Σύμφωνα με την φιλανθρωπική οργάνωση Oxfam - σε έκθεση της πριν από την ετήσια συγκέντρωση της παγκόσμιας ελίτ στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ του Νταβός, τα 2/3 του νέου πλούτου που συγκεντρώθηκε τα τελευταία χρόνια που χαρακτηρίσθηκαν από την πανδημία έχει πάει στους πλουσιότερους 1% του παγκόσμιου πληθυσμού.
Αυτή η πλουσιότερη ελίτ των «από πάνω» έχει κερδίσει -μέχρι το τέλος του 2021- 26 τρισεκατομμύρια δολάρια σε νέο πλούτο. Αυτό αντιπροσωπεύει το 63% του συνολικού νέου πλούτου, με το υπόλοιπο να πηγαίνει στο υπόλοιπο 99% του παγκόσμιου πληθυσμού[1]. Διαβάζουμε επίσης ότι οι 355 δισεκατομμυριούχοι της ΕΕ κατέχουν πλούτο ίσο με αυτόν του 40% του πληθυσμού της, δηλαδή τα 178.000.000 των Ευρωπαίων.
Εντωμεταξύ : Τη δίωξη των πετρελαϊκών κολοσσών γιατί γνώριζαν ότι το πετρέλαιο θα «κατέκαιγε» τον πλανήτη ζήτησε ο γ.γ. του ΟΗΕ από το Νταβός[2]. Από τη δεκαετία του 1980 ήδη γνώριζε, για παράδειγμα, η ExxonMobil για την αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη, βάσει μελετών των δικών της επιστημόνων, όπως επιβεβαιώνει μελέτη που δημοσιεύθηκε πρόσφατα στην επιθεώρηση Science.
Αλλά η BP, Chevron, Exxon Mobil, Shell και Total Energies είχαν συνολικά ετήσια κέρδη 199 δισ. δολαρίων για το 2022 και θα μοιράσουν  σχεδόν 29 δισ. δολάρια στους μετόχους τους. Το ίδιο και η Gazprom τα κέρδη της ανήλθαν 41,75 δισ. δολ. μόνο το πρώτο εξάμηνο του 2022, με τον πόλεμο πιθανά να της τα μειώσει στη συνέχεια, αλλά να αυξήσει ακόμα περισσότερο τα κέρδη των δυτικών εταιρειών [3], με τον πόλεμοΜοναδική τους ανησυχία είναι μη φορολογηθούν περισσότερο τα «ουρανοκατέβατα κέρδη» τους από τις κυβερνήσεις. Οι τελευταίες όμως, στην πλειονότητά τους,  τα ποσά με τα οποία φορολογούν τα «ουρανοκατέβατα» αυτά κέρδη είναι ψίχουλα μπροστά σε αυτά που πληρώνει το σύνολο της κοινωνίας μέσω των υψηλών τιμών, αντικατοπτρίζοντας τη φορολογική ασυλία των τελευταίων 40 χρόνων που απολάμβαναν από τις κυβερνήσεις  οι μεγάλες επιχειρήσεις και οι πλούσιοι μέτοχοί τους[4].
Παράλληλα, διαβάζουμε ότι σήμερα το πιο πλούσιο στον κόσμο 1% έχει τεράστιο οικολογικό αποτύπωμα με εκπομπές 8,5 δις τόνων διοξειδίου του άνθρακα το χρόνο, ενώ το 50% των φτωχότερων «από κάτω» μόνο 6,1 δις. τόνων το χρόνο. Το 10% των πιο πλούσιων[5] ευθύνονται  για τη μισή συνολικά ποσότητα διοξειδίου του άνθρακα (CO2) που εκλύθηκε ποτέ στην ατμόσφαιρα. Η συμμετοχή επομένως των «από πάνω» στην κλιματική κρίση είναι δυσανάλογα τεράστια με αυτή των «αποκάτω». Έχουμε δηλαδή στην ουσία να κάνουμε και δω με αύξηση της κοινωνικής ανισότητας στο οικολογικό και κλιματικό αποτύπωμα, πράγμα που εκφράζει το ταξικό πρόβλημα στα πλαίσια κυρίως των «αναπτυγμένων» καπιταλιστικών χωρών, αλλά και της αντίστοιχης  παγκόσμιας ανισότητας μεταξύ αυτών και των λεγόμενων «φτωχών» χωρών.
Πραγματικά:
Ακόμα και οι οπτιμιστές της «ανάπτυξης», ιδιαίτερα της «πράσινης ανάπτυξης», παραδέχονται ότι η προστασία του κλίματος δεν μπορεί να επιτευχθεί αν δεν υπάρχει μια δίκαιη κατανομή των εκπομπών του CO2 και των μέτρων- βαρών για την απαιτούμενη μείωσή τους: Για να μείνει η αύξηση της παγκόσμιας θερμοκρασίας κάτω του 1,5 ο C, έχει προταθεί από τους επιστήμονες μια διαφοροποιημένη σταδιακή μείωση για τα διάφορα κράτη: π.χ. η Γερμανία θα πρέπει να γίνει «ουδέτερη» ως προς τις εκπομπές το αργότερο το 2035, η Ινδία αντίθετα το 2090, γιατί ο μέσος Ινδός εκπέμπει μόνο 1,8 τόνους διοξειδίου το χρόνο. Πρωταθλητές στις εκπομπές είναι το Κατάρ με 32,4 τ/έτος/κάτοικο και τα κράτη του περσικού κόλπου μαζί με την Σαουδική Αραβία. Ακολουθούν οι ΗΠΑ, ο Καναδάς και η Αυστραλία με περίπου 15 τ/έτος/κάτοικο, Η Ρωσία με 10,5τ,  η Ιαπωνία με 8,7 τ, η Κίνα με 7,4 και η Ευρωζώνη με 6,5 τόνους/έτος/κάτοικο. Χώρες όμως όπως το Αφχανιστάν, η Αγκόλα, το Μπαγκλαντές, το Μπενίν, Μπουργκίνα Φάσο, Καμπότζη, οι περισσότερες αφρικανικές χώρες και της Κεντρικής-Νότιας Αμερικής, κλπ.(https://data.worldbank.org/indicator/EN.ATM.CO2E.PC) με κάτω του 1 τόνου εκπομπών ανά κάτοικο το χρόνο-που είναι το όριο για τη βιωσιμότητα-είναι ήδη σήμερα ουδέτερες( ουδετερότητα: εκπομπές-απορρόφηση CO2=0). Τα ανάλογα μέτρα για την επίτευξη της μείωσης και της ουδετερότητας των οικονομιών των χωρών δεν μπορούν παρά να δρομολογηθούν από τα κράτη και όχι από τις ελεύθερες αγορές ή από μια παγκόσμια διακυβέρνηση που δεν υπάρχει.
