Κάθε χρόνο τέτοια εποχή έρχονται 2-3 μελισσάκια και μπαίνουν από μόνα τους μέσα σε κάτι παλιές ξεχασμένες άδειες κυψέλες. Αν το καταλάβω νωρίς τους δίνω μερικά φύλλα κηρήθρας ώστε να χτίσουν τη φωλιά τους, διαφορετικά χτίζουν όπως νομίζουν αυτά.

Το μελίσσι είναι ένας υπεροργανισμός καθώς η μέλισσα ως άτομο δεν μπορεί να επιβιώσει έξω από αυτό. Αν παρομοιάζαμε το μελίσσι με ένα φυτό θα λέγαμε ότι οι εργάτριες είναι οι ρίζες του, τα φύλλα του, ο κορμός του, η βασίλισσα είναι ο ύπερος και ο κηφήνας οι στήμονες του άνθους. Το μελίσσι δεν έχει φύλο και γι αυτό αναπαράγεται διαιρώντας τον εαυτό του · μια διαδικασία που ονομάζεται σμηνουργία και λαμβάνει χώρα την άνοιξη.
Όταν το σμήνος φτάσει σε ένα ικανοποιητικό μέγεθος, είναι δυνατόν να εγκαταλείψει την κυψέλη μαζί με την παλαιά βασίλισσα, οδεύοντας προς τη δημιουργία μιας καινούργιας αποικίας, αφήνοντας πίσω το υπόλοιπο σμήνος με βασιλικά κελιά από τα οποία θα προκύψει μια νέα βασίλισσα. Η όλη διαδικασία είναι πολύ εντυπωσιακή καθώς οι μέλισσες στροβιλίζονται στον ουρανό μέχρι να φτάσουν σε ένα σημείο όπου θα εγκατασταθούν προσωρινά. Ο τρόπος με τον οποίο αποφασίζεται η τελική εγκατάσταση έχει επίσης εξαιρετικό ενδιαφέρον και αποτέλεσε αντικείμενο μελέτης του καθηγητή Thomas Seeley στο βιβλίο «Honeybee Democracy».

Το σμήνος που φεύγει ονομάζεται αφεσμός ή στην γλώσσα των μελισσοκόμων πρωτοπούλι. Είναι αυτό με την παλιά βασίλισσα που εγκατέλειψε την κυψέλη. Συνήθως αυτό είναι και το μεγαλύτερο. Πετάει πιο κοντά και πιο χαμηλά. Δεν είναι όμως το μόνο. Κάποιες χρονιές η τάση για σμηνουργία είναι πολύ μεγάλη και μπορεί μετά την έξοδο της νέας βασίλισσας, στο σμήνος που έμεινε πίσω στην κυψέλη, να υπάρξει και δεύτερη σμηνουργία, αυτή τη φορά με μια παρθένα βασίλισσα ή και περισσότερες. Το σμάρι αυτό αλλά και όλα τα κατοπινά που μπορεί να προκύψουν ονομάζεται μεθεσμός, ή στη γλώσσα των μελισσοκόμων δευτεροπούλι, τριτοπούλι κλπ.
Οι μεθεσμοί είναι μικρότεροι σε μέγεθος, έχουν δηλαδή λιγότερο πληθυσμό και πετούν πιο ψηλά και πιο μακριά από τους αφεσμούς. Συνήθως δεν έχουν μεγάλες πιθανότητες επιβίωσης και χάνονται λίγο πριν ή μέσα στο χειμώνα. Κάποια μελίσσια δίνουν μόνο έναν κύριο αφεσμό κάποια άλλα μπορεί να δώσουν δύο ή και παραπάνω. Γι αυτό το λόγο αρκετοί μελισσοκόμοι δημιουργούν παγίδες σύλληψης αφεσμών ώστε να προσελκύσουν κάποιο σμήνος.
Μερικά χρήσιμα πράγματα που πρέπει να γνωρίζει κανείς σχετικά με την προσέλκυση σμήνους είναι:
α) το μέγεθος της φωλιάς να είναι όσο μια κυψέλη 5-8 πλαισίων. Οι ανιχνεύτριες μέλισσες ψάχνοντας μετρούν τον εσωτερικό χώρο περπατώντας την επιφάνεια και το εγκρίνουν ή το απορρίπτουν ανάλογα.
β) Η είσοδος να μην ξεπερνά τα 12,5εκ και ο προσανατολισμός της να είναι νότιος, ώστε να έχει τον ήλιο μπροστά.
γ) Είναι καλό το υλικό κατασκευής να είναι ξύλο και εσωτερικά να έχει επιχριστεί με πρόπολη. Βοηθάει αρκετά και το μελισσόχορτο.
​δ) Οι παγίδες πρέπει να είναι τοποθετημένες 2μ με 3μ από το έδαφος σχετικά κοντά στο μελισσοκομείο 100-200μ και σε σκιαζόμενη θέση.
 

​Χαμομήλι: Ο φυσικός σύμμαχος της ομορφιάς
Μυρτώ Φλώρου


Tα βλεφαρίσματα κοιτούν πάντα με περίσσια αγάπη την ομορφιά την εσωτερική αλλά πρέπει μερικές φορές εκτός του ‘’είσθαι’’ να διατηρούμε και το ‘’φαίνεσθαι’’
Οι θεραπευτικές ιδιότητες του χαμομηλιού είναι γνωστές από την αρχαιότητα. Ο Ιπποκράτης το θεωρούσε ιδανικό για την αντιμετώπιση πολλών παθήσεων ενώ, σύμφωνα με ιστορικά στοιχεία, το χρησιμοποιούσαν ευρέως για την αντιμετώπιση προβλημάτων του πεπτικού συστήματος.
Το χαμομήλι περιέχει φλαβονοειδή με αντιοξειδωτικέςιδιότητες, τανίνες με αντισηπτική και αντιερεθιστική δράση και φυτοστερόλες μεαντιρυτιδική και ενυδατική δράση.
Σας παρουσιάζουμε μερικές διαφορετικές χρήσεις για το χαμομήλι με ευεργετικά αποτελέσματα για το σώμα και το δέρμα σας:

Για τα πρησμένα μάτια!
Φυλάτε στην κατάψυξη τα χρησιμοποιημένα φακελάκια μεχαμομήλι. Αφήστε τα σε θερμοκρασία δωματίου για 3 λεπτά και μετά ακουμπήστε ταπάνω στα κλειστά βλέφαρα. Σύντομα, η τανίνη θα περιορίσει το πρήξιμο.
Για δερματικούς ερεθισμούς!
Τοποθετήστε στην ερεθισμένη επιδερμίδα κομπρέσες χαμομηλιού για 10 λεπτά. Τα δραστικά συστατικά του θα καταπραΰνουν τον ερεθισμό.
Για το ερεθισμένο πρόσωπο!
Bράστε μία κουταλιά άνθη χαμομηλιού σε 150 ml νερό. Αφήστε τα για 15 λεπτά και στη συνέχεια σουρώστε τα. Αφού κρυώσουν, προσθέστε 2 σταγόνες αιθέριο έλαιο λεβάντας. Κάντε κομπρέσες στο πρόσωπο για να καταπραΰνετε την ερεθισμένη επιδερμίδα.

Για καθημερινό ρόφημα!
Ηρεμεί τον οργανισμό, ενώ είναι ιδιαίτερα καταπραϋντικό και χωνευτικό για το στομάχι. Επίσης, πριν από τον ύπνο, διώχνει το στρες και βοηθάστην αντιμετώπιση της αϋπνίας.
Στο μπάνιο!
Βράστε 1 λίτρο νερό με μια γεμάτη χούφτα χαμομήλι. Σουρώστετο και ρίξτε το στη γεμάτη μπανιέρα. Το μπάνιο θα σας ηρεμήσει από το στρες και θα καταπραΰνει και πιθανούς ερεθισμούς στο δέρμα.

Για να αφαιρέσετε το μακιγιάζ!
Ανακατέψτε 2 κουταλιές φρέσκο γάλα με 2 κουταλιές αφέψημα χαμομηλιού. Bάλτε μικρή ποσότητα σε λίγο βαμβάκι και ξεβάψτε το πρόσωπό σας.Τέλος ξεπλύνετε με άφθονο νερό.
Για τα μαλλιά!
Το τελευταίο ξέβγαλμα των μαλλιών με χαμομήλι ήταν ιδιαίτεραδιαδεδομένη μέθοδος παλαιότερα. Ιδιαίτερα τους καλοκαιρινούς μήνες, με την έντονη ηλιοφάνεια που επικρατεί, η μέθοδος αυτή θεωρείται ακόμη πολύ αποδοτική για τα φυσικά ανοιχτά καστανά ή ξανθά μαλλιά.
Το χαμομήλι είναι ένα από τα θαύματα της φύσης. Τα συστατικά του μπορούν να βοηθήσουν στην μείωση των λεπτών γραμμών και των ρυτίδων επιταχύνοντας τη διαδικασία επούλωσης του δέρματος.
Διαθέτει αντι- ερεθιστικές  και αντισηπτικές ιδιότητες και είναι ένα βότανο που προάγει την υγιή και όμορφη επιδερμίδα. Μπορεί να βοηθήσει στη θεραπεία από μικροκοψίματα, γρατσουνιές, μικροεγκαύματα από την ηλιακή ακτινοβολία και άλλα πολλά. Παρακάτω μπορείτε να δείτε πώς να κάνετε μια μάσκα ομορφιάς με χαμομήλι.

