​OpenSourceSeeds: Σπόροι και ποικιλίες ανοιχτής-ελεύθερης προέλευσης για κοινή χρήση(κατά το «τεχνολογία ανοιχτού κώδικα»)
Οι σπόροι και οι ποικιλίες φυτών στη γεωργία, κατά τους προηγούμενους αιώνες, ανήκαν σε αυτό που οι σημερινοί οικονομολόγοι-κοινωνιολόγοι έχουν ονομάσει «Κοινά». Με την έννοια ότι στο παρελθόν οι αγρότες των παλαιότερων γενιών ό,τι επιλέγαν και βελτίωναν από το γενετικό υλικό της φύσης, το κληρονομούσαν στις επόμενες γενιές των αγροτών-συνήθως της κοινότητάς τους- χωρίς κάποιο αντάλλαγμα, εκτός ίσως του ονόματός τους στον σπόρο ή την ποικιλία.
 Έτσι όλο αυτό το γενετικό υλικό που βελτιώθηκε στα 10.000 προηγούμενα χρόνια της ανθρώπινης γεωργίας, βρισκόταν στα χέρια των αγροτών, μέχρι που οι σύγχρονες εταιρείες σποροπαραγωγής-από τα μέσα του 20ου αιώνα, μέσω της «βιοπειρατίας», της υβριδοποίησης, της γενετικής τροποποίησης και των νόμων για πνευματική ιδιοκτησία και ευρεσιτεχνία-αφού τα άρπαξαν από τους γεωργούς και τη φύση-ακόμη και των πιο απομακρυσμένων περιοχών του πλανήτη-το μετέτρεψαν σε πλήρη ιδιοκτησία τους. Από ένα αγαθό που ανήκε σε όλους –στα «Κοινά»-μετατράπηκε σε ιδιωτικό, εταιρικό αγαθό, που προστατεύεται από κρατικούς νόμους πνευματικών δικαιωμάτων και ευρεσιτεχνίας, σχεδόν παντού στον κόσμο(όπου ακόμα δεν έχουν περάσει τέτοιοι νόμοι, οι εταιρείες πιέζουν να γίνουν μέσω των διεθνών συμφωνιών τύπου CETA, TTIP, TPP, TISA κ.λπ.).
Στην Ελλάδα για παράδειγμα, ακόμα και ένας βιοκαλλιεργητής που θέλει να φυτέψει ή να σπείρει την ποικιλία που διατηρεί και αναπαράγει ο ίδιος, δεν μπορεί να πάρει την επιδότηση που παίρνουν οι σημερινοί αγρότες όταν φυτεύουν «πιστοποιημένους» σπόρους των εταιρειών σποροπαραγωγής. Για να την πάρει θα πρέπει να εξασφαλίσει τα «καρτελάκια» από τα μαγαζιά των γεωπόνων-πληρώνοντας φυσικά-και μετά ας κάνει ότι θέλει, είτε να φυτέψει τη δική του είτε την «προστατευμένη» από δικαιώματα ποικιλία κάποιας εταιρείας.
Μετά από αυτόν τον σφετερισμό, την βιοπειρατεία και την πατεντοποίηση των εταιρειών της «πράσινης επανάστασης», τι μένει για τον σύγχρονο γεωργό και ειδικά για τον βιοκαλλιεργητή; Να πατεντάρει και αυτός τις τυχόν δικές του ποικιλίες και σπόρους για να απολαύσει τα ίδια δικαιώματα και να τις προστατέψει από την βιοπειρατία των εταιρειών; Στα πλαίσια όμως των νόμων για την πατέντα, αυτό είναι σχεδόν αδύνατο-από οικονομική και επιστημονική άποψη-για έναν μεμονωμένο αγρότη! Χρειάζεται είτε οι ίδιοι οι αγρότες να συνασπισθούν σε ομάδες παραγωγών και συνεταιρισμούς που θα μπορέσουν να αναλάβουν αυτό το εγχείρημα, είτε συλλογικές πρωτοβουλίες πολιτών-με ειδικούς στα νομικά, στη γεωπονία και στη βελτίωση επιστήμονες σαν μέλη τους-που θα βοηθήσουν τους γεωργούς να το κάνουν αυτό.
