Μπορείτε να επιλέξετε να πλοηγηθείτε σε μια σειρά περιπτωσιολογικών μελετών σχετικά με τον Cosmolocalism, τον Platform Cooperativism και τα Distributed Ledgers.

ΓΙΑΤΙ; ΣΤΟΧΟΙ ΕΡΕΥΝΑΣ
Το έργο στοχεύει να αναδείξει την τεχνοκοινωνική καινοτομία της ομότιμης παραγωγής που βασίζεται στα κοινά στην εισαγωγή νέων τεχνολογιών, οργανωτικών μοντέλων, προϊόντων, θέσεων εργασίας και υπηρεσιών. 
Μέσα από το πρίσμα μιας προσέγγισης μελέτης πολλαπλών περιπτώσεων, η έρευνα επιδιώκει να αποκαλύψει εγκάρσιους περιοριστικούς παράγοντες και παράγοντες επιτυχίας καινοτόμων οργανωτικών μοντέλων, όπως οι συνεταιρισμοί πλατφόρμας, ο κοσμοτοπικός χαρακτήρας και τα κατανεμημένα λογιστικά βιβλία. Ο στόχος είναι να συμβάλει στη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα μιας συνεργατικής οικονομίας με στόχο να μετατρέψει τον καπιταλισμό στον μετακαπιταλισμό του ανοιχτού συνεταιρισμού.

Supported by Hellenic Foundation of Research & Innovation
Manufactured by Sociality
Attribution-ShareAlike 4.0 International (CC BY-SA 4.0)
https://collabecon.gr/

Είμαστε μια ομάδα ανθρώπων που συναντηθήκαμε εχοντας ως κοινο τοπο τις αρχες του συνεργατισμού και της αυτοδιαχείρισης.
Μέσα από ένα σύνολο κοινων εμπειριών και μοιραζόμενοι ανάγκες και προσδοκίες αποφασίσαμε να δημιουργήσουμε το συνεργατικο σχήμα Suburban Crew.
Βασική μας ενασχόληση ο πολιτισμος.
Ευρύτερα παρέχουμε υπηρεσίες event planning – τεχνικής υποστήριξης & ενοικίασης εξοπλισμού για τη διοργάνωση εκδηλώσεων.
Πρώτο μας προτζεκτ η λειτουργία της Suburbia - ενας πολυχώρος πολιτισμού στο ανακτημένο εργοστάσιο της ΒΙΟΜΕ.
Παράλληλα ασχολουμαστε με την πώληση second hand βιβλίων στα πλαίσια και μιας zero waste λογικής που θέλουμε να υιοθετήσουμε σε όλα τα κομμάτια των δραστηριοτήτων μας και να προωθήσουμε. Με τις πολύπλευρες πολιτισμικές δράσεις μας θέλουμε να συμβάλλουμε στη δημιουργία μιας άλλης κουλτούρας συμμετοχικότητας, συμπερίληψης και αλληλεγγύης.
 Event planning - technical support - equipment supply Cooperative based at Thessaloniki area.
https://www.facebook.com/Suburbia.skg/?ref=page_internal
​

Το "Dock – Συνεργατικός Χώρος για την Κοινωνική Αλληλέγγυα Οικονομία" πρόσφατα άνοιξε μια θέση πλήρους απασχόλησης, μπορείτε να βρείτε λεπτομέρειες εδώ.

Κοινωνικός Καταναλωτικός Συνεταιρισμός Θεσσαλονίκης ‘Βίος Coop’     
Τηλ. επικοινωνίας: 6945588266 (Άρης Χατζηνικολάου) και
6945416422 (Ανθή Καματερού)
Email επικοινωνίας: [email protected]

