Η βιώσιμη διαχείριση των εδαφών, για παράδειγμα μέσω της επανυδάτωσης ή της βιολογικής γεωργίας, διαδραματίζει ιδιαίτερο ρόλο στην προστασία του κλίματος, επειδή έτσι μπορεί να αποθηκευτεί σημαντικά περισσότερο CO2 στα εδάφη. Έτσι, η βιώσιμη και φιλική προς το κλίμα χρήση της γης μπορεί αφενός να αποφύγει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και αφετέρου να αποθηκεύσει άνθρακα σε καταβόθρες-απορροφητήρες. Οι ειδικοί εκτιμούν ότι το ετήσιο δυναμικό μείωσης της φιλικής προς το κλίμα διαχείρισης του εδάφους είναι μεταξύ 70 και 115 εκατομμυρίων τόνων ισοδύναμου CO2.
Η πρόταση της Επιτροπής της ΕΕ για ένα πλαίσιο πιστοποίησης εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, που δημοσιεύθηκε στις 30 Νοεμβρίου 2022, αποσκοπεί στη δημιουργία κινήτρων για την απομάκρυνση περισσότερου CO2 από την ατμόσφαιρα. Εκτός από τη γεωλογική αποθήκευση και τη δέσμευση άνθρακα στα προϊόντα, η πρόταση αποσκοπεί στην προώθηση της λεγόμενης "γεωργίας άνθρακα", στην οποία η φιλική προς το κλίμα χρήση της γης αποσκοπεί στη δέσμευση άνθρακα στο έδαφος και τη βιομάζα. Το νέο πλαίσιο θεσπίζει κανόνες για την πιστοποίηση και τη διαχείριση της απορρόφησης άνθρακα. Σημαντικό μέρος της πρότασης είναι τα λεγόμενα τέσσερα κριτήρια QU. A. L. ITY, τα οποία διατυπώνουν απαιτήσεις για την πιστοποίηση όσον αφορά την ποσοτικοποίηση, την προσθετικότητα, τη μακροπρόθεσμη αποθήκευση και τη βιωσιμότητα.
Γεωργία άνθρακα
Το έδαφος είναι το κλειδί για την επίτευξη μιας κλιματικά ουδέτερης οικονομίας, επειδή μπορεί να δεσμεύσει το CO2 από την ατμόσφαιρα. Ωστόσο, για να ενθαρρυνθούν οι τομείς της γεωργίας και της δασοκομίας να υλοποιήσουν τη δράση για το κλίμα και να συμβάλουν στην ευρωπαϊκή πράσινη συμφωνία, είναι απαραίτητο να δημιουργηθούν άμεσα κίνητρα για την υιοθέτηση πρακτικών φιλικών προς το κλίμα, καθώς επί του παρόντος δεν υπάρχει κανένα στοχευμένο εργαλείο πολιτικής που να παρέχει σημαντικά κίνητρα για την αύξηση και την προστασία των καταβόθρων-δηλαδή των διαδικασιών δέσμευσης και απορρόφησης- διοξειδίου του άνθρακα για τους διαχειριστές γης.
Για το λόγο αυτό, τον Δεκέμβριο του 2021 η Επιτροπή ενέκρινε την ανακοίνωση για τους βιώσιμους κύκλους άνθρακα , όπως ανακοινώθηκε στη στρατηγική "Από το αγρόκτημα στο πιρούνι". Η ανακοίνωση καθορίζει βραχυπρόθεσμες και μεσοπρόθεσμες δράσεις που αποσκοπούν στην αντιμετώπιση των σημερινών προκλήσεων για τη γεωργία άνθρακα, προκειμένου να αναβαθμιστεί αυτό το πράσινο επιχειρηματικό μοντέλο που ανταμείβει τους διαχειριστές γης για την υιοθέτηση πρακτικών που οδηγούν στη δέσμευση άνθρακα, σε συνδυασμό με ισχυρά οφέλη για τη βιοποικιλότητα. Αυτές περιλαμβάνουν:
Η Επιτροπή έχει ήδη προωθήσει την γεωργία απορρόφησης άνθρακα στις συστάσεις της σχετικά με τα στρατηγικά σχέδια των κρατών μελών για την ΚΑΠ (Κοινή Αγροτική Πολιτική) και θα συνεχίσει να περιγράφει τις δυνατότητες δέσμευσης-απορρόφησης άνθρακα στην περαιτέρω αξιολόγηση των σχεδίων της ΚΑΠ μέχρι την έγκρισή τους το 2022.
