμενες κολεκτίβες δραστηριοποιούνται υπό τη νομική μορφή του κοινωνικού ή αστικού συνεταιρισμού, εμπνέονται από τις αρχές της αλληλέγγυας οικονομίας και του δίκαιου εμπορίου, σέβονται τον παραγωγό, τον καταναλωτή και το περιβάλλον, ενώ ταυτόχρονα αυτοπροσδιορίζονται ως πειράματα επαναπροσδιορισμού των σχέσεων εργασίας και παραγωγής.
Οχτώ κολεκτίβες έχουν δημιουργήσει ένα στοιχειώδες δίκτυο αλληλοϋποστήριξης με σκοπό να το επεκτείνουν: «Οταν μας χαλάει ο υπολογιστής, τον φτιάχνουμε απέναντι «Στην Πρίζα»», λέει ο Ηλίας από τον «Συν Αλλοις», προμηθευτικό συνεταιρισμό αλληλέγγυου εμπορίου στο Θησείο. Oι «Εκδόσεις των συναδέλφων» εκδίδουν βιβλία συλλογικοτήτων και στηρίζουν οικονομικά εργατικούς αγώνες και συνεταιρισμούς. «Εκτός από την οικονομική επιβίωση και τα γραφειοκρατικά εμπόδια, το μεγάλο στοίχημα είναι οι ανθρώπινες σχέσεις», μας λέει η Λόλα από το καφενείο «Περιβολάκι» στα Κάτω Πετράλωνα, που δημιουργήθηκε από απολυμένους από τον χώρο των ΜΜΕ. «Αν θες να μείνεις σε μια κολεκτίβα πρέπει να κατεβάσεις το εγώ σου», λέει η Ευγενία από το «Παγκάκι», περιγράφοντας πώς λειτουργούν οι τακτικές συνελεύσεις, που αποφασίζουν, με συναίνεση ή ομοφωνία, για τα πάντα, «από το τι καφέ θα σερβίρουμε ώς το τι στάση θα κρατήσουμε στις γενικές απεργίες».
Ενδιαφέρον παρουσιάζει η πολυεθνική κολεκτίβα Leilimlei, εστιατόριο και πολιτιστικό κέντρο στου Γκύζη. Την ξεκίνησαν πριν από ενάμιση χρόνο πέντε πολιτικοί πρόσφυγες από την Τουρκία, και σήμερα συμμετέχουν τρεις Ελληνες, δύο Κούρδοι, ένας Τούρκος και ένας Σέρβος. «Πήρα την ιδέα από την Collective Courier, κολεκτίβα που σχημάτισαν συνάδελφοί μου μέλη του Σωματείου Βάσης Οδηγών Δικύκλου», λέει ο Κιαμίλ. «Δεν είναι μόνο μια πρόταση επιβίωσης αλλά μια κίνηση φιλοσοφική και αντικαπιταλιστική». Κάθε Τετάρτη έχει δωρεάν προβολή ταινίας και συζήτηση, κάθε Πέμπτη 6-8 το βράδυ δωρεάν μαθήματα τουρκικών, ενώ διοργανώνονται συζητήσεις για την πολιτική κατάσταση στην Τουρκία και το Κουρδιστάν.
Κοινό χαρακτηριστικό των συλλογικοτήτων εργασίας είναι οι προσιτές τιμές και η υψηλή ποιότητα των υπηρεσιών και των αγαθών. Δυστυχώς προς το παρόν μόνο το «Παγκάκι» καλύπτει πλήρως οικονομικά τα μέλη του. Οι υπόλοιποι δίνουν ένα συμφωνημένο κοινό ωρομίσθιο, με στόχο να αυξηθεί ώστε να καλύπτει βιοποριστικά κατά προτεραιότητα όσους έχουν μεγαλύτερη ανάγκη, εφαρμόζοντας τις αρχές της αλληλεγγύης μέσα στη συλλογικότητα. Οι λέξεις «δυσκολία», «πείραμα» και «ελπίδα» επανέρχονταν στα χείλη των ομιλητών, μαζί με το χαμόγελο και εκείνο το βλέμμα αναγνώρισης ανάμεσα σε ανθρώπους που μοιράζονται το κοινό στοίχημα ενός διαφορετικού τρόπου να ζεις και να εργάζεσαι.
…………………………………………………………………………………………………………………………………..
Πού θα τους βρείτε
-Καφενείο «Το Παγκάκι» – πεζόδρομος Γ. Ολυμπίου 17-19 Κουκάκι τηλ. 2130009927. pagkaki.org
-Καφενείο-Μεζεδοπωλείο «To Περιβολάκι» – Αθηναίου 7, πλατεία Ηούς Κάτω Πετράλωνα, τηλ. 2130237687
-Εστιατόριο-Πολιτιστικό Κέντρο Λείλιμ Λει: Bαλτινών 2 Γκύζη, τηλ. 2117009383, leilimlei.gr
-Εκδόσεις και Βιβλιοπωλείο Των Συναδέλφων: Ερεσού 35 Αθήνα, τηλ. 2103818840, ekdoseisynadelfwn.wordpress.com
-Κολεκτίβα Εργασίας για την Τεχνολογία «Στην Πρίζα», Nηλέως 36 Θησείo, τηλ. 2117802500, stinpriza.org
-Συνεταιρισμός Αλληλέγγυας Οικονομίας «Συν Αλλοις», Νηλέως 35 Θησείο, τηλ. 2103456681, synallois.org
-Κίνηση Πολιτών Μεσοποταμία – Mesopotamia.gr