Δεν είναι πλέον μυστικό ότι πολλά από αυτά που με ευκολία αποκαλούμε σκουπίδια, είναι στην πραγματικότητα πολύτιμα και δυνητικά ωφέλιμα. Οι περισσότεροι, παρ’ όλα αυτά, είτε δεν ξέρουμε είτε δεν θέλουμε είτε δεν έχουμε τον χρόνο να μεταμορφώσουμε σε χρήσιμο το «άχρηστο». Δεν είναι αλχημεία, λέγεται απλώς κομποστοποίηση….

Της Στελλίνας Μαργαριτίδου

Μέσα στα ξύλινα σπιτάκια με την κόκκινη σκεπή, δίπλα στ’ αμπέλια του Γιώργου Καρίμαλη στην Εύβοια, η διαδικασία κομποστοποίησης των οργανικών αποβλήτων έχει ξεκινήσει. Σε μερικές ημέρες, αυτό που ο ίδιος –και όχι μόνο- αποκαλεί «το καλύτερο οργανικό λίπασμα για τα χωράφια» θα είναι έτοιμο.

Η κομποστοποίηση στην Ελλάδα είναι ακόμη στα σπάργανα. Και πιθανότατα θα παρέμενε για αρκετό καιρό ακόμη, αν δεν «έτρεχαν» ορισμένα ευρωπαϊκά προγράμματα που δίνουν –κυρίως σε φορείς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης- κίνητρο για δράσεις οικολογικής διαχείρισης των αποβλήτων.

«Τα οργανικά ή βιοαποδομήσιμα απόβλητα αποτελούν το μεγαλύτερο μέρος των σκουπιδιών ενός νοικοκυριού», θα πει ο Γιώργος Καρίμαλης, δημιουργός και ιδιοκτήτης πάρκου κομποστοποίησης στην Εύβοια. «Τις περισσότερες φορές τα υπολείμματα των τροφών πετιούνται στον κάδο των σκουπιδιών μαζί με όλα τα άλλα. Εμείς έχουμε ειδικούς κάδους από τους οποίους φεύγουν τα υγρά των τροφών ώστε να ξεκινήσει η διαδικασία της προκομποστοποίησης. Στη συνέχεια οι ζωοσκώληκες αναλαμβάνουν… δράση κάνοντας τον διαχωρισμό και δημιουργώντας αναερόβιες ζυμώσεις. Το τελικό προϊόν που παράγεται από τους κάδους κομποστοποίησης είναι πλούσιο σε φουλβικά και χουμικά οξέα, το υψηλότερης διαθρεπτικής αξίας υλικό που μπορεί να μετατρέψει τα οικιακά απόβλητα στο καλύτερο αναγεννητικό εδάφους».

Αξιοποιώντας στην πράξη τις σπουδές του στην Περιβαλλοντική Μηχανική, ο ίδιος ασχολείται εδώ και χρόνια με μεθόδους οικολογικής αξιοποίησης των σκουπιδιών, βλέποντας την προοπτική του κέρδους –που δεν έχει αποκλειστικά οικονομική διάσταση- εκεί που οι περισσότεροι βλέπουν απλώς βουνά από άχρηστα υλικά. Με αυτή τη λογική έχει εισαγάγει μια σειρά από ειδικά μηχανήματα από το εξωτερικό, ενώ έχει δημιουργήσει και κατοχυρώσει διάφορες δικές του πατέντες, όπως για παράδειγμα τα «σπιτάκια κομποστοποίησης» που εγκατέστησε στο πάρκο της Εύβοιας.

«Με την κομποστοποίηση γεωργικών και κτηνοτροφικών αποβλήτων ασχολούνται εδώ και χρόνια –με δική τους συνήθως πρωτοβουλία– όσοι έχουν καλλιέργειες και κτηνοτροφικές μονάδες. Το υλικό της κομποστοποίησης –ένα μοναδικό λίπασμα με εξαιρετικές ιδιότητες– μπορεί να “θρέψει” ακόμη και τα εδάφη των ελληνικών δασών. Η λύση αυτή προσφέρεται για μικρές γειτονιές, δημοτικά διαμερίσματα, δήμους και συνεταιρισμούς, προϋποθέτει όμως και την παροχή οργανωμένης υποστήριξης από ειδικό προσωπικό. Στην Ελλάδα τα πράγματα προχωρούν απίστευτα αργά. Η κομποστοποίηση δεν ξεπερνά το 2%, με τις περισσότερες προσπάθειες να γίνονται μέσω δήμων και ευρωπαϊκών προγραμμάτων. Τι θα γίνει όμως όταν τα προγράμματα που χρηματοδοτούνται ολοκληρώσουν τον κύκλο τους; Ποιος μπορεί να εκπαιδεύσει τον κόσμο στην κομποστοποίηση; Πολλοί είναι εκείνοι που ξεκινούν και μετά από λίγο βαριούνται και τα παρατούν».

Η αριθμητική της παραγωγής

Σαράντα πέντε άτομα υπολογίζεται ότι παράγουν περίπου 30 κυβικά μέτρα οργανικών αποβλήτων την ημέρα. Ενας κάδος κομποστοποίησης «απεριόριστης χρήσης» μπορεί να δεχτεί 3 κυβικά μέτρα οργανικών αποβλήτων την ημέρα και στοιχίζει γύρω στα 900 ευρώ. Προκειμένου να λειτουργήσει αποτελεσματικά, είναι ανάγκη να συνδυαστεί με έναν θρυμματιστή, που στοιχίζει 1.200-1.500 ευρώ, και κατά περίπτωση με έναν κυλινδρικό διαχειριστή. Οπως υποστηρίζουν εκείνοι που ασχολούνται με το θέμα, τα συστήματα κομποστοποίησης μπορούν να λειτουργήσουν άψογα όπου υπάρχει συνεργασία και ομαδικό πνεύμα –βοηθώντας π.χ. μια γειτονιά να φτιάχνει μόνη της, χάρη στο σύστημα της κομποστοποίησης, πρώτης ποιότητας λίπασμα για τον δικό της λαχανόκηπο! Κι είναι από μια άποψη παρήγορο ότι τέτοιες ομάδες και πρωτοβουλίες είναι τον τελευταίο καιρό ολοένα και περισσότερες.

……………………………………………………………..

Re: think project

Εως και 70 τόνους οικιακών οργανικών αποβλήτων εκτιμάται ότι θα μπορεί να διαχειριστεί το σύστημα κομποστοποιητών του Re: think project, του πρώτου συνοικιακού δικτύου κομποστοποίησης που ξεκίνησε σε συνεργασία με τον Δήμο Καλαμάτας. Στην πόλη έχουν ήδη στηθεί 60 κάδοι, των οποίων η λειτουργία επιβλέπεται από μέλη του δικτύου. «Τα σκουπίδια που θα αφαιρεθούν από τον όγκο που διαχειρίζεται ο δήμος θα φέρουν μείωση του κόστους μεταφοράς και διαχείρισής τους και φυσικά το όλο έργο ανοίγει και επισήμως τις πόρτες της κοινωνικής διαχείρισης των οργανικών υπολειμμάτων μας», υποστηρίζουν. «Από την άλλη, είναι αυτονόητο ότι η κομποστοποίηση των οργανικών είναι το πλέον οικολογικό και φυσικό σύστημα διαχείρισης όντας κομμάτι του φυσικού τρόπου αποκομιδής των θρεπτικών συστατικών».

…………………………………………………………….

Εξω… πάνε καλύτερα

Στην Ελλάδα μόνο το 5% των οργανικών αποβλήτων κομποστοποιείται, ενώ ο μέσος όρος για την Ευρώπη είναι 18%.

Από την 1η/1/2014 οι χώρες-μέλη της Ε.Ε. πρέπει να επεξεργάζονται το 50% των οργανικών αποβλήτων πριν από την τελική διάθεση. Για κάθε τόνο βιοαποδομήσιμων αποβλήτων που θα πηγαίνει στον ΧΥΤΑ χωρίς επεξεργασία, ο κάθε δήμος θα χρεώνεται επιπλέον με ειδικό τέλος ταφής 35 ευρώ!

Ο Δήμος Αθηναίων έχει ξεκινήσει πιλοτικό πρόγραμμα κομποστοποίησης σε συνεργασία με τα εστιατόρια του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών και της Λέσχης Αξιωματικών Ενόπλων Δυνάμεων.

Το Athens Biowaste, ένα ευρωπαϊκό πρόγραμμα που αξιοποιεί τα βιοαπόβλητα, περιλαμβάνει διαλογή στην πηγή, πριν τα βιοαπόβλητα φτάσουν στη μονάδα κομποστοποίησης. Το κομπόστ λίπασμα που παράγεται από αυτήν χρησιμοποιείται ακολούθως για τη λίπανση των δημοτικών πάρκων –κάτι που σε άλλες χώρες ήδη κάνουν από καιρό.

  http://www.efsyn.gr/?p=208720

  Α) Τα βασικά που θα χρειασθεί να επιδιώξουμε τα επόμενα χρόνια:

1.       Να εξασφαλίσουμε την ικανοποίηση των βιολογικών-βιοτικών αναγκών που απαιτεί η φυσιολογία μας.

2.       Να σεβαστούμε τις επιθυμίες μας, οι οποίες έχουν διαμορφώσει την ψυχολογία μας

3.       Να γνωρίζουμε τις δυνατότητες και τα όρια του κόσμου και των οικοσυστημάτων που ζούμε, ώστε να βάζουμε προτεραιότητες στην ικανοποίηση των αναγκών και των επιθυμιών μας.

4.       Να μη «λερώνουμε τη φωλιά μας», που είναι το πλανητικό και το τοπικό περιβάλλον και να αποκαθιστούμε τις μέχρι τώρα τυχόν μολύνσεις και ζημιές.