Δελτίο Τύπου
7/2/2022

Ο μη κερδοσκοπικός Κοινωνικός Καταναλωτικός Συνεταιρισμός Θεσσαλονίκης, ‘Βίος Coop’, μπαίνοντας στον 9ο χρόνο λειτουργίας του καταστήματος έκανε το επόμενο μεγάλο βήμα: Απόκτησε e-shop! Μπορείτε πλέον να κάνετε τις αγορές σας και από το νέο ηλεκτρονικό κατάστημα και να παραλαμβάνετε τα ψώνια σας στο σπίτι.
Είναι ο ένατος χρόνος που ο Βίος Coop λειτουργεί, αποτελώντας ένα ζωντανό παράδειγμα Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας (ΚΑΛΟ), στηρίζοντας μικρούς τοπικούς παραγωγούς και συνεταιρισμούς. Με αυτό τον τρόπο παρέχει στους καταναλωτές αγαθά υψηλής ποιότητας, χωρίς την παρουσία μεσαζόντων. Σκοπός του: μέσα από τον συνεργατισμό να δημιουργήσει μια διαφορετική καταναλωτική κουλτούρα.
Τα 440, σήμερα, μέλη του έχουν αποφασίσει να καταναλώνουν προϊόντα τοπικά (με μικρό οικολογικό αποτύπωμα και άμεση σχέση με τον παραγωγό), χωρίς μεσάζοντες ώστε να κρατάνε το κόστος όσο το δυνατόν χαμηλότερο, καθώς και με αυστηρό ποιοτικό έλεγχο, ώστε να προστατεύουν το ανθρώπινο και φυσικό περιβάλλον. Είναι η ένατη χρονιά που λειτουργούν οριζόντια, με βάση τις αξίες του συνεργατισμού, της άμεσης δημοκρατίας και της ΚΑΛΟ, μένοντας μακριά από παιχνίδια εξουσίας και κερδοσκοπίας.

«Τίποτα από όλα αυτά δεν θα ήταν εφικτό χωρίς τα μέλη και τους εκατοντάδες πολίτες που μας υποστηρίζουν καθημερινά. Καλούμε, όσες/ους μένουν μακριά ή δεν βολεύονται με μεταφορικά μέσα, να δοκιμάσουν και να χρησιμοποιούν το νέο μας e-shop!»

Μπορείτε να βρείτε το νέο e-shop εδώ: www.bioscoop.gr  
Φωτογραφίες από τον συνεταιρισμό, μπορείτε να βρείτε στο photo gallery μας, ΕΔΩ


Info: Ο μη κερδοσκοπικός Κοινωνικός Καταναλωτικός Συνεταιρισμός Θεσσαλονίκης ‘Βίος Coop’, μόνιμα ανοιχτός σε νέα μέλη, βρίσκεται στην Θεσσαλονίκη, Κωνσταντίνου Καραμανλή 42, (περιοχή Κατσιμίδη –Ιπποκράτειο).
site: www.bioscoop.gr       FB: www.facebook.com/bioscoop.gr 
Email: [email protected]             Instagram: bioscoopgr
Tηλ: 2310 811918

“Οι Τζουμέικερς” είναι ένα ανοιχτό εργαστήριο στο οποίο μια κοινότητα ανθρώπων συνεργατικά σχεδιάζει και κατασκευάζει εργαλεία για αγροτική παραγωγή μικρής κλίμακας.

Οραματιζόμαστε τη δημιουργία τέτοιων χώρων σε χωριά και πόλεις, όπου οι κάτοικοι θα παίρνουν την τεχνολογία στα χέρια τους. Αυτοί οι χώροι μπορεί να υποστηρίζονται από τους Δήμους ή/και από πολυσυμμετοχικούς συνεταιρισμούς.

O σκοπός των Τζουμέικερς είναι κοινωνικός και όχι κερδοσκοπικός. Εδώ ο κανονισμός χρήσης του χώρου μας.

Δες αυτό το ντοκιμαντέρ για μια ιδέα από τις δράσεις μας.

Πώς μπορείς να συμμετέχεις; Δες εδώ.

Τζουμέικερς | κοινοτικόν ἐργαστήριον

Συλλογικότητα της πόλης των Χανίων για Αλληλέγγυα & Συνεργατική Οικονομία.

https://www.facebook.com/daxchania/

https://diktyoantallagonxanion.gr/
​
[email protected]

Η θέση αφορά έρευνα στη δημιουργική οικονομία και εναλλακτικές μορφές οργάνωσης (π.χ. συναιτερισμοί, κοινωνικές επιχειρήσεις, κλπ.). 

Λεπτομέρειες στον παρακάτω σύνδεσμο: 

https://www.bristol.ac.uk/management/study/postgraduate-research/postgraduate-research/
​

Το εργαστήρι των Τζουμέικερς εδρεύει σε χώρο που τους παραχώρησε ο Δήμος Βορείων Τζουμέρκων. Photo: Αμαλία Κωβαίου

«Σχεδιάζουμε παγκόσμια, κατασκευάζουμε τοπικά», μας λέει ο Αλέκος Πανταζής, παρουσιάζοντας τη μέχρι τώρα διαδρομή, αλλά και μια επερχόμενη διεθνή δράση