Οι πλούσιες χώρες είναι βασικά οι πρωταίτιοι της κλιματικής κρίσης και όχι οι φτωχές, παρόλο που ο παγκόσμιος Νότος –λόγω του «υπερπληθυσμού» τους[6]-θεωρείται από πολλούς ιθύνοντες του καπιταλισμού υπεύθυνος για την οικολογική  κρίση στον πλανήτη. Οι πόλεμοι όπου γης αύξαιναν πάντα τις εκπομπές, αλλά κανείς δεν μίλησε για αυτό. Πόσο μάλλον ο πόλεμος στην Ευρώπη και την Ουκρανία που συνεχίζει να εξελίσσεται και μπορεί να εκτροχιάσει ακόμη περισσότερο το κλίμα με αύξηση των εκπομπών διοξειδίου, καθώς πολλές χώρες οδηγούνται -αντί στη μείωσή τους-σε μια ξέφρενη αναζήτηση νέου εφοδιασμού σε αέριο και πετρέλαιο προκειμένου να αντικαταστήσουν τις ρωσικές εισαγωγές, ενισχύοντας με αυτό τον τρόπο την εξάρτησή τους από τα ορυκτά καύσιμα.
Στη χώρα μας: Με το  νέο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ)., οι «φιλόδοξοι στόχοι» που μπαίνουν έως τα έτη 2030 και 2050 δεν οδηγούν στον μηδενισμό των ρύπων, οι προβλεπόμενες επενδύσεις ύψους 137 δισεκατομμυρίων αφορούν μόνο τις μεγάλες επιχειρήσεις ενώ ταυτόχρονα διατηρείται για χρόνια η εξάρτηση από το εισαγόμενο φυσικό αέριο. Προκαλεί βεβαίως πολλά ερωτήματα και το γεγονός ότι παρά την εκτόξευση των έργων ΑΠΕ, το φυσικό αέριο διατηρεί κυρίαρχο ρόλο στο ενεργειακό μίγμα, αφού διατηρείται κοντά στο 30% του συνόλου μέχρι το έτος 2028 και το 2030 υποχωρεί μόνο στο 17%. Αυτή η «υπερδέσμευση» στο φυσικό αέριο και η αναίρεση του στόχου της κλιματικής ουδετερότητας για το 2050, μάλλον επικυρώνει τη βούληση της κυβέρνησης Μητσοτάκη να εξαρτά τη χώρα από ένα εισαγόμενο ορυκτό καύσιμο που θέτει σε κίνδυνο την ενεργειακή ασφάλεια της χώρας. Μοναδικός στόχος αυτής της επιλογής είναι να εξυπηρετήσει τα συμφέροντα του καρτέλ ενέργειας, το οποίο σωρεύει υπερκέρδη εις βάρος της ελληνικής κοινωνίας και οικονομίας.
Να  τονίσουμε επίσης ότι η Ελλάδα έχει μείνει πίσω στα προγράμματα «Εξοικονομώ» για αναβάθμιση κατοικιών – το πρόγραμμα του 2020 έχει σοβαρότατα προβλήματα πληρωμών και του 2021 είναι «πρακτικά κολλημένο». Το «Εξοικονομώ» για τις επιχειρήσεις αγνοείται πρακτικά από την κυβέρνηση, ενώ «το πρόγραμμα ΗΛΕΚΤΡΑ για την ενεργειακή αναβάθμιση των δημοσίων κτιρίων βρίσκεται στο ψυγείο, χωρίς ακόμη κάποια ένταξη έργων.
​
Επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής: Οι ασφαλιστικές εταιρείες προειδοποιούν για μεγάλες ζημιές
Οι επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης το 2022 δεν ήταν μόνο επικίνδυνες, αλλά και δαπανηρές. Τα ακραία καιρικά φαινόμενα οδήγησαν σε τεράστιες ζημιές σε όλες τις ηπείρους, όπως σημειώνει η Munich Re στον ισολογισμό της για το τρέχον έτος. Η  μεγαλύτερη ασφαλιστική πολυεθνική εταιρεία στον κόσμο παρουσιάζει κάθε χρόνο παγκόσμια στοιχεία για τις ζημίες από φυσικές καταστροφές. Σύμφωνα με αυτήν, το συνολικό κόστος ήταν 270 δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ. Αυτό αντιστοιχεί στο μέσο όρο των τελευταίων πέντε ετών. Σε σύγκριση με τις τιμές των προηγούμενων δεκαετιών, το άθροισμα είναι πολύ υψηλό.
Ο πιο δαπανηρός  ήταν ο τυφώνας "Ίαν", ο οποίος προκάλεσε καταστροφές κυρίως στην αμερικανική πολιτεία της Φλόριντα. Το κόστος ανέρχεται σε περίπου 100 δισεκατομμύρια ευρώ. Η αύξηση της θερμοκρασίας της γης κάνει τους τροπικούς κυκλώνες να είναι θεμελιωδώς πιο συχνοί, ιδιαίτερα εκείνους με έντονες βροχοπτώσεις.
Η δεύτερη πιο δαπανηρή καταστροφή ήταν οι πλημμύρες στο Πακιστάν. Αυτά ήταν συνέπεια των ισχυρών μουσώνων, τους οποίους οι ερευνητές του κλίματος συνδέουν με την κλιματική αλλαγή. Οι πλημμύρες, οι οποίες κατά καιρούς βύθισαν το ένα τρίτο της χώρας, κόστισαν 15 δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ, σύμφωνα με την Munich Re. Αυτό δεν σημαίνει ότι οι ΗΠΑ πλήττονται περισσότερο από την κλιματική κρίση απ' ό,τι το Πακιστάν. Οι βιομηχανικές χώρες αναφέρουν τακτικά υψηλότερα σύνολα ζημιών από ό,τι οι χώρες του Παγκόσμιου Νότου, επειδή τα κατεστραμμένα περιουσιακά στοιχεία είναι μεγαλύτερης αξίας. Το μέσο σπίτι ή αυτοκίνητο στη Φλόριντα είναι πολύ ακριβότερο από εκείνο στο Πακιστάν[7].
Και δεν μπορούν να ασφαλιστούν όλες οι ζημιές!
Ούτε το μισό των ζημιών που προκλήθηκαν δεν ήταν ασφαλισμένες. Και εδώ υπάρχουν διεθνείς διαφορές: ενώ το 60% περίπου των ζημιών που προκάλεσε ο τυφώνας "Ίαν" ήταν ασφαλισμένο, στο Πακιστάν δεν υπήρχε σχεδόν καθόλου ασφάλιση.
