Του Δήμου Χλωπτσιούδη
Στην 11η Ανοικτή Αγορά προχωρά το ανταλλακτικό δίκτυο Υπηρεσιών & Προϊόντων Κοι.Νό την Κυριακή 26 Ιανουαρίου στην πλατεία Ευόσμου (11.00 – 14:00). Το Κοι.Νό είναι ένα δίκτυο που προσπαθεί να αντιμετωπίσει με τη χρήση ενός εναλλακτικού κοινωνικού νομίσματος, ανταλλακτικής φύσης, τις συνέπειες της κρίσης υποστηρίζοντας όσους αδυνατούν να αγοράσουν αγαθά και υπηρεσίες. Κοινός τόπος των μελών του είναι η αντίληψη ότι με τη συνεργασία, την αυτοοργάνωση, τη παρέμβαση και τη συμμετοχή είναι δυνατόν να διεκδικηθεί η αυτονομία και η αλληλεγγύη.
Τα δίκτυα ανταλλαγής χωρίς χρήματα αναπτύσσονται σε όλη τη χώρα και θέτουν τους δικούς τους ανθρωποκεντρικούς όρους απέναντι στην αγοραία λογική της κερδοσκοπίας και της εκμετάλλευσης. Άλλωστε, η οικονομική κρίση κατέδειξε με τον πιο βίαιο τρόπο τις κοινωνικές ανισορροπίες, φτωχοποιώντας τους πολίτες και περιθωριοποιώντας τους.
Το Κοινωνικό Νόμισμα (Κοι.Νό) αν και έχει τη λογική του νομίσματος στις συναλλαγές, διατηρεί τον ανταλλακτικό του χαρακτήρα και ξεφεύγει από τη χρηματοπιστωτική λογική με τρόπο ακτιβιστικό. Ως ανταλλακτική μονάδα δε συσσωρεύεται, δε μεταβιβάζεται, δεν τοκίζεται. Αποτελεί ένα μέσο αλληλεγγύης ώστε τα μέλη του δικτύου στη Θεσσαλονίκη να μπορούν να “αγοράζουν” μια σειρά αγαθών ή να απολαύσουν υπηρεσίες που οικονομικά επιβαρύνουν σημαντικά τα νοικοκυριά.
Και κάνοντας λόγο για αλληλεγγύη δεν αναφερόμαστε στις διαφημιστικές φιλανθρωπίες που κατακλύζουν ως κοσμοϊστορικά γεγονότα τα τηλεοπτικά δελτία ειδήσεων. Αναφερόμαστε στην ανάπτυξη μιας εναλλακτικής οικονομίας που όχι μόνο στηρίζει τη μικρή και μεσαία παραγωγή και τη διάθεση υπηρεσιών, αλλά ταυτόχρονα χτυπά τις συστημικές ιδεοληψίες της εθνικής πολιτικής κι οικονομικής ελίτ για το χρήμα. Άλλωστε, στη σημερινή συγκυρία κρίνεται ως αναγκαιότητα η πρακτική εφαρμογή της κοινωνικής αλληλεγγύης στην καθημερινότητα των κοινωνικών σχέσεων (από την εργασία και τις απειλές για τη μετατροπή της σε «απασχολησιμότητα», έως την απουσία της, την ανεργία, την ανέχεια, τη φτώχεια, την ολοκληρωτική επικράτηση του φόβου ως κυρίαρχης κοινωνικής ιδεολογίας).
Μέσα από το τοπικά ανταλλακτικά δίκτυα ουσιαστικά οι πολίτες αντιτάσσονται στο παραδομένο οικονομικό μοντέλο λειτουργώντας αλληλέγγυα. Αναπτύσσουν δίπλα στην κοινωνική δράση, ένα διαφορετικό οικονομικό μοντέλο το οποίο ούτε στερεί τη δημιουργικότητά της ούτε μειώνει την αναπτυξιακή της προοπτική, ενώ ταυτόχρονα έχει ορίζοντα την κοινωνική συνοχή, τη συνεργασία και τη φέρνει δίπλα στους φυσικούς ταξικούς της συμμάχους.
Παράλληλα, αναπτύσσεται ένα κίνημα που στηρίζεται στη συμμετοχή όλων κι όχι στη φιλανθρωπία λίγων, καλλιεργώντας ταυτόχρονα μια συνείδηση κινηματικής συμμετοχής με στρατηγικό στόχο ένα διαφορετικό μοντέλο ανάπτυξης και λειτουργίας. Εξάλλου, η οικονομική βιωσιμότητα είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την κοινωνική βιωσιμότητα, την ένταξη δηλαδή και ενσωμάτωση του πολίτη, μέσω της εργασίας, στην κοινότητα.
Αξίζει να υπογραμμίσουμε πως η κοινωνική οικονομία, αν και κινείται παράλληλα με το πλαίσιο των αγορών, έχει την ιδιαιτερότητα να λειτουργεί κινηματικά καθώς στηρίζεται σε ευρεία κοινωνική βάση αναπτύσσοντας μια ιδιαίτερη σχέση αλληλεγγύης και προωθώντας την κοινωνική συνοχή. Επίσης, τα δίκτυα κοινωνικής οικονομίας δημιουργούν θέσεις απασχόλησης σύμφωνα με τις αρχές της αλληλεγγύης (εργασιακή ενσωμάτωση των κοινωνικών ομάδων που είναι αποκλεισμένες από την αγορά εργασίας), ενώ σε πολλές περιπτώσεις παρέχουν δωρεάν κοινωφελείς υπηρεσίες.
Ουσιαστικά το μοντέλο αυτό όχι μόνο στηρίζει τη μικρή και μεσαία επιχειρηματικότητα, αλλά της προσφέρει νέες διεξόδους και προοπτικές, χωρίς να μειώνει καθόλου την καλλιέργεια ταξικής συνείδησης. Αντίθετα, θα έρθουν πιο κοντά τα μέλη διαφόρων κοινωνικών στρωμάτων και θα συνεισφέρουν όχι μόνο στην ανάταση και διατήρηση της ταξικής τους υπόστασης (αποφυγή πληβειοποίησης), αλλά και θα φέρουν σε αρμονία όλα εκείνα τα τμήματά της τα οποία έφεραν σε σύγκρουση οι νεοφιλελεύθεροι απολογητές, οι τιμητές του κάθε εργαζόμενου.
Το πρόβλημα στη χώρα μας είναι πως ακόμα δεν υπάρχει ένα πλήρες νομικό πλαίσιο στο οποίο να μπορεί να ενταχθεί η κοινωνική κι αλληλέγγυα οικονομία. Ουσιαστικά αυτή λειτουργεί στα όρια του νόμου. Έτσι προκύψει αδήριτη η ανάγκη -για το άπλωμα των δικτύων- ενός ικανού νομικού πλαισίου που να ενισχύσει και να νομιμοποιήσει πλήρως ανάλογες δράσεις.
Στην 11η Ανοικτή Αγορά προχωρά το ανταλλακτικό δίκτυο Υπηρεσιών & Προϊόντων Κοι.Νό την Κυριακή 26 Ιανουαρίου στην πλατεία Ευόσμου (11.00 – 14:00). Το Κοι.Νό είναι ένα δίκτυο που προσπαθεί να αντιμετωπίσει με τη χρήση ενός εναλλακτικού κοινωνικού νομίσματος, ανταλλακτικής φύσης, τις συνέπειες της κρίσης υποστηρίζοντας όσους αδυνατούν να αγοράσουν αγαθά και υπηρεσίες. Κοινός τόπος των μελών του είναι η αντίληψη ότι με τη συνεργασία, την αυτοοργάνωση, τη παρέμβαση και τη συμμετοχή είναι δυνατόν να διεκδικηθεί η αυτονομία και η αλληλεγγύη.
Τα δίκτυα ανταλλαγής χωρίς χρήματα αναπτύσσονται σε όλη τη χώρα και θέτουν τους δικούς τους ανθρωποκεντρικούς όρους απέναντι στην αγοραία λογική της κερδοσκοπίας και της εκμετάλλευσης. Άλλωστε, η οικονομική κρίση κατέδειξε με τον πιο βίαιο τρόπο τις κοινωνικές ανισορροπίες, φτωχοποιώντας τους πολίτες και περιθωριοποιώντας τους.
Το Κοινωνικό Νόμισμα (Κοι.Νό) αν και έχει τη λογική του νομίσματος στις συναλλαγές, διατηρεί τον ανταλλακτικό του χαρακτήρα και ξεφεύγει από τη χρηματοπιστωτική λογική με τρόπο ακτιβιστικό. Ως ανταλλακτική μονάδα δε συσσωρεύεται, δε μεταβιβάζεται, δεν τοκίζεται. Αποτελεί ένα μέσο αλληλεγγύης ώστε τα μέλη του δικτύου στη Θεσσαλονίκη να μπορούν να “αγοράζουν” μια σειρά αγαθών ή να απολαύσουν υπηρεσίες που οικονομικά επιβαρύνουν σημαντικά τα νοικοκυριά.
Και κάνοντας λόγο για αλληλεγγύη δεν αναφερόμαστε στις διαφημιστικές φιλανθρωπίες που κατακλύζουν ως κοσμοϊστορικά γεγονότα τα τηλεοπτικά δελτία ειδήσεων. Αναφερόμαστε στην ανάπτυξη μιας εναλλακτικής οικονομίας που όχι μόνο στηρίζει τη μικρή και μεσαία παραγωγή και τη διάθεση υπηρεσιών, αλλά ταυτόχρονα χτυπά τις συστημικές ιδεοληψίες της εθνικής πολιτικής κι οικονομικής ελίτ για το χρήμα. Άλλωστε, στη σημερινή συγκυρία κρίνεται ως αναγκαιότητα η πρακτική εφαρμογή της κοινωνικής αλληλεγγύης στην καθημερινότητα των κοινωνικών σχέσεων (από την εργασία και τις απειλές για τη μετατροπή της σε «απασχολησιμότητα», έως την απουσία της, την ανεργία, την ανέχεια, τη φτώχεια, την ολοκληρωτική επικράτηση του φόβου ως κυρίαρχης κοινωνικής ιδεολογίας).
Μέσα από το τοπικά ανταλλακτικά δίκτυα ουσιαστικά οι πολίτες αντιτάσσονται στο παραδομένο οικονομικό μοντέλο λειτουργώντας αλληλέγγυα. Αναπτύσσουν δίπλα στην κοινωνική δράση, ένα διαφορετικό οικονομικό μοντέλο το οποίο ούτε στερεί τη δημιουργικότητά της ούτε μειώνει την αναπτυξιακή της προοπτική, ενώ ταυτόχρονα έχει ορίζοντα την κοινωνική συνοχή, τη συνεργασία και τη φέρνει δίπλα στους φυσικούς ταξικούς της συμμάχους.
Παράλληλα, αναπτύσσεται ένα κίνημα που στηρίζεται στη συμμετοχή όλων κι όχι στη φιλανθρωπία λίγων, καλλιεργώντας ταυτόχρονα μια συνείδηση κινηματικής συμμετοχής με στρατηγικό στόχο ένα διαφορετικό μοντέλο ανάπτυξης και λειτουργίας. Εξάλλου, η οικονομική βιωσιμότητα είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την κοινωνική βιωσιμότητα, την ένταξη δηλαδή και ενσωμάτωση του πολίτη, μέσω της εργασίας, στην κοινότητα.
Αξίζει να υπογραμμίσουμε πως η κοινωνική οικονομία, αν και κινείται παράλληλα με το πλαίσιο των αγορών, έχει την ιδιαιτερότητα να λειτουργεί κινηματικά καθώς στηρίζεται σε ευρεία κοινωνική βάση αναπτύσσοντας μια ιδιαίτερη σχέση αλληλεγγύης και προωθώντας την κοινωνική συνοχή. Επίσης, τα δίκτυα κοινωνικής οικονομίας δημιουργούν θέσεις απασχόλησης σύμφωνα με τις αρχές της αλληλεγγύης (εργασιακή ενσωμάτωση των κοινωνικών ομάδων που είναι αποκλεισμένες από την αγορά εργασίας), ενώ σε πολλές περιπτώσεις παρέχουν δωρεάν κοινωφελείς υπηρεσίες.
Ουσιαστικά το μοντέλο αυτό όχι μόνο στηρίζει τη μικρή και μεσαία επιχειρηματικότητα, αλλά της προσφέρει νέες διεξόδους και προοπτικές, χωρίς να μειώνει καθόλου την καλλιέργεια ταξικής συνείδησης. Αντίθετα, θα έρθουν πιο κοντά τα μέλη διαφόρων κοινωνικών στρωμάτων και θα συνεισφέρουν όχι μόνο στην ανάταση και διατήρηση της ταξικής τους υπόστασης (αποφυγή πληβειοποίησης), αλλά και θα φέρουν σε αρμονία όλα εκείνα τα τμήματά της τα οποία έφεραν σε σύγκρουση οι νεοφιλελεύθεροι απολογητές, οι τιμητές του κάθε εργαζόμενου.
Το πρόβλημα στη χώρα μας είναι πως ακόμα δεν υπάρχει ένα πλήρες νομικό πλαίσιο στο οποίο να μπορεί να ενταχθεί η κοινωνική κι αλληλέγγυα οικονομία. Ουσιαστικά αυτή λειτουργεί στα όρια του νόμου. Έτσι προκύψει αδήριτη η ανάγκη -για το άπλωμα των δικτύων- ενός ικανού νομικού πλαισίου που να ενισχύσει και να νομιμοποιήσει πλήρως ανάλογες δράσεις.
RSS Feed