 Η ιδέα είναι αρκετά νέα (το 2012 ιδρύθηκε η πρώτη πρωτοβουλία στις Ηνωμένες Πολιτείες). Για παράδειγμα η πρωτοβουλία «OpenSourceSeeds» ( «Σπόροι ελεύθερης προέλευσης ή ανοικτού κώδικα») έχει βάλει σαν στόχο να διατηρηθούν οι σπόροι και οι ποικιλίες σαν αγαθά που ανήκουν σε αυτό που λέμε «Κοινά» και έτσι να δημιουργήσει ένα αντίβαρο στην παγκόσμια τάση για ιδιωτικές επιχειρήσεις κατόχους-εμπορίας υβριδικών ποικιλιών (που δεν μπορεί κανείς να πολλαπλασιάσει μόνος του) και κατοχυρωμένων με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας σπόρων (που δεν επιτρέπεται να τους αναπαράγει κανείς).
Η OpenSourceSeeds (http://www.opensourceseeds.org/en/licence ) βλέπει τον εαυτό της ως φορέα παροχής υπηρεσιών που εφοδιάζει νέες ποικιλίες με μια άδεια έγκρισης και πιστοποίησης, ώστε να διασφαλιστεί η χωρίς περιορισμό αντιγραφή, αναπαραγωγή, πώληση και διανομή τους ελεύθερα. Επιπλέον, η άδεια ελεύθερης χρήσης μιας ποικιλίας-ανάλογης αυτής για εφαρμογές ελεύθερου λογισμικού- εξασφαλίζει ότι κανείς δεν μπορεί να τη πατεντάρει ή να αποκτήσει δικαιώματα ευρεσιτεχνίας -προστασίας πάνω της, ούτε σε οποιαδήποτε τυχόν νέα ποικιλία που θα προέλθει από βελτίωσή της.
Στη Γερμανία ο σύλλογος Agrecol e.V. (http://www.agrecol.de/?q=node/5 : ένας σύλλογος για την προώθηση του δικαιώματος τοπικής και φιλικής προς το περιβάλλον χρήσης της γης στην Αφρική, την Ασία, τη Λατινική Αμερική και την Ανατολική Ευρώπη), με πολλά μέλη που ασχολούνται και επαγγελματικά στον τομέα της συνεργασίας για ανάπτυξη καλών και οικολογικών γεωργικών πρακτικών, δημιούργησε μια ομάδα εργασίας - που αποτελείται από διαχειριστές φυτωρίων, γεωπόνους και δικηγόρους – η οποία βρήκε έναν τρόπο για να χρησιμοποιηθεί η αρχή του ανοικτού κώδικα για τη νομική προστασία των σπόρων και των φυτών μας, με τα χαρακτηριστικά που αναφέρονται πιο πάνω.
Έτσι, μπορεί να αναπτυχθεί η αντιπρότασή μας για ελεύθερους σπόρους και ποικιλίες, ενάντια στα διπλώματα ευρεσιτεχνίας και τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας επί του γενετικού υλικού και των φυτικών ποικιλιών, που αποδίδονται από το νομικό σύστημα στον ιδιωτικό τομέα των σπόρων. Όσο δεν μπορούμε να αποδομήσουμε άμεσα το υπάρχον κυρίαρχο νομικό πλαίσιο, θα πρέπει να προσπαθήσουμε να βρούμε τις ρωγμές του μέσα από τις οποίες θα διατηρήσουμε τη βιοποικιλότητα και θα πετύχουμε την επισιτιστική ασφάλεια για τους «από κάτω» αυτών των κοινωνιών με προσαρμογή της γεωργίας στην επερχόμενη κλιματική αλλαγή, την οποία δεν πρόκειται να αποτρέψουν οι υπάρχουσες κυβερνήσεις.