Μάσκα ομορφιάς με χαμομήλι
Συστατικά

• 1 κουταλιά αποξηραμένο χαμομήλι
• 175 ml βραστό νερό
• 2 κουταλιές πίτουρο σταριού
• 1 κουταλιά μέλι (λίγο ζεσταμένο)

Προσθέστε το αποξηραμένο χαμομήλι στο ζεστό νερό και αφήστε το για 10 με 15 λεπτά. Αναμίξετε 3 κουταλιές του ροφήματος χαμομηλιού με 2 κουταλιές πίτουρο σιταριού και 1 κουταλιά μέλι (λίγο ζεστό για να λιώσει καλύτερα). Ανακατέψτε καλά και απλώστε στο πρόσωπο για 10 με 15 λεπτά. Τέλος ξεπλύνετε με χλιαρό νερό.
https://cycladesopen.gr/chamomili-o-fysikos-symmachos-tis-omorf/
 

Μαγδαληνή Γκόγκου/OW

Ο ελληνικός αρωματικός κήπος διαθέτει πλήθος σπάνιων, ενδημικών, φαρμακευτικών και βρώσιμων φυτών. Τα αρώματα, οι γεύσεις και οι ευεργετικές τους ιδιότητες ενισχύουν το ανοσοποιητικό και μας προσφέρουν ευεξία.
Ο κήπος, ένας ζωντανός οργανισμός πλούσιος σε αρώματα και γεύσεις, ενεργοποιεί τις αισθήσεις. Μας προσφέρει μια μικρή ή μεγάλη πράσινη όαση, με φυτά και άνθη αξιοποιήσιμα στη διατροφή και συμμάχους της υγείας μας.
Κάνοντας μια βόλτα στην Ανθοκομική Έκθεση Κηφισιάς, παίρνουμε μια γεύση από τον πλούτο του ελληνικού αρωματόκηπου. Κι αυτό, γιατί εκεί βρίσκεται ο Βαλκανικός Βοτανικός Κήπος Κρουσσίων (ΒΒΚΚ) του Ελληνικού Γεωργικού Οργανισμού ΔΗΜΗΤΡΑ, που συμμετέχει στη φετινή έκθεση στη θεματική της ευεξίας.
«Ο στόχος αυτού του κήπου είναι η προστασία, διατήρηση και αξιοποίηση κυρίως και κατά προτεραιότητα της ελληνικής και βαλκανικής χλωρίδας, με έμφαση στα φυτά τα οποία κινδυνεύουν, είναι σπάνια ενδημικά και υποψήφια για αξιοποίηση, και προτεραιότητα στα ελληνικά αρωματικά, φαρμακευτικά και ανθοκομικά φυτά», δήλωσε η Ελένη Μαλούπα, διευθύντρια στο Ινστιτούτο Γενετικής Βελτίωσης και Φυτογενετικών Πόρων και υπεύθυνη του Βαλκανικού Βοτανικού Κήπου Κρουσσίων.

«Τα ελληνικά αρωματικά φυτά είναι πραγματικά αυτά τα οποία μπορούν να ενισχύσουν την ψυχική και σωματική υγεία αλλά και τη διατροφή συνολικά στον άνθρωπο», συμπλήρωσε.
Για τη συμμετοχή του ΒΒΚΚ στη φετινή έκθεση, η κ. Μαλούπα είπε ότι «η λογική ήταν να μπορέσουμε μέσα σε έναν μικρό χώρο να εντάξουμε όλο αυτό που λέγεται ευεξία, δηλαδή “βλέπω”, “μυρίζω”, “αισθάνομαι” και “γεύομαι” μέσα από έναν όμορφο κήπο, από ένα φυτεμένο τραπέζι στο οποίο βλέπουμε τα αρωματικά φυτά, από υψηλής αξίας προϊόντα τα οποία παράγονται από αυτά τα φυτά, από ροφήματα, από λειτουργικά τρόφιμα και αιθέρια έλαια τα οποία το καθένα με το δικό του τρόπο βοηθάει τον άνθρωπο να ζει, να αισθάνεται και να λειτουργεί καλύτερα».
Παράλληλα, η κ. Μαλούπα μάς εξήγησε ότι με τη συμμετοχή τους στην έκθεση προσφέρουν ιδέες αξιοποίησης και χρήσης αυτών των ειδών. Μέλη της ομάδας είναι επίσης ο Νίκος Θυμάκης, γεωπόνος, υποψήφιος διδάκτωρ αρχιτεκτονικής τοπίου και συνεργάτης στον ΒΒΚΠ, και η Μαρίνα Παναγιωτίδου, αρχιτέκτων τοπίου, εξωτερική συνεργάτης στον ΒΒΚΚ.

Φυτά του ελληνικού αρωματικού κήπου και οι ευεργετικές τους ιδιότητες
Ζητήσαμε από την κ. Μαλούπα να μας δώσει ορισμένα παραδείγματα φυτών του ελληνικού αρωματόκηπου.
Ένα πολύ χαρακτηριστικό παράδειγμα του πλούτου του ελληνικού αρωματόκηπου είναι το τσάι του βουνού, όπως είπε. Ο σιδηρίτις (άλλη ονομασία για το τσάι του βουνού) υπάρχει σε διαφορετικά είδη σε όλη την Ελλάδα, όπως για παράδειγμα ο Sideritis Scardica στον Όλυμπο, ο Sideritis Raeseri στη Δράμα ή η μαλοτήρα στην Κρήτη. Αυτό το βότανο προσφέρει εξαιρετικές ιδιότητες στον οργανισμό, έχει ισχυρή αντιμικροβιακή και αντιική δράση και όπως έχουν δείξει μελέτες, βοηθάει τον οργανισμό στη μνήμη. 
Άλλα είδη μπορεί να είναι η ρίγανη ή τα θυμάρια, τα οποία επίσης ανάλογα με το πού βρίσκονται έχουν διαφορετικά αρώματα και περιεκτικότητα σε θυμόλη ή καρβακρόλη (συστατικά των αιθέριων ελαίων πολλών φυτών), και προσφέρουν ισχυρή αντιμικροβιακή, αντιβακτηριακή και αντιική δράση. «Επιπλέον, τα αρώματά τους βοηθούν τον οργανισμό μας να αισθανθεί ευεξία και να έρθει σε καλή διάθεση», πρόσθεσε η κ. Μαλούπα.

Επίσης, η λεβάντα, είτε η ελληνική (Lavandula stoechas) είτε η βελτιωμένη ποικιλία της (Lavandula Angustifolia), και μόνο με το άρωμά της μπορεί να προσφέρει ευεξία στον οργανισμό αλλά και μέσα από ροφήματα μπορεί να συνεισφέρει σε έναν ευχάριστο ύπνο. Ακόμη, είναι το μόνο αιθέριο έλαιο το οποίο μπορεί να μπει απευθείας στο δέρμα.
Ομοίως, η μέντα, ο δυόσμος, το μελισσόχορτο (που μπορεί να λειτουργήσει και ως ηρεμιστικό) είναι είδη που δεσπόζουν στην ελληνική χλωρίδα και ως ροφήματα βοηθούν πολύ στην καλή υγεία του εντέρου. Παράλληλα, μικροί καρποί όπως αυτός του αγριοτριαντάφυλλου που έχει μεγάλη περιεκτικότητα σε βιταμίνη C, είναι αντιφλεγμονώδη και με φαινολικά συστατικά τα οποία βοηθούν πάρα πολύ την ενίσχυση της άμυνας του ανοσοποιητικού μας, εάν καταναλωθούν ως ρόφημα.

Κλείνοντας τη συζήτηση με την κ. Μαλούπα, η ίδια μας προτείνει να χρησιμοποιούμε τα αρωματικά φυτά ως αποξηραμένα στην καθημερινή μας διατροφή, προσθέτοντας σε αυτήν γεύση, άρωμα και συστατικά που ενισχύουν το ανοσοποιητικό μας. Τέλος, μας προτρέπει να χρησιμοποιούμε τυποποιημένες πρώτες ύλες για να είμαστε σίγουροι για το προϊόν το οποίο αγοράζουμε και επειδή η διαδικασία της συντήρησής τους να είναι ορθότερη.
Πηγή: OW/Μαγδαληνή Γκόγκου
https://cycladesopen.gr/ta-thaymatoyrga-aromatika-fyta-tis-ell/
 
 