Αλλά δεν μπορούν να ασφαλιστούν όλες οι ζημίες που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή. Για όσες είναι πολύ βέβαιο ότι θα συμβούν, για παράδειγμα, καμία ασφαλιστική εταιρεία δεν συνάπτει σύμβαση. Για αυτό, κατά την Παγκόσμια Διάσκεψη για το Κλίμα στην Αίγυπτο, ο κόσμος συμφώνησε για ένα ταμείο από το οποίο οι φτωχές χώρες θα μπορούν να αντλούν σε περίπτωση ζημιών. Δεν είναι ακόμη σαφές όμως ποιες χώρες θα υποχρεωθούν να πληρώσουν.
Αυτό που μέχρι τώρα οι οικονομολόγοι και ο «μέσος» άνθρωπος-καταναλωτής υλικών και ιδεών θεωρούσαν «πλούτο», πρόκειται να μπει στο στόχαστρο της φύσης και των καταστροφικών κλιματικών-καιρικών φαινομένων και δεν μπορεί να «σωθεί» με χρηματικές αποζημιώσεις από το ασφαλιστικό κεφάλαιο.
Ως εκ τούτου απαιτούνται ριζικά νέες μορφές πλούτου που θα αντικαταστήσουν τις τρέχουσες μορφές στα πλαίσια του καπιταλισμού. Χρειάζονται νέοι δείκτες έκφρασης αυτού του νέου πλούτου των ανθρώπων και νέες μορφές κοινωνικής οργάνωσης , που θα διαμορφώσουν και τον τρόπο της παραγωγής και διανομής αυτού. Οι νέοι δείκτες και τα νέα κριτήρια-πέρα από τα χρηματικά κριτήρια των ατομικών και εθνικών ΑΕΠ- θα βασίζονται σε ριζικά διαφορετικές λογικές οικονομικές αλλά και πολιτικές:
1) σε μια συμβιωτική  λογική στις διανθρώπινες και τις κοινωνικές σχέσεις με βάση τις βιοτικές ανάγκες και τις δυνατότητες των οικοσυστημάτων και με  άξονα το κοινωνικό και οικολογικό όφελος και τα κοινά, και
2) σε μια αποκεντρωμένη, τοπικοποιημένη και ταυτόχρονα αντιιεραρχική οργάνωση της πολιτικής και κοινωνικής ζωής, με αμεσοδημοκρατικές διαδικασίες στη βάση της χωρικής-θεματικής Κοινότητας, του Δήμου και της Περιφέρειας (καλύτερα Βιοπεριφέρειας).


[1] Όπως δήλωσε η οργάνωση: για πρώτη φορά εδώ και 25 χρόνια η αύξηση του ακραίου πλούτου συνοδεύεται από αύξηση της ακραίας φτώχειας και ζήτησε να επιβληθούν νέοι φόροι στους υπερπλούσιους.

[2] Σήμερα, οι παραγωγοί ορυκτών καυσίμων και όσοι τους υποστηρίζουν συνεχίζουν να αγωνίζονται για την αύξηση της παραγωγής, γνωρίζοντας πολύ καλά ότι το οικονομικό τους μοντέλο είναι ασύμβατο με την επιβίωση της ανθρωπότητας. Ορισμένοι πετρελαϊκοί γίγαντες διακίνησαν το μεγάλο ψέμα, φλερτάρουν με την κλιματική καταστροφή την ώρα που γνωρίζουμε ότι η κατάρρευση των οικοσυστημάτων είναι ένα απόλυτο επιστημονικό γεγονός, είπε ο Αντόνιο Γκουτέρες.

[3] Τα κέρδη των 5 εταιρειών είναι τα υψηλότερα στην ιστορία τους και  εκτιμάται ότι η κερδοφορία τους θα συνεχίσει ισχυρή και το 2023 με συνολικά ετήσια κέρδη 158 δισ. δολάρια, επίπεδο το οποίο θα είναι το δεύτερο υψηλότερο μετά το περσινό ρεκόρ. Δεν έχουμε στοιχεία για τα κέρδη όλου του προηγούμενου χρόνου από τη  Gazprom, αλλά ρωσικός κολοσσός –σύμφωνα με το Reuters-ανακοίνωσε ότι τα καθαρά του κέρδη του ανήλθαν σε 2,5 τρισ. ρούβλια (41,75 δισ. δολ.) το πρώτο μόνο εξάμηνο του 2022.

[4] Σήμερα, πάνω από το 80% των συνολικών φορολογικών εσόδων, συγκεντρώνεται παγκοσμίως από φόρους που επιβάλλονται στους πολίτες, μέσω του ατομικού εισοδήματος, της μισθοδοσίας ή της κατανάλωσης. Οι φόροι των εταιρειών συνεισφέρουν το 14%, ενώ οι φόροι περιουσίας μόλις το 4%.

[5] Στην καθημερινή φρασεολογία «πλούσιο» λέμε αυτόν που έχει άφθονα αγαθά, πολλαπλάσια από τις ανάγκες του, και μπορεί να σπαταλά. Θα φτιάξει τεράστιες βίλες, θα αγοράσει πανάκριβα αυτοκίνητα και πολυτελή σκάφη, τα οποία χρειάζονται αντίστοιχες υποδομές σε μαρίνες και λιμάνια, θα κάνει ταξίδια και διακοπές στη Μύκονο και στα εξωτικά νησιά σπαταλώντας αντίστοιχα. Θα φτιάξει δε τις βίλες και τα εξοχικά που αλλού; Στο νησί και στο βουνό, στο δάσος με παράνομες τις περισσότερες φορές διαδικασίες λόγω του γεγονότος ότι… «φυσάει» το χρήμα και… παρασέρνει και τους υπεύθυνους κρατικούς υπαλλήλους. Κι αυτά όλα πάντα για μια ματαιοδοξία… «καλοπέρασης», ο οποία πάει στα ύψη το οικολογικό του αποτύπωμα σε βάρος του κλίματος, παράλληλα με τη σπατάλη του σε ενέργεια που όλοι λένε πως πρέπει να παραχθεί από ΑΠΕ για να σωθεί ο πλανήτης, θεωρώντας δεδομένη την καταναλωτική σπατάλη των πλουσίων…

[6] Δεν είναι οι πολλοί άνθρωποι το πρόβλημα, αποδεικνύεται ότι το πρόβλημα είναι οι άνθρωποι που καταναλώνουν πολύ! Ακόμα και αν η Αφρική δεν κατοικούνταν, για παράδειγμα, δεν θα υπήρχε κάποια βελτίωση για το κλίμα, αφού από κει δεν προέρχονται σχεδόν καθόλου εκπομπές CO2 που παίζουν κάποιο ρόλο στο ισοζύγιο: εκπομπές-απορρόφηση. Ένα επιπλέον στοιχείο: το πλουσιότερο 10% της ανθρωπότητας (με μέσο εισόδημα 87.200 ευρώ το χρόνο) εκπέμπει το 48% του συνολικού «ισοδύναμου» διοξειδίου, ενώ το φτωχότερο 50% (μέσο εισόδημα 15200) μόνο το 12%. Στη Γερμανία π.χ. το 1% των πλουσίων εκπέμπει 117,8 τ/άτομο/έτος, το 10% των πλουσιότερων 34,1 τόνους, ο «μέσος» γερμανός 12,2 και το 50% των «από κάτω» 5,9 τόνους/άτομο/έτος. Είναι αναγκαίο να γίνει κατανοητό και από τους «έχοντες και κατέχοντες» ότι δεν μπορούν να καταναλώνουν απερίσκεπτα –με κριτήριο τα απαραίτητα για την προστασία του κλίματος μέτρα-εις βάρος των κοινών πόρων και των «από κάτω», γιατί η κλιματική καταστροφή θα αφορά και τους ίδιους, αφού ταξιδεύουμε με το ίδιο καράβι στην τρικυμία αντιμετωπίζοντας τον κίνδυνο, ανεξάρτητα του ποιος είναι ο καπετάνιος και ποιοι οι μούτσοι του καραβιού.