Αυτό πρέπει να γίνει και στην Ελλάδα, ώστε πέρα από ότι κάναμε μέχρι τώρα για τη διατήρηση και διάδοση των τοπικών σπόρων και ποικιλιών, να μπορέσουμε κάποιο σημαντικό γενετικό υλικό που έχει διασωθεί μέχρι σήμερα και δεν το έχουν αρπάξει οι εταιρείες, να το προστατέψουμε εφοδιάζοντάς το με άδεια «ελεύθερης προέλευσης και κοινής χρήσης». Θα χρειασθεί να συνεργασθούν σε αυτό ομάδες παραγωγών-συνεταιρισμοί, δίκτυα διατήρησης και ανταλλαγής σπόρων(σποροδίκτυα όπως το ΠΕΛΙΤΙ και ΑΙΓΙΛΟΠΑΣ), το Ινστιτούτο Γενετικής Βελτίωσης, η Τοπική Αυτοδιοίκηση. 
Η πρώτη ποικιλία με άδεια OSS (OpenSourceSeeds ) είναι η ποικιλία ντομάτας «Sunviva». Δεν έχει μόνο μικρούς καρπούς με ασυνήθιστο κίτρινο χρώμα(φωτο), έχει και την παγκόσμια πρωτιά στην άδεια ανοιχτού κώδικα και έτσι το πρώτο από τα φυτά που θα ανήκει στα νέα μας «Κοινά»! Ο δε κατάλογος των μέχρι τώρα εγκεκριμένων τέτοιων ποικιλιών είναι πάρα πολύ μικρός: εκτός από τη ντομάτα «Sunviva», έχουμε και ένα είδος σιταριού και ένα μαρούλι. Έφθασε ο καιρός να τις πολλαπλασιάσουμε!
Αν σκεφτεί κανείς ότι ο μεγαλύτερος παραγωγός σπόρων στον κόσμο κατέχει μερίδιο αγοράς περίπου 25% και η τάση είναι όλο και περισσότερο προς την μονοπώληση, τότε το σχέδιο αυτό είναι επαναστατικό και όχι στα πλαίσια του υπάρχοντος. Δε μπορούμε παρά να στηρίξουμε και να αγωνισθούμε να διατηρήσουμε, να αναπαράγουμε και να βελτιώσουμε -σαν «Κοινά»- τους «ελεύθερους» σπόρους και ποικιλίες. Σαν κοινή κληρονομιά μας από τους αγρότες του παρελθόντος, ώστε όχι μόνο να έχουμε στο παρόν μεγάλη ποικιλία σπόρων, ποικιλιών και καλλιεργειών, αλλά να τους κληρονομήσουμε ελεύθερα και στο μέλλον, στις νέες γενιές των αγροτών.

​[...] Εμείς δε χρησιμοποιούσαμε τον όρο "αποκέντρωση". Προτιμούσαμε το "επανατοπικοποίηση". Συνδέαμε τον τόπο εγκατάστασής μας με τον "ου τόπο". Την ουτοπία που ξέραμε ότι δεν υπήρχε κάπου και που θα έπρεπε να τη δημιουργήσουμε. "Να δημιουργήσουμε τον κόσμο μας, μέσα στον κόσμο που θέλουμε να αφήσουμε πίσω μας". Ήταν το σύνθημά μας. Επιστροφή, αλλά όχι προς τα πίσω! Επιστροφή... προς τα μπρος! Ήταν το άλλο σύνθημά μας [...] Για εμάς ένας άλλος κόσμος δεν θα είναι μόνο στο μέλλον εφικτός, είναι ήδη ΥΠΑΡΚΤΟΣ στο παρόν. [...]
Είναι ο κόσμος ενός μικρού - προς το παρόν κινήματος «διαφορετικών» πολιτών-προσώπων- που την προηγούμενη 30ετία προσπαθούσαν "δια του παραδείγματος" να αναδείξουν ένα άλλο τρόπο ζωής και να προτείνουν μια διαφορετική κοινωνικοπολιτική πράξη και δράση, πέρα από το κυρίαρχο νεοελληνικό κοινωνικό παράδειγμα και την πολιτική-κομματική στάση.