​Ξεκίνησαν το 2018, με έδρα το χωριό Καλέντζι των Ιωαννίνων και με μια φιλοσοφία που συνοψίζεται στο μότο «σχεδιάζουμε παγκόσμια, κατασκευάζουμε τοπικά». Έχουν ήδη να επιδείξουν αξιοθαύμαστη δράση, δημιουργώντας εργαλεία για μικρής κλίμακας αγρότες, κτηνοτρόφους και μελισσοκόμους, την τεχνολογία των οποίων (δηλαδή τα σχέδια και τη γνώση για την κατασκευή) διαμοιράζουν έπειτα ελεύθερα.
Επιδιώκοντας να μάθουμε περισσότερα, μιλήσαμε με τον συντονιστή της κοινότητας Αλέκο Πανταζή, ο οποίος μας εξήγησε ότι οι Τζουμέικερς προήλθαν αρχικά από τη δραστηριότητα της ερευνητικής κολεκτίβας P2P Lab (https://www.p2plab.gr/el/), που ασχολείται με την πολιτική οικονομία των ανοιχτών τεχνολογιών και των κοινών. «Για 2-3 χρόνια στέλναμε προτάσεις για τη χρηματοδότηση της δημιουργίας μιας τέτοιας κοινότητας, αλλά απορρίπτονταν», μας είπε. «Μέχρι που καταφέραμε και πήραμε χρηματοδότηση από το ευρωπαϊκό πρόγραμμα Ιnterreg. Χάρη σε αυτό αγοράσαμε τον απαραίτητο εξοπλισμό ώστε να στηθεί το εργαστήρι των Τζουμέικερς. Ο Δήμος Βορείων Τζουμέρκων μας παραχώρησε έπειτα τον χώρο στο Καλέντζι, ενώ μας πληρώνει επίσης το ρεύμα και το ίντερνετ».

Έδρα των Τζουμέικερς είναι το χωριό Καλέντζι των Ιωαννίνων. Photo: Tzoumakers
​

Οι Τζουμέικερς δημιουργούν εργαλεία για μικρής κλίμακας αγρότες, κτηνοτρόφους και μελισσοκόμους. Photo: Αμαλία Κωβαίου

​Η τεχνολογία των εργαλείων που κατασκευάζονται από τους Τζουμέικερς διαμοιράζεται ελεύθερα. Photo: Tzoumakers

Η δράση των Τζουμέικερς είναι θεμελιωμένη σε ένα κράμα καινούριων και παλιών ιδεών. Ο Αλέκος μας θύμισε ότι κάποτε ήταν πολύ συνηθισμένο και στα ελληνικά χωριά «να χτίζουν όλοι μαζί το σπίτι ενός νεόνυμφου ζεύγους ή να αξιοποιούν συλλογικά τις χορτολιβαδικές εκτάσεις όπου έβοσκαν τα ζώα τους», στη βάση μιας νοοτροπίας διαφορετικής από αυτή που επικρατεί στις μέρες μας: ο φυσικός πόρος δεν διαχειριζόταν από το κράτος ή από κάποιον ιδιώτη, μα από την ίδια την κοινότητα.
Ο σύγχρονος κόσμος, πάλι, είχε να συνεισφέρει το παράδειγμα της γαλλικής κολεκτίβας L’ Atelier Paysan –που, ως παλιότερη, έπαιξε ρόλο προτύπου για την κοινότητα των Τζουμέικερς– αλλά και την εμπειρία των ψηφιακών κοινών, π.χ. της Wikipedia ή του λειτουργικού συστήματος Linux. Τα εγχειρήματα και τα αντίστοιχα προϊόντα τους, δηλαδή, δεν κατασκευάστηκαν για λογαριασμό κάποιας εταιρείας που κατέχει την πατέντα, αλλά από μια κοινότητα η οποία τα συνδημιούργησε, τα συνδιαχειρίζεται και τα διανέμει ελεύθερα. Και είναι σημαντικό ότι δεν μιλάμε για κάτι μειονοτικό, όπως τόνισε ο Αλέκος: «το 60% ή και παραπάνω των σημερινών δομών του ίντερνετ τρέχει πάνω σε ψηφιακά κοινά». Ωστόσο μας εξήγησε ότι η ιδέα συνένωσης των ψηφιακών και φυσικών κοινών παραμένει κάτι αρκετά καινούριο όσον αφορά το υπάρχον καθεστώς, γι’ αυτό και οι Τζουμέικερς δεν έχουν σαφή νομική μορφή.

