Τον τελευταίο καιρό, το πρόβλημα της παραγωγής και διανομής της ηλεκτρικής ενέργειας είναι στο προσκήνιο των συζητήσεων παντού. Στην ελληνική κοινωνία και ΜΜΕ και για έναν επιπλέον λόγο. Όλοι ασχολούνται με την απαίτηση της Τρόικας για την «απελευθέρωση» της ενέργειας και την πώληση εργοστασίων ή μέρους της ισχύος της ΔΕΗ ή και μέρους των δικτύων, σε ιδιώτες  επενδυτές. Το ΥΠΕΚΑ ετοιμάζει νομοσχέδιο για αυτό το σκοπό(δημιουργία και ιδιωτικοποίηση της «μικρής ΔΕΗ»), που όμως δεν έχει γίνει ακόμα γνωστό στις λεπτομέρειές του.

Πολλοί υποστηρίζουν ότι η απελευθέρωση στον τομέα της ενέργειας είναι η λύση για να μην λειτουργεί η ΔΕΗ σαν μονοπώλιο. Η  δημιουργία όμως ιδιωτικών εταιρειών στο χώρο, όπου και αν έγινε αυτό σε άλλα κράτη, δεν απέβη υπέρ του «κοινωνικού συνόλου», αλλά σχεδόν πάντα υπέρ των εταιρειών. Για παράδειγμα στη Γερμανία. Με την απελευθέρωση στη δεκαετία του `90, πολλοί δήμοι προχώρησαν στην πώληση των δημοτικών τους επιχειρήσεων και ένα μεγάλο μέρος των τοπικών δικτύων διανομής ηλεκτρικής ενέργειας ( δίκτυα Μέσης Τάσης / Μ.Τ. και Χαμηλής Τάσης / Χ.Τ. ) και διανομής αερίου βρίσκεται στα χέρια των 4 μεγάλων εταιρειών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας ( E.ΟΝ, RWE, EnBW, Vattenfall ) και περιφερειακών θυγατρικών τους.

Αποτέλεσμα: ραγδαία αύξηση του κόστους παροχής των υπηρεσιών χωρίς απαραίτητα την ποιοτική αναβάθμισή τους. Απομάκρυνση από τον δημότη, αγνόηση της ανάγκης συμβολής στην αντιμετώπιση των οξυνόμενων περιβαλλοντικών προβλημάτων, έλλειψη από τα ταμεία των ΟΤΑ σημαντικών οικονομικών πόρων από τη λειτουργία των ενεργειακών δικτύων, οι οποίοι πόροι κατέληγαν στα ταμεία των ιδιωτικών ενεργειακών κολοσσών που τα διαχειρίζονταν.
Δέκα – δεκαπέντε χρόνια μετά, πολλοί ΟΤΑ στη Γερμανία το ξανασκέφθηκαν. Εξετάζουν σήμερα την επιστροφή τους στους τομείς παροχής ενεργειακών υπηρεσιών, με πρόταγμα τον ΄΄Πράσινο΄΄ και ΄΄Αποκεντρωμένο΄΄ χαρακτήρα παροχής τους. Η συζήτηση περί Επαναδημοτικοποίησης (Rekommunalisierung) παίρνει τα τελευταία χρόνια μία ώθηση. Οι ΟΤΑ δεν ανανεώνουν τις Συμβάσεις με τις εταιρείες και αναλαμβάνουν οι ίδιοι δράση στους τομείς του εφοδιασμού ( με ενέργεια και νερό ύδρευσης ) και της διαχείρισης των απορριμμάτων και των λυμάτων, και μάλιστα συχνά με ευνοїκότερες τιμές. Η πρόσφατη απόφαση του Ομοσπονδιακού Διοικητικού Δικαστηρίου, σύμφωνα με την οποία μία εταιρεία ενεργειακού εφοδιασμού πρέπει, με τη λήξη της Σύμβασης Παραχώρησης, να πωλεί και να μεταβιβάζει τα τοπικά δίκτυα στον οικείο ΟΤΑ, έρχεται να ενισχύσει αποφασιστικά τις διαθέσεις πολλών δήμων, ώστε να τολμήσουν την Επαναδημοτικοποίηση των ενεργειακών δικτύων στις περιοχές τους.
Το πρώτο βήμα λοιπόν για τη λύση του ενεργειακού προβλήματος και της χώρας μας θα ήταν-με την ευκαιρία της απελευθέρωσης- η μεταβίβαση της υποχρέωσης του ενεργειακού εφοδιασμού των πολιτών στους ΟΤΑ και η δημοτικοποίηση-κοινωνικοποίηση της παραγωγής της ενέργειας και των τοπικών ενεργειακών δικτύων.
Οι ΟΤΑ είναι η πλέον κατάλληλη σημερινή δομή για τον ενεργειακό σχεδιασμό στην περιοχής τους. Ο ενεργειακός εφοδιασμός μπορεί και αξίζει να γίνει το αποφασιστικό πεδίο επιχειρηματικής δράσης των δημοτικών-διαδημοτικών επιχειρήσεων. Με την προϋπόθεση φυσικά ότι η δημοτική-διαδημοτική επιχείρηση θα έχει ως στόχο την ικανοποιητική παροχή αντίστοιχων υπηρεσιών στους πολίτες της περιοχής και δεν θα μοιάζει στην επιχειρηματική της πολιτική με το ενεργειακό μονοπώλιο της ΔΕΗ ή των άλλων ιδιωτικών εταιρειών.
Η λειτουργία των τοπικών ενεργειακών δικτύων μπορεί να εξασφαλίσει ένα, χαμηλό μεν, αλλά καθαρό οικονομικό όφελος για τους δήμους. Αυτό μπορεί να είναι λίγο για μία μεγάλη εταιρεία, αρκετό όμως για έναν δήμο. Υψηλότερες αποδόσεις  προέρχονται από τη λειτουργία ιδίων μονάδων ηλεκτροπαραγωγής. Επιπλέον, ένα μεγαλύτερο μερίδιο συναφών οικονομικών δραστηριοτήτων και προστιθέμενης αξίας παραμένουν στην ίδια την περιοχή.

Με την απελευθέρωση των αγορών, οι δήμοι και οι δημότες -χωρίς δικές τους μονάδες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας- είναι εκτεθειμένοι στη διαμόρφωση των τιμών απ΄ τα ενεργειακά μονοπώλια. Με την ανάληψη της λειτουργίας των δικτύων από μία δημοτική επιχείρηση αναμένονται πάντα φθηνότερες τιμές ρεύματος για τους δημότες. Επιπλέον, πόροι από τη λειτουργία των δικτύων μπορούν να καλύψουν τα έξοδα σε άλλους τομείς παροχής υπηρεσιών εκ μέρους του δήμου, οι οποίοι θα είναι ελλειμματικοί, όπως συνήθως ο τομέας της πρόνοιας κ.ά.
Ένας ΟΤΑ, ο οποίος έχει στην κυριότητά του τα τοπικά ενεργειακά δίκτυα, έχει πλέον αυξημένες δυνατότητες να σχεδιάσει και να ξεκινήσει τον ενεργειακό αναπροσανατολισμό στην περιοχή του, ο οποίος θα στηρίζεται στην αξιοποίηση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας ( ΑΠΕ: τεράστιο δυναμικό με τις καιρικές συνθήκες της χώρας ), καθώς και στην αποτελεσματική χρήση και εξοικονόμηση ενέργειας ( ΕΕ ), με την οικοδόμηση αποκεντρωμένων ενεργειακών υποδομών. Δήμοι οι οποίοι δημοτικοποιούν τα τοπικά ενεργειακά δίκτυα καθώς και τον ενεργειακό εφοδιασμό με δικές τους ενεργειακές μονάδες παραγωγής, με δικές τους δια-δημοτικές επιχειρήσεις, είναι η πλέον κατάλληλη βαθμίδα κοινωνικής οργάνωσης και δημόσιας διοίκησης, προκειμένου να επιτευχθεί η κοινωνικοποίηση της ενέργειας .
Αν η Κυβέρνηση πιεζόταν να ακολουθήσει αυτό το δρόμο «απελευθέρωσης» της ενέργειας, τότε η ΔΕΗ αναγκαστικά θα προχωρούσε και αυτή σε αποκεντρωμένες εγκαταστάσεις παραγωγής και διανομής, καθώς και στο κλείσιμο των λιγνητικών εργοστασίων της[1].

Συνοπτικά η πρόταση[2] για την κοινωνικοποίηση της παραγωγής-διανομής ενέργειας είναι η εξής:

α) Προς τους πολίτες-δημότες:

Εγκατάσταση φ/β συστημάτων στις στέγες και ταράτσες των σπιτιών, στις στέγες των αγροτικών υπόστεγων και αποθηκών, σε μη παραγωγική γη. Εγκατάσταση μικρών ανεμογεννητριών σε ευνοϊκά σημεία μη παραγωγικής γης. Δημιουργία μη κερδοσκοπικών εταιρειών, εταιρειών λαϊκής βάσης, συνεταιρισμών κοινωνικής οικονομίας  για την παραγωγή ενέργειας από μικρές εγκαταστάσεις ΑΠΕ και διάθεσή της στα τοπικά δημοτικά δίκτυα.

β) Προς τους ΟΤΑ:

Επιδίωξη ενεργειακής αυτοδυναμίας μέσω ενεργειακού εφοδιασμού από δημοτικές-διαδημοτικές επιχειρήσεις, που παράγουν ηλεκ. ενέργεια από ΑΠΕ, αγοράζουν από τον διαχειριστή του Δικτύου Υψηλής Τάσης( ΥΤ) το ποσοστό της ενέργειας που ακόμα δεν παράγουν οι ίδιες, κατέχουν τα τοπικά δίκτυα ΜΤ-ΧΤ και διαχειρίζονται τη διανομή της ηλεκτρικής ενέργειας στους τελικούς καταναλωτές της περιοχή τους.