Σήμερα στα πλαίσια της συνολικής κρίσης και του "ναυαγίου" του μοντέλου ανάπτυξης που ακολουθήθηκε στη χώρα, θεωρούμε ότι η στροφή προς την "επανατοπικοποιημένη" κοινωνία μπορεί να αφορά σε ένα ευρύτερο σύνολο στρωμάτων της ελληνικής κοινωνίας. 
Περισσότεροι πολίτες της  βλέπουν ότι είναι αναγκαίο να ξεπερασθεί το παγκοσμιοποιημένο καπιταλιστικό μοντέλο "ανάπτυξης" που μας οδηγεί σε οικονομικές και οικολογικές καταστροφές. Από την άλλη αντιλαμβάνονται όλο και περισσότεροι, ότι για να είναι αυτό δυνατό, θα χρειασθεί ένα σημαντικό μέρος της νεολαίας και των ανέργων των πόλεων να μετεγκατασταθεί με δημιουργικό τρόπο στην περιφέρεια. Για να την αναζωογονήσουν και να στραφούν στην ενδογενή παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας με εφαλτήρα τον αγροδιατροφικό τομέα και την μεταποίηση και όχι μόνο με τις υπηρεσίες και τον υπερδιογκωμένο μέχρι σήμερα τριτογενή τομέα και τον τουρισμό.
Η νέα ριζοσπαστική πολιτική που προτείνουμε, θα χρειασθεί να αγνοήσει όλα τα μέχρι τώρα ανυπόστατα για την ευζωία μας κριτήρια, όπως τα χρήματα που κατέχουμε, το ατομικό ή συνολικό ΑΕΠ, τα χρέη κ.λπ., και να νοηματοδοτήσει με νέες έννοιες και αξίες, την καθημερινότητα του "μέσου" πολίτη. Να δημιουργήσει μια νέα ατομική και κοινωνική συνείδηση, η οποία συνδέοντας το παλιό με το καινούργιο θα κατανοήσει ότι επιτέλους θα χρειασθεί να αλλάξουμε πορεία και αντί να τρέχουμε σήμερα όλο και πιο γρήγορα και να αντιμετωπίζουμε τα πράγματα επιφανειακά, να πηγαίνουμε πιο αργά και σε βάθος, όπως παλιότερα. Αντί να επιδιώκουμε όλο και περισσότερα, να στραφούμε στην ποιότητα και την επάρκεια, γιατί τα λιγότερα είναι συνήθως αρκετά. Αντί να συμπεριφερόμαστε όλο και πιο ανταγωνιστικά, να αρχίζουμε να συνεργαζόμαστε με αλληλοστήριξη και αλληλεγγύη. Αντί να τα κάνουμε όλα πιο μεγάλα και να ταξιδεύουμε όλο και πιο μακριά, να γλυκοκοιτάξουμε τα πιο μικρά που είναι συνήθως όμορφα, τα πιο κοντινά και τοπικά που μας είναι γνώριμα. Αντί να αγοράζουμε και να χρησιμοποιούμε πράγματα μιας χρήσης και με ημερομηνία λήξης, να προτιμάμε τα πιο γερά και να τα επισκευάζουμε για επανάχρηση, όπως το κάνανε οι παλιότεροι, ίσως από ανάγκη τότε, αλλά από ανάγκη δε θα το κάνουμε και στο μέλλον; Αντί για τα απρόσωπα και ομογενοποιημένα αντικείμενα της μαζικής βιομηχανικής παραγωγής, να αναπτύξουμε τα πιο όμορφα που θα ταιριάζουν στον καθένα χωριστά και προσωπικά, χρηστικά κατασκευάσματα της μεταβιομηχανικής εποχής. Και το πιο βασικό:  Αντί μόνο για όποιον έχει χρήματα να τα εξασφαλίζει μέσω της αγοράς, να διανέμονται πιο δίκαια, για τον καθένα που το έχει ανάγκη, από τον καθένα που μπορεί!