[7] Σε σχέση με την εθνική οικονομία του Πακιστάν, 15 δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ είναι πολλά. Πρόσφατα, η κυβέρνηση της χώρας της Νότιας Ασίας μαζί με τα Ηνωμένα Έθνη είχαν καλέσει σε διάσκεψη δωρητών για να ζητήσουν από άλλα κράτη υποστήριξη. Στο τέλος, συγκεντρώθηκαν περισσότερα από 9 δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ σε διεθνή βοήθεια.

Σπάνια στην ανθρώπινη ιστορία έχουν πάει τόσο πολλά πράγματα τόσο άσχημα και στραβά και σε ένα τόσο σύντομο χρονικό διάστημα, όσο τα τελευταία χρόνια. Τα παγκόσμια κοινωνικά και οικονομικά συστήματα πρέπει να κάνουν μια στροφή, αν δεν θέλουν να καταστρέψουν την ίδια τους τη φυσική βάση.
Ζούμε τώρα στο Ανθρωπόκαινο και κανένας φυσικός μηχανισμός-«από μηχανής θεός»-δεν θα έρθει να μας σώσει. Χρειάζεται επείγουσα στροφή της πορείας μας για να επιτρέψουμε στη φύση να αντιστρέψει την ζοφερή κατάσταση. Για αυτό χρειαζόμαστε νέους προσανατολισμούς, και η έννοια της επάρκειας είναι ένας από τους πιο σημαντικούς ανάμεσά τους.
Η επάρκεια αποτελεί ουσιαστικά τον αντίποδα του προσανατολισμού του σημερινού καπιταλιστικού μοντέλου ανάπτυξης που είναι το μόνιμο μότο: "ψηλότερα, μακρύτερα, γρηγορότερα, περισσότερα". Αντίθετα, η επάρκεια δίνει προτεραιότητα στην ποιότητα ζωής στα πλαίσια της εργασίας, της εκπαίδευσης και του ελεύθερου χρόνου, καθώς και στην ελευθερία της υπεύθυνης επιλογής και του δικαιώματος αυτοδιάθεσης. Μιας ελευθερίας που περιλαμβάνει όχι μόνο την ελευθερία από την καταπίεση και τις κοινωνικές διακρίσεις, αλλά και την ελευθερία για ενεργό συμμετοχή στις κοινωνικές υποθέσεις. Μια από τις κεντρικές κραυγές των επόμενων μαχών-γιατί στην ουσία βρισκόμαστε σε συνθήκες πολέμου- θα είναι το μότο "καλύτερα, όχι περισσότερα!"

Πριν από τριάντα χρόνια, το 1987, η Παγκόσμια Επιτροπή για το Περιβάλλον και την Ανάπτυξης (γνωστή και ως Επιτροπή Brundtland) όρισε την έννοια της «Αειφόρου Ανάπτυξης» ως εξής: «Ανάπτυξη που ανταποκρίνεται στις ανάγκες του παρόντος χωρίς να διακυβεύεται η ικανότητα των μελλοντικών γενεών για να καλύψουν τις δικές τους ανάγκες». Αυτός ο ορισμός περιέχει δύο βασικές έννοιες:
1) Την έννοια των "αναγκών", ιδίως των βασικών αναγκών των φτωχών του κόσμου, στους οποίους πρέπει να δοθεί απόλυτη προτεραιότητα, και
2) Την ιδέα των περιορισμών που επιβάλλονται από την κατάσταση και την ικανότητα του περιβάλλοντος να ανταποκριθεί στις παρούσες και μελλοντικές ανάγκες. Σήμερα θα το ονομάζαμε αυτό: διασφάλιση της δυνατότητας του οικοσυστήματος στο να μας παρέχει υπηρεσίες.
Η δικαιοσύνη εντός και μεταξύ των γενεών και των κοινωνικών ομάδων βρίσκεται στο πυρήνα αυτού του ορισμού. Αλλά οι δύο βασικές αρχές της «αειφόρου ανάπτυξης», δηλαδή η ικανοποίηση των αναγκών και οι περιορισμοί του οικοσυστήματος είναι ασυμβίβαστοι με τις πολιτικές των κρατούντων παντού σήμερα, αν και όλοι αναφέρονται στον όρο.  Οι ιθύνοντες του πολιτικοοικονομικού συστήματος που είναι υπεύθυνοι στη λήψη αποφάσεων στην πολιτική και τις επιχειρήσεις λατρεύουν πάντα να αναφέρουν την πρώτη πρόταση, αλλά αποφεύγουν το δεύτερο μέρος του ορισμού.
Για να είναι η ανάπτυξη, όχι «αειφόρος» γενικά, αλλά «βιώσιμη» ειδικά, πρέπει να δημιουργήσουμε εκτός από αντίστοιχα βιώσιμα αγαθά, και ποιότητα ζωής, ή συνοπτικά ένα «επαρκές ψυχικό εισόδημα» από τους πόρους που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε με δίκαιο και βιώσιμο τρόπο. Η ποιότητα ζωής περιλαμβάνει καταρχήν -εκτός των άλλων- και καλή αμειβόμενη εργασία, και αναγνώριση της μη αμειβόμενης εργασίας (φροντίδας), και την ισότητα των φύλων στα δύο είδη εργασίας.