Επιπλέον, προκειμένου να υπάρξει σαφήνεια σχετικά με την ποιότητα των απορροφήσεων άνθρακα και να αντιμετωπιστεί η τρέχουσα έλλειψη τυποποίησης των υφιστάμενων πλαισίων, το 2022 η Επιτροπή θα υποβάλει νομοθετική πρόταση για την ανάπτυξη κανονιστικού πλαισίου για την πιστοποίηση των απορροφήσεων άνθρακα με βάση την ισχυρή και διαφανή λογιστική άνθρακα για την παρακολούθηση και την επαλήθευση της αυθεντικότητάς τους.
Τεχνική καθοδήγηση για την γεωργία του άνθρακα
Στις 27 Απριλίου 2021, μετά από διετή μελέτη, η Επιτροπή δημοσίευσε ένα τεχνικό εγχειρίδιο για τον τρόπο δημιουργίας και εφαρμογής της γεωργίας άνθρακα στην ΕΕ, με στόχο να βοηθήσει τους ιδιωτικούς φορείς και τις δημόσιες αρχές να ξεκινήσουν πρωτοβουλίες για τη γεωργία άνθρακα.
Η μελέτη διερεύνησε βασικά ζητήματα, προκλήσεις, συμβιβασμούς και επιλογές σχεδιασμού. Επανεξέτασε τα υφιστάμενα συστήματα που ανταμείβουν τη δέσμευση άνθρακα ή τη μείωση των εκπομπών σε πέντε τομείς: αποκατάσταση και επανασύσταση τυρφώνων-ελών, αγροδασοκομία, διατήρηση και ενίσχυση του οργανικού άνθρακα του εδάφους (SOC) σε ορυκτά εδάφη, διαχείριση του SOC σε λιβάδια και έλεγχος άνθρακα σε κτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις.
Η μελέτη κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η γεωργία άνθρακα με βάση τα αποτελέσματα μπορεί να συμβάλει σημαντικά στις προσπάθειες της ΕΕ για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και παρείχε συγκεκριμένες συστάσεις για την εφαρμογή της. Θα πρέπει να αναπτυχθούν πιλοτικές πρωτοβουλίες σε τοπικό ή περιφερειακό επίπεδο, προκειμένου να συγκεντρωθεί εμπειρία για την αναβάθμιση της γεωργίας άνθρακα. Αυτό θα επιτρέψει τη βελτίωση των πτυχών του σχεδιασμού, ιδίως την πιστοποίηση της απορρόφησης άνθρακα, και τη διεύρυνση των γνώσεων και της κατανόησης των γεωργών σχετικά με τα πιθανά οφέλη για αυτούς.
Το Εγχειρίδιο είναι διαθέσιμο στα αγγλικά, γαλλικά, γερμανικά, ιταλικά και ισπανικά και συμπληρώνεται από την Έκθεση σχετικά με την αναλυτική υποστήριξη για τη λειτουργία μιας πρωτοβουλίας της ΕΕ για την γεωργία άνθρακα
Η πρόταση της Επιτροπής της ΕΕ για ένα πλαίσιο πιστοποίησης εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, που δημοσιεύθηκε στις 30 Νοεμβρίου 2022, αποσκοπεί στη δημιουργία κινήτρων για την απομάκρυνση περισσότερου CO2 από την ατμόσφαιρα. Εκτός από τη γεωλογική αποθήκευση και τη δέσμευση άνθρακα στα προϊόντα, η πρόταση αποσκοπεί στην προώθηση της λεγόμενης "γεωργίας άνθρακα", στην οποία η φιλική προς το κλίμα χρήση της γης αποσκοπεί στη δέσμευση άνθρακα στο έδαφος και τη βιομάζα. Το νέο πλαίσιο θεσπίζει κανόνες για την πιστοποίηση και τη διαχείριση της απορρόφησης άνθρακα. Σημαντικό μέρος της πρότασης είναι τα λεγόμενα τέσσερα κριτήρια QU. A. L. ITY, τα οποία διατυπώνουν απαιτήσεις για την πιστοποίηση όσον αφορά την ποσοτικοποίηση, την προσθετικότητα, τη μακροπρόθεσμη αποθήκευση και τη βιωσιμότητα.