Β) Η γεωργία και η διατροφή είναι ο τομέας από τον οποίο θα ξεκινήσουμε για την απαραίτητη αλλαγή στο σημερινό κυρίαρχο αναπτυξιακό-καταναλωτικό μοντέλο, το οποίο με αφορμή τη σημερινή συνολική κρίση έδειξε τα όριά του. Μέσα από μια γεωργία «φωτισμένη»-σε αυτό συγκλίνει και ο δυτικός διαφωτισμός και η ανατολική φιλοσοφία της αυτογνωσίας- και καλλιέργειες-εκτροφές που θα μπορούν να εκτρέφουν τους ανθρώπους καλά και συνεχώς. Μια γεωργία που χωρίς να καταστρέφει τον υπόλοιπο κόσμο και χωρίς να μπαίνει στον ζουρλομανδύα της μεγιστοποίησης του κέρδους μέσω της αγοράς, θα μπορεί να εξασφαλίζει την «ευζωία» των νέων γενιών των ανθρώπων.

Όπως δεν είναι ηθικό και δίκαιο να τους κληρονομήσουμε τα οικονομικά μας χρέη, το ίδιο δεν πρέπει να τους αφήσουμε να αποκαταστήσουν οι νέες γενιές τα οικολογικά μας χρέη.

Γ) Σε κάθε δραστηριότητά μας- άρα και στη γεωργική μας πραχτική- θα χρειασθεί να αρχίσουμε πάλι από τα βασικά ερωτήματα:

1.       «Τι χρειαζόμαστε» σαν άνθρωποι και πολίτες μιας τοπικής κοινωνίας

2.       «Τι είναι δυνατό και υλοποιήσιμο» από αυτά που χρειαζόμαστε και επιθυμούμε

3.       «Τι είναι σωστό και δίκαιο» να κάνουμε, κάθε στιγμή που θα αποφασίζουμε

Την απάντηση στο ερώτημα 1 την καθορίζει η φυσιολογία μας, στο ερώτημα 2 οι δυνατότητες και τα χαρακτηριστικά των οικοσυστημάτων στα πλαίσια των οποίων ζούμε και στο 3 το αξιακό σύστημα και η ηθική που υιοθετούμε.

Δ) Οι κυρίαρχες σήμερα οικονομικές-πολιτικές ελίτ (τα «γεράκια» για να τους δώσουμε τα χαρακτηριστικά του συγκεκριμένου είδους προς διευκόλυνση της κατανόησης)στηρίζονται στην ουτοπία ότι το «μαγικό ραβδί» της αγοράς και η περισσότερη επιστήμη-τεχνολογία θα μας λύσουν τα προβλήματα, μεγαλώνοντας την «πίτα» και το κομμάτι που αντιστοιχεί στον καθένα μας, μέσα από την καλλιέργεια και εκτροφή γενετικά τροποποιημένων ποικιλιών και ρατσών(μεταλλαγμένα). Μέσα από τον «σκυλοκαβγά», τον ανταγωνισμό και τον αγώνα όλων εναντίον όλων.

Η πλειοψηφία των «από κάτω»(με τη συμπεριφορά «περιστεριών»(για να τους δώσουμε τα χαρακτηριστικά του αντίστοιχου είδους , σε αντιδιαστολή με τα «γεράκια») δε μπορεί παρά να στηριχθεί στη συνεργασία των αγροτικών κοινοτήτων για την παραγωγή αρκετής και υγιεινής τροφής και την ειρηνική επίλυση των διαφορών, αν θέλει να επιδιώξει την ευζωία της σε ένα καλύτερο κόσμο. Μέσα από την αποανάπτυξη-τοπικοποίηση, όσον αφορά στη κατεύθυνση, τις κοινοτίστικες πραχτικές όσον αφορά τις κοινωνικές σχέσεις, τη στήριξη στα συλλογικά και κοινωνικά αγαθά(τα «κοινά») όσον αφορά στην ικανοποίηση των αναγκών και την ήπια μη καταστροφική τεχνολογία όσον αφορά τα μέσα παραγωγής. Όσον αφορά δε τη διαμόρφωση και τη λήψη αποφάσεων μέσω της δημοκρατίας της συμμετοχής και συνεύρεσης των πολιτών, με κοινωνικούς και πολιτικούς θεσμούς αυτοκυβέρνησης  και άμεσης δημοκρατίας.

Στη διαδικασία αυτής της αλλαγής του κοινωνικού παραδείγματος, τα «περιστέρια» θα αντιμετωπίζουν συνεχώς το δίλημμα της ανάθεσης-στα γεράκια- ή της συμμετοχής και της ανάληψης ευθύνης από τη μεριά τους. Χωρίς να μετατρέπονται σε «γεράκια» τα ίδια, όταν αναλαμβάνουν «ιθύνουσες θέσεις». Αυτό μπορούν να το εξασφαλίζουν με τους θεσμούς των συνελεύσεων -των κοινοτήτων τους- και των κοινωνικών ελέγχων που θα χρειασθεί να δημιουργήσουν.