Πώς αντέδρασε όμως η τοπική κοινωνία; Όπως μάθαμε, τα πράγματα είχαν δύο όψεις. Από τη μία «οι πληθυσμοί στα ορεινά το έχουν στο αίμα τους να μαστορέψουν, να φτιάξουν μια πατέντα με τη λαϊκή έννοια του όρου –διαφορετικά δεν επιβιώνεις κιόλας σε ένα τέτοιο περιβάλλον– και έτσι αμέσως κατάλαβαν το όραμα και την πρόταση του εργαστηρίου και συμμετείχαν ενεργά». Από την άλλη πρόκειται για κοινωνίες με κλειστό χαρακτήρα, οι οποίες, με το δίκιο τους, έχουν μάθει να αντιμετωπίζουν με δυσπιστία τα ευρωπαϊκά προγράμματα. Έτσι, «ήρθαν κάποιοι άνθρωποι που στήριξαν την κοινότητα παθιασμένα και με συνέπεια, αλλά υπήρξαν και μικροανταγωνισμοί και ορισμένες κακές γλώσσες».
Οι Τζουμέικερς, πάντως, φρόντισαν να αλλάξουν εξαρχής τον τρόπο προσέγγισης στην υλοποίηση του προγράμματος. «Συνήθως η παρουσίαση των προγραμμάτων που λαμβάνουν ευρωπαϊκή χρηματοδότηση γίνεται σε πολυτελή ξενοδοχεία, με αναλόγως πολυτελή catering», είπε ο Αλέκος. «Εμείς, όμως, πήγαμε σε ένα τοπικό καταφύγιο, δώσαμε 200 ευρώ για να φτιάξει ο άνθρωπος εκεί τσάγια, τοπικές πίτες και καφέδες και δεν κάναμε στομφώδεις ανακοινώσεις. Έτσι, ο κόσμος που ήρθε εκεί βίωσε κάτι διαφορετικό». Το ξεκίνημα έγινε έπειτα με έναν πυρήνα περίπου 20 ατόμων, που πλέον έχει τριπλασιαστεί σε μέγεθος, με κόσμο να έρχεται στα εργαστήρια ακόμα και από την Πάτρα ή από την Καστοριά και με την ψηφιακή κοινότητα (Facebook γκρουπ) να αριθμεί 1.700 μέλη.

Στο εργαστήρι των Τζουμέικερς. Photo: Αμαλία Κωβαίου

Τζουμέικερς επί το έργον. Photo: Tzoumakers

​Ο απολογισμός των πρώτων 4 ετών είναι λίαν ενθαρρυντικός, αν συνυπολογίσουμε και τα σοβαρά εμπόδια που όρθωσε η τρέχουσα πανδημία. Οι Τζουμέικερς κατασκεύασαν και κατέγραψαν 13 εργαλεία (π.χ. σκαπτικό χειρός, μετακινούμενο κοτέτσι, ηλιακός ξηραντήρας) και είδαν ότι ως έναν βαθμό ανταποκρίθηκαν στις τοπικές ανάγκες: «δύο ή τρία φάνηκαν αρκετά χρήσιμα, κάποια άλλα όχι και τόσο. Έχουμε δρόμο ακόμα, οπωσδήποτε το όραμά μας είναι πολύ μεγαλύτερο», παραδέχεται ο Αλέκος. Το τελευταίο τους δημιούργημα, πάντως –ένα ανοξείδωτο τριβείο αρωματικών φυτών– βραβεύτηκε και διεθνώς μέσα στο 2021. Παράλληλα, πρόσφερε κι ένα γλαφυρό παράδειγμα για το πώς δουλεύουν στην πράξη από τη στιγμή που κάποιος τους απευθυνθεί, είτε μέσω της επίσημης ιστοσελίδας τους (www.tzoumakers.gr), είτε μέσω του γκρουπ που διατηρούν στο Facebook (https://www.facebook.com/groups/430246720759962).
Το μήνυμα για πρόταση κατασκευής ενός εργαλείου φτάνει λοιπόν στους τρεις υπεύθυνους του εργαστηρίου, από τους οποίους ο ένας πρέπει να προέρχεται από το P2P Lab. Αυτοί αναλαμβάνουν να ανακοινώσουν το αίτημα στην κοινότητα, ώστε να φανεί αν υπάρχει ενδιαφέρον από κάποιο μέλος που έχει την απαιτούμενη τεχνική δεξιότητα. Στην περίπτωση του τριβείου, ας πούμε, αποστολείς ήταν δύο παραγωγοί ρίγανης, οι οποίοι δεν ήταν σε θέση να επενδύσουν 12.000 ευρώ για να αγοράσουν ένα τέτοιο εργαλείο. Στη συνέχεια έγινε ανοιχτό κάλεσμα και στήθηκε μια ομάδα που άρχισε να συζητά για το θέμα μέσω ίντερνετ. Μετά τη συλλογή γνώσης και προτάσεων, προγραμματίστηκαν 2-3 συναντήσεις στο εργαστήρι, ώστε να αρχίσει ο σχεδιασμός, σε επαφή και με τους ενδιαφερόμενους παραγωγούς. Ακολούθησε η παραγγελία των υλικών και η διαδικασία της κατασκευής, η οποία ήταν επίσης ανοιχτή και διήρκησε περίπου 3 μήνες.