Γεωργία άνθρακα
Το έδαφος είναι το κλειδί για την επίτευξη μιας κλιματικά ουδέτερης οικονομίας, επειδή μπορεί να δεσμεύσει το CO2 από την ατμόσφαιρα. Ωστόσο, για να ενθαρρυνθούν οι τομείς της γεωργίας και της δασοκομίας να υλοποιήσουν τη δράση για το κλίμα και να συμβάλουν στην ευρωπαϊκή πράσινη συμφωνία, είναι απαραίτητο να δημιουργηθούν άμεσα κίνητρα για την υιοθέτηση πρακτικών φιλικών προς το κλίμα, καθώς επί του παρόντος δεν υπάρχει κανένα στοχευμένο εργαλείο πολιτικής που να παρέχει σημαντικά κίνητρα για την αύξηση και την προστασία των καταβόθρων-δηλαδή των διαδικασιών δέσμευσης και απορρόφησης- διοξειδίου του άνθρακα για τους διαχειριστές γης.
Για το λόγο αυτό, τον Δεκέμβριο του 2021 η Επιτροπή ενέκρινε την ανακοίνωση για τους βιώσιμους κύκλους άνθρακα , όπως ανακοινώθηκε στη στρατηγική "Από το αγρόκτημα στο πιρούνι". Η ανακοίνωση καθορίζει βραχυπρόθεσμες και μεσοπρόθεσμες δράσεις που αποσκοπούν στην αντιμετώπιση των σημερινών προκλήσεων για τη γεωργία άνθρακα, προκειμένου να αναβαθμιστεί αυτό το πράσινο επιχειρηματικό μοντέλο που ανταμείβει τους διαχειριστές γης για την υιοθέτηση πρακτικών που οδηγούν στη δέσμευση άνθρακα, σε συνδυασμό με ισχυρά οφέλη για τη βιοποικιλότητα. Αυτές περιλαμβάνουν:
- την προώθηση γεωργικών πρακτικών που παράγουν άνθρακα στο πλαίσιο της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΓΠ) και άλλων προγραμμάτων της ΕΕ, όπως το LIFE και το Horizon Europe, ιδίως στο πλαίσιο της αποστολής "Μια συμφωνία για το έδαφος στην Ευρώπη", καθώς και στο πλαίσιο της δημόσιας εθνικής χρηματοδότησης,
- προώθηση της τυποποίησης των μεθοδολογιών παρακολούθησης, υποβολής εκθέσεων και επαλήθευσης για την παροχή ενός σαφούς και αξιόπιστου πλαισίου για την γεωργία άνθρακα,
- παροχή βελτιωμένων γνώσεων, διαχείριση δεδομένων και προσαρμοσμένων συμβουλευτικών υπηρεσιών στους διαχειριστές γης.
- Δημιουργία νέων δασών και αναδάσωση που σέβονται τις οικολογικές αρχές που ευνοούν τη βιοποικιλότητα και την ενισχυμένη αειφόρο διαχείριση των δασών, συμπεριλαμβανομένων πρακτικών φιλικών προς τη βιοποικιλότητα και την προσαρμογή των δασών στην κλιματική αλλαγή,
- Αγροδασοπονία και άλλες μορφές μικτής γεωργίας που συνδυάζουν ξυλώδη βλάστηση (δέντρα ή θάμνους) με συστήματα καλλιέργειας ή/και ζωικής παραγωγής στην ίδια έκταση,
- Χρήση συγκαλυμμένων καλλιεργειών, καλλιεργειών κάλυψης, καλλιεργητικών φροντίδων και αύξηση των χαρακτηριστικών του τοπίου: προστασία των εδαφών, μείωση των εδαφικών απωλειών από διάβρωση και ενίσχυση του οργανικού άνθρακα του εδάφους σε υποβαθμισμένες αρόσιμες εκτάσεις,
- Στοχευμένη μετατροπή καλλιεργούμενων εκτάσεων σε αγρανάπαυση ή εκτάσεων αγρανάπαυσης σε μόνιμους βοσκότοπους,
- Αποκατάσταση τυρφώνων (ελών) και υγροτόπων που μειώνει την οξείδωση του υπάρχοντος αποθέματος άνθρακα και αυξάνει τη δυνατότητα δέσμευσης άνθρακα.