​Για πρώτη φορά από το 1984
Η καλή είδηση του 2020 για το πεδίο των εξαγωγών αφορά σίγουρα το γεγονός ότι για πρώτη φορά μετά το 1984 η Ελλάδα εξήγαγε πέρυσι περισσότερα τρόφιμα και αγροτικά προϊόντα απ’ όσα εισήγαγε.
Το εμπορικό ισοζύγιο αγροτικών προϊόντων έκλεισε το 2020 με πλεόνασμα 510,953 εκατ. ευρώ, τη στιγμή που τα τελευταία χρόνια ήταν ελλειμματικό κατά 500 - 700 εκατ. ευρώ περίπου ετησίως, ενώ το έλλειμμα έχει αγγίξει στο παρελθόν ακόμα και τα 2 δισ. ευρώ.
Το περσινό επίτευγμα έχει ιδιαίτερη σημασία εάν συνυπολογιστούν όλες οι παράμετροι μιας χρονιάς που αν μη τι άλλο οι συνθήκες ανατράπηκαν σε παγκόσμιο επίπεδο.
Η κρίση Covid 19 άλλαξε όλα τα δεδομένα στο εμπόριο και την παραγωγή εντείνοντας των ανταγωνισμό σε κλειστά σύνορα -για αρκετά μεγάλα διαστήματα-, ενώ ταυτόχρονα η Ευρωπαϊκή Ένωση βίωνε και τις επιπτώσεις του Brexit σε επίπεδο διήμερων συμφωνιών.
Το πλεονασματικό εμπορικό ισοζύγιο των αγροτικών προϊόντων αφενός ενισχύει τη δυναμική παραγωγών και εξαγωγέων δημιουργώντας περαιτέρω προσδοκίες και κίνητρο για το μέλλον, ενώ ταυτόχρονα δίνει στα ελληνικά αγροτικά προϊόντα τη δυνατότητα να διεκδικήσουν ακόμα πιο δυναμικά μερίδια στα διεθνή ράφια.
Η συγκυρία της πανδημίας έχει ενισχύσει πάρα πολύ τη στροφή των καταναλωτών στην υγιεινή διατροφή, και σύμφωνα με τους αναλυτές, η τάση αυτή έχει χαρακτήρα μονιμότητας ειδικά στις νεότερες ηλικιακές ομάδες.
Σε αυτό το πλαίσιο, ακόμη κι αν είναι βάσιμη η υπόθεση ότι τα επόμενα χρόνια οι εισαγωγές θα αυξηθούν, στον βαθμό που οι εμπορευματικές ροές επανέλθουν στα προ Covid-19 επίπεδα, η δυναμική που έχουν οι ελληνικές εξαγωγές είναι τέτοια ώστε να είναι εξίσου δυνατό να συνεχίσουν να αυξάνονται, καταρρίπτοντας κάθε ιστορικό ρεκόρ, όπως, για παράδειγμα, συνέβη το 2020 με τα φρούτα και τα λαχανικά. 
Δυναμικά και στο α’ τετράμηνο οι εξαγωγές οπωροκηπευτικών
Οι εξαγωγές εγχώριων οπωροκηπευτικών διατηρούν τις υψηλές τους ταχύτητες και φέτος καταγράφοντας στο πρώτο τετράμηνο του έτους αύξηση 14,2% σε αξία στα 479,2 εκατ. ευρώ και κατά 5,8% σε όγκο σε 586,1 χιλιάδες τόνους, σύμφωνα με την τελευταία ενημέρωση της ΕΛΣΤΑΤ -όπως επεξεργάστηκαν από τον Σύνδεσμο Incofruit-Hellas-, διατηρώντας παράλληλα το θετικό πρόσημο στο πλεόνασμα της εξαγωγής - εισαγωγής των αγροτικών προϊόντων.
Ο κ. Γιώργος Πολυχρονάκης, ειδικός σύμβουλος του Συνδέσμου Ελληνικών Επιχειρήσεων Εξαγωγής Διακίνησης Φρούτων Λαχανικών και Χυμών Incofruit - Hellas, ανέφερε σχετικά ότι «το 2020 το πλεόνασμα του ισοζυγίου αγροτικών προϊόντων διαμορφώθηκε στα 510,953 εκατ. ευρώ με κυρίαρχη τη συμμετοχή του τομέα μας (φρούτων λαχανικών και παρασκευασμάτων τους) στη διαμόρφωσή του (1,608 δισ. ευρώ).
Αυτά τα χαρακτηριστικά διατηρούνται και κατά το ανασκοπούμενο τετράμηνο του 2021 με ένα πλεόνασμα ύψους 425 εκατ. ευρώ έναντι 59 εκατ. ευρώ του 2020. Σε συνέχεια του έτους 2020 -ρεκόρ όλων των εποχών- οι εξαγωγές των νωπών φρούτων και λαχανικών συνεχίστηκαν με αυξητικές τάσεις κατά 14,2% σε αξία και το πρώτο τετράμηνο 2021 και κατά 5,8% σε όγκο σε σύγκριση με το ίδιο διάστημα του προηγούμενου έτους».
Οι αποστολές-εξαγωγές λαχανικών το τετράμηνο, ενώ μειώθηκαν κατά 4,3% σε σχέση με το ίδιο διάστημα του 2020, ανερχόμενες σε 104.563 τόνους, αυξήθηκαν 12,2% σε αξία, με 95,5 εκατομμύρια ευρώ.
Αντίστοιχα η εξαγωγή φρούτων σημείωσε αύξηση σε όγκο σε σχέση με την ίδια περίοδο του 2020 κατά 8,3% ανερχόμενη σε 481.533 τόνους, ενώ η αξία αυξήθηκε κατά 14,7% και ανήλθε σε 383,72 εκατ. ευρώ.
Η αύξηση της αξίας των εξαχθέντων φρούτων κατά 14,7% είναι εντυπωσιακή και δείχνει την αυξημένη μεσοσταθμική τιμή μονάδος των προϊόντων μας, οφειλόμενη κυρίως στα μανταρίνια και στις φράουλες που δημιούργησαν ρεκόρ εξαγωγών.
Οι ενδείξεις από την εξαγωγή μέχρι και την 25η/6/2021 βάσει προσωρινών στοιχείων ΥΠΑΑΤ δείχνουν ότι παρατηρείται μια αύξηση της τάξεως των 6,6%. Εκτιμάται, λαμβάνοντας υπόψη τη μειωμένη λόγω ζημιών παραγωγή των πυρηνόκαρπων, ότι οι συνολικές εξαγωγές του 2021, λόγω δυσμενών καιρικών συνθηκών για τα συμπύρηνα, θα είναι μειωμένες κατ’ όγκο αλλά αυξημένες σε αξία λόγω της βελτιωμένης μεσοσταθμικής τιμής μονάδος σε επίπεδα ρεκόρ.
Παράλληλα υπήρξε μείωση των εισαγωγών το αντίστοιχο τετράμηνο στη χώρα μας κατά 17,5% σε αξία στα 240 εκατ. ευρώ και κατά 16,5% σε όγκο, με σημαντική τη μείωση εισαγωγών κυρίως σε λαχανικά 22,6% κατ’ όγκο.
Η πορεία αύξησης των εξαγωγών των αγροτικών προϊόντων φαίνεται πως δεν είναι συγκυριακή, αφού  τα προϊόντα μας αντέχουν σε απαιτητικές αγορές και αναγνωρίζεται η ποιότητά τους.

​Θετικό το αποτύπωμα και στη μεταποίηση τροφίμων
Και σε επίπεδο όμως μεταποιημένων τροφίμων - ποτών το 2020 άφησε ένα θετικό αποτύπωμα, αφού σε όρους εξωτερικού εμπορίου ο κλάδος μεταποίησης των τροφίμων και ποτών σύμφωνα με τα στοιχεία σχετικής μελέτης του Ιδρύματος Οικονομικών & Βιομηχανικών Ερευνών μείωσε το εμπορικό του έλλειμμα, από το περίπου 1,5 δισ. ευρώ το 2019, στα 664 εκατ. ευρώ το 2020, δηλαδή κατά 56,7%.
Η μείωση στο εμπορικό έλλειμμα του κλάδου προήλθε από την αύξηση των εξαγωγών το 2020 και την ταυτόχρονη μείωση των εισαγωγών. Συγκεκριμένα, οι εισαγωγές τροφίμων και ποτών ανήλθαν το 2020 στα 4,9 δισ. ευρώ (από 5,3 δισ. το 2019), μειωμένες κατά 7,9%. Αντίθετα, οι εξαγωγές τροφίμων και ποτών αυξήθηκαν κατά 11,1%, με την αξία τους να διαμορφώνεται στα 4,2 δισ. ευρώ.
Ως προς τον λόγο εξαγωγών - εισαγωγών στη μεταποίηση τροφίμων και ποτών, δηλαδή ως προς το μερίδιο των εγχώριων εξαγωγών προς τις αντίστοιχες εισαγωγές, αυτός έχει αυξηθεί το 2020, φθάνοντας στο 87% (από 72% το 2019 και 77% το 2018). Σε σχέση με το 2010, ο συγκεκριμένος δείκτης έχει ανέλθει κατά 35 ποσοστιαίες μονάδες, γεγονός το οποίο υποδηλώνει ότι οι εξαγωγικές προσπάθειες στον τομέα των μεταποιημένων τροφίμων που πραγματοποιούνται τα τελευταία χρόνια έχουν ενισχυθεί σημαντικά.