Το ανοξείδωτο τριβείο αρωματικών φυτών των Τζουμέικερς βραβεύτηκε μέσα στο 2021. Photo: Tzoumakers
​
​Αλλά πώς εντάσσονται τέτοιου είδους εργαλεία και ιδέες στον όλο διάλογο των τελευταίων ετών γύρω από τη λεγόμενη «έξυπνη γεωργία»; Κατά τη γνώμη των Τζουμέικερς υπάρχει μεν βάση σε όσα ισχυρίζεται η τελευταία, όμως εάν δεν συμβαδίσει με μια κουλτούρα ανοικτότητας σαν κι αυτή που προτείνουν, τότε οι λύσεις έξυπνης γεωργίας δύσκολα θα καταφέρουν να μειώσουν την υποβάθμιση των εδαφών και θα δημιουργήσουν επιπλέον εξαρτήσεις των γεωργών: «η εστίαση γίνεται στο πώς θα βελτιωθεί το υπάρχον μοντέλο συμβατικής γεωργίας βιομηχανικής κλίμακας, το οποίο έχει όμως εξαρχής πρόβλημα, αφού πάλι θα ψεκάζεις και θα ρίχνεις λιπάσματα, απλά λιγότερο». Δημιουργείται δε ένα επιπλέον σημαντικό ζήτημα, γιατί ο γεωργός θα πρέπει να ακολουθεί τυφλά όσα του λένε ο γεωπόνος και ο προγραμματιστής των αισθητήρων, δίχως να έχει έλεγχο της καλλιέργειας και των δεδομένων του ή έστω μια ελάχιστη αντίληψη του τι συμβαίνει. Σε μια εποχή, όπως επιχειρηματολογεί ο Αλέκος, στην οποία κινούμαστε προς την αντίθετη κατεύθυνση, συζητώντας λ.χ. πολύ για την τύχη των δεδομένων μας στη Google ή στο Facebook.
Οι Τζουμέικερς έχουν όμως απαντήσεις και για όσα περιγράφουμε λέγοντας ότι “δεν τα φτιάχνουν όπως παλιά” –η επιστημονική ορολογία είναι “σχεδιασμένη βραχυβιότητα”. «Από αυτό ακριβώς το σημείο ξετυλίγουμε το αφήγημά μας», τονίζει ο Αλέκος, εξηγώντας ότι σε μέρη με ορεινό ανάγλυφο και μικροϊδιοκτησία, όπως τα Τζουμέρκα, οι γεωργοί αναγκάζονται να αγοράζουν πανάκριβα και μεγάλα εργαλεία, σχεδιασμένα για διαφορετικής κλίμακας καλλιέργειες, «προσπαθώντας έπειτα να προσαρμόσουν αυτές σε εκείνα, ενώ θα έπρεπε να συμβαίνει το αντίστροφο». Το πρόβλημα μεγεθύνεται κατόπιν λόγω της σχεδιασμένης βραχυβιότητας, μα και των όσων επικρατούν ως προς την επισκευασιμότητα: «πολλά εργαλεία είναι έτσι φτιαγμένα ώστε ο χρήστης να μη μπορεί να τα ανοίξει για να τα μαστορέψει». Σε αντιδιαστολή, τα εργαλεία των Τζουμέικερς συνήθως «κοστίζουν το 1/3 ή το 1/5 της τιμής των βιομηχανικών, αντέχουν περισσότερο και είναι επισκευάσιμα».

Το θολωτό θερμοκήπιο που κατασκεύασαν οι Τζουμέικερς. Photo: Αμαλία Κωβαίου

Το άμεσο μέλλον βρίσκει τους Τζουμέικερς να κάνουν ένα διεθνές βήμα, αναλαμβάνοντας να στήσουν ένα εργαστήρι παρόμοιο με το δικό τους στο Μπουτάν. Photo: Tzoumakers