Η Επιτροπή έχει ήδη προωθήσει την γεωργία απορρόφησης άνθρακα στις συστάσεις της σχετικά με τα στρατηγικά σχέδια των κρατών μελών για την ΚΑΠ (Κοινή Αγροτική Πολιτική) και θα συνεχίσει να περιγράφει τις δυνατότητες δέσμευσης-απορρόφησης άνθρακα στην περαιτέρω αξιολόγηση των σχεδίων της ΚΑΠ μέχρι την έγκρισή τους το 2022.
Επιπλέον, προκειμένου να υπάρξει σαφήνεια σχετικά με την ποιότητα των απορροφήσεων άνθρακα και να αντιμετωπιστεί η τρέχουσα έλλειψη τυποποίησης των υφιστάμενων πλαισίων, το 2022 η Επιτροπή θα υποβάλει νομοθετική πρόταση για την ανάπτυξη κανονιστικού πλαισίου για την πιστοποίηση των απορροφήσεων άνθρακα με βάση την ισχυρή και διαφανή λογιστική άνθρακα για την παρακολούθηση και την επαλήθευση της αυθεντικότητάς τους.
Τεχνική καθοδήγηση για την γεωργία του άνθρακα
Στις 27 Απριλίου 2021, μετά από διετή μελέτη, η Επιτροπή δημοσίευσε ένα τεχνικό εγχειρίδιο για τον τρόπο δημιουργίας και εφαρμογής της γεωργίας άνθρακα στην ΕΕ, με στόχο να βοηθήσει τους ιδιωτικούς φορείς και τις δημόσιες αρχές να ξεκινήσουν πρωτοβουλίες για τη γεωργία άνθρακα.
Η μελέτη διερεύνησε βασικά ζητήματα, προκλήσεις, συμβιβασμούς και επιλογές σχεδιασμού. Επανεξέτασε τα υφιστάμενα συστήματα που ανταμείβουν τη δέσμευση άνθρακα ή τη μείωση των εκπομπών σε πέντε τομείς: αποκατάσταση και επανασύσταση τυρφώνων-ελών, αγροδασοκομία, διατήρηση και ενίσχυση του οργανικού άνθρακα του εδάφους (SOC) σε ορυκτά εδάφη, διαχείριση του SOC σε λιβάδια και έλεγχος άνθρακα σε κτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις.
Η μελέτη κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η γεωργία άνθρακα με βάση τα αποτελέσματα μπορεί να συμβάλει σημαντικά στις προσπάθειες της ΕΕ για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και παρείχε συγκεκριμένες συστάσεις για την εφαρμογή της. Θα πρέπει να αναπτυχθούν πιλοτικές πρωτοβουλίες σε τοπικό ή περιφερειακό επίπεδο, προκειμένου να συγκεντρωθεί εμπειρία για την αναβάθμιση της γεωργίας άνθρακα. Αυτό θα επιτρέψει τη βελτίωση των πτυχών του σχεδιασμού, ιδίως την πιστοποίηση της απορρόφησης άνθρακα, και τη διεύρυνση των γνώσεων και της κατανόησης των γεωργών σχετικά με τα πιθανά οφέλη για αυτούς.
Το Εγχειρίδιο είναι διαθέσιμο στα αγγλικά, γαλλικά, γερμανικά, ιταλικά και ισπανικά και συμπληρώνεται από την Έκθεση σχετικά με την αναλυτική υποστήριξη για τη λειτουργία μιας πρωτοβουλίας της ΕΕ για την γεωργία άνθρακα
RSS Feed