Πλεονασματικό το εμπορικό ισοζύγιο
Στο διεθνές εμπόριο από τους βασικούς κλάδους τροφίμων και ποτών, τα επεξεργασμένα φρούτα και λαχανικά, τα έλαια και λίπη, τα αλευρώδη και τα γαλακτοκομικά παρουσιάζουν πλεονασματικό εμπορικό ισοζύγιο το 2020. Συγκεκριμένα, το πλεόνασμα στα φρούτα και λαχανικά φθάνει τα 990 εκατ., όταν το 2019 ήταν χαμηλότερο (877 εκατ.). Στα έλαια και λίπη το αντίστοιχο εμπορικό πλεόνασμα έχει αυξηθεί στα 262 εκατ. (από 103 εκατ. το 2019). Στα γαλακτοκομικά το πλεόνασμα το 2020 είναι 5 εκατ. από έλλειμμα 129 εκατ. το 2019. Οι υπόλοιποι κλάδοι καταγράφουν εμπορικό έλλειμμα το 2020, με το υψηλότερο να καταγράφεται και πάλι στον κλάδο επεξεργασμένου κρέατος (-960 εκατ. από -1.147 εκατ.), το οποίο έχει μειωθεί σε σχέση με το 2019. Από τους υπόλοιπους κλάδους, το ελλειμματικό εμπορικό ισοζύγιο είναι υψηλότερο το 2020 μόνο στις ζωοτροφές. Ως προς το ποσοστό συμμετοχής κάθε κλάδου στο σύνολο των εμπορικών ροών των μεταποιημένων τροφίμων και ποτών, τα επεξεργασμένα φρούτα και λαχανικά καταλαμβάνουν το μεγαλύτερο ποσοστό εξαγωγών (31%), ενώ ακολουθούν τα γαλακτοκομικά (19%), και τα έλαια και λίπη (15%). Στις εισαγωγές, πρώτα στη σχετική κατάταξη το 2020 βρίσκονται ξανά το κρέας (22%), τα άλλα είδη διατροφής (18%) και τα γαλακτοκομικά (16%).
Οι μεγαλύτεροι εμπορικοί εταίροι
Σε σχέση με τους μεγαλύτερους εμπορικούς εταίρους της χώρας ως προς τις εξαγωγές τροφίμων και ποτών το 2020, την πρώτη θέση κατέχει η Γερμανία (16%). Ακολουθεί η Ιταλία, της οποίας η συμμετοχή περιορίζεται στο 14% του συνόλου το 2020, ενώ έπονται το Ην. Βασίλειο (9%), οι ΗΠΑ (8%) και η Κύπρος (6%).
Την πρώτη δεκάδα των βασικών χωρών στις οποίες εξάγει η χώρα μεταποιημένα τρόφιμα συμπληρώνουν χώρες της Ε.Ε. και συγκεκριμένα η Ολλανδία, η Βουλγαρία, η Γαλλία, η Ρουμανία και η Πολωνία. Συνολικά, οι δέκα πρώτες χώρες στις οποίες εξάγονται μεταποιημένα τρόφιμα καταλαμβάνουν το 70% του συνόλου των εξαγωγών το 2020. Ως προς τις εισαγωγές, ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της χώρας σε προϊόντα μεταποιημένων τροφίμων και ποτών το 2020 είναι η Γερμανία και η Ολλανδία, από τις οποίες εισάγεται το 29% των αγαθών, η Ιταλία (10%), η Γαλλία (9%) και η Ισπανία με τη Βουλγαρία (από 6%). Την πρώτη δεκάδα των εισαγωγέων μεταποιημένων τροφίμων και ποτών συμπληρώνουν επίσης χώρες της Ε.Ε. και συγκεκριμένα η Βουλγαρία, η Δανία, το Βέλγιο, η Πολωνία και η Αργεντινή. Συνολικά, οι δέκα πρώτες χώρες από τις οποίες εισάγονται μεταποιημένα τρόφιμα καταλαμβάνουν το 75% του συνόλου των εισαγωγών στην Ελλάδα. Τέλος, το 65% των συνολικών εξαγωγών μεταποιημένων τροφίμων της Ελλάδας πραγματοποιείται εντός της Ε.Ε.-27 και το 35% εκτός αυτής, ενώ όσον αφορά στις εισαγωγές το 85% των μεταποιημένων τροφίμων της Ελλάδας πραγματοποιείται από την Ε.Ε.-27 και το 15% από χώρες εκτός αυτής.
Μονόδρομος οι στρατηγικές διεθνοποίησης και εξωστρέφειας
Όπως υποστηρίζουν οι αναλυτές του ΙΟΒΕ, σε ένα παγκοσμιοποιημένο πλέον επιχειρηματικό περιβάλλον, ο εξαγωγικός προσανατολισμός των επιχειρήσεων μπορεί να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις και να αυξήσει τις πιθανότητες για την επιβίωσή τους, την ανάπτυξή τους, τη δημιουργία και διατήρηση ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος στην εγχώρια αγορά. Ειδικά οι νέες επιχειρήσεις θα πρέπει να ακολουθήσουν στρατηγικές διεθνοποίησης και εξωστρέφειας προκειμένου να ανταποκριθούν επιτυχώς, να είναι βιώσιμες καινα αξιοποιήσουν τις ευκαιρίες για διείσδυση σε αγορές εκτός των συνόρων.
Η εγχώρια βιομηχανία τροφίμων-ποτά  έχει τη δυνατότητα να κινηθεί και να ξεχωρίσει πάνω σε αναγνωρισμένα και προστατευόμενα προϊόντα ή και σε καινοτόμα ποιοτικά καταναλωτικά είδη, που έχει τη δυνατότητα να παράγει. Εξάλλου, η περίφημη μεσογειακή διατροφή ειδικά κατά την περίοδο της πανδημίας έχει κερδίσει το ενδιαφέρον μεγάλης μερίδας του παγκόσμιου πληθυσμού, με τη χώρα μας να έχει το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα της «έδρας» στην παραγωγή πληθώρας προϊόντων που ανήκουν σε αυτή.
Η δημιουργία προστιθέμενης αξίας και η ενίσχυση της εξωστρέφειας του κλάδου εναπόκεινται σε μεγάλο βαθμό και στην προβολή του ελληνικού προϊόντος, μέσα από τα κατάλληλα σχεδιασμένα κανάλια διανομής, την ποιότητα, διαφοροποίηση και την ενίσχυση του προτύπου της ελληνικής ή μεσογειακής κουζίνας. Η σύνδεση της μεταποίησης τροφίμων με τον πρωτογενή τομέα της οικονομίας, αλλά και με τον τομέα των υπηρεσιών, όπως εστιατόρια, ξενοδοχεία και εν γένει τον τουρισμό, σε συνδυασμό με τις συνέργειες που αναπτύσσονται στον χώρο των τροφίμων, καθιστά θεμελιώδη τον ρόλο του κλάδου σε όλους τους τομείς της οικονομίας.
 
https://m.naftemporiki.gr/story/1754376/pleonasmatiko-emporiko-isozugio-petuxan-ta-agrotika-proionta
​