​Έστω κι αν τέτοιες κοινότητες δεν είναι ακόμα σε θέση να συγκρίνονται με τις ώριμες και ανεπτυγμένες βιομηχανίες γεωργικών μηχανημάτων, οι Τζουμέικερς μας καλούν να σκεφτούμε διαφορετικά και ίσως κρατούν στα χέρια τους μία ψηφίδα από το πώς θα είναι το μέλλον μας. Στο κάτω-κάτω, η πρότασή τους δεν είναι αυστηρά οικονομική, μα και ευρύτερα κοινωνική, ακόμα και πολιτισμική. «Δεν γίνεται να μιλάμε για κυκλική οικονομία εφόσον δεν ξέρεις αν το υλικό που θέλεις βρίσκεται στην αποθήκη δίπλα σου, πριν αποφασίσεις να το παραγγείλεις από την Κίνα», λέει χαρακτηριστικά ο Αλέκος. «Ως Τζουμέικερς θεωρούμε ότι τα μεγάλα ζητήματα της εποχής μας (η κλιματική αλλαγή, οι πατέντες των εμβολίων κ.ά.) δεν μπορούν να λυθούν πίσω από κλειστούς τοίχους και ότι το μοντέλο των κοινών και της ανοικτής γνώσης μπορεί να μας βοηθήσει να λύσουμε τα πολύπλοκα και δυσθεώρητα προβλήματα της εποχής μας».
Το άμεσο μέλλον, στο μεταξύ, υπόσχεται ακόμα περισσότερη εξωστρέφεια. «Πλέον έχουμε ένα μεγαλύτερο ευρωπαϊκό πρόγραμμα», μας αποκαλύπτει ο Αλέκος, «στα πλαίσια του οποίου αρχίσαμε να στήνουμε ένα αντίστοιχο συνεργατικό εργαστήρι (Nyamdrel Zo’Sa) στο βασίλειο του Μπουτάν, στα Ιμαλάια –μέρος που έχει μόνο βιολογικές καλλιέργειες. Προσπαθώντας να δούμε τη δυναμική τέτοιων διασυνδεδεμένων χώρων, στα πλαίσια πάντα της φιλοσοφίας “Σχεδιάζουμε παγκόσμια, κατασκευάζουμε τοπικά”».