γ) Προς τον διαχειριστή του δικτύου ΥΤ

Ένα αποκεντρωμένο, βασισμένο στα μικρής κλίμακας ενεργειακά συστήματα, κοινωνικά-κοινοτικά ελεγχόμενο μοντέλο ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές πρέπει να είναι το επιδιωκόμενο μοντέλο. Ο ρόλος του κράτους θα ανάγεται στον συντονισμό των περιφερειακών, δημοτικών και των συνεταιριστικών μορφών παραγωγής και διαχείρισης της ενέργειας, στον εκσυγχρονισμό του δίκτυου μεταφοράς, διανομής και εξαγωγής ενέργειας και στην επίβλεψη της απο-εμπορευματικοποίησης της ενέργειας.

Ο ΑΔΜΗΕ να δεσμευτεί για σταδιακή κατάργηση των ορυκτών καυσίμων( να μη θεωρεί και να μην επιδοτεί το φυσικό αέριο σαν «πράσινη ενέργεια»), ώστε να είναι συνεπής σε σχέση με την κλιματική αλλαγή και τη προστασία του περιβάλλοντος,  να δεσμευτεί για την ανάπτυξη και την προώθηση της ηλιακής, αιολικής, και ίσως γεωθερμικής ενέργειας, τη στήριξη της ενεργειακής διαφοροποίησης και της εξοικονόμισης ενέργειας, την επίτευξη ενεργειακής αυτάρκειας.

Διαβάστε επίσης τα κείμενα των αναρτήσεών μας:

http://www.topikopoiisi.com/kappaomicroniotanuomeganuiotakappa942---alphalambdalambdaetalambda941gammagammaupsilonalpha-omicroniotakappaomicronnuomicronmu943alpha/8

και  http://www.topikopoiisi.com/902rhothetarhoalpha/471

http://www.topikopoiisi.com/902rhothetarhoalpha/469


[1] Την πιο «βρώμικη» κιλοβατώρα της Ευρώπης την παράγει η ΔΕΗ
[2] Η ολοκληρωμένη πρόταση στο βιβλίο μας: Κοινωνικοποίση, η διέξοδος από τις συμπληγάδες του κρατισμού και της ιδιωτικοποίησης, εκδόσεις των συναδέλφων 2012

Α) Τα βασικά που θα χρειασθεί να επιδιώξουμε τα επόμενα χρόνια:

1.       Να εξασφαλίσουμε την ικανοποίηση των βιολογικών-βιοτικών αναγκών που απαιτεί η φυσιολογία μας.

2.       Να σεβαστούμε τις επιθυμίες μας, οι οποίες έχουν διαμορφώσει την ψυχολογία μας

3.       Να γνωρίζουμε τις δυνατότητες και τα όρια του κόσμου και των οικοσυστημάτων που ζούμε, ώστε να βάζουμε προτεραιότητες στην ικανοποίηση των αναγκών και των επιθυμιών μας.

4.       Να μη «λερώνουμε τη φωλιά μας», που είναι το πλανητικό και το τοπικό περιβάλλον και να αποκαθιστούμε τις μέχρι τώρα τυχόν μολύνσεις και ζημιές.

Β) Η γεωργία και η διατροφή είναι ο τομέας από τον οποίο θα ξεκινήσουμε για την απαραίτητη αλλαγή στο σημερινό κυρίαρχο αναπτυξιακό-καταναλωτικό μοντέλο, το οποίο με αφορμή τη σημερινή συνολική κρίση έδειξε τα όριά του. Μέσα από μια γεωργία «φωτισμένη»-σε αυτό συγκλίνει και ο δυτικός διαφωτισμός και η ανατολική φιλοσοφία της αυτογνωσίας- και καλλιέργειες-εκτροφές που θα μπορούν να εκτρέφουν τους ανθρώπους καλά και συνεχώς. Μια γεωργία που χωρίς να καταστρέφει τον υπόλοιπο κόσμο και χωρίς να μπαίνει στον ζουρλομανδύα της μεγιστοποίησης του κέρδους μέσω της αγοράς, θα μπορεί να εξασφαλίζει την «ευζωία» των νέων γενιών των ανθρώπων.

Όπως δεν είναι ηθικό και δίκαιο να τους κληρονομήσουμε τα οικονομικά μας χρέη, το ίδιο δεν πρέπει να τους αφήσουμε να αποκαταστήσουν οι νέες γενιές τα οικολογικά μας χρέη.

Γ) Σε κάθε δραστηριότητά μας- άρα και στη γεωργική μας πραχτική- θα χρειασθεί να αρχίσουμε πάλι από τα βασικά ερωτήματα:

1.       «Τι χρειαζόμαστε» σαν άνθρωποι και πολίτες μιας τοπικής κοινωνίας

2.       «Τι είναι δυνατό και υλοποιήσιμο» από αυτά που χρειαζόμαστε και επιθυμούμε

3.       «Τι είναι σωστό και δίκαιο» να κάνουμε, κάθε στιγμή που θα αποφασίζουμε

Την απάντηση στο ερώτημα 1 την καθορίζει η φυσιολογία μας, στο ερώτημα 2 οι δυνατότητες και τα χαρακτηριστικά των οικοσυστημάτων στα πλαίσια των οποίων ζούμε και στο 3 το αξιακό σύστημα και η ηθική που υιοθετούμε.

Δ) Οι κυρίαρχες σήμερα οικονομικές-πολιτικές ελίτ (τα «γεράκια» για να τους δώσουμε τα χαρακτηριστικά του συγκεκριμένου είδους προς διευκόλυνση της κατανόησης)στηρίζονται στην ουτοπία ότι το «μαγικό ραβδί» της αγοράς και η περισσότερη επιστήμη-τεχνολογία θα μας λύσουν τα προβλήματα, μεγαλώνοντας την «πίτα» και το κομμάτι που αντιστοιχεί στον καθένα μας, μέσα από την καλλιέργεια και εκτροφή γενετικά τροποποιημένων ποικιλιών και ρατσών(μεταλλαγμένα). Μέσα από τον «σκυλοκαβγά», τον ανταγωνισμό και τον αγώνα όλων εναντίον όλων.

Η πλειοψηφία των «από κάτω»(με τη συμπεριφορά «περιστεριών»(για να τους δώσουμε τα χαρακτηριστικά του αντίστοιχου είδους , σε αντιδιαστολή με τα «γεράκια») δε μπορεί παρά να στηριχθεί στη συνεργασία των αγροτικών κοινοτήτων για την παραγωγή αρκετής και υγιεινής τροφής και την ειρηνική επίλυση των διαφορών, αν θέλει να επιδιώξει την ευζωία της σε ένα καλύτερο κόσμο. Μέσα από την αποανάπτυξη-τοπικοποίηση, όσον αφορά στη κατεύθυνση, τις κοινοτίστικες πραχτικές όσον αφορά τις κοινωνικές σχέσεις, τη στήριξη στα συλλογικά και κοινωνικά αγαθά(τα «κοινά») όσον αφορά στην ικανοποίηση των αναγκών και την ήπια μη καταστροφική τεχνολογία όσον αφορά τα μέσα παραγωγής. Όσον αφορά δε τη διαμόρφωση και τη λήψη αποφάσεων μέσω της δημοκρατίας της συμμετοχής και συνεύρεσης των πολιτών, με κοινωνικούς και πολιτικούς θεσμούς αυτοκυβέρνησης  και άμεσης δημοκρατίας.

Στη διαδικασία αυτής της αλλαγής του κοινωνικού παραδείγματος, τα «περιστέρια» θα αντιμετωπίζουν συνεχώς το δίλημμα της ανάθεσης-στα γεράκια- ή της συμμετοχής και της ανάληψης ευθύνης από τη μεριά τους. Χωρίς να μετατρέπονται σε «γεράκια» τα ίδια, όταν αναλαμβάνουν «ιθύνουσες θέσεις». Αυτό μπορούν να το εξασφαλίζουν με τους θεσμούς των συνελεύσεων -των κοινοτήτων τους- και των κοινωνικών ελέγχων που θα χρειασθεί να δημιουργήσουν.

Ε) Η διατροφή και η ευζωία μας

Είναι σήμερα κατανοητό ότι τα σώματά μας χρειάζονται ενέργεια για την ανάπτυξη και συντήρησή τους. Αλλά όχι μόνο. Oι διατροφολόγοι, που αντιμετωπίζουν τα σώματά μας σε ένα βαθμό σαν βιολογικές μηχανές, λένε ότι εκτός από ενέργεια χρειάζονται και «λάδωμα» για τις διάφορες λειτουργίες τους(χρειάζονται π.χ. ουσίες που δρουν σαν μεσάζοντες σε διάφορους μεταβολικούς κύκλους και διαδρομές), καθώς και διάφορα «δομικά υλικά» για να «κτίζουν» ή να «ανακαινίζουν» τη σάρκα μας. Όλα αυτά τα εξασφαλίζουν από την κατανάλωση[1] της τροφής. Από τα συστατικά που την απαρτίζουν.

Μπορούμε να ταξινομήσουμε χοντρικά τα απαραίτητα αυτά συστατικά της τροφής σαν: υδατάνθρακες, λίπη, πρωτεΐνες-τα λεγόμενα «μακροθρεπτικά» συστατικά- και επίσης σαν μέταλλα, βιταμίνες, ανόργανα στοιχεία-τα λεγόμενα «μικροθρεπτικά» συστατικά.

Οι υδατάνθρακες-που αποτελούνται από 3 μόνο στοιχεία, άνθρακα, υδρογόνο, οξυγόνο-εμφανίζονται είτε σαν απλά σάκχαρα, είτε σαν «πολυσακχαρίτες»-περισσότερα ενωμένα σάκχαρα. Στα περισσότερα από τα φυτά, στους σπόρους και τους βολβούς σχηματίζονται πολυσακχαρίτες, που τα λέμε άμυλα. Στα ζώα δημιουργείται το γλυκογόνο, που αποθηκεύεται κυρίως στους μυς.  Στα τοιχώματα των φυτών σχηματίζονται επίσης κυτταρίνη και ημικυτταρίνες.

Οι άνθρωποι-ανάλογα αν είναι ενήλικες ή παιδιά, άνδρες ή γυναίκες, εύσωμοι ή μικρόσωμοι, χειρώνακτες ή κάνουν καθιστική ζωή κ.λπ.-χρειάζονται κάθε μέρα στη διάθεσή τους μεταξύ 1500 και 4000 θερμίδων. Κατά Μ.Ο. περίπου 2700 θερμίδες, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Τροφίμων[2]. 

Οι υδατάνθρακες αποτελούν τη βασική πηγή ενέργειας στα περισσότερα ανθρώπινα σιτηρέσια. Δίνουν περίπου 420 θερμίδες ανά 100 γραμμάρια. Ο «μέσος άνθρωπος» λοιπόν μπορεί να πάρει την ενέργεια που χρειάζεται καθημερινά από 500-700 γραμμάρια υδατάνθρακες. Στις παραδοσιακές δίαιτες και σιτηρέσια, τα φυτά οι σπόροι και οι βολβοί είναι η πρωταρχική πηγή ενέργειας. Σε αυτές τις τροφές όμως υπάρχει, όπως είπαμε και πιο πάνω, πολλή κυτταρίνη, την οποία δε μπορεί να χωνέψει εύκολα ο άνθρωπος- μπορεί να τη χωνέψει σε ένα βαθμό με τη βοήθεια μικροοργανισμών στο παχύ έντερο. Επειδή η κυτταρίνη δεν μας παρέχει ενέργεια, οδήγησε παλιότερα στην άποψη ότι δεν μας χρειάζονται τα «πίτουρα» και είναι πιο εύπεπτα τα «λευκά» αλεύρια. Στη συνέχεια όμως αποδείχθηκε ότι τα πίτουρα είναι πολύ σημαντικό συστατικό για την δίαιτα του ανθρώπου. Η παρουσία τους ή η απουσία τους έχει μεγάλη επίδραση στη φυσιολογική λειτουργία του εντέρου, που παίζει σημαντικό βιοχημικό ρόλο για όλο το σώμα. τρώγοντας παραδοσιακά «ανεπεξέργαστους» υδατάνθρακες λοιπόν, έχουμε στη διάθεσή μας πιο υγιεινή τροφή.

Τα πίτουρα αποκαλούνται πλέον «διαιτητικές ίνες». Αυτές δεν χωνεύονται σε ικανοποιητικό βαθμό, αλλά αυξάνουν τον όγκο της τροφής χωρίς να αυξάνουν και τις θερμίδες, «αραιώνοντας» έτσι το περιεχόμενο σε ενέργεια. Με αυτή την έννοια είναι και η πιο «αδυνατιστική» τροφή για τους ευτραφείς ανθρώπους.  Για τους φτωχούς αντίθετα, που τρέφονται όπως π.χ. στην Αφρική κυρίως με χυλό καλαμποκιού ή σόργου, από τον οποίο είναι αδύνατο να πάρουν τις θερμίδες που χρειάζονται, υπάρχει πρόβλημα υπερβολικής αραίωσης. Οι φτωχοί του Νότου λοιπόν που τρέφονται βασικά με ανεπεξέργαστους υδατάνθρακες χρειάζονται περισσότερο «συμπυκνωμένη» τροφή, ενώ οι πλούσιοι του Βορρά-Δύσης έχοντας μια δίαιτα πλούσια σε σάκχαρα και λίπη χρειάζονται περισσότερο μια «αραιωμένη» διατροφή. Ανά 100γραμμάρια π.χ. η λευκή ζάχαρη παρέχει περίπου 390 θερμίδες, οι τηγανισμένες πατάτες 250-αντίθετα οι βρασμένες μόνο 80-τα αναψυκτικά 175.

 Από την άλλη στα λίπη υπάρχει ποικιλία, ανάλογα αν είναι φυτικά, ζωικά ή ψαριών. Γενικά τα ζωικά είναι «σκληρά»(του κοτόπουλου μαλακότερο) και σε μεγάλο βαθμό κορεσμένα(χημικά δεν τους λείπει υδρογόνο), ενώ των φυτών(σπόρων) και των ψαριών είναι όπως λέμε ακόρεστα(έχουν λιγότερο υδρογόνο από όσο θα μπορούσαν να έχουν θεωρητικά). Γενικά μιλώντας όλα τα λίπη «καίγονται» μέσα στο σώμα και εξασφαλίζουν περίπου 900 θερμίδες ανά 100γραμμάρια(διπλάσια από τους υδατάνθρακες, στο βούτυρο και τη μαργαρίνη υπάρχουν περίπου 740 θερμίδες ανά 100 γραμμάρια). Γι αυτό οι άνθρωποι και τα ζώα αποθηκεύουν το περίσσευμα ενέργειας σε λίπος και όχι σε άμυλο.

Το διατροφικό μοντέλο των πλουσίων δυτικών περιέχει πολύ κρέας, άρα πολλά λίπη. Συνήθως εξασφαλίζουν το 40% των θερμίδων τους από το λίπος. Αντίθετα, οι Κινέζοι αγρότες π.χ. παίρνουν μόνο το 10% των θερμίδων τους από τα λίπη. Τα πολλά λίπη επιφυλάσσουν όχι μόνο μεγάλο βάρος, αλλά και πολλά είδη καρκίνων και καρδιακά νοσήματα(στεφανιαία κυρίως). Η ιδανική δίαιτα θα ήταν αν εξασφαλίζαμε γύρω στο 20% των θερμίδων από λίπη. Γιατί το λίπος είναι απαραίτητο όχι μόνο σαν πηγή ενέργειας, αλλά σαν σημαντικό δομικό συστατικό του σώματος, σημαντικότερο από τους υδατάνθρακες. Κυρίως είναι χρήσιμο για τη μεμβράνη των κυττάρων(με τη μορφή «λιπιδίων»), τα μέρη του εγκεφάλου και για τα νεύρα. Όμως σαν δομικό συστατικό των παραπάνω πρέπει να είναι με τη μορφή «βασικών» λιπών (κυρίως του τύπου των «πολυακόρεστων», δηλαδή των ιδιαιτέρως ακορέστων). Τα κορεσμένα λίπη και πολλά από τα ακόρεστα δεν είναι «βασικά». Τέτοια είναι τα λίπη που προέρχονται από τα φύλλα και τους σπόρους των φυτών, καθώς και από τα ψάρια, ιδίως τα λιπαρά, όπως το σκουμπρί. Αλλά τα ψάρια σε παγκόσμιο επίπεδο είναι τροφή για τους λίγους και λόγω της υπεραλίευσης και της μόλυνσης τα αλιεύματα σπανίζουν πια. Η συμβουλή των μοντέρνων διατροφολόγων να τρώμε περισσότερο ψάρι δεν είναι ρεαλιστική, ακόμα και αν αυξήσουμε τις ιχθυοκαλλιέργειες(τεράστια προβλήματα ρύπανσης). Πιο ρεαλιστικό είναι να εξασφαλίζουμε τα βασικά λίπη από τα φυτά.

Οι πρωτεΐνες είναι πιο σύνθετες από τους υδατάνθρακες και τα λίπη και περιέχουν εκτός από άνθρακα, υδρογόνο, οξυγόνο και άζωτο και μικρές ποσότητες θείου. Είναι «μακρομόρια», όπως οι πολυσακχαρίτες, και αποτελούνται από μακρές αλυσίδες αμινοξέων. Κάποια αμινοξέα, όπως η λυσίνη, η μεθειονίνη και η τρυπτοφάνη θεωρούνται «βασικά» («πρώτης τάξεως»)και κάποια μη «βασικά»(δευτέρας τάξεως»). Το σώμα το ίδιο δεν μπορεί να συνθέσει τα βασικά αμινοξέα και έτσι τα εξασφαλίζει έτοιμα μέσα από τη τροφή. Γενικά οι ζωικές πρωτεΐνες περιέχουν όλα τα βασικά αμινοξέα, ενώ στις φυτικές λείπουν ένα- δύο αμινοξέα.

Οι πρωτεΐνες είναι –μαζί με το νερό-κύριο συστατικό του σώματος(στους μυς, στις μεμβράνες, ερυθρά αιμοσφαίρια, αντισώματα, ορμόνες, ένζυμα κ.λπ). Παλιότερα στη Δύση-Βορρά κυριαρχούσε η άποψη ότι χρειαζόμαστε καθημερινά μεγάλες ποσότητες ζωικών πρωτεϊνών για να είμαστε υγιείς(δίαιτα με 12-15% πρωτεϊνη). Σήμερα μελέτες δείχνουν ότι το καλύτερο είναι μια δίαιτα με λιγότερο από 5% πρωτεϊνη.  Και αυτή δεν χρειάζεται να είναι οπωσδήποτε «πρώτης τάξεως», γιατί οι «δευτέρας τάξεως» συνήθως αλληλοσυμπληρώνονται. Αυτό συμβαίνει π.χ. με τα δημητριακά που έχουν χαμηλή λυσίνη και μπορούν να συνδυαστούν με τα όσπρια που έχουν υψηλό βαθμό λυσίνης. Οι άνθρωποι που ακολουθούν παραδοσιακές δίαιτες μπορεί να μη ξέρουν από βιοχημεία, αλλά ξέρουν από τη μακροχρόνια εμπειρία τους ότι δημητριακό και όσπριο είναι ο καλύτερος συνδυασμός στη μαγειρική τους, ώστε να είναι υγιείς (ρύζι με σόγια στην Κίνα, ρύζι ή σιτάρι με φακές, ξερά φασόλια και μπιζέλια στην Ινδία, ρύζι ή κουσκούς με φασόλια ή κουκιά στη Μέση Ανατολή, τορτίγια από καλαμπόκι με φασόλια στο Μεξικό κ.λπ).

Αποτέλεσμα της μέχρι τώρα κυρίαρχης άποψης για πολλές ζωικές πρωτεϊνες στη διατροφή μας, ήταν τα εντατικά συστήματα ζωοεκτροφής και πτηνοτροφίας με όσο γινόταν πιο πολλά ζώα –πτηνά. Παράλληλα τα δημητριακά, τα όσπρια και η σόγια θεωρούνταν «δεύτερης τάξης» τροφή και προορίζονταν κυρίως για ζωοτροφές. Το αγροδιατροφικό σύστημα χρησιμοποιούσε μέχρι τώρα το 50% της παγκόσμιας παραγωγής σιταριού και κριθαριού, το 80% του καλαμποκιού και το 90% της σόγιας σαν ζωοτροφές[3] (οι ευρωπαίοι καταναλωτές π.χ. επιδοτούν με 2 ευρώ την ημέρα κάθε εκτρεφόμενη με δημητριακά αγελάδα τους, ενώ πάνω από 2 δις άνθρωποι στον τρίτο κόσμο ζούν με 2 ευρώ την ημέρα). Σήμερα αντιλαμβανόμαστε ότι οι άνθρωποι μπορούν να πάρουν την απαραίτητη για αυτούς πρωτεϊνη από τα δημητριακά και τα όσπρια, πράγμα που έκαναν μέχρι τώρα μόνο οι χορτοφάγοι(αποδεδειγμένα πιο υγιείς σε σχέση με τους ευτραφείς υπέρβαρους αυτού του κόσμου). Φυσικά τα ζωικά προϊόντα μας εξασφαλίζουν και κάποια απαραίτητα συστατικά όπως τα βασικά μέταλλα ασβέστιο και ψευδάργυρο, που δεν υπάρχουν σε ικανές ποσότητες στα φυτικά αντίστοιχα. Δεν θα πρέπει να τα διαγράψουμε εντελώς από τη καθημερινή μας δίαιτα, αλλά δεν χρειάζεται να στηρίζουμε τη δίαιτά μας κύρια στα ζωικά προϊόντα.

Αυτό θα έχει επιπτώσεις για τη μελλοντική «φωτισμένη» γεωργία: θα πρέπει να σταματήσει η σημερινή επιμονή στην εντατική κτηνοτροφία και η μεγάλη ζήτηση για τα προϊόντα της, ώστε να είναι δυνατόν να διατρέφεται ο παγκόσμιος πληθυσμός πλουσιοπάροχα με σιτηρά και όσπρια. Τα ζώα να είναι ενταγμένα με ισορροπία σε ολοκληρωμένα αγροκτήματα και τα ζωικά προϊόντα να είναι συμπληρωματικά στην ανθρώπινη διατροφή.   Από την άλλη θα χρειασθεί να επανέλθει στην πραχτική των αγροτικών κοινοτήτων η καλλιέργεια των ντόπιων εγκλιματισμένων ποικιλιών, που δεν χρειάζονται πολλές εξωτερικές εισροές και αντέχουν καλύτερα στις ντόπιες συνθήκες κλίματος και εδάφους, καθώς αντίστοιχα  και η εκτροφή των ντόπιων ρατσών ζώων και πουλερικών. Όσον αφορά στα σιτηρά, να επανέλθουν στην καλλιέργεια των «ντυμένων» σιταριών(του μονόκοκκου, δίκοκκου, σπέλτα), που εγκαταλείφθηκαν λόγω της δυσκολίας αποφλοίωσης και των χαμηλότερων αποδόσεων σε σχέση με τα «γυμνά» σιτηρά της εντατικής χημικής γεωργίας.

Σήμερα υπάρχει αναγκαιότητα να καλλιεργηθούν τα «ντυμένα» σιτηρά επειδή αντέχουν σε δυσκολότερες εδαφοκλιματολογικές συνθήκες(ξηρασία, άγονα εδάφη), είναι πολύτιμο γενετικό υλικό για τη μελλοντική γεωργία σε συνθήκες κλιματικής αλλαγής, ενώ παράλληλα μπορούν να δώσουν προϊόντα υψηλής διατροφικής αξίας(χωρίς βέβαια να τα θεωρούμε και «υπερτροφές», όπως σκόπιμα διαδίδουν κάποια επιχειρηματικά συμφέροντα εκμεταλλευόμενα τη σύγχυση  και τη μόδα των «προϊόντων χωρίς γλουτένη»[4])

Να αναφερθούμε και λίγο σε μια τελευταία κατηγορία βασικών συστατικών της τροφής: τα μέταλλα, τις βιταμίνες και τις «παραβιταμίνες»:

·         Τα μέταλλα όπως το νάτριο και κάλιο διατηρούν τη συνοχή των κυτταρικών μεμβρανών, ο σίδηρος είναι βασικό συστατικό της αιμογλοβίνης στο αίμα, το ασβέστιο έχει πολλές άλλες λειτουργίες εκτός από το ρόλο του στα οστά και τα δόντια. Είναι όμως ζωτικά στοιχεία για το σώμα σε μικρές ποσότητες, ενώ σε μεγάλες μπορεί να είναι τοξικά. Το νάτριο π.χ. σε μεγάλες ποσότητες οδηγεί σε υπέρταση(υψηλή πίεση), σε προδιάθεση εγκεφαλικής συμφόρησης και σε κίνδυνο στεφανιαίας νόσου. Αναφερόμαστε στο νάτριο γιατί έχουμε συνηθίσει στο δυτικό κόσμο να τρώμε πολύ αλάτι, μέσω των μοντέρνων επεξεργασμένων τροφών, όπου προστίθεται όχι μόνο σαν γευστικό, αλλά και σαν συντηρητικό.

·         Μετά τον 17ο αιώνα και τα μεγάλα ταξίδια των ναυτικών(υπόφεραν από σκορβούτο λόγω ελλιπούς διατροφής), έγινε αντιληπτό ότι έχουμε μεγάλη ανάγκη σε βιταμίνες. Η βιταμίνη C π.χ. είναι ένα από τα πολλά αντιοξειδωτικά του σώματος. Το οξυγόνο είναι απαραίτητο για το ανθρώπινο σώμα, όμως όταν είναι ελεύθερο από χημικές ενώσεις που το δεσμεύουν(όπως συμβαίνει όταν βρίσκεται με τη μορφή των «ελεύθερων ριζών»), τότε είναι πολύ δραστικό και μπορεί να οξειδώσει τους ιστούς στο σώμα μας και να προκαλέσει μεγάλη ζημιά. Οι διάφορες βιταμίνες-όπως και άλλα συστατικά-λειτουργούν σαν αντιοξειδωτικά δεσμεύοντας το ελεύθερο οξυγόνο. Αν δεν τις διαθέτουμε δε μπορούμε να αποφύγουμε την οξείδωση και τον εκφυλισμό του οργανισμού μας. Όταν μας λείπει π.χ. η βιταμίνη Α, μεταξύ άλλων θα έχουμε σαν αποτέλεσμα ξηροφθαλμία και στο τέλος  τύφλωση.

Βέβαια δεν πρέπει να το παρακάνουμε με τις βιταμίνες και τα αντιοξειδωτικά, τα οποία προωθούν τελευταία οι εταιρείες σαν «συμπληρώματα διατροφής», παρασκευάζοντάς τες με χημικό τρόπο στο εργαστήριο και πραγματοποιώντας μεγάλα κέρδη από τους «υγιεινιστές» καταναλωτές.  Τις βιταμίνες να τις εξασφαλίζουμε από τις κατάλληλες τροφές, ακολουθώντας τη «συμβολή της γιαγιάς»: «μην τρώμε τίποτα πάρα πολύ», «μια σταλιά από ότι τραβά η καρδιά μας,  μας κάνει καλό».

·         Σαν «παραβιταμίνες» θεωρούνται σήμερα τροφές που με κάποιο τρόπο λειτουργούν τονωτικά και σαν φάρμακα και όχι μόνο σαν πηγές ενέργειας ή δομικά υλικά για τον οργανισμό. Χρησιμοποιούνται επίσης οι όροι: «λειτουργικές τροφές», «φαρμακοτρόφιμα» ή «φυτοθρεπτικά συστατικά», χωρίς να είναι εντελώς κατανοητό το περιεχόμενο αυτών των όρων, αλλά που έχουν γίνει μια μεγάλη οικονομική ατραξιόν για τις εταιρείες που τα προωθούν. Υποτίθεται ότι ενισχύουν την υγεία με διάφορους τρόπους, όταν είναι παρούσες αυτές οι τροφές. Όπως π.χ. οι φυτικές στερόλες, που φαίνεται ότι μειώνουν τη χοληστερίνη στο αίμα και θεωρητικά θα μπορούσαν να μειώσουν τον κίνδυνο της στεφανιαίας νόσου.

Η έλλειψη παραβιταμινών δεν φαίνεται να οδηγεί φανερά σε κάποιες ασθένειες, για αυτό και υπάρχει σκεπτικισμός σε σχέση με την εγκυρότητα της ανάγκης να τις εξασφαλίζουμε. Το μόνο που είναι σίγουρο είναι ότι χρειάζεται να τρώμε, όπως και οι προγονοί μας, μια μεγάλη ποικιλία από φυτά, ιδιαίτερα άγρια φυτά και μύκητες(μανιτάρια), καθώς και τροφές που έχουν υποστεί ζύμωση από ενεργούς μικροοργανισμούς(ΕΜ). Όταν τρώμε τη τροφή μας, τρώμε στην ουσία διάφορες υλικές δομές τις οποίες δημιουργούν οι διάφορες μορφές ζωής σε αυτόν τον πλανήτη. Και αυτές οι δομές είναι πολύ πιο πολύτιμες από τις δομές που παρασκευάζει τεχνικά η χημική βιομηχανία.

Η μελλοντική μας θεωρία για τη διατροφή θα πρέπει να στηριχθεί πάλι στην απλότητα, αν θέλουμε να ξεφύγουμε από το σφιχταγκάλιασμα των ειδικών και των ιθυνόντων κάθε είδους, που ευνοούνται από την πολυπλοκότητα της γνώσης και της κατοχής των αποτελεσμάτων της έρευνας. Έχουν γραφεί χιλιάδες εγχειρίδια για τη σωστή και υγιεινή διατροφή. Όλο το περιεχόμενό τους μπορεί να συμπυκνωθεί στην εξής απλή συμβουλή: «πολλά χορταρικά, όχι πολύ κρέας, μεγαλύτερη δυνατή ποικιλία τροφών». Μετά από τόση έρευνα των ειδικών, μπορούμε να καταλήξουμε πάλι στην ίδια σωστή συμβουλή της γιαγιάς. Αυτό είναι το συμπέρασμα: η εμπειρία χιλιάδων χρόνων επιβεβαιώνεται και επιστημονικά. Και το ερώτημα και ζήτημα που μας μπαίνει είναι πως θα παράγουμε αυτή την μεγάλη ποικιλία των τροφών που μας χρειάζονται για την ευζωία μας.


[1] «Οι άνθρωποι πια δεν λένε “τρώω” ή “πίνω” αλλά λένε “καταναλώνω”. Όλες οι φυσικές πράξεις και λειτουργίες που κρατούν στη ζωή ένα φυσικό πλάσμα άνθρωπο, έχουν αντικατασταθεί από τον όρο κατανάλωση, λες και είναι ο άνθρωπος πλέον μηχάνημα... Αυτή είναι η μέγιστη ύβρις και ο μέγιστος εξευτελισμός της ανθρώπινης ύπαρξης. Η αποδοχή της πλήρους μετάλλαξης του ανθρώπου σε γρανάζι του συστήματος που απομυζεί το οικοσύστημα καταναλώνοντας τους φυσικούς του πόρους αναίσχυντα. Αυτός είναι ο αναίσχυντος σύγχρονος άνθρωπος – καταναλωτής, ο ταυτισμένος με την χυδαιότητα.» Γιάννης Μακριδάκης http://yiannismakridakis.gr/?p=4851

[2] Σύμφωνα με τον FAO, μπορεί να παραχθεί στον πλανήτη τροφή ικανή να θρέψει με 2700 θερμίδες την ημέρα γύρω στα 12 δις. ανθρώπους. Αν υπήρχε σωστή κατανομή της τροφής και δεν πήγαινε πάνω από το 30% στα σκουπίδια, δεν θα υπήρχε πείνα πουθενά. 

[3] Τελευταία τα δημητριακά τα διεκδικούν όχι μόνο η κτηνοτροφία, αλλά και η αυτοκινητοβιομηχανία, μέσω της μετατροπής τους σε «βιοκαύσιμα»(«αγώνας μεταξύ των πεινασμένων παιδιών του κόσμου και των οδηγών των 4χ4 οχημάτων»)

[4] Γλουτένη: είναι μια πρωτεϊνη των μαλακών κυρίως σιτηρών (υπάρχει και στα σκληρά).Στο νερό παίρνει τη μορφή κολλοειδούς ουσίας, στην οποία οφείλεται και το «φούσκωμα» του ζυμαριού για το ψωμί. Στη βρώμη και το κριθάρι υπάρχει μια χαμηλότερη αναλογία της γλουτένης, όπως και στο μονόκοκκο και στα δίκοκκα σιτάρια. Το κεχρί, καλαμπόκι, ρύζι, κινόα, αμάρανθος, φαγόπυρο δεν περιέχουν γλουτένη. Είναι πλεονέκτημα για την αρτοποιία, αλλά κάποιοι άνθρωποι(όχι όλοι) δεν μπορούν να τη χωνέψουν και τους προκαλεί αλλεργία, δυσανεξία ή «ευαισθησία στη γλουτένη»(πόνο στο στομάχι, καούρες, φούσκωμα και αέρια στα έντερα, πονοκέφαλο, κόπωση κ.λπ.). Στο 1% του πληθυσμού περίπου προκαλεί την επικίνδυνη χρόνια νόσο κοιλιοκάκη στο λεπτό έντερο. Ο κάθε άνθρωπος έχει το δικό του όριο στη ανοχή της γλουτένης και θα πρέπει να το διερευνήσει, ώστε να βρει τρόπους αντιμετώπισης της τυχόν ευαισθησίας του σε αυτήν.

Η σύγχρονη διατροφή μας (τα τελευταία 50 χρόνια κυρίως στη Δύση) είναι «υπερφορτωμένη» με γλουτένη, λόγω της παρουσία της παντού σχεδόν(μπαίνει σαν πρόσθετο) και της υπερκατανάλωσης επεξεργασμένων τροφών που στηρίζονται στο ραφιναρισμένο αλεύρι.   

‘Όταν το 2003 η Ε.Ε. αποφάσιζε την άρση του «μορατόριουμ» ενάντια στη προώθηση των μεταλλαγμένων στην Ευρώπη, στη χώρα μας –ξεκινώντας από τη Θεσσαλία βασικά-δημιουργήθηκε ένα πραγματικό κίνημα ενάντιά τους. Στράφηκε ενάντια στην καλλιέργεια κυρίως, αλλά και στη διακίνησή τους στη χώρα. Καταφέραμε τότε να κηρυχθούν –μέσω αποφάσεων των Νομαρχιακών Συμβουλίων-όλες οι τότε Ελληνικές Νομαρχίες σαν «περιοχές ελεύθερες από μεταλλαγμένα», αφού το μεγαλύτερο μέρος των πολιτών και των κοινωνικών-πολιτικών φορέων τους τάχθηκε ενάντια στη διασπορά τους στην τροφική αλυσίδα και τη φύση. Το γεγονός αυτό ανάγκασε την εκάστοτε ελληνική κυβέρνηση να απαγορεύει στη συνέχεια την καλλιέργεια οποιασδήποτε γενετικά τροποποιημένης (γ.τ.: μεταλλαγμένης) ποικιλίας στα ελληνικά εδάφη.

Δεν καταφέραμε τότε –παρόλο που είχαμε ετοιμάσει και αντίστοιχη πρόταση νόμου- να απαγορευθεί και η διακίνηση των γ.τ. οργανισμών στη χώρα. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα τα επόμενα χρόνια να περνούν οι γ.τ.ο. στο πιάτο των ελλήνων καταναλωτών, είτε σαν συστατικά διάφορων επεξεργασμένων τροφών (με υποχρεωτική αναγραφή αυτών των συστατικών στην ετικέτα τους), είτε μέσω των ζωοτροφών στα ζωικά προϊόντα. Η αντίσταση των ευρωπαίων πολιτών στην «εισβολή» των μεταλλαγμένων είχε όμως σαν αποτέλεσμα να καθυστερούν οι αδειοδοτήσεις και οι επενδύσεις των εταιρειών στον τομέα της γενετικής μηχανικής σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Έτσι δέχονται σήμερα τη συμβιβαστική πρόταση της ελληνικής προεδρίας να τα προωθήσουν μεμονωμένα στις χώρες που τα αποδέχονται, ελπίζοντας ότι μελλοντικά θα το καταφέρουν και σε όσες τα αρνούνται. Εδώ βρισκόμαστε σήμερα.

Γιατί όμως δε δεχόμαστε τα μεταλλαγμένα; Ας ανατρέξουμε στα επιχειρήματα που είχαμε διαμορφώσει σαν κίνημα την περίοδο μετά το 2003 (βλέπε αντίστοιχα αρχεία στο: http://www.gmostop.org/, και στο: http://www.biotechwatch.gr/).

 Τι είναι τα μεταλλαγμένα

Τα Μεταλλαγμένα, ή καλύτερα τα γενετικά τροποποιημένα (γ.τ.), είναι προϊόντα μιας πολύ χοντροκομμένης Τεχνολογίας, της Γενετικής Μηχανικής. Οι γενετιστές επιστήμονες των πολυεθνικών των Μεταλλαγμένων, έχοντας αποκτήσει τη δυνατότητα να ανα-συνδυάζουν το DΝΑ, δηλ. το γενετικό υλικό των διάφορων οργανισμών, χωρίς ακόμα να καταλαβαίνουν τι είναι τα γονίδια, «πυροβολούν» με μια σύριγγα γενετικό υλικό από οργανισμούς «δότες», τυχαία, στο γενετικό υλικό των οργανισμών «δεκτών». Έτσι, μπορούν να έχουν ένα νέο είδος με καινούργια μεν χαρακτηριστικά, αλλά σε μεγάλο βαθμό απρόβλεπτα, που στη φύση ποτέ δεν θα προέκυπτε (αφού μεταφέρονται π.χ. γονίδια από σκορπιό σε πατάτα ή από ψάρι σε ντομάτα). Ένα νέο είδος που, αφού πατενταριστεί, γίνεται ιδιοκτησία της αντίστοιχης πολυεθνικής. Μετά από πειράματα λίγων μηνών (ενώ με τις κλασικές μεθόδους χρειάζονται 10-15 χρόνια για να βγάλουν μια καινούργια ποικιλία), ζητάνε άδεια από τις αντίστοιχες αρχές για εμπορική τους χρήση (καλλιέργεια και διακίνηση). Τα πρώτα γνωστά γεωργικά φυτά, που έχουν καλλιεργηθεί κύρια στις Η.Π.Α. (80%), στην Αργεντινή και τον Καναδά (19%), είναι η σόγια, το καλαμπόκι, το βαμβάκι, η ελαιοκράμβη ενώ υπάρχουν και γ.τ. μικροοργανισμοί καθώς ζώα ή ψάρια.

Οι επικριτές επιστήμονες της Γενετικής Μηχανικής ισχυρίζονται και αποδεικνύουν και αυτοί στο εργαστήριο, ότι τα γονίδια  δεν  δουλεύουν μόνα τους ένα –ένα, αλλά σαν περιοχές γονιδίων, σαν δίκτυο. Οι συνδυασμοί, που γίνονται για να παραχθούν ή να μη παραχθούν οι πρωτεΐνες είναι πάρα πολλοί και δεν έχουν κατανοηθεί από κανένα ακόμα. Επίσης το εισαχθέν καινούργιο γονίδιο δεν σημαίνει ότι θα εκφρασθεί στον καινούργιο οργανισμό με τον ίδιο τρόπο που εκφραζόταν στον οργανισμό «δότη». Θα κάνει ό,τι του επιτρέψουν τα διπλανά γονίδια στο γένωμα του «δέκτη».

 Τι υπόσχονται και ποια η πραγματικότητα

Οι πολυεθνικές των γ.τ. υπόσχονται ότι οι αγρότες καλλιεργώντας (ή εκτρέφοντας) τέτοιους οργανισμούς θα έχουν αύξηση της παραγωγής, μειωμένη χρήση ζιζανιοκτόνων-εντομοκτόνων, μεγαλύτερη αντίσταση σε δύσκολες συνθήκες (ξηρασίας ,αλμυρότητας, θερμοκρασίας), ασφάλεια στην κατανάλωση και εξάλειψη της πείνας στον τρίτο κόσμο.

Όμως στα λίγα χρόνια της χρήσης τους (ξεκίνησαν στις ΗΠΑ το 1996), όλο και περισσότερα στοιχεία δείχνουν ότι όλα αυτά που υπόσχονται, είναι μύθοι.

Η αύξηση της παραγωγής στις περισσότερες περιπτώσεις δεν ήρθε (π.χ. το 1997 οι καλλιεργητές γ.τ. βαμβακιού στο Δέλτα του Μισισιπή αποζημιώθηκαν από την εταιρεία Μονσάντο, γιατί είχαν χαμηλή ποσοτική και ποιοτική παραγωγή), αντίθετα, το εισόδημα των αγροτών, που τα καλλιέργησαν, μειώθηκε λόγω του ότι οι καταναλωτές τα αποφεύγουν και οι τιμές τους πέφτουν (συνέβη και με τους Αμερικάνους αγρότες, που όμως δεν έχουν ακόμα καταρρεύσει, γιατί η κυβέρνηση τους χρηματοδοτεί με τεράστια ποσά και το κράτος εξαγοράζει τα αδιάθετα γ.τ. προϊόντα και τα στέλνει σαν “επισιτιστική βοήθεια” στις χώρες του τρίτου κόσμου, κύρια Αφρική. Συνέβη και με τους Αργεντινούς καλλιεργητές γ.τ. σόγιας, όπου καταρρεύσανε πάνω από 150.000).

Η μείωση των ζιζανιοκτόνων δεν επιτεύχθηκε επίσης για δύο βασικά λόγους:

1) Οι αγρότες έφθασαν να χρησιμοποιούν μέχρι και 2,5 φορές πάρα πάνω το ζιζανιοκτόνο Roundup της Μονσάντο, επειδή η αντίστοιχη Roundup Ready σόγια της δεν καταστρέφεται από το ζιζανιοκτόνο και έτσι με το παραμικρό ψέκαζαν.

2) Τα ζιζάνια ανέπτυξαν ανθεκτικότητα και μετατρέπονται σε «υπερζιζάνια».

Με τα εντομοκτόνα συνέβη το ίδιο, όπως π.χ. με τον Βάκιλο Θουριγγίας (Β.Τ.) όπου τα έντομα απέκτησαν γρήγορα ανθεκτικότητα, επειδή η τοξίνη του υπάρχει μέσα στα ίδια τα γ.τ. φυτά Β.Τ. και έτσι οι αγρότες αναγκάζονται να χρησιμοποιούν επιπλέον εντομοκτόνα.



Με την αντίσταση σε δύσκολες συνθήκες, όπως στην αλατότητα, υπάρχουν αμφιβολίες από αρκετούς άλλους ερευνητές, επειδή ο μεταβολισμός του άλατος εξαρτάται από την αλληλεπίδραση πολλών και διαφορετικών γονιδίων και όχι μόνο από ένα, όπως έγινε με τη χρήση του ανθεκτικού στην αλατότητα γονιδίου από μαγιά για την κατασκευή γ.τ. ρυζιού, πεπονιάς και ντομάτας.

Όσον αφορά στην ασφάλεια και τις επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον:

Η διεθνής Ένωση επιστημονικών οργανώσεων (Union of concerned Scientists) έχει εκφράσει τις επιφυλάξεις της για το ότι οι γ.τ.ο. είναι ακίνδυνοι. Ιατρικές επιθεωρήσεις (π.χ.Lancet) τονίζουν ότι οι γ.τ.ο. δεν θα έπρεπε να μπουν ποτέ στην τροφική αλυσίδα. Η Βρετανική Ιατρική Ένωση και η Γερμανική έχουν παρόμοια θέση. Πολλές εθνικές ακαδημίες (Βρετανίας, Βραζιλίας, Κίνας, Ινδίας, Μεξικού, κ.λ.π.) σε έκθεσή τους αναφέρουν ότι οι γ.τ.ο. εισάγουν αλλεργιογόνα, νέες τοξίνες και άγνωστους συνδυασμούς πρωτεϊνών στον οργανισμό καθώς και επιμόλυνση και γενετική ρύπανση στο έδαφος και στο περιβάλλον.

Ο Ιατρικός Σύλλογος Θεσσαλονίκης σε έκθεσή του αναφέρει: «Υπάρχουν έρευνες στους γ.τ.ο. που δεν αποκλείουν την πρόκληση αλλεργιών, την αύξηση της αντίστασης μικροβίων στα αντιβιοτικά ή της παραγωγής τοξικών ουσιών εξαιτίας τους…Ο ανταγωνισμός των φυσικών με τους γ.τ. οργανισμούς μπορεί να έχει σαν αποτέλεσμα την εξαφάνιση των φυσικών ειδών… Σε περίπτωση λάθους δεν υπάρχει διαδικασία απόσυρσης ή ανάκλησής τους απ‘ το περιβάλλον».

Παραδείγματα υπάρχουν πολλά, με σημαντικότερα τα αποτελέσματα των ερευνών στην Βρετανία (αφορούσε την επίπτωση στην βιοποικιλότητα όπου οι καλλιέργειες γ.τ. ειδών αποδείχθηκαν μέχρι και 5 φορές πιο καταστροφικές από τις συμβατικές με τα πιο ισχυρά ζιζανιοκτόνα), των ερευνών της NAFTA (αφορούσε την επιμόλυνση τεράστιων εκτάσεων του Μεξικού με γ.τ. καλαμπόκι) καθώς και μιας  διετούς έρευνας που έδειξε ότι το μεταλλαγμένο καλαμπόκι ΜΟΝ810 της Μονσάντο (που έχει πάρει έγκριση για κυκλοφορία και στην Ευρώπη) έχει επιβλαβείς επιπτώσεις στο είδος της πεταλούδας «Μονάρχης».

Σε μελέτη ανεξάρτητης ομάδας Γάλλων επιστημόνων (CRIIGEN), αποδείχνεται ότι το γ.τ. καλαμπόκι ΜΟΝ863 της εταιρείας Monsanto είναι εν δυνάμει επικίνδυνο: ποντίκια που τραφήκανε με αυτό είχαν συμπτώματα δηλητηρίασης και τοξικότητα στο συκώτι και τα νεφρά. Είναι η πρώτη φορά που εμφανίζονται τοξικές επιπτώσεις σε εσωτερικά όργανα από κάποιο μεταλλαγμένο προϊόν που έχει ήδη πάρει έγκριση για κατανάλωση από ανθρώπους. Τελευταίες μελέτες (2009-2010) αναφέρουν πως ποντίκια-πειραματόζωα που τράφηκαν με μεταλλαγμένα είχαν σοβαρότατες επιπτώσεις στη γονιμότητά τους και προβλήματα στη νεφρική και την ηπατική λειτουργία. Η Monsanto είχε αποκρύψει πολύ σημαντικά στοιχεία από τα πειράματά της και απέφυγε να κάνει έρευνα για την απώλεια βάρους των πειραματόζωων. Μάλιστα, αρνιόταν να δημοσιεύσει τη μελέτη της μέχρι τον Ιούνιο του 2005, που τελικά αναγκάσθηκε να το κάνει μετά από απόφαση γερμανικού δικαστηρίου. Το ΜΟΝ863 καλλιεργείται νόμιμα στις ΗΠΑ και Καναδά. Έχει πάρει έγκριση για ανθρώπινη κατανάλωση και για ζωοτροφή στην Ε.Ε, Αυστραλία, Κίνα, Ιαπωνία, Κορέα, Μεξικό, Φιλιππίνες και Ταϊβάν.

 Επίσης μια έρευνα Αυστραλών επιστημόνων με γ.τ. μπιζέλι έδειξε ότι προκαλεί πολλά προβλήματα, μέχρι και φυματίωση, στα πειραματόζωα-ποντικούς.

Όσον αφορά στην εξάλειψη της πείνας (την είχαν υποσχεθεί και με την «πράσινη επανάσταση»της χημικής γεωργίας), το πρόβλημα δεν είναι ζήτημα παραγωγής αλλά κύρια κατανομής και φτώχειας. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της Ζάμπια, που για να αρνηθεί την επισιτιστική βοήθεια των ΗΠΑ σε γ.τ. σπόρους, χρησιμοποίησε το επιχείρημα: θα τους δεχθούμε ,γιατί πεινάμε, αλλά μόνο αλεσμένους, επειδή οι αγρότες μας καλλιεργούν για εξαγωγή στην Ευρώπη και οι Ευρωπαίοι καταναλωτές δεν θέλουν μεταλλαγμένα. (Δεν παράγουν λοιπόν οι αγρότες της Ζάμπια για το λαό της που μπορεί να πεινάει, αλλά για την Ευρώπη στην οποία έχει πολλά χρέη).

 Οι γενικότερες επιπτώσεις

1) Η γενετική μηχανική αντιμετωπίζει τους έμβιους οργανισμούς όχι πλέον σαν ξεχωριστά όντα με μόνιμη μορφή αλλά σαν οργανισμούς υπό διαμόρφωση (in formation), χωρίς αυταξία, που η ζωή τους είναι ένα σύνολο κωδικοποιημένων πληροφοριών. Αν «αποκρυπτογραφηθούν» αυτές οι πληροφορίες μπορούν να μετατραπούν σε πνευματική ιδιοκτησία και να ανασυνδυασθούν, για την παραγωγή βιοτεχνολογικής ζωής προς εμπορική εκμετάλλευση. Έτσι έχουμε αποηθικοποίηση της ζωής. Με αυτή την έννοια, η γενετική μηχανική. θέτει προβλήματα Βιοηθικής.

2) Το παγκόσμιο γενετικό υλικό της Χλωρίδας και της Πανίδας, που στα χιλιάδες χρόνια της Γεωργίας υπήρξε αντικείμενο βελτίωσης των καλλιεργητών από γενιά σε γενιά, με τη γενετική τροποποίηση μετατρέπεται σε ιδιοκτησία των 3-4 Πολυεθνικών των Μεταλλαγμένων. Με αυτήν την έννοια έχουμε ένα σφετερισμό που πολύ πετυχημένα έχει ονομασθεί Βιοπειρατεία.

3) Οι Πολυεθνικές των Μεταλλαγμένων προωθούν τα γ.τ. φυτά (και ζώα) προς τους αγρότες με ατομικά συμβόλαια. Μέσω αυτών των συμβολαίων ο αγρότης υποχρεώνεται να «νοικιάζει» τους σπόρους μαζί με την χημική υποστήριξη από την ίδια εταιρεία. Δεσμεύεται απ‘ αυτήν για το τι πρέπει να κάνει, για το τι διαδικασία καλλιέργειας θα ακολουθήσει, για το ποιες παρεμβάσεις και πότε θα κάνει κ.λ.π. Δεν θα μπορεί να κρατήσει ο ίδιος σπόρο για την επόμενη χρονιά, λόγω πατέντας. Από αγρότης-παραγωγός μετατρέπεται σε παραγωγό πρώτων υλών για τις εταιρείες διατροφής. Η εξάρτηση, λοιπόν, των αγροτών, καθώς και της τροφής, όπως και της υπαίθρου θα είναι πρωτόγνωρη.   

Ο στόχος των επικυρίαρχων είναι ο έλεγχος της παγκόσμιας διατροφής και της παγκόσμιας πολιτικής, μέσω και της Βιοτεχνολογίας. Με αυτή την έννοια η προώθηση των Μεταλλαγμένων είναι ένα βαθιά ταξικό φαινόμενο, που υλοποιεί την εξάρτηση στον υπέρτατο βαθμό από τις πολυεθνικές εταιρείες σποροπαραγωγής.

4) Λόγω της Επιμόλυνσης (τα «εισαγόμενα »γονίδια είναι πολύ επιθετικά και μεταδίδονται με την γύρη, που μεταφέρεται από τα έντομα και τον αέρα πολύ μακριά, στις γειτονικές καλλιέργειες και τα άγρια είδη), οι αγρότες που καλλιεργούν γ.τ. ποικιλίες κάνουν «αθέμιτο» ανταγωνισμό στους συναδέλφους τους, που είτε είναι Βιοκαλλιεργητές, είτε είναι καλλιεργητές ποιοτικών προϊόντων (Π.Ο.Π., Π.Γ.Ε., Ολοκληρωμένης Διαχείρισης), είτε συμβατικών απαλλαγμένων από γ.τ.ο. Οι τελευταίοι δεν θα μπορούν να διαθέσουν τα προϊόντα τους στην αντίστοιχη αγορά και έτσι θα υφίστανται μεγάλη οικονομική ζημιά.  Η λεγόμενη «Συνύπαρξη», με όποια μέτρα και αν πάρουν («φράγματα γύρης», «ζώνες ασφάλειας» κ.λ.π.) ιδιαίτερα για τη χώρα μας με τους μικρούς αγροτικούς κλήρους, δεν είναι δυνατή επιστημονικά. Το μόνο που μπορεί να θεσπισθεί είναι οικονομικά μέτρα αποζημίωσης από τους ρυπαίνοντες. Αυτό όμως θα οδηγήσει σε μια ατέλειωτη σειρά δικών και θα μετατρέψει τους αγρότες σε ντέντεκτιβς και δικηγόρους για να αποδείξουν ποιος είναι ο αίτιος. Οι τοπικές κοινωνίες θα χωρίζονται στα δύο και ο ένας θα υποψιάζεται τον άλλο. Θα έχουμε λοιπόν εκτός από οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις. Κάθε ίχνος ποιότητας και κοινοτικής ζωής στην επαρχία θα εξαφανισθεί και θα υπάρξει ακόμα παραπέρα συρρίκνωσή της.

5) Τα Μεταλλαγμένα είναι άλλη μια κατεξοχήν περίπτωση που μας εισάγει στην κοινωνία της διακινδύνευσης. Οι γενετιστές επιστήμονες, που παίζουν και «τολμούν» στο εργαστήριο, οι εταιρείες, που παίρνουν τις αποφάσεις για να κερδίσουν από την αβεβαιότητα, οι πολιτικοί που θέλουν να εξουσιάζουν αυτή την αβεβαιότητα είναι η μια πλευρά. Όσοι υφίστανται αμέτοχοι την αβεβαιότητα ή όσοι αντιδρούν σε αυτήν, είναι η άλλη πλευρά. Αυτοί οι τελευταίοι αναλαμβάνουν και το βάρος της εκ των υστέρων απόδειξης του κινδύνου.

 Εγκεκριμένα τρόφιμα και ζωοτροφές στην Ευρώπη

Μέχρι τον Απρίλιο του 2004 τα γ.τ. είδη περιλαμβάνονταν στην κατηγορία των λεγόμενων «νεοφανών» τροφίμων και εγκρίνονταν σύμφωνα με την αντίστοιχή τους νομοθεσία. Με τη νομοθεσία αυτή είχε δοθεί έγκριση για χρήση σαν συστατικά προϊόντων σε 16 γ.τ.ο. (ουσιαστικά σε παράγωγα γ.τ. καλαμποκιού, σόγιας και σε σπορέλαια από γ.τ. ελαιοκράμβη και βαμβάκι). Σε 8 από αυτά είχε δοθεί ταυτόχρονα και έγκριση για χρήση τους σαν ζωοτροφές ή σαν συστατικά ζωοτροφών.

Mε βάση τον Κανονισμό 1829 και με αποφάσεις της ίδιας της Κομμισιόν (όταν δεν επιτυγχάνεται η απαιτούμενη πλειοψηφία στο Συμβούλιο των Υπουργών, αποφασίζει η ίδια η επιτροπή) χορηγήθηκε άδεια για 32 ποικιλίες γλυκού καλαμποκιού με γενετική τροποποίηση ΒΤ11 (της Syngenta, πρώην Novartis) και ΝΚ603, καθώς και ΜΟΝ863 της Μονσάντο, που έχουν μπει στους εθνικούς καταλόγους της Ισπανίας, Γαλλίας και Ολλανδίας και σε 17 ποικιλίες του καλαμποκιού ΜΟΝ810 της Μονσάντο, που μπήκαν στον κοινό ευρωπαϊκό κατάλογο. Η Syngenta έχει δηλώσει ότι προς το παρόν δεν προτίθεται να προωθήσει το γ.τ. καλαμπόκι της. Η Μπάγερ έχει αποσύρει τη γ.τ. πατάτα της(amflora). Το λόμπυ όμως της Μονσάντο κάνει τα πάντα για τη προώθηση των ποικιλιών της και η Κομμισιόν έχει εξελιχθεί σε εργολάβο της.

Η χώρα μας, κάτω από την πίεση του κινήματος κατά των μεταλλαγμένων, που ξεκίνησε βασικά μετά το 2003 και την άρση του «μορατόριουμ» (ακόμα και όλα τα κόμματα, τουλάχιστον στα λόγια, είναι ενάντια στα μεταλλαγμένα) έχει απαγορεύσει την καλλιέργεια της γ.τ. ελαιοκράμβης και 31 υβριδίων καλαμποκιού, μεταξύ των οποίων και 17 της Μονσάντο. Η Κομισιόν με τελεσίγραφό της είχε ζητήσει το 2009 την άρση αυτών των απαγορεύσεων. Όμως το ΥΠΑΑΤ τότε αποφάσισε να συνεχισθεί, μέχρι να ξεκαθαρισθεί το ζήτημα σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Το ΜΟΝ 810 το είχε απαγορεύσει και η Πολωνία με την Ουγγαρία, ενώ 14 κράτη ζητούσαν από την ΕΕ τη συνολική απαγόρευση του ΜΟΝ810. Γενικά αρνητική στάση στα μεταλλαγμένα, μέχρι τώρα, κρατούσαν άλλες 5 χώρες: η Γαλλία, η Γερμανία, η Αυστρία, η Ιταλία και το Λουξεμβούργο, με ουσιαστικότερες αντιδράσεις από την Αυστρία. Έτσι δεν αποφασιζόταν εύκολα η έγκριση νέων γ.τ. ποικιλιών για καλλιέργεια, γιατί δεν επιτυγχάνονταν οι απαραίτητες πλειοψηφίες στο συμβούλιο των υπουργών γεωργίας.

Στη χώρα μας λοιπόν μπορούν να κυκλοφορούν τροφές που περιέχουν γ.τ. σογιάλευρο, σογιέλαιο, λεκιθίνη ποπ-κορν, καλαμποκάλευρο, καλαμποκέλαιο, σιρόπι καλαμποκιού, Βαμβακέλαιο, Βιταμίνη Β2 κ.λ.π. (έχουν πάρει έγκριση με την νομοθεσία για τα «νεοφανή» προϊόντα). Είναι όμως υποχρεωτικό να αναγράφεται αυτό στην ετικέτα τους. Ακόμα όμως δεν υπάρχει ο υπεύθυνος μηχανισμός που θα ελέγχει αυτή τη διαδικασία, έτσι οι καταναλωτές δεν είναι σε θέση να γνωρίζουν ουσιαστικά αν τα συστατικά των προϊόντων που αγοράζουν είναι και γ.τ. Αυτό αποδείχθηκε και με την περίπτωση του γ.τ. ρυζιού που είχε εισαχθεί από ΗΠΑ και Κίνα και που κυκλοφόρησε «παράνομα» και στα ελληνικά ράφια και που βρέθηκε μετά από έλεγχο των παραστατικών χαρτιών από τον ΕΦΕΤ, αλλά μετά από παραγγελία της Κομμισιόν.

 Ιδιαίτερα για τα ζωικά προϊόντα, ο καταναλωτής δεν μπορεί να ξέρει τίποτε. Και το μεγαλύτερο πρόβλημα για τη χώρα μας, προς το παρόν, είναι οι ζωοτροφές. Εισάγονται πολλές ποσότητες γ.τ. σόγιας και  καλαμποκιού για ζωοτροφές και από κει και πέρα χάνονται τα ίχνη τους.

Το Κίνημα ενάντια στα Μεταλλαγμένα εκτός από το γενικότερο στόχο για κήρυξη της χώρας ελεύθερης από μεταλλαγμένα, θα χρειασθεί  να στρέψει ιδιαίτερα την προσοχή του στις πύλες εισόδου των ζωοτροφών.

 Η «Συνύπαρξη»

Από τη στιγμή που η ΕΕ αποφάσισε να προωθήσει τα μεταλλαγμένα, έμπαινε ζήτημα της συνύπαρξης των καλλιεργειών, με την έννοια του πώς μπορούν να καλλιεργηθούν ταυτόχρονα σε μια περιοχή γ.τ. ποικιλίες και μη, με συμβατικό ή βιολογικό τρόπο, δεδομένου ότι έχει αποδεχθεί το αναπόφευκτο της επιμόλυνσης. Καταρχήν έθεσε το όριο του 0,9%, δηλ. ότι ένα προϊόν μπορεί να χαρακτηρισθεί σαν μη μεταλλαγμένο αν περιέχει γ.τ.ο. κάτω από αυτό το όριο. Αυτό δεν σημαίνει βέβαια ότι κάτω του 0,9% το προϊόν δεν έχει επιπτώσεις. Για την Επιτροπή σημαίνει απλά ότι κάτω από αυτό το όριο δεν θα έχει οικονομικές επιπτώσεις, π.χ. δεν θα απορριφθεί ένα βιολογικό προϊόν σαν τέτοιο και άρα δεν θα έχει οικονομική ζημιά ο Βιοκαλλιεργητής αν περιέχει λιγότερο από 0,9% γ.τ. Γενικότερα, η ΕΕ αντιμετωπίζει το θέμα της «συνύπαρξης» μόνο από οικονομικής πλευράς. Έτσι προέτρεψε τα κράτη μέλη να κάνουν νόμο για την «συνύπαρξη», που να αντιμετωπίζουν μόνο τις οικονομικές επιπτώσεις από την επιμόλυνση.

 Μέχρι τώρα νομοθετικές ρυθμίσεις για τη «συνύπαρξη» έχουν κάνει μόνο η Γερμανία, η Δανία, η Πορτογαλία και 6 κρατίδια της Αυστρίας. Η ΕΕ έχει απορρίψει πάνω από τις μισές προτάσεις νόμου Κρατών μελών ή περιφερειών και απειλεί με ένδικα μέσα όταν απαγορεύουν την καλλιέργεια γ.τ.ο.. Η Αυστρία έχει πάει στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για αυτό. Η ΕΕ έδωσε στην δημοσιότητα Έκθεση με θέμα τη «συνύπαρξη», όπου έλεγε ότι απαγορευτικές νομοθεσίες αντιβαίνουν στο κοινοτικό δίκαιο και δήλωνε ότι «θα λάβει όλα τα απαραίτητα μέτρα για να εξασφαλίσει την εφαρμογή της κοινοτικής νομοθεσίας». Ταυτόχρονα ανέφερε ότι σε πανευρωπαϊκό επίπεδο υπάρχουν πολύ λίγες εμπειρίες από τη συνύπαρξη και για αυτό όλες οι χώρες πρέπει να δρομολογήσουν αντίστοιχες ρυθμίσεις και θα περίμενε, ώστε να εξαχθούν συμπεράσματα και να υιοθετηθούν κοινά μέτρα. Πράγμα όμως που δεν έγινε το επόμενο διάστημα μετά το 2009.

Η πρόσφατη απόφαση

Σε αυτό το διάστημα όμως δεν είχαμε θετικές εξελίξεις για τις εταιρείες των μεταλλαγμένων ούτε στο ευρωπαϊκό κοινοβούλιο, όπου η αντίσταση ενάντια στα μεταλλαγμένα είχε μεγαλύτερη πρόσβαση. Οι εταιρείες έβλεπαν να καθυστερούν οι εγκρίσεις, να μην αυξάνεται ο τζίρος τους και να μην αποδίδουν κέρδη οι επενδύσεις τους, παρόλο που η ίδια η Κομμισιόν ήταν θετική. Άρχισαν να ανυπομονούν. Δήλωναν στα ΜΜΕ κατά καιρούς ότι θα συμβιβαζόταν με μια απόφαση κάποιων χωρών να μην επιτρέπουν την καλλιέργεια των μεταλλαγμένων τους, αρκεί να ξέρουν ποιες χώρες τα αποδέχονται, ώστε να επενδύσουν μόνο σε αυτές και έτσι να μην έχουν ζημιές από την καθυστέρηση των αδειοδοτήσεων σε πανευρωπαϊκό επίπεδο.

 Σε αυτή την αλλαγή θέσης των εταιρειών έρχεται να απαντήσει η πρόσφατη απόφαση για καλλιέργεια των μεταλλαγμένων ειδών,  στη σύνοδο των μόνιμων αντιπροσώπων των 28 κρατών μελών της ΕΕ. Στη συμφωνία προβλέπεται πως κάθε χώρα που διαφωνεί θα μπορεί να απαγορεύει την καλλιέργεια γενετικά τροποποιημένων οργανισμών στα δικά της εδάφη, για λόγους όμως που δεν θα σχετίζονται με την υγεία και την προστασία του περιβάλλοντος. Αυτή η νέα συμφωνία, που προωθήθηκε μάλιστα από την Ελληνική Προεδρία, αναμένεται να επικυρωθεί στις 12 Ιουνίου στη σύνοδο των υπουργών Περιβάλλοντος στο Λουξεμβούργο. Μετά την έγκριση από τους υπουργούς η συμφωνία θα πρέπει να πάρει και το «πράσινο φως» από το ευρωπαϊκό κοινοβούλιο μέχρι το τέλος του έτους (βλέπε: http://tvxs.gr/news/diatrofi/egkrithike-i-kalliergeia-metallagmenon-stin-eyropi)

Το δικαίωμα απαγόρευσης στο εσωτερικό των χωρών αποτελεί το «καρότο» στην «εκστρατεία εισβολής» των εταιρειών των μεταλλαγμένων στην Ευρώπη. Από τη στιγμή που θα πετύχουν την καλλιέργεια σε κάποιες χώρες, οι εταιρείες θα μπορούν στη συνέχεια να προσφύγουν στο δικαστήριο υποχρεώνοντας τελικά και όποια άλλη χώρα να τα αποδεχτεί. Παράλληλα, οι χώρες, βάσει της συμφωνίας, δεν έχουν το δικαίωμα να απαγορεύσουν τη διακίνηση στο έδαφός τους των εγκεκριμένων γενετικά τροποποιημένων οργανισμών. Οι εταιρείες ξέρουν καλά ότι αν προωθηθούν σε κάποιες χώρες στο βαθμό που επιθυμούν αυτές, στη συνέχεια θα μπορέσουν να τα περάσουν και στις άλλες και με διάφορους τρόπους να κάμψουν την αντίστασή τους. Αποφασιστική για την τελευταία απόφαση ήταν η αλλαγή στάσης της Γερμανίας, που ενώ μέχρι τώρα ήταν επιφυλακτική και είτε ψήφιζε κατά είτε απείχε από τις ψηφοφορίες, τώρα πήρε θετική στάση απέναντι στις εταιρείες.

Είναι φανερό ότι θα χρειασθεί να αναγεννηθεί το κίνημα ενάντια στα μεταλλαγμένα και στη χώρα μας, γιατί τα τελευταία χρόνια είχε επαναπαυθεί στις «επιτυχίες» των τελευταίων απαγορεύσεων από την ελληνική κυβέρνηση και δεν επαγρυπνούσε. Να επιδιώξει την απαγόρευση και στη χώρα μας, αλλά και σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, συνεργαζόμενο με το ευρωπαϊκό αντίστοιχο κίνημα (http://topikopoiisi.blogspot.gr/2014/06/blog-post.html και http://biotechwatch.gr/EnvironMinisterGRGMO)