​Η επερχόμενη επισιτιστική-διατροφική κρίση, η οποία θα οξυνθεί γρήγορα λόγω και του πολέμου στην Ουκρανία είναι τμήμα της γενικότερης-γενικευμένης, καθολικής πλέον και συνεχούς κρίσης, φέρνει στην επιφάνεια και πάλι το αίτημα της διατροφικής κυριαρχίας (και όχι απλώς ασφάλειας) για όλες τις χώρες αλλά κυρίως για τις χώρες του Νότου και ειδικότερα και για τη χώρα μας.
Η αγροτική ζωή στη χώρα μας που άλλοτε χαρακτηρίζονταν από κάποια διατροφική, παραγωγική και οικολογική ισορροπία, υφίσταται πλέον τις συνέπειες-ανισορροπίες της διεθνοποιημένης και χρηματιστικής-κερδοσκοπικής οικονομίας της αγοράς, με τις τιμές των διατροφικών προϊόντων να διαμορφώνονται στα διεθνή χρηματιστήρια. Η εμπορευματοποίηση και εξάρτηση της αγροτικής τεχνογνωσίας, των καλλιεργητικών σπόρων και των αγροτικών εισροών-εφοδίων (λιπασμάτων, φαρμάκων κ.λπ.) νομικά κατοχυρωμένων με πατέντες, ανέτρεψαν την μέχρι το 1980 σχετική επάρκεια στον αγροδιατροφικό τομέα στη χώρα, όπου όλα τα παραπάνω ήταν «φυσικά», ελεύθερα και «κοινά».
Εκεί στα τέλη της δεκαετίας του ’70 και αρχές τις δεκαετίας του ’80, εισβάλλει στην οικονομία της υπαίθρου η ονομαζόμενη «Πράσινη Ανάπτυξη», έχοντας ως κυρίαρχο στοιχείο την υποταγή του περιβάλλοντος και των αγροτών στην εντατικοποίηση της παραγωγής και στο μύθο της συνεχούς μεγέθυνσης.
Στη Θεσσαλία για παράδειγμα: Μονοκαλλιέργειες καρπουζιών, καπνού, καλαμποκιού και κυρίως βάμβακος ισοπεδώνουν κάθε σπιθαμή της γης. Δένδρα κόβονται, ανεμοφράκτες γκρεμίζονται, μπροστά το τρακτέρ ψεκάζει με ζιζανιοκτόνα, ακολουθεί το χημικό λίπασμα και στη συνέχεια η σπορά με καινούργιους υβριδικούς σπόρους. Αργότερα ακολουθούν κι άλλοι ψεκασμοί με ζιζανιοκτόνα (για τα χορτάρια) και με εντομοκτόνα για «τα βλαβερά» έντομα. Χιλιάδες τόνοι χημικών λιπασμάτων, ζιζανιοκτόνων, εντομοκτόνων, παρασιτοκτόνων, ρίχνονται στην αγροτική γη. Το νερό της βροχής και του ποτίσματος ξεπλένει τα υπολείμματα των φυτοφαρμάκων και των λιπασμάτων.
Αυτό έχει ως αποτέλεσμα ο αγρότης να χάσει την επαφή με τον κύκλο ζωής της γης. Υιοθετεί τη γραμμική αντίληψη για την παραγωγή και χάνει την αυτάρκεια του. Επιδοτήσεις ρέουν άφθονες, πολυεθνικές αγροχημικών, τράπεζες και εταιρείες παραγωγής αγροτικών μηχανημάτων κάνουν χρυσές δουλείες. Η Ελλάδα από την ένταξή της στην Ε.Ε. έλαβε 120 δις Ευρώ σαν επιδοτήσεις. Από τα λεφτά αυτά τα 51,3 δις επέστρεψαν στις εταιρείες της Δ. Ευρώπης που προμηθεύουν τόσα χρόνια τη χώρα με εξοπλισμό, μηχανήματα και πρώτες ύλες.
Αγοράζονται μεγαλύτερα και βαρύτερα γεωργικά μηχανήματα, η γη οργώνεται όλο και πιο βαθιά, ρίχνονται περισσότερα λιπάσματα και φυτοφάρμακα, η αγροτική παραγωγή αυξάνεται, ενώ ταυτόχρονα μεγαλώνει το χρέος των αγροτών στις τράπεζες. Με στοιχεία της Αγροτικής τράπεζας, το 70% της αγροτικής γης είναι υποθηκευμένο.
Κάποια στιγμή η ύβρις της διαρκούς μεγέθυνσης δείχνει τα όρια της. Η απόδοση της αγροτικής γης, παρ’όλο  που διπλασιάζεται η ποσότητα του λιπάσματος, μένει η ίδια και μειώνεται. Σύμφωνα με στοιχεία της Διεύθυνσης Αγροτικής Ανάπτυξης, 55.000 στρέμματα στη Θεσσαλία βρίσκονται στο στάδιο της ερημοποίησης, που σημαίνει νεκρή γη, όσο και να τη λιπαίνεις δεν αποδίδει πια.
Οι τιμές των αγροτικών προϊόντων  κατρακυλούν, τα προϊόντα μένουν απούλητα. Οι Γκουρού της διαρκούς ανάπτυξης προσπαθούν να στρέψουν τους αγρότες στην καλλιέργεια μεταλλαγμένων(GMO) και ενεργειακών φυτών(βιοκαύσιμα), διατηρώντας ανέπαφο το ίδιο μοντέλο παραγωγής.
Στο μεταξύ οι αγρότες μετρούν απώλειες. Η ύπαιθρος εγκαταλείπεται, η βιοποικιλότητα βρίσκεται σε κίνδυνο, εξαφανίζεται ο πλούτος των ντόπιων ποικιλιών, φυτών και ζώων, τα ύδατα υπεραντλούνται και μολύνονται, ενώ σημειώνεται κατακόρυφη πτώση του υδροφόρου ορίζοντα. Στις πεδιάδες της Θεσσαλίας οι γεωτρήσεις φτάνουν πια στα 350 μέτρα βάθος.
Η έννοια της αυτοδυναμίας-κυριαρχίας των τροφίμων επανέρχεται λοιπόν ως διεκδικητικό αίτημα και εναλλακτικό δομικό και ανθεκτικό αντίδοτο στην προαναφερθείσα κρίση και το εσωτερικό και εξωτερικό αδιέξοδο ενός μεγα-παραγωγικού συστήματος. Αυτό συνδέεται με την επιταχυνόμενη ανάγκη για συγκρότηση ενός νέου αγροτικού κινήματος με κύριο χαρακτηριστικό του την επαναφορά-επανάκτηση του μικρο-χωροτόπου από τους αγρότες, στη βάση μιας γενικότερης «επανατοπικοποίησης» και «επανεδαφικοποίησης» της οικονομίας. Προς τη διεκδικητική αυτή κατεύθυνση διαμορφώνεται η τάση της αγροοικολογίας αλλά και οι άλλες εναλλακτικές αλληλοσυμπληρούμενες μορφές καλλιέργειας (όπως η αει/μόνιμη καλλιέργεια-permaculture, οι κοινοτικά υποστηριζόμενες καλλιέργειες, η αναγεννητική γεωργία, η ολιστική γεωργία κ.ά.).
Χρειάζεται γενικότερα να απορρίψουμε το καπιταλιστικό αναπτυξιακό μοντέλο παραγωγής, συσσώρευσης και κατανάλωσης. Να απορρίψουμε το μοντέλο της χημικής βιομηχανοποιημένης γεωργίας. Να επιλέξουμε το μοντέλο της αγροτικής οικο-γεωργίας, που είναι λύση και για την κλιματική αλλαγή. Να επιλέξουμε την κατεύθυνση μιας αγροδιατροφικής οικονομίας των αναγκών και όχι των επιθυμιών, των μικρών αποστάσεων και της εγγύτητας μεταξύ παραγωγής και κατανάλωσης, της δίκαιης διανομής των τροφίμων –με αποφυγή των μεσαζόντων– μέσω δικτύων παραγωγο–αναλωτών και τοπικών αυτοδιαχειριζόμενων αγορών. Και τούτο, με στόχο τον συλλογικό και δημοκρατικό/συνεργατικό σχεδιασμό της παραγόμενης τροφής και των καλλιεργειών, σε συνδυασμό και με τον επίσης συλλογικό καθορισμό/σχεδιασμό των βασικών αναγκών των ντόπιων πληθυσμών.
Τέτοιου είδους εναλλακτικά και ήδη υπαρκτά αλλά μειοψηφικά κινήματα σχετικά με την παραγωγή και διανομή αγροτικών τροφίμων αποκτούν όλο και μεγαλύτερη απήχηση όχι μόνο στους αγρότες αλλά και στους συνειδητούς καταναλωτές. Έχοντας την προσέγγιση του κινήματος της ολιγο-επάρκειας, μπορεί να αναπτυχθούν παραπέρα ως «Κοινά» μέσω αναδιανομής των γαιών σε μικρά τμήματα, με επανατοπικοποίηση της παραγωγής, καθώς και με την οργάνωση της διανομής μέσω μικρών και απ’ ευθείας συστημάτων-δικτύων, που αναφερθήκαμε.
Για τη χώρα μας ειδικότερα: Θα χρειασθεί να επιλέξουμε τη λεγόμενη «αγροτική» γεωργία και το τελικό επακόλουθό της την οικο-γεωργία(το οικο- όχι μόνο με την έννοια του οικολογικού, αλλά και με την αρχαιοελληνική έννοια του «οίκου» που εξασφάλιζε το «ζειν»). Η επιστροφή στην αγροτο-οικο-γεωργία, θα μας εξασφάλιζε και την ικανοποιητική παραγωγή τροφίμων και την αποφυγή της υποβάθμισης της υγείας μας και ταυτόχρονα του περιβάλλοντος και της κλιματικής αλλαγής[1].
Τι σημαίνει αυτό;
Σημαίνει στροφή στη γεωργία που θα στοχεύει στην όλο και μεγαλύτερη αυτοδυναμία της αλυσίδας: αγρότης - κοινότητα - περιοχή - επικράτεια. Για τους αγρότες σημαίνει ότι θα παράγουν πρώτα για τις ανάγκες τις δικές τους (τουλάχιστον να παράγουν ένα μέρος της τροφής τους) και στη συνέχεια να παράγουν για τις ανάγκες της περιοχής τους και της χώρας. Από ανάγκη πρέπει να εφαρμόσουν αυτό που λέγεται «πολυλειτουργικότητα». Η δραστηριότητά τους να έχει πολλές πλευρές: οικονομική, κοινωνική, περιβαλλοντική. Η δουλειά τους θα έχει και κάποια πλευρά μη άμεσα κερδοφόρα, όπως π.χ. για την αποκατάσταση της ισορροπίας στην περιοχή. Θα παράγουν, θα μεταποιούν οι ίδιοι το προϊόν τους και θα το διακινούν δημιουργώντας θέσεις εργασίας. Θα προστατεύουν το περιβάλλον, θα αποκτούν σχέσεις με την τοπική κοινωνία και θα γίνονται παράγοντες ζωής της κοινότητας, προωθώντας την κοινοτίστικη αντίληψη και βοηθώντας να κρατηθεί ζωντανή η περιοχή τους και γενικότερα η κοινωνία της υπαίθρου.

Ξεφεύγοντας απ’ τη νοοτροπία της απλής εμπορευματικής διαδικασίας, όπου ο αγρότης παράγει για να παραδώσει στον έμπορο ή το βιομήχανο και στη συνέχεια να εισπράξει και να τρέφεται ο ίδιος και η οικογένειά του απ’ το σούπερ μάρκετ, θα εμπλουτίσει με τέτοια στοιχεία τη ζωή του, που θα την κάνει επιθυμητή και για τα παιδιά του, ώστε να μη φεύγουν απ’ τον τόπο τους. Αποφεύγοντας σε μεγάλο βαθμό τους μεσάζοντες, θα παίρνει σωστές και δίκαιες τιμές. Απ’ την άλλη, τη στιγμή που ο πολυλειτουργικός αγρότης θα παράγει και για τον εαυτό του, είναι φανερό ότι θα μπει πιο εύκολα στη λογική της υγιεινής τροφής, γιατί δεν θα θέλει να τρώει τα δηλητήρια, που πριν με ελαφριά καρδιά χρησιμοποιούσε, επειδή παρήγαγε για την απρόσωπη αγορά. Έτσι θα στραφεί πιο εύκολα προς την Οικολογική γεωργία (με τη μορφή των βιοκαλλιεργειών, της βιοδυναμικής καλλιέργειας ή της φυσικής και περμακουλτούρας). Επίσης πιο εύκολα θα αναδιαρθρώσει τις ανάγκες του και θα ξεφύγει απ’ τον καταναλωτισμό και τις εξωτερικές εισροές. Θα αναγκασθεί να επανέλθει σε είδη και ποικιλίες που δεν θα χρειάζονται χημική υποστήριξη, αλλά θα είναι δοκιμασμένες στην περιοχή, δηλ. στις ξεχασμένες ντόπιες ποικιλίες και ράτσες και θα ξεφύγει απ’ τα υβρίδια και απ’ τα γενετικά τροποποιημένα.