Όλα αυτά τα χρόνια κάποιοι προσπαθούσαμε να υλοποιήσουμε  κάποιες πλευρές αυτής της πρότασης, σαν επιλογή,  και σαν τρόπο ζωής. Επιλέξαμε και επιδιώξαμε την ευζωία αντί την «ευημερία». Δεν ισχυριζόμαστε ότι το πετύχαμε σε μεγάλο βαθμό στην πράξη. Κάποια στοιχεία της όμως μπορέσαμε να βιώσουμε και κυρίως να τα διαμορφώσαμε και στη θεωρία.
​Χρησιμοποιούμε τον όρο «ευζωία» (ευ ζωή, καλή ζωή) για να τον ξεχωρίσουμε από τον όρο «ευημερία» (ευ ημέρα, καλή ημέρα) που χρησιμοποιείται σήμερα από όλους σαν στόχος της «ανάπτυξης». Άλλο να περνάς τη μέρα σου καλά, και άλλο να έχεις μια ποιότητα συνολικά σε όλη τη ζωή σου. Άλλο να νομίζεις ότι ήλθες στη ζωή για να τρέχεις, να δουλεύεις όσο γίνεται περισσότερο, να αποκτάς περισσότερα χρήματα για να καταναλώνεις όσο γίνεται περισσότερα αγαθά και υπηρεσίες-εμπορεύματα, θεωρώντας-χωρίς να έχεις το χρόνο να σκεφθείς- ότι «ευημερείς» και άλλο να περιορίζεις τις καταναλωτικές σου ανάγκες υιοθετώντας ένα μοντέλο «εθελούσιας ολιγάρκειας», να καταναλώνεις δηλαδή λιγότερους αλλά επαρκείς πόρους και ενέργεια, ζώντας μια καλύτερη συνολική ζωή, ανακαλύπτοντας την ποιότητα και την αξία χρήσης των προϊόντων και έχοντας επαρκή χρόνο στη διάθεσή σου για αυτοανάπτυξη, αυτοπραγμάτωση και εμβάθυνση στα νοήματα της ζωής.
Κατευθυντήρια γραμμή  για την ευζωία -αξιοβίωτη ζωή προτείνουμε τα οκτώ Ε:

1. Επιβράδυνση στον χρόνο:  Όχι όλο και πιο γρήγορα και επιφανειακά, αλλά πιο αργά και σε βάθος!
2. Εγγύτητα στον χώρο: Όχι όλο και πιο μεγάλα, όλο και πιο μακριά και παγκοσμιοποιημένα, αλλά πιο μικρά, πιο κοντά και τοπικά!
3. Επάρκεια στην ιδιοκτησία, στα μέσα και τους πόρους διαβίωσης: Όχι όλο και περισσότερα, αλλά ποιότητα, επάρκεια, τα λιγότερα είναι συνήθως αρκετά! Όχι μιας χρήσης και με ημερομηνία λήξης, αλλά καλύτερα και πιο γερά! Όχι απρόσωπα και ομογενοποιημένα, αλλά πιο όμορφα και προσωπικά !
4. Ενσυναίσθηση στις διανθρώπινες σχέσεις και στις σχέσεις με τις άλλες μορφές ζωής: Όχι εμπορευματοποίηση και ωφελιμισμός, αλλά αναγνώριση της διαφορετικότητας και συμπάθεια-αλληλοστήριξη!
5. Έξοδος από την αγορά: Όχι μόνον για όποιον έχει χρήματα μέσω της αγοράς, αλλά πιο δίκαια, για τον καθένα που το χρειάζεται, από τον καθένα που μπορεί!