Γιατί επικεντρωνόμαστε στην επάρκεια
Ας ξεκινήσουμε με την εξίσωση ΕΠΕΤ (η οποία ως ταυτολογία είναι πάντα
αλήθεια): Ε(πιπτώσεις) = Π(ληθυσμός) x Ε(υημερία[1]) x Τα(εχνολογία):
- Π: Ο πληθυσμός κυριαρχεί στη συζήτηση που γίνεται στις ΗΠΑ. Μέχρι το 2050 αναμένουμε περίπου 120% αύξηση του πληθυσμού παγκοσμίως.
-Ε: Η ευημερία είναι ο ελέφαντας στο σαλόνι - μόνο οι οργανώσεις που δραστηριοποιούνται στα κινήματα της περιβαλλοντικής δικαιοσύνης και της αποανάπτυξης μιλάνε γι' αυτήν. Ο ΟΟΣΑ την μετρά με το ΑΕΠ και αναμένει ότι θα αυξηθεί κατά 300% έως το 2050.
- Τ: Η τεχνολογική αποτελεσματικότητα είναι το κύριο θέμα συζήτησης στην ΕΕ. Μέχρι το 2050 ελπίζουν σε περίπου 40% αύξηση της παραγωγικότητας στη χρήση των πόρων.
Οι Ε(πιπτώσεις) της όποιου είδους ανάπτυξης, αναμένεται να υπερδιπλασιαστούν μέχρι τα μέσα του αιώνα, μια εντελώς ανεύθυνη τάση.
Το να αυξηθεί-όπως προτείνεται- ο ρυθμός της παραγωγικότητας των πόρων σε 6% ετησίως (διπλάσια από την αναμενόμενη και τριπλάσια του προηγούμενου ρυθμού) θα απαιτούσε μια μόνιμη προσφορά νέων θαυματουργών τεχνολογιών που μέχρι στιγμής δεν έχουν αναπτυχθεί καν ως πρωτότυπα. Η αντιμετώπιση της δημογραφικής αλλαγής δεν απαιτεί μόνο ένα μεγάλο χρονικό διάστημα, αλλά είναι επίσης δευτερεύουσας σημασίας για τις συνολικές επιπτώσεις.
Έτσι, ρεαλιστικά, η βασική μεταβλητή που μπορεί να αντιμετωπιστεί, στα πλαίσια των καπιταλιστικών σχέσεων παραγωγής, είναι η Ευημερία, εκφρασμένη σε καθαρό όγκο κατανάλωσης. Σε αυτά τα πλαίσια, αυτό είναι και το νόημα της επάρκειας: η μείωση της κατά κεφαλήν κατανάλωσης πόρων. Αυτό δεν είναι το ίδιο με τη μείωση της ποιότητας ζωής των ανθρώπων: ενώ οι ανθρώπινες επιθυμίες είναι άπειρες, οι ανθρώπινες ανάγκες περιορίζονται ως ανθρωπολογική σταθερά. Λίγες από αυτές είναι υλικές ανάγκες- αυτές μπορούν να εξυπηρετηθούν από λιγότερο υλικά αγαθά και υπηρεσίες, για παράδειγμα με την κοινή χρήση αντί της ιδιωτικής ιδιοκτησίας των πιο αναποτελεσματικών διαρκών ιδιωτικών αγαθών, όπως είναι τα αυτοκίνητα.
Φυσικά αυτό το αίτημα για μείωση της ευμάρειας ισχύει κυρίως για τους πλούσιους, αλλά όχι απαραίτητα μόνο στις εύπορες χώρες. Ενώ η οικονομική ανάπτυξη είναι απαραίτητη στα φτωχότερα έθνη, η πλειοψηφία των φτωχών του κόσμου ζουν πλέον σε χώρες μεσαίου εισοδήματος. Ως αποτέλεσμα, η επιταγή-μάντρα της ανάπτυξης δεν ισχύει πια για τις χώρες γενικά, αλλά περισσότερο για τις μειονεκτούσες ομάδες εντός των χωρών, με αναδιανομή του πλούτου μεταξύ των πλουσίων και των φτωχών σε κάθε χώρα και μεταξύ των πλουσίων και φτωχών χωρών, καθώς και μεταξύ της παγκόσμιας καταναλωτικής τάξης και της υπόλοιπης ανθρωπότητας που είναι ένα βασικό ζήτημα. Για παράδειγμα, ενώ η Κίνα μπορεί να εξακολουθεί να έχει περίπου 180 εκατομμύρια ανθρώπων σε συνθήκες φτώχειας, φιλοξενεί τη μεγαλύτερη εθνική ομάδα δισεκατομμυριούχων, και οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου έχουν ξεπεράσει αυτές της ΕΕ, ακόμη και κατά κεφαλήν.
Ο περιβαλλοντικός χώρος ορίζει ένα ανώτατο όριο κατανάλωσης πόρων και ένα κατώτατο όριο πρόσβασης σε πόρους. Για να γίνουν σεβαστά τα πλανητικά όρια, η κατανάλωση πρέπει να μειωθεί, συρρικνώνοντας έτσι την οικονομία, επειδή βρισκόμαστε σε μια κατάσταση υπερ-απωλειών βιοποικιλότητας, διατάραξης του παγκόσμιου κύκλου του Αζώτου (N) και Φωσφόρου (P), της οργανικής ύλης,  καθώς και διατάραξης του κλίματος. Σήμερα όχι μόνο οι μη ανανεώσιμες πηγές εξαντλούνται, ακόμη και οι ανανεώσιμοι πόροι εκμεταλλεύονται πέρα από τις ικανότητες αναγέννησής τους, καθιστώντας τους μη ανανεώσιμους.
Χρειαζόμαστε επειγόντως μια παγκόσμια δίκαιη κατανομή της πρόσβασης σε πόρους εντός των περιβαλλοντικών ορίων. Αυτό προϋποθέτει την αποϋλοποίηση, αποορυκτοποίηση (σταδιακή κατάργηση της χρήσης ορυκτών καυσίμων έως το 2030), τερματισμό της αποψίλωσης εδαφών και διασφάλιση των κοινών αγαθών. Αυτό είναι κάτι πολύ περισσότερο από μια κυκλική οικονομία και έναν οικολογικό εκσυγχρονισμό.