Και δεν θα παράγει μόνο αρκετά και υγιεινά προϊόντα με τον τρόπο που θα καλλιεργεί και θα αντιμετωπίζει το έδαφος και τα άλλα είδη ζωής. ‘Οντας αναγκασμένος να εξυγιάνει πρώτα -πρώτα το έδαφος και να φροντίζει να έχει όλο και περισσότερη οργανική ουσία, που είναι απαραίτητη για την παραγωγή του, θα συμβάλει αντικειμενικά και στη λύση για την αποφυγή της κλιματικής αλλαγής. Η αειφόρος μικρής κλίμακας οικογενειακή γεωργία είναι εντάσεως εργασίας (άρα δημιουργεί πολύ περισσότερες θέσεις εργασίας από την μηχανοποιημένη γεωργία) και απαιτεί λίγα καύσιμα, αυτή θα συνεισφέρει σε μεγάλο βαθμό και στην «ψύξη» της γης.

Μια τέτοια ριζική αλλαγή των μεθόδων καλλιέργειας και εκτροφής καθώς και του τρόπου διατροφής μας θα απαιτήσει σαφώς θεμελιώδεις αλλαγές.  Οι τρέχουσες πολιτικές κατά των αγροτογεωργών, όπως οι νόμοι που ευνοούν την ιδιωτικοποίηση και την μονοπώληση των σπόρων και οι κανονισμοί για την προστασία των εταιρειών, οι οποίοι έχουν εξοντώσει τα παραδοσιακά συστήματα τροφίμων, θα έπρεπε να καταργηθούν. Οι υπάρχουσες τάσεις για αυξημένη συγκέντρωση της γης και για επέκταση της βιομηχανικής γεωργίας θα πρέπει να αντιστραφούν.
Στην Ελλάδα της προηγούμενης οικονομικής κρίσης και των Μνημονίων επιτήρησης -από τους διεθνείς «επενδυτές» της «ανάπτυξης» και «φτωχοποίησης»- και της επερχόμενης πολλαπλής κρίσης στην μετα-Κόβιτ εποχή, ο πρωτογενής τομέας μπορεί να γίνει ο εφαλτήρας για μια αναζωογόνηση, η οποία θα ξεκινούσε από τις τοπικές κοινωνίες. Για μια αντιμετώπιση της επισιτιστικής κρίσης που έρχεται, αλλά και για μια απασχόληση μεγαλύτερου ποσοστού του πληθυσμού για την αντιμετώπιση της σημερινής ανεργίας. Η παραγωγή ποιοτικών διατροφικών αγαθών-με συγκριτικό πλεονέκτημα στις ανταλλαγές-από τις εναλλακτικές καλλιέργειες των ντόπιων «χρυσοφόρων» φυτών, αλλά και γεωργικών αγαθών για δευτερογενή μεταποίηση και κλωστουφαντουργία, θα ικανοποιούσε βασικές ανάγκες του ντόπιου πληθυσμού και θα εξασφάλιζε βιώσιμο εισόδημα για τους εργαζόμενους στον τομέα. Η αναδιάρθρωση που πρέπει να γίνει από τους Έλληνες αγρότες δεν είναι η στροφή σε εξεζητημένα ανταγωνιστικά προϊόντα-που προτείνουν οι κάθε λογής τεχνοκράτες σήμερα- αλλά σε καλλιέργειες που θα εξασφαλίσουν την διατροφική ασφάλεια του πληθυσμού και την προώθηση της όσο γίνεται μεγαλύτερης αυτάρκειας για τις τοπικές κοινωνίες.
Τέτοια προϊόντα για παράδειγμα μπορεί να παραχθούν από τις βιο-οικο-καλλιέργειες των ντόπιων ποικιλιών: σιτηρών και αραβόσιτου, οσπρίων, σπανακιού και όλων των κηπευτικών και χόρτων όπως το ραδίκι, αγκινάρας, φράουλας, σπαραγγιού, ρίγανης και αρωματικών φυτών -μελισσόχορτο, φασκομηλιά, μέντα, εχινάτσια, γαϊδουράγκαθο, δενδρολίβανο, βασιλικός κ.λπ. με απόσταξη για αντίστοιχα αιθέρια έλαια-πολυβιταμινούχου και υψηλής περιεκτικότητας σε πρωτεΐνη σπιρουλίνας, μανιταριών, κερασιάς, ροδακινιάς, δαμασκηνιάς, ροδιάς, λωτού, στέβιας, κρόκου, τρούφας, αλόης, μαστίχας κλπ, καθώς φυσικά και ελιάς και αγουρέλαιου
Άλλα ξεχωριστά τοπικά παραδοσιακά προϊόντα που παρήγαγε κάποτε η ελληνική γη, αλλά τείνουν να τα παρατήσουν οι σημερινοί αγρότες είναι: η κορινθιακή σταφίδα, ξερά σύκα Μεσσηνίας, Λακωνίας, Εύβοιας και Αττικής, τοματάκι της Σαντορίνης, κουμ-κουάτ της Κέρκυρας, πατάτες Νάξου, πεπόνι της Μυτιλήνης, καρπούζια της Μεσσηνίας, μανταρίνι Καλύμνου, νεροκρέμμυδο Ζακύνθου, η οινοποιήσιμη ποικιλία βαρτζαμί της Λευκάδας, φράουλες της Ηλείας, κάστανα της Λακωνίας και της Αρκαδίας, όσπρια της Δυτικής Μακεδονίας και του Έβρου, πατάτες των Σερρών, της Δράμας του Αμυνταίου και της Πελοποννήσου, οπωροκηπευτικά των Μεγάρων, ακτινίδια της Πιερίας, φάβα της Σαντορίνης, αχλάδια της Λέσβου.
Ο στόχος θα είναι όλες αυτές οι καλλιέργειες από μονοκαλλιέργειες που είναι σήμερα να μετατραπούν σε πολυκαλλιέργειες στα πλαίσια ολοκληρωμένων αγροκτημάτων, όπου τα ζώα θα εκτρέφονται σαν συμπληρωματικά των καλλιεργειών, για την ανακύκλωση των υλικών και κάποιων απαραίτητων για τη διατροφή μας ζωικών προϊόντων. Εκτός των πουλερικών, μπορούν να εκτρέφονται και ένας ανάλογος αριθμός αιγοπροβάτων ή αγελάδων-βουβαλιών, καθώς και ανάλογων αλόγων ή γαϊδουριών που μπορούν να προσφέρουν βοήθεια στις εργασίες(στην περίπτωση θηλυκών γαϊδουριών μπορούμε να έχουμε και το πολύτιμο γάλα τους.
Αφήσαμε για το τέλος την Κάνναβη, που μπορεί να γίνει μέσο για την αναζωογόνηση της αγροτικής μας οικογεωργίας, γιατί είναι πολυδύναμο φυτό, με βιομηχανικά και φαρμακευτικά προϊόντα. Έχουμε να κάνουμε κυρίως με την κλωστική(βιομηχανική)[2], αλλά και την φαρμακευτική κάνναβη. Πέρα από το επίμαχο συνθετικό «κάνναβη», η βιομηχανική δεν έχει κανένα άλλο κοινό με την Ινδική κάνναβη. Πρόκειται για φυτό που καλλιεργείται παγκοσμίως, καθώς είναι ποικιλία με διεθνώς αναγνωρισμένες οικολογικές ιδιότητες και το σύνολο του υπέργειου μέρους του είναι πλήρως αξιοποιήσιμο. Με επεξεργασία και μεταποίηση μπορούν να παραχθούν περισσότερα από 25.000 προϊόντα, όπως: σπόρια, έλαια, βάμματα, θεραπευτικά σκευάσματα, κηραλοιφές, αλεύρι, τρόφιμα, πρωτεΐνη και διατροφικά συμπληρώματα, φαρμακευτικά σκευάσματα, ηδύποτα, οικοδομικά και μονωτικά υλικά, χαρτί και χαρτοπολτό, βιοπλαστικά, βιοκαύσιμα, κλωστές- ίνες, υφαντά και υφάσματα, σειρά ρούχων, καλλυντικά και άλλα καινοτόμα και οικολογικά προϊόντα όπως βελτιωτικά εδάφους, ζωοτροφές κα. Μάλιστα, το Εθνικό Ίδρυμα Αγροτικής Έρευνας (ΕΘΙΑΓΕ) και το Εργαστήριο Γεωργίας του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών σε μελέτη με τίτλο «Σχέδιο καλλιέργειας κλωστικής κάνναβης και κλωστικού λιναριού στην Ελλάδα», από το 2000 σημειώνει συμπερασματικά: «Η κλωστική κάνναβη είναι δυνατόν να αποτελέσει μια αξιόπιστη εναλλακτική πρόταση για αναδιάρθρωση των καλλιεργειών και η μεταποίησή της σημαντικό παράγοντα οικολογικής ανάπτυξης».