6. Επαναοικειοποίηση τόπων, Κοινών συλλογικών αγαθών και χρόνου: Όχι καταστροφή τόπων και Κοινών με «ανάπτυξή» τους και αύξηση του εργάσιμου χρόνου, αλλά αποκατάσταση, επανάκτηση, υποστήριξή τους και αύξηση του ελεύθερου προσωπικού χρόνου για αυτοπραγμάτωση-αυτοανάπτυξη!
7. Ευρύτητα στη γνώση και τις δεξιότητες: Όχι εξειδίκευση και προώθηση του μονοδιάστατου οικονομικού ατόμου, αλλά ολιστική πολύπλευρη γνώση και ολοκληρωμένα πρόσωπα!
8. Επανανοηματοδότηση στη συνείδηση και τη ζωή: Όχι όλο και πιο ανταγωνιστικά, αλλά συνεργατικά και αλληλέγγυα! όποιος φροντίζει για όλους, φροντίζει και για τον εαυτό του!

 Το 8οκριτήριο προϋπόθεση για τα άλλα 7. Τα οκτώ Ε είναι χρήσιμα για την αλλαγή στην ατομική στάση και τον τρόπο ζωής και δράσης μας, αλλά και σαν πυξίδα στη γενικότερη πολιτική κατεύθυνση και την οικονομία.
Διακατεχόμαστε μάλλον από την αθεράπευτη ελπίδα ότι ο άνθρωπος θα επιλέξει- ή τελικά θα αναγκασθεί- να στραφεί πάλι προς τις δύο «μάνες» που τον έφεραν σαν είδος ως εδώ. Την πρωταρχική μάνα γαία που τον γέννησε και τον τρέφει, και τη δεύτερη μάνα του που είναι η ομάδα, η κοινότητα, η κοινωνία, στα πλαίσια των οποίων μπορεί να εξασφαλίσει όχι μόνο την επιβίωση, αλλά και το ευ ζειν που λέγανε οι αρχαίοι μας, το buen vivir που λένε σήμερα οι ιθαγενείς λαοί.
Η επιστροφή προς αυτές τις δύο μάνες δεν θα είναι προς τα πίσω, αλλά… προς τα εμπρός. Οι κόρες και οι γιοί, τα παιδιά και τα εγγόνια της σημερινής γενιάς των ανθρώπων, θα χρειασθεί, όχι μόνο να παίρνουν από αυτές τις μάνες και να τις εξαντλήσουν, όπως το κάνανε οι μέχρι τώρα γενιές. Θα χρειασθεί να τις φροντίσουν κιόλας, για να μπορούν να πορεύονται μαζί και στο μέλλον. Επιστροφή σημαίνει να ρίχνουμε ματιές προς τα πίσω για να ξαναπιάσουμε κάποια θετικά νοήματα του παρελθόντος, να τα αναδείξουμε στο παρόν, να τα πλέξουμε με καινούργια νοήματα και αξίες, ώστε να έχουμε ξανά το νήμα που θα μας οδηγήσει στην ευζωία των σημερινών και των μελλοντικών γενιών. Το προς τα εμπρός έχει να κάνει επομένως με τη διαμόρφωση του ευτοπικού μας μέλλοντος υπό τις νέες συνθήκες που υπάρχουν και που απαιτούν αποκατάσταση των μέχρι τώρα καταστροφών και επαναφορά της οικολογικής ισορροπίας. Η ελπίδα μας στηρίζεται ακριβώς εκεί, ότι δηλαδή κάποια στιγμή ο σημερινός homo oeconomicus θα ξαναγίνει ο homo sapiens sapiens, ο «σοφός μοντέρνος άνθρωπος», και θα παραιτηθεί από την επέκταση της κυριαρχίας του σε όλο τον πλανήτη και θα αποφασίσει να ενταχθεί με ισορροπία στο φυσικό και κοινωνικό οικοσύστημα.
Να επιστρέψουμε λοιπόν στον κάθε Τόπο, για να δημιουργήσουμε τις Ευτοπίες των διαφορετικών κόσμων μας, την πολυνησία της νέας Ατλαντίδας μας!