​Η αγορά και η εμπορευματική σχέση μετατρέπει τος ανθρώπους σε μονοδιάστατα οικονομικά όντα και τα συνδέει μεταξύ τους σαν άτομα, κοινωνικοποιώντας τα μόνο μέσω της κατανάλωσης και της επιδίωξης της ατομικής ωφελιμότητας. Με άλλα λόγια, ο άνθρωπος –άτομο υποκύπτει σε μια ανώνυμη ξένη προς αυτόν δύναμη, με την οποία όμως ταυτίζεται και εσωτερικεύει τη λογική της. Έτσι αποκομίζει τη δυνατότητα να πραγματώνεται μέσω της κατανάλωσης και της κατοχής πραγμάτων και υπηρεσιών, δια μορφώνοντας την προσωπικότητα του-καταναλωτή. Οι αγορές δεν είναι μόνο οι τόποι διανομής, αλλά και οι χώροι της συνεπαγόμενης διασύνδεσης των ατόμων, δηλαδή της εμπορευματοποίησης των πολλαπλών ανθρώπινων σχέσεων.
Η κατανάλωση όμως γίνεται πάντα ατομικά και δεν υπάρχει κάποια αληθινή συλλογικότητα σε αυτήν, αλλά ο/η καθένας/μια αισθάνεται μόνος/η, όταν καταναλώνει, ακόμη και όταν βρίσκεται σε μια παρέα ή ομάδα. Το μόνο που παράγεται κατά τη διαδικασία της είναι όλο και περισσότερη κατανάλωση. Αυτό που δημιουργεί συνεπώς πάντα, είναι περισσότερη κατανάλωση, πράγμα που οδηγεί τους παραγωγούς να ενσωματώσουν τον καταναγκασμό να πρέπει να πουλάνε όλο και περισσότερο στους καταναλωτές, πράγμα που με τη σειρά του συμπίπτει θαυμάσια με τον καταναγκασμό της καπιταλιστικής οικονομίας να μεγεθύνεται και να «αναπτύσσεται» συνεχώς.
Στους χώρους των αγορών, μέσω της ατομικής κατανάλωσης, οι άνθρωποι διαχωρίζονται σε ανταγωνιστικά άτομα-«δομική αποξένωση» έχει ονομασθεί αυτό- και δεν μπορούν να απελευθερωθούν ποτέ «εξαγοράζοντας» την ελευθερία τους. Οι αγορές βασίζονται ακριβώς σε αυτή την δομική αποξένωσή μας από τον άλλον και την αναπαράγουν εκ νέου συνεχώς. Αλλά αυτή η αποξένωσή μας ως άτομα, δεν σημαίνει ότι εμείς οι άνθρωποι δεν μπορούμε επίσης να συνερχόμαστε και να συνεργαζόμαστε. Στον χώρο της αγοράς όμως η συνεργασία έχει συνεχώς την πικρή γεύση του ανταγωνισμού. Συνερχόμαστε και συνεργαζόμαστε έτσι ώστε να συμμετέχουμε από καλύτερη θέση στον ανταγωνισμό και να μπορούμε να επικρατούμε έναντι του άλλου. Στη βάση του ανταγωνισμού κάθε συνεργασία σημαίνει ότι η μια πλευρά αποκλείει την άλλη προσπαθώντας να της «τη φέρει». Βγάζει στην επιφάνεια τον πιο εγωιστικό εαυτό και των δύο πλευρών, είτε της νικήτριας είτε της ηττημένης. Η επιτυχία κάποιου/ας σημαίνει αποτυχία του/της άλλου/ης.
Η λογική της αγοράς προστάζει: «διώχτον, αλλιώς θα διωχθείς», «σύντρεψέ τον, αλλιώς θα συντριβείς». Ο ανταγωνισμός δεν είναι κατά βάση έκφραση της απληστίας ή του «κακού θέλω»(«εγωιστικού γονιδίου»), αλλά είναι υποκειμενική επίδραση της παραπάνω λογικής. Από την άλλη πλευρά η συνεργασία σημαίνει συνεύρεση και ένωση των δυνάμεών μας, ώστε από κοινού να εργασθούμε για ένα σκοπό. Είναι ένα οντολογικό χαρακτηριστικό της ανθρώπινης δημιουργικής δραστηριότητας και η βάση για τη δημιουργία των συλλογικών αγαθών-ΚΟΙΝΩΝ. Η συνεργασία δεν είναι μια αντίθεση στον ανταγωνισμό. Οι καπιταλιστικές επιχειρήσεις, για παράδειγμα, οργανώνουν στο εσωτερικό τους τη συνεργασία σε ομάδες των εργαζομένων τους, διαφορετικά δεν θα ήταν σε θέση να παράγουν τα προϊόντα τους. Ακόμα και προς τα έξω, συνεργάζονται με άλλες επιχειρήσεις, για να γίνουν πιο εύρωστες, σχηματίζοντας ομίλους ή καρτέλ. Η συνεργασία επομένως στις επιχειρήσεις είναι προϋπόθεση καλύτερου ανταγωνισμού τους και δεν έρχεται σε αντίθεση με την ύπαρξή τους.
Στα ΚΟΙΝΑ και τα συνεργατικά, συλλογικά εγχειρήματα ή συνεταιρισμούς αντίθετα, η συνεργασία των μελών τους είναι μέσον και στόχος ταυτόχρονα. Εδώ συμβαίνουν δύο πράγματα: είναι μια κοινωνική δομή και πραχτική του συνεργάζεσθαι πρώτον και δεύτερο μια κοινή παραγωγή αγαθών οιασδήποτε μορφής. Η συνεργασία παράγει εδώ συνεργασία και αξίες χρήσης! Δεν υπάρχει σε αυτές τις δομές μεγάλη ώθηση για να ανταγωνισθείς τους άλλους. Το αντίθετο, όταν οι κανόνες που διαμορφώνονται από κοινού εδώ, είναι αρκετά ισχυροί και οδηγούν στην εμφάνιση ανταγωνισμού, τότε υπάρχει κίνδυνος για τα ίδια τα εγχειρήματα. Αυτό φαίνεται ιδιαίτερα στην περίπτωση περιορισμένων ανταγωνιστικών πόρων και προϊόντων. Αν π.χ. κάποιο μέλος αγροτικού συνεταιρισμού οδηγείται στη χρήση περισσότερου νερού άρδευσης από ό,τι είναι συμφωνημένο, τότε οδηγεί ταυτόχρονα τα άλλα μέλη να δράσουν επίσης προς την ίδια κατεύθυνση, ώστε να εξασφαλίσουν και αυτά μεγαλύτερο μερίδιο στο νερό άρδευσης. Οι άλλοι τότε εξελίσσονται σε ανταγωνιστές, πράγμα που θα είναι εις βάρος όλων, γιατί κάποτε δεν θα υπάρχει αρκετό νερό για όλους τους συνεταιριστές.
Στην περίπτωση μη περιορισμένων ανταγωνιστικών πόρων, μπορούν να υπάρχουν παράλληλα πρότζεκτ που να έχουν τον ίδιο στόχο. Αυτή η παραλληλία δεν είναι ανταγωνιστική με την έννοια ότι δεν πρόκειται για εξωστρακισμό του άλλου πρότζεκτ. Η οικεία επιτυχία δεν εξαρτάται από την αποτυχία του «αντίπαλου ανταγωνιστή». Πολύ περισσότερο δεν εμποδίζεσαι από κανέναν να επωφεληθείς από τα καλά αποτελέσματα των άλλων κι να χρησιμοποιήσεις και ο ίδιος τις εμπειρίες τους. Οι σχέσεις δηλαδή μεταξύ των καλώς εννοούμενων «ανταγωνιστών» είναι φυσικής συνεργατικής προέλευσης. Αυτή είναι και η ουσία της σημασίας που έχουν τα ΚΟΙΝΑ, και προς «μέσα» τους και προς τα «έξω», στη σχέση τους με τα άλλα συλλογικά εγχειρήματα.
Προς τα «έξω» όμως, όταν πρόκειται για τη συμμετοχή στην υπάρχουσα καπιταλιστική αγορά, τα πράγματα είναι πιο σύνθετα. Εδώ αποφασιστικό για την ύπαρξή τους είναι η προοπτική. Από τη μεριά των παραδοσιακών εμπορευματικών δρώντων στην αγορά, ένα κοινοτικό συνεργατικό εγχείρημα αντιμετωπίζεται σαν ένας πραγματικός ανταγωνιστής, αν αναμειγνύεται στο δικό τους μερίδιο της αγοράς. Από τη μεριά των κοινοτικών εγχειρημάτων, ένας παραδοσιακός εμπορικός μέτοχος της αγοράς μπορεί να θεωρηθεί ουδέτερος, όταν αυτός δεν στερεί πόρους από αυτά. Οι δραστηριότητές τους δεν κατευθύνονται στο να τον «διώξουν» από την αγορά, αλλά στο να αναπτύξουν καλά το δικό τους εγχείρημα. Αυτό συμβαίνει πάντα όταν τα συλλογικά προϊόντα είναι πραγματικά καλύτερα από των εμπορικών προμηθευτών, όπου το «καλύτερα» αξιολογείται με κριτήριο τις ανάγκες των χρηστών τους, καθώς και τα κίνητρα των παραγωγών.
Η Wikipedia, για παράδειγμα, έθεσε εκτός συνεργασίας ελεύθερες εγκυκλοπαίδιες, όχι μόνο γιατί η ίδια είναι πιο επίκαιρη και πιο ελεύθερα προσβάσιμη, αλλά επίσης επειδή μπορούσαν οι ενδιαφερόμενοι χρήστες της να δουλέψουν συνεργατικά παράγοντας πληροφορία και γνώση, να γίνουν δηλαδή συμπαραγωγοί στο πρότζεκτ της. Αυτή η συμπαραγωγή δεν μπορεί να συμβεί στα πλαίσια ενός εμπορικού παραδοσιακού παραγωγικού μοντέλου, όπου υπάρχει διαχωρισμός μεταξύ παραγωγών και καταναλωτών.
​Αν όμως –άλλο παράδειγμα-δημιουργείται μια κοινότητα παραγωγών αγροτικών προϊόντων και των καταναλωτών αυτών των προϊόντων και υπάρχει και η συμφωνία οι καταναλωτές έχοντας άμεση σχέση με τους παραγωγούς, μπορούν να συμμετέχουν βοηθητικά στις εργασίες στα αντίστοιχα αγροκτήματα, τότε καταργείται σε ένα βαθμό αυτός ο διαχωρισμός μεταξύ παραγωγών και καταναλωτών-Κοινωνικά Υστηριζόμενη Γεωργία(ΚΥΓΕΩ) λέγεται αυτό-και μπορούμε να μιλάμε για παραγωκαταναλωτές. Το ίδιο συμβαίνει και με ένα συνεργατικό ή συνεταιριστικό εγχείρημα που τα προϊόντα ή οι υπερεσίες του μπορούν να καταναλώνονται ή να χρησιμοποιούνται και από τα ίδια τα μέλη του.

Συμπερασματικά: ανταγωνισμός και συνεργασία δεν είναι καταρχήν αντιφατικά. Ο ανταγωνισμός χρειάζεται ουσιωδώς τη συνεργασία, ενώ η συνεργασία μπορεί να ανταπεξέλθει εξίσου καλά, αν όχι καλύτερα, χωρίς τον ανταγωνισμό. Για τον ανταγωνισμό είναι αναγκαία η συνεργασία, ενώ το αντίστροφο δεν ισχύει (θα λέγαμε στα μαθηματικά).