H βιολογική παραγωγή της κλωστικής κάνναβης στη χώρα είναι μια ευκαιρία με προοπτικές για κάθε τοπική κοινωνία. Χρειάζεται βέβαια να αναπτυχθεί ένα ολοκληρωμένο σύστημα διαχείρισης με δημιουργία αντίστοιχων συνεταιριστικών βιομηχανικών- μεταποιητικών μονάδων(μια δυναμική για δημιουργία πολλών χιλιάδων θέσεων απασχόλησης. Ο σπόρος, ανεπεξέργαστος ή μη, μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως συστατικό τροφίμων, όπως π.χ. παστέλια, σοκολάτες, νιφάδες δημητριακών. Από τον σπόρο εξάγεται επίσης λάδι, που πάλι μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε τρόφιμα και άλλα σκευάσματα, αλλά και σε απευθείας χρήση, όπως π.χ. σαλάτες. Μπορεί επίσης να παραχθεί αλεύρι για χρήση στην αρτοποιία ή σε πρωτεϊνικά υπερσυμπυκνώματα. Από τα φύλλα της μπορούν με εκχύλισμα να παρασκευάζονται ροφήματα.
Πιο δύσκολα είναι τα πράγματα για να ξεκινήσει η καλλιέργεια της φαρμακευτικής κάνναβης. Προς το παρόν δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί όπως όλα τα άλλα φάρμακα (δηλαδή τις δραστικές ουσίες που υπάρχουν στα φάρμακα), γιατί η απαγόρευση που ξεκίνησε το 1937 στις ΗΠΑ, είχε σαν αποτέλεσμα την έλλειψη επιστημονικής και κλινικής έρευνας (μελέτες και δοκιμές που γίνονται για τα φάρμακα). Αν δεν υπήρχε η απαγόρευση από τις κυβερνήσεις σε παγκόσμιο επίπεδο θα είχαμε σήμερα ως αποτέλεσμα «να κυκλοφορούν εξελιγμένα φαρμακευτικά σκευάσματα που θα περιείχαν φυσικά εκχυλίσματα από διαφορετικές ποικιλίες κάνναβης και που το κάθε σκεύασμα-φάρμακο θα ήταν με συγκεκριμένη δοσολογία ή πλάνο δοσολογίας και για συγκεκριμένες παθήσεις, νόσους ή τα συμπτώματα αυτών»
Καταλήγουμε με μια συγκεκριμένη πρόταση: οι συλλογικότητες και οι κοινότητες αγώνα, το επόμενο χρονικό διάστημα, να επιδιώξουν να έρθουν σε επαφή με υπάρχοντες τοπικούς παραγωγούς τροφής και να συντονίσουν ένα δίκτυο διανομής της παραγωγής τους, καθώς και να στηρίξουν νέους αγρότες που μπαίνουν ή πρόκειται να μπουν στον τομέα με παροχή γνώσης, μέσων και βοήθειας στις καλλιέργειές τους. Να αναπτύξουν ένα παραγωγικό και διανεμητικό δίκτυο[3] που θα στηρίζεται κοινωνικοπολιτικά προς την κατεύθυνση της διατροφικής ασφάλειας για το πιο ευάλωτο μέρος του πληθυσμού. Ειδικότερα: να στηρίξουν τη σύσταση ενός δικτύου παραγωγής και διανομής ψωμιού, για τις δύσκολες μέρες που έρχονται.
 


[1] Η καλή είδηση π.χ. του 2020: για πρώτη φορά μετά το 1984 η Ελλάδα εξήγαγε περισσότερα τρόφιμα και αγροτικά προϊόντα απ’ όσα εισήγαγε.
Το εμπορικό ισοζύγιο αγροτικών προϊόντων έκλεισε το 2020 με πλεόνασμα 510,953 εκατ. ευρώ, τη στιγμή που τα τελευταία χρόνια ήταν ελλειμματικό κατά 500 - 700 εκατ. ευρώ περίπου ετησίως, ενώ το έλλειμμα έχει αγγίξει στο παρελθόν ακόμα και τα 2 δισ. ευρώ. Η κρίση Covid 19 άλλαξε όλα τα δεδομένα στο εμπόριο και την παραγωγή εντείνοντας την τοπική παραγωγή. Επίσης Η συγκυρία της πανδημίας έχει ενισχύσει πάρα πολύ τη στροφή των καταναλωτών στην υγιεινή διατροφή, και σύμφωνα με τους αναλυτές, η τάση αυτή έχει χαρακτήρα μονιμότητας ειδικά στις νεότερες ηλικιακές ομάδες.

[2] Όταν μιλάμε για την βιομηχανική (ή κλωστική) κάνναβη αναφερόμαστε στις 52 ποικιλίες της βιομηχανικής κάνναβης που είναι εγγεγραμμένες στον «Κοινό κατάλογο ποικιλιών καλλιεργούμενων φυτικών ειδών» και έχουν περιεκτικότατα σε τετραϋδροκανναβινόλη (THC) σε ποσοστό μικρότερο του 0,2%. Η βιομηχανική κάνναβη διαφέρει από γενετική άποψη και τη χημική της σύσταση από την ευφορική κάνναβη, αφού περιλαμβάνει ελάχιστη ποσότητα THC, που είναι το ψυχοδραστικό συστατικό της, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να έχει ευφορική χρήση. Έχει δημιουργηθεί ήδη το KANNABIO, ο πρώτος Συνεταιρισμός βιολογικής κλωστικής κάνναβης στην Ελλάδα.

[3] Να οργανωθεί ένα οδοιπορικό με επίσκεψη στους υπάρχοντες χώρους παραγωγής και σε κτήματα, όσων θα δεχτούν να μπουν στο δίκτυο. 

Φωτογραφια:
Άκαρι της βαρόασης (δεξιά) προσκολημμένο στην κοιλιά μέλισσας (USDA, ARS, EMU)

Οι αποικίες της νέας ράτσας Pol-line ήταν δύο φορές πιο πιθανό να επιζήσουν τον χειμώνα σε σχέση με τις συμβατικά μελίσσια.
Χρησιμοποιώντας την παραδοσιακή τεχνική των επιλεκτικών διασταυρώσεων, ερευνητές του αμερικανικού υπουργείου Γεωργίας δημιoύργησαν μια νέα ράτσα της μελιτοφόρου μέλισσας που δεν προσβάλλεται από το παράσιτο της βαρόασης, τον μεγαλύτερο εφιάλτη των μελισσοκόμων.
Το μικροσκοπικό άκαρι του είδους Varroa destructor (βαρόα η καταστροφική) κατάγεται από την Ασία, όμως τον τελευταίο μισό αιώνα έχει επεκταθεί σε όλες τις ηπείρους εκτός από την Ανταρκτική. Τρέφεται με τα σωματικά υγρά των μελισσών, κυρίως των προνυμφών, και είναι ένας από τους παράγοντες στους οποίους αποδίδεται η παγκόσμια παρακμή των μελισσών τα τελευταία χρόνια.
Η νέα ράτσα, με την ονομασία Pol-line, δημιουργήθηκε με επιλεκτική διασταύρωση μελισσών που αναγνωρίζουν τα παράσιτα και τα απομακρύνουν από την κυψέλη.
Οι αποικίες της νέας ράτσας ήταν δύο φορές πιο πιθανό να επιζήσουν τον χειμώνα σε σχέση με τις συμβατικές αποικίες, αναφέρουν οι ερευνητές στο Scientific Reports του ομίλου Nature.
Χωρίς τη χρήση ακαρεοκτόνων, τα συμβατικά μελίσσια είχαν πιθανότητα μόλις 3% να επιζήσουν τους χειμερινούς μήνες, συγκριτικά με 62,5% για τις μέλισσες Pol-line.
«Θα θέλαμε να μειώσουμε την εξάρτηση από τα χημικά μέσα ελέγχου με μελιτοφόρες μέλισσες που διαθέτουν αυξημένη αντοχή και προσφέρουν υψηλή παραγωγή μελιού» δήλωσε Φρανκ Ρίνκεβιτς, μέλος της ερευνητικής ομάδας.
Επιπλέον, οι αποικίες Pol-line βρέθηκαν να επηρεάζονται λιγότερο από τρεις ιούς των μελισσών (DWV-A, DWV-B, and CBPV) που μεταδίδονται από τα ακάρεα.
Οι μέλισσες παίζουν σημαντικό ρόλο στην επικονίαση καλλιεργειών....