Να δημιουργήσουμε τον νέο ανθρωπολογικό τύπο που θα βάλει σε κίνηση όλη την κοινωνία, ώστε να βρεθεί σε περίοδο μετάβασης προς έναν μετακαπιταλιστικό πολιτισμό, αφήνοντας πίσω τη δυστοπία του σημερινού κόσμου, που έχει βάλει στόχο «να αυτοκτονήσει με το κουστούμι και το πυρούνι»(Γιάννης Μακριδάκης).
Nα αναβιώσουμε το κοινοτικό πνεύμα για να ξεπεράσουμε όχι μόνο την κρίση, αλλά και για να αποχαιρετήσουμε τον καπιταλισμό.
 Θα χρειασθεί να στηριχθούμε στις κοινότητες κάθε είδους- αστικές ή της υπαίθρου, αλλά και επαγγελματικές, κοινωνικής ή συνεργατικής οικονομίας, τις κοινότητες ενδιαφερόντων ή του διαδικτύου(π.χ. κοινότητες «κοινής χρήσης» κατοικιών, αυτοκινήτων κ.λπ) -σαν κύτταρα της νέας κοινωνίας που θα επιδιώξουμε. Μιας κοινωνίας της δημοκρατικής αυτονομίας και του ομοσπονδιακού κοινοτισμού.

​Ο νέος ανθρωπολογικός τύπος για τον οποίο γράφουμε με τον Γιάννη Μπίλλα, δε θα προέλθει «από το πουθενά» και ξαφνικά, αλλά θα είναι ταυτόχρονα δημιουργός και αποτέλεσμα των συλλογικών κοινοτικών εγχειρημάτων, όχι μόνο της αντίστασης, αλλά και της δημιουργίας στοιχείων του μελλοντικού βιώσιμου μετακαπιταλιστικού κόσμου που επιδιώκουμε. Όλα αυτά τα εγχειρήματα δεν μπορούν παρά να έχουν και το ρόλο της διαμόρφωσης και εκπαίδευσης των συμμετεχόντων σε αυτά, προς τη κατεύθυνση του απαιτούμενου νέου ανθρωπολογικού τύπου. 
Κατεξοχήν τέτοια εγχειρήματα είναι και αυτά της κοινωνικής, αλληλέγγυας και συνεργατικής οικονομίας, όπως π.χ. και οι συνεταιρισμοί ενεργειακού εφοδιασμού, που θα ικανοποιούν τις πραγματικές ανάγκες-και όχι επιθυμίες- της τοπικής κάθε φορά κοινωνίας. Τις ανάγκες, που όσον αφορά τη χρήση όχι μόνο της ηλεκτρικής ενέργειας, θα καθορισθούν από τις συνελεύσεις των κοινοτήτων και των πολιτών, στη βάση κυρίως των τοπικών πόρων και των εναλλακτικών ήπιων πηγών ενέργειας(ΗΜΕ-όχι ΒΑΠΕ-δέσμευση ελεύθερης ενέργειας, βιοντίζελ από τηγανέλαια, φυτικά υπολείμματα κ.λπ) , καθώς και της λογικής της αποανάπτυξης, δηλαδή όχι τα πάντα ηλεκτρικά(δεν χρειάζεται π.χ. να έχουμε μέχρι και ηλεκτρικές βούρτσες δοντιών για να πλένουμε τα δόντια μας ή στεγνωτήρες μαλλιών, αντί να στεγνώνουμε τα μαλλιά μας τρίβοντάς τα με τη πετσέτα και όχι ηλεκτρικές κουζίνες π.χ. ) ή ατομική υπερκατανάλωση, αλλά συνειδητή συμπεριφορά, εξοικονόμηση κ.λπ.