Για να αντιμετωπισθεί η κατάσταση θετικά, πρώτα θα πρέπει να καθοριστούν αυτοί οι στόχοι-για παράδειγμα στην ΕΕ- και οι αντίστοιχές τους πολιτικές να αξιολογούνται με βάση το κριτήριο εάν είναι αποτελεσματικές στρατηγικές για την υλοποίηση των στόχων, σε συνδυασμό με την προσαρμογή τους, όσο συχνά χρειάζεται. Για παράδειγμα, οι αυξήσεις της αποτελεσματικότητας είναι αναμφίβολα απαραίτητες, αλλά ενισχύουν την αύξηση της χρήσης των πόρων. Πρέπει λοιπόν να συνδυαστούν με την επάρκεια οι πολιτικές που απομυζούν το πλεόνασμα και έτσι εξαλείφουν την ανάκαμψη ως αποτέλεσμα. Ο σκοπός μετράει, όχι τα μέσα. Καθώς δεν υπάρχουν αποτελεσματικά αναπτυξιακά φρένα σε μια οικονομία της ελεύθερης αγοράς, οι περιορισμοί πρέπει να καθοριστούν από το εξωτερικό του οικονομικού συστήματος: από την πολιτική δηλαδή, περιορίζοντας τη ροή των πόρων με ένα μειούμενο σταδιακά ανώτατο όριο.
Το κατώτατο όριο κοινωνικής προστασίας που ζητήθηκε από τον ΟΗΕ - το οποίο επιδιώκεται μέσω μέτρων όπως το άνευ όρων βασικό εισόδημα, το αρνητικό εισόδημα-φόρο, και έναν ελεύθερο ενεργειακό προϋπολογισμό - προϋποθέτει την εξασφάλιση επαρκούς πρόσβασης σε πόρους για μια αξιοπρεπή ζωή.

Επάρκεια ως ελευθερία
Μεταξύ του δαπέδου και της οροφής, βρίσκεται ο τομέας της ελευθερίας, ο χώρος δηλαδή για βιώσιμους τρόπους ζωής, ο ασφαλής χώρος λειτουργίας της ανθρωπότητας. Μόνο σε αυτό το χώρο οι έννοιες της ελευθερίας της επιλογής και η κυριαρχία του πολίτη-καταναλωτή έχουν νόημα.  Η εκτός των ορίων αυτών κυριαρχία μετατρέπεται σε ανευθυνότητα, εκούσια υπερκατανάλωση ή επιβαλλόμενη υποκατανάλωση. Ωστόσο, εξαντλώντας τους σπάνιους πόρους, σπαταλώντας τους για αμφίβολους σκοπούς όπως οι εξοπλισμοί, ο πόλεμος, τα συστήματα καταστολής και τα αγαθά πολυτελείας, και ταυτόχρονα με την υπερβολική ρύπανση του περιβάλλοντος, αφενός, και με την παγκόσμια πόλωση του εισοδήματος από την άλλη, οι ταξικές κοινωνίες σήμερα απλά συρρικνώνουν το πεδίο των ελεύθερα επιλεγμένων τρόπων ζωής, των συνηθειών και των προϊόντων, για τους «από κάτω» με τα χαμηλότερα εισοδήματα.
Σε αυτό το πλαίσιο, αντίθετα, η επάρκεια χαρακτηρίζεται από την ελευθερία όλων να εξασφαλίζουν τις συνθήκες ύπαρξης και να κάνουν κάτι που οι άνθρωποι το αποδέχονται και το εκτιμούν- η νομιμοποίηση της πραχτικής τους στηρίζεται σε δημοκρατικά και ηθικά κριτήρια και περιορισμούς. Λειτουργεί ως προστασία από την έλξη του καταναλωτικού καπιταλισμού να συμβαδίζει με την συμπεριφορά μεγάλου μέρους των καταναλωτών της «διπλανής πόρτας», που χρησιμοποιούν χρήματα που δεν έχουν (δανειστές) για να αγοράσουν πράγματα που δεν χρειάζονται, για να εντυπωσιάσουν ανθρώπους που δεν τους αρέσουν. Και επειδή ο καταναλωτικός καπιταλισμός βασίζεται στην επιδίωξη του « πάντα περισσότερο», είναι φανερό ότι η έννοια της επάρκειας στρέφεται με πρακτικό τρόπο ενάντια στον καπιταλισμό.
Η επίκληση της επάρκειας για ένα διαφορετικό είδος κοινωνικών σχέσεων, για τον καθορισμό των σκοπών πριν από την επιλογή μέσων, και έτσι για ένα τέλος αυτής της εκδοχής του καπιταλισμού, στην οποία όλοι μας έχουμε γαλουχηθεί, αναμένεται να συναντήσει την έντονη αντίσταση.  Η προώθηση της επάρκειας, σκοντάφτει στην άγρια αντίσταση των «εχόντων και κατεχόντων» δικαιούχων του μη βιώσιμου status quo (μόνο οι προαγωγείς της τεχνολογικής αποτελεσματικότητας δεν αντιμετωπίζουν τέτοιου είδους αντίσταση).
Σαράντα πέντε χρόνια πριν, η έκθεση «Τα όρια της ανάπτυξης» προειδοποιούσε για τους μελλοντικούς κινδύνους της πορείας που ακολουθούσε ο κόσμος. Όμως συνεχίσαμε να περπατάμε στα μονοπάτια για τα οποία είχαν προειδοποιήσει τα σενάρια για τα «όρια της δυστυχίας». Η απάντηση του Νότου στην έκθεση, υπογράμμισε την τρέχουσα ταλαιπωρία από την φτώχεια, δείχνοντας ότι η αναδιανομή θα έλυνε το περιβαλλοντικό παράλληλα με τα κοινωνικά προβλήματα. Σήμερα έχουμε ξεπεράσει και τα δύο όρια, για την ανάπτυξη και τη δυστυχία, μέχρι -και αν ποτέ-μπούμε στον «αιώνα της οικολογίας» -η οποία στην ουσία δεν είναι υπόσχεση αλλά απειλή: χάνουμε την ελευθερία της επιλογής καθώς οι περιβαλλοντικές ανάγκες αρχίζουν να υπαγορεύουν όλο και πιο έντονα τις πολιτικές που πρέπει να εφαρμόζονται, καθώς οι απειλές δεν μπορούν να παραβλεφθούν.
Καλή εργασία, αμειβόμενη και μη, με δυνατότητα ολοκλήρωσης και αυτοπραγμάτωσης, αποτελεί βασικό στοιχείο της ποιότητας ζωής, ήδη στις κοινωνίες μας. Η επάρκεια απαιτεί την αποσυμφόρηση της εργασίας όπου οι συνθήκες δεν εξασφαλίζουν τη ποιότητα της ζωής. Τα αιτήματα για αυτοκαθοριζόμενη εργασία, για μειώσεις του χρόνου, για δίκτυα κοινωνικής ασφάλειας, συμπεριλαμβανομένων αξιόπιστων, δημόσιων υγειονομικών συστημάτων περίθαλψης και σύνταξης και συνεπώς για τον τερματισμό της φτώχειας, ανοίγουν το δρόμο για την αναδιανομή του εισοδήματος και του πλούτου. Ωστόσο, υπό συνθήκες αποανάπτυξης η σμίκρυνση της φυσικής οικονομίας θα επηρεάσει πιθανώς και τον όγκο της παραγόμενης αξίας που πρέπει να κατανεμηθεί μεταξύ της εργασίας, του κεφαλαίου-ως νεκρής εργασίας- και του κράτους (τι είδους κράτους άραγε; Η δική μας πρόταση είναι αυτή της Κοινότητας των Κοινοτήτων). Η μείωση των ανισοτήτων μπορεί να επιτευχθεί μέσω της ανακατανομής του πλούτου, αλλά στη συνέχεια τα πραγματικά εισοδήματα δεν θα αυξηθούν πλέον, και μια καλύτερη ποιότητα ζωής πρέπει να παράγεται από άλλες πηγές
Υπάρχουν περισσότερες ανισορροπίες που πρέπει να αντιμετωπίσει μια πολιτική επάρκειας στον τομέα των εργασιακών σχέσεων. Για παράδειγμα, για μια γηράσκουσα κοινωνία -που είναι οι περισσότερες «αναπτυγμένες» σήμερα- η τρέχουσα έλλειψη αποτίμησης και η κακή διαχείριση της οικονομίας φροντίδας είναι καταστροφικές. Χρειαζόμαστε περισσότερο προσωπικό ανά ασθενή (στο σύστημα υγειονομικής περίθαλψης) ή ανά εξαρτώμενο από τη φροντίδα (στο σύστημα φροντίδας ηλικιωμένων), και τους χρειαζόμαστε έχοντας καλύτερους μισθούς. Χρειαζόμαστε επίσης περισσότερους δάσκαλους και ακαδημαϊκό προσωπικό, περισσότερο προσωπικό νηπιαγωγείου με επαρκείς μισθούς (συμπεριλαμβανομένου του μισθολογικού χάσματος μεταξύ των δύο φύλων).

Αντιμετώπιση των αιτιών, όχι θεραπεία συμπτωμάτων
Η θεραπεία των συμπτωμάτων δεν θα λύσει τα προβλήματά μας. Η πολιτική δεν υπάρχει για να ενεργεί ως δύναμη διάσωσης από το βάθος του γκρεμού ή ως μονάδα Ερυθρού Σταυρού σε ένα πεδίο μάχης, αλλά πρέπει να φράξει-βάζοντας «προστατευτικά κυκλιδώματα»- τον γκρεμό, να βάλει φρένο και να αλλάξει τη κατεύθυνση της πορείας, και να αποφύγει την αιματοχυσία.
Η παγκοσμιοποίηση έχει περιγραφεί από πολλούς ως πηγή παγκόσμιας αλλαγής, κανείς δεν μπορεί να ξεφύγει από αυτήν. Ωστόσο, με μια πιο προσεκτική ματιά, δεν υπάρχουν πολλές παγκόσμιες αλλαγές, αλλά πανταχού παρούσα τοπική αλλαγή, που καθοδηγείται παντού από την ίδια ιδεολογία και πολιτική. Και αυτή η αλλαγή δεν συνέβη ως φυσική καταστροφή: είναι ανθρώπινο δημιούργημα και μπορεί να ανατραπεί ή, ακόμα καλύτερα, να τροποποιηθεί ξανά από την ανθρώπινη παρέμβαση. Η παγκοσμιοποίηση δεν είναι μοίρα, αλλά μια πρόκληση για τη διαμόρφωση του μέλλοντος της παγκόσμιας αλληλεπίδρασης των ανθρώπινων κοινοτήτων, σύμφωνα με τις ανθρώπινες ανάγκες και τους περιβαλλοντικούς περιορισμούς. Νέες ιδέες αναπτύσσονται από τη βάση, αλλά πρέπει να διεισδύσουν και στις ανώτερες κοινωνικές δομές της εξουσίας των κοινωνιών για να αλλάξει η αναπτυξιακή πορεία. Αυτό δεν είναι ένα θέμα καλής θέλησης ή γνώσης ενός κόμματος που παίρνει την κυβέρνηση σε μια χώρα, αλλά εξουσίας και συμφερόντων σε αυτή την χώρα!

Η μεταβαλλόμενη κοινωνία και τα όρια των ελεύθερων αγορών
Μια κοινωνία που μπαίνει σε κίνηση και μεταβάλλεται, περιλαμβάνει σε αυτή την μεταβολή και τους θεσμούς της, όπως τη κοινωνική ασφάλιση, τις κοινωνικές οργανώσεις, την οικονομία, την πολιτική, τα εργασιακά δικαιώματα, το νομικό σύστημα και τα οικονομικά κίνητρα (μηχανισμοί), τους καταναλωτές, τη κουλτούρα με εμμονή στην ανάπτυξη και τους ρόλους (προσανατολισμούς) των φύλων.
Έχει αποδειχθεί μέχρι τώρα ότι χωρίς ενεργό πολιτική παρέμβαση στη διαμόρφωση του εισοδήματος, η πόλωση αυξάνεται μόνιμα. Επίσης έχει γίνει γενικά αποδεκτό ότι οι κοινωνίες με δικαιότερη κατανομή των περιουσιακών στοιχείων αντιμετωπίζουν λιγότερη κοινωνική τριβή, βία, εγκληματικότητα κ. λπ. - μια διαπίστωση που πρέπει να εφαρμοστεί στην πορεία μετάβασης σε μετακαπιταλιστικές κοινωνίες, παντού μέσα από τη συνεργασία. Χρειαζόμαστε παγκόσμια συνεργασία αντί για ανταγωνισμό, όχι αναζωογόνηση του 19ου -20ου αιώνα των μεγάλων παιχνιδιών και των πολέμων. Χρειαζόμαστε μια μετάβαση από την κλασική πολιτική εξουσία, σε πολιτική ειρήνης, μια αλλαγή στόχων και μεθόδων, από την επιβολή των συμφερόντων σε μια δίκαιη εξισορρόπηση των συμφερόντων. Η επάρκεια ως οργανωτική αρχή της κοινωνίας, που θα αντικαταστήσει την ανάπτυξη, μπορεί να προσφέρει την ευκαιρία να ξεπεράσουμε τη δυναμική της άνισης διανομής και να αποκομίσουμε τα οφέλη μιας πιο δίκαιης κατανομής.
Ο μετασχηματισμός της επάρκειας δεν είναι μια νέα βιομηχανική επανάσταση. Σε αντίθεση με τις προηγούμενες βιομηχανικές επαναστάσεις όπου μια νέα τεχνολογία διαμόρφωσε την κοινωνία με απρόβλεπτους τρόπους, ξέρουμε ποιο θα είναι το αποτέλεσμα, αλλά όχι ποια θα είναι τα τεχνικά μέσα που είναι διαθέσιμα για την επιδίωξή της. Και γνωρίζουμε τους ενόχους, τους ήρωες και τους κακούς.
Από την αυγή του καπιταλισμού, σύμφωνα με τον Άνταμ Σμιθ, ο σκοπός της οικονομίας ήταν υποτίθεται μια αξιοπρεπής ζωή για όλους. Ωστόσο, οι αγορές δεν έχουν άλλον τρόπο να εκφράσουν άλλες ιδιότητες της ανθρώπινης υπόστασης όπως η ποιότητα, παρά μέσω της μεταβολής των ποσοτήτων, δηλαδή μέσω του οπτικού σήματος που δίνουν οι τιμές στα ράφια: βιώσιμη ανάπτυξη, αξιοπρέπεια και ποιότητα ζωής ξεφεύγουν ουσιαστικά τη μέτρηση της αγοράς. Η εμπορευματοποίηση και η χρηματικοποίηση της φύσης και της κοινωνίας είναι στην ουσία μια μοιραία απόφαση να αγνοηθούν οι  ιδιότητές τους: δεν είναι ευλογία αλλά κατάρα. Δεν αποκλείουν τη χρήση οικονομικών μέσων για τον καθορισμό κινήτρων για τους παράγοντες της αγοράς, αλλά πρέπει ταυτόχρονα να μην αφήσουμε την αγορά να θέσει τους στόχους της πολιτικής. Νόμοι και σχέδια αποτελούν τη βάση για μια λειτουργούσα κοινωνία. Ως εκ τούτου, η στοχοθεσία και η ευθύνη λήψης αποφάσεων, παραμένουν καθήκον των συνελεύσεων και των εκλεγμένων Συμβουλίων μιας κοινοτικά οργανωμένης κοινωνίας.
​
Ο ρόλος της τεχνολογίας
Η επάρκεια δεν συνεπάγεται την παραμέληση της τεχνολογίας, το αντίθετο μάλιστα: θα απαιτήσει το πιο ολοκληρωμένο σύστημα καινοτομίας που έχει δει ποτέ ο κόσμος, αν θέλουμε να φτάσουμε στο στόχο της μείωσης που είναι αναγκαίος, διατηρώντας παράλληλα την ποιότητα ζωής. Ωστόσο, η καινοτομία πρέπει να εξυπηρετεί τη βιωσιμότητα, να μειώνει τη κατανάλωση των πόρων και να ενδυναμώνει τον έλεγχο των πολιτών: ο προσανατολισμός για μια καλή ζωή-ευζωία (και όχι για μια καλύτερη ζωή, που συνεπάγεται περισσότερα από τα ίδια) είναι προς καλύτερα αγαθά και υπηρεσίες, όχι προς περισσότερα. Έτσι, η τεχνολογία πρέπει να συνδυάζει τεχνική καινοτομία με:
i) κοινωνικά και περιβαλλοντικά κριτήρια επιτρεπτότητας,
(ii) "ανακαίνιση" (αντικατάσταση μη βιώσιμων τεχνολογιών και δομών αντί της συμπλήρωσής τους),
iii) θεσμική καινοτομία, όπως το ανώτατο όριο χρήσης πόρων, και
(iv) κοινωνική καινοτομία.
Όσον αφορά τα κοινωνικά και περιβαλλοντικά κριτήρια επιτρεπτότητας, ο τρέχων θόρυβος σχετικά με το "Διαδίκτυο των πραγμάτων" (επίσης αποκαλούμενο "Βιομηχανία 4. 0") είναι ένα παράδειγμα καινοτομίας που δεν έχει υποστεί ποτέ αξιολόγηση αντικτύπου όσον αφορά τις επιπτώσεις τους στη γη, τα υλικά και την ενεργειακή κατανάλωση. Έτσι, μπορεί εύκολα να αποδειχθεί ότι έχει καταστροφικές επιπτώσεις και θα πρέπει να ματαιωθεί, αν προηγουμένως έχουν γίνει σοβαρές περιβαλλοντικές και κοινωνικές ζημίες. Τα μεγάλα δεδομένα (big data), εκτός του ότι απειλούν να δημιουργήσουν επίπεδα ελέγχου που κάνουν το "1984" του Όργουελ να μοιάζει με παράδεισο ελευθερίας της σκέψης και του αυτοπροσδιορισμού, θα απαιτήσουν όγκους ενέργειας και κατανάλωσης πόρων που ξεπερνάει εύκολα τη ζήτηση των σημερινών οδικών και ναυτιλιακών μεταφορών, και πιθανώς πέρα από αυτό που μπορεί να παρασχεθεί από ανανεώσιμες πηγές. Η επάρκεια περιλαμβάνει εκκλήσεις για τοπική παραγωγή για τοπικό εμπόριο της εγγύτητας και ζώνες χωρίς διαφημίσεις, για δημόσιους χώρους όπου μπορεί να περιπλανηθεί ο καθένας-ιά χωρίς να είναι αναγκασμένος-η να καταναλώνει (ελευθερία μέσω της επάρκειας).
Τα μικρά βήματα δεν φέρνουν αρκετή πρόοδο για να αποφευχθεί η οικολογική κρίση, ούτε να λύσει τα προβλήματα της ανεργίας και της κοινωνικής συνοχής. Πίστη στις τεχνολογίες backstop και σε άλλα τεχνικά θαύματα είναι απλώς μια ψευδαίσθηση, όπως και οι αντιλήψεις ότι μπορούμε να αναπτυχθούμε από τα προβλήματα, ότι ο πλούτος θα διαχυθεί προς τα κάτω ή ότι οποιαδήποτε υπέρβαση μπορεί να αναιρεθεί. Τα κοινωνικά, περιβαλλοντικά και οικονομικά συστήματα αναπτύσσονται σε σχέση με τη ρήση: «ποτέ δεν διασχίζετε το ίδιο ποτάμι δύο φορές».


[1] Η εξίσωση περιλαμβάνει την έννοια της Ευημερίας («καλή μας ημέρα»), αλλά η κατεύθυνση της αποανάπτυξης την αντικαθιστά με την Ευζωία (για μια «συνολικά καλή ζωή»).