​Το σόργο καλλιεργείται ως κτηνοτροφικό φυτό, με αρκετές διαφορετικές χρήσεις. Οι σημαντικότερες από αυτές είναι η παραγωγή καρπού, η παραγωγή χορτομάζας (σανό, ενσίρωμα, χλωρή χορτομάζα), η απευθείας βόσκηση, η παραγωγή βιοκαυσίμων και άλλες. Επίσης, καλλιεργείται για τις ευεργετικές του ιδιότητες μέσα σε προγράμματα αμειψισποράς, καθώς συχνά επιφέρει μείωση φαινομένου συμπίεσης εδαφών, μείωση πληθυσμού επιβλαβών νηματωδών και μείωση αριθμού ζιζανίων λόγω αλληλοπάθειας.
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ
Η πιο διαδεδομένη ποικιλία Σόργο που προορίζεται για παραγωγή σανό, ενσίρωμα και βόσκηση. Εξαιρετική ποιότητα. Χαρακτηρίζεται από ανθεκτικότητα στο πλάγιασμα και εξαιρετική αναβλάστηση η οποία εξασφαλίζεται με 3-4 κοπές το χρόνο ή με πιθανή σπορά με περισσότερες από μια περιόδους. Προορίζεται και για κατανάλωση ως φρέσκο. Κατάλληλο σημείο κοπής για παραγωγή σανό στο 1,5m.
ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ
Βιολογικός Κύκλος: Πρώιμο 60-65 ημερών
Χρήση: Σανό, Ενσίρωμα καιΒόσκηση
Ανθεκτικό στο πλάγιασμα
Ανθεκτικό στη ξηρασία
Λίπανση: Μέγιστο 10-15Ν/στρέμμα
Αναβλαστήσεις: Εξαιρετική, πολλών κοπών
Περίοδος σποράς: Άνοιξη
Ποσότητα σπόρου σποράς: 5 κιλά/στρέμμα
Παραγωγή: 8-10 τόνους /στρέμμα (πράσινη ουσία)& 2 τόνους/στρέμμα (σανό).
Nikos Kelesis
Διαχειριστής της ομάδας ΑΓΡΟΤΙΚΑ ΚΑΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΙΣΜΟΣ

​Το σύμφυτο είναι ένα ποώδες πολυετές φυτό που έχει χρησιμοποιηθεί από τον άνθρωπο για πολλούς και διαφορετικούς λόγους. Έχει φαρμακευτικές ιδιότητες, είναι εξαιρετική ζωοτροφή, αφού είναι πλούσιο σε πρωτεΐνη και μέταλλα και είναι υψηλής ποιότητας λίπασμα.
ΤΟ ΣΥΜΦΥΤΟ ΓΙΑ ΛΙΠΑΝΣΗ
ΧΡΗΣΤΟΣ ΣΑΒΒΙΔΗΣ
Το φυτό, με το μεγάλο σύστημα ριζών που διαθέτει, παράγει πολύ μεγάλες ποσότητες μάζας.
Το Symphytum grandiflorum και το caucasicum, καλλιεργούνται για τα λουλούδια και το φύλλωμά τους.
Η ρωσική ποικιλία (Symphytum x uplandicum) είναι ένας από τους τύπους που καλλιεργείται κυρίως για λίπασμα.
Και το άγριo σύμφυτο (Symphytum officinale) είναι ένα πολύ ωραίο φυτό, με ροζ λουλούδια και μεγάλα χνουδωτά φύλλα, που είναι για όλες τις εφαρμογές και αυτό που συναντάμε συνήθως. Είναι εγγενές στην Βρετανία και ζιζάνιο στους κήπους. Εύκολα διασταυρώνεται με συγγενή είδη και σχηματίζουν πολλά διαφορετικά υβρίδια.
Το καλύτερο για την παραγωγή λιπάσματος είναι το υβρίδιο Bocking 14 που είναι στείρο.
Μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως:

• ενεργοποιητής του κομπόστ
• υγρό λίπασμα
• εδαφοκάλυψη
• για την δημιουργία φυλλοχώματος

Tα φύλλα περιέχουν άζωτο, φώσφορο και κάλιο. Αυτές οι θρεπτικές ουσίες απελευθερώνονται εύκολα όταν τα φύλλα αποσυντίθενται και μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την ανάπτυξη των φυτών, τα οποία χρειάζονται άζωτο για υγιή βλαστό και κάλιο για την παραγωγή λουλουδιών, σπόρων και φρούτων.
Σύγκριση του σύμφυτου με την κοπριά και το κομπόστ

​


​


​Συγκομιδή
Tα φυτά φτάνουν στην μέγιστη παραγωγή τους τον δεύτερο χρόνο. Με ένα δρεπάνι θα κόβουμε το σύμφυτο περίπου 5 εκατοστά πάνω από το επίπεδο του εδάφους. Φοράμε γάντια αφού τα φύλλα και τα κοτσάνια καλύπτονται από σκληρές τρίχες που μπορούν να ερεθίσουν κάποιων το δέρμα.
Η πρώτη κοπή γίνεται την άνοιξη, όταν τα φυτά είναι περίπου 60 εκατοστά ψηλά και πριν αναπτύξουν ανθοφόρους βλαστούς, ενώ αν συμβεί να μας προλάβουν, τους αφαιρούμε από την βάση τους. Η επόμενη κοπή θα γίνει όταν φτάσουν πάλι τα φυτά περίπου τα 60 εκατοστά. Γι αυτό χρειάζεται συνήθως τέσσερις έως πέντε εβδομάδες και μας επιτρέπει να συγκομίζουμε τέσσερις έως πέντε φορές κάθε σεζόν. Δεν κόβουμε μετά τον Σεπτέμβριο, αν και τα φυτά μπορεί να συνεχίσουν να μεγαλώνουν καινούρια φύλλα μέχρι τις πρώτες παγωνιές. Αυτό θα επιτρέψει στα φυτά να δημιουργήσουν αποθέματα ενέργειας για να ξεχειμωνιάσουν. Όταν επιφανειακά το φυτό σαπίσει, τα θρεπτικά συστατικά θα θρέψουν τις ρίζες για την επόμενη χρόνια.
Παρασκευή υγρού λιπάσματος
Υπάρχουν δύο διαφορετικές μέθοδοι, τις οποίους εφαρμόζουμε για να υγροποιήσουμε και άλλα φυτά (τσουκνίδα, τριφλυλλι κλπ).
Μέθοδος 1η

• Γεμίζουμε ένα δοχείο -που έχει καπάκι- με την μάζα του φυτού
• Προσθέτουμε 10-15 λίτρα νερού ανα κιλό σύμφυτου
• Βάζουμε χαλαρά το καπάκι και ανακατεύουμε καθημερινά. To λίπασμα θα είναι έτοιμο μετά από 4-6 εβδομάδες.

Μέθοδος 2η 
Η διαφορά είναι ότι αυτό γίνεται χωρίς νερό και χρειάζεται περισσότερο χρόνο, όμως μας δίνει συμπυκνωμένο υλικό που είναι πιό εύκολο να αποθηκεύσουμε.
Γεμίζουμε ένα δοχείο με φύλλα, τα οποία πρέπει να είναι συμπιεσμένα. Αν δεν είναι αρκετά ούτως ώστε να το κάνουν από μόνα τους, βάζουμε ένα βάρος πάνω τους. Κλείνουμε και σε αυτή την περίπτωση με ένα καπάκι χαλαρά και το αφήνουμε μέχρι να αποσυντεθούν και ένα μαύρο υγρό να κάτσει στην βάση του δοχείου. Αποθηκεύουμε το συμπύκνωμα σε ένα δοχείο με χαλαρό πώμα και το φυλάμε σε δροσερό και σκοτεινό μέρος. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί αμέσως ή να αποθηκευτεί μέχρι για ένα έτος. Πάντα το αραιώνουμε πριν τη χρήση. Τα πλεονεκτήματα αυτής της μεθόδου πέρα από τον μικρότερο όγκο, είναι και ότι μυρίζει πολύ λιγότερο από την προηγούμενη.
Αραίωση
Στην πρώτη περίπτωση που το υγρό είναι αρύ και καστανό 10 μέρη νερού προς 1. 
Στην δεύτερη που το υγρό είναι πηχτό και μαύρο 20 μέρη νερού προς 1. 
Όμως γενικώς, δεν μπορεί να υπάρξει κάνονας για την αραίωση, επειδή η αναλογία των υλικών είναι σχετική. Ποικιλία από ποικιλία διαφέρει, όπως και τα μέρη του φυτού διαφέρουν μεταξύ τους. Αυτό που μπορούμε να πούμε είναι ότι αραιώνουμε τόσο που το υγρό που θα ποτίσουμε δεν θα είναι πιο σκούρο από το χρώμα του τσαγιού. Είναι καλύτερα να είναι αρύ και να λιπαίνουμε συχνότερα, για να μην χάνονται τα θρεπτικά συστατικά.
Πόσο συχνά μπορούμε να το χρησιμοποιούμε
Μπορούμε να το χρησιμοποιούμε κάθε φορά που ποτίζουμε. Και δύο και τρεις φορές την εβδομάδα. Επίσης μπορεί να χρησιμοποιηθεί και σαν χλωρή λίπανση. Αφού αφήσουμε τα φύλλα να μαραθούν, μπορούμε να τα βάλουμε στην τρύπα της μεταφύτευσης πριν τοποθετήσουμε το φυτό και αφού έχουμε βάλει λίγο χώμα για να τα χωρίζει. Τα φύλλα θα διασπαστούν γρήγορα από τα βακτήρια του εδάφους και θα παρέχουν πλούσιο λίπασμα για τα αναπτυσσόμενα φυτά μας.
Όπως εύκολα μπορούμε να καταλάβουμε, το σύμφυτο είναι ένα καταπληκτικό εργαλείο για την αεικαλλιέργεια (περμακουλτούρα), αλλά και για την αυτάρκεια μας, αφού θα μας δώσει την δυνατότητα και να μειώσουμε τα εισερχόμενα στον κήπο μας και να ελέγξουμε πολύ καλύτερα την κατάσταση του.
https://chrisdeper.com/2017/11/26/symfyto-lipansi/