Οι εφαρμογές και τα συστήματα των ΗΜΕ μπορούν να έχουν δύο βασικές κατευθύνσεις: με τη μορφή μεγάλης κλίμακας, όπου μεγάλες εταιρείες επενδύουν σε μεγάλα βιομηχανικά συστήματα ΒΑΠΕ, με σκοπό τη μεγαλύτερη απόδοση για το κέρδος, αλλά και με τη μορφή μικρής κλίμακας. Τα μικρά αυτά συστήματα, για παράδειγμα οι μικρές ανεμογεννήτριες και όχι οι τεράστιες των εταιρειών, μπορούν να συνεισφέρουν στην αυτοδυναμία ενέργειας σε νοικοκυριά ή οικισμούς, χωρίς να πωλείται το ρεύμα πρώτα στον διαχειριστή του δικτύου και μετά να έρχεται μέσα από το δίκτυο στη πρίζα τους. Το πιο προωθημένο βέβαια στην αυτονομία σύστημα είναι το εντελώς αυτόνομο. Αυτό που δεν μετατρέπει το συνεχές ρεύμα σε εναλλασσόμενο.
Το εκατό τοις εκατό αυτόνομο σύστημα δεν χρειάζεται μετασχηματιστή για να το κάνει με τη μορφή που το παίρνουμε από τη πρίζα σήμερα. Άρα δεν θα έχουμε και τις γνωστές απώλειές του, πράγμα που είναι πλεονέκτημα. Το μειονέκτημα όμως είναι ότι χρειαζόμαστε συσσωρευτές, μπαταρίες δηλαδή, για να αποθηκεύουμε το ρεύμα και να έχουμε και τη νύχτα ή όταν δεν έχει ηλιοφάνεια. Οι συσσωρευτές είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα. Από τη μια πρέπει να είναι μεγάλης διάρκειας ζωής και να έχουν πολλούς κύκλους φόρτωσης-εκφόρτωσης και από την άλλη η μέχρι τώρα τεχνολογία που χρησιμοποιείται για την κατασκευή, τους μετατρέπει σε τοξικά απόβλητα μετά το πέρας της ζωής τους, οπότε χρειάζονται ειδική μεταχείριση.  Για αυτό η καλύτερη μέθοδος αποθήκευσης- σε εισαγωγικά το αποθήκευση- είναι το δίκτυο διανομής. Όμως αυτό δεν εξασφαλίζει την αυτονομία του νοικοκυριού.
Αυτονομία σημαίνει ότι έχεις στη διάθεσή σου ένα σύστημα παραγωγής που σου εξασφαλίζει το ρεύμα που χρειάζεσαι-με μέτρο βέβαια και εξοικονόμηση- όταν το χρειάζεσαι. Αν αυτό το θέλεις από εναλλακτικές πηγές ενέργειας, τότε θα πρέπει να έχεις σε παράλληλη σύνδεση και φωτοβολταϊκή εγκατάσταση και αιολική. Έτσι όταν δεν έχεις ήλιο, έχεις συνήθως αέρα. Αν δεν έχεις ούτε το ένα ούτε το άλλο, τότε θα πρέπει να συμβιβασθείς με κεριά ή φακό ή με σχόλη ή να πέσεις για ύπνο. Όλα αυτά απαιτούν να μην είσαι στη φιλοσοφία καταναλωτής. Να μη λες «ρεύμα θέλω, τώρα το θέλω». Αν όμως δεν μπορείς να αποφύγεις αυτή τη νοοτροπία, τότε θα χρειασθεί να κάνεις ένα συμβιβασμό, που δεν είναι καθόλου οικολογικός, δηλαδή να έχεις παράλληλα και μια ντιζελογεννήτρια, η οποία να μπει σε λειτουργία καίγοντας πετρέλαιο, όταν δεν υπάρχει ρεύμα από τις άλλες πηγές. Όλα αυτά μπορούν να λειτουργούν και αυτόματα, χωρίς δική σου παρέμβαση, αρκεί να έχεις στο παράλληλο αυτό σύστημα και έναν επιπλέον ηλεκτρονικό ρυθμιστή -inverter το λέμε- και ο οποίος αποφασίζει κάθε φορά από πού θα έχουμε τροφοδοσία.
Η αυτοδυναμία παράγεται όχι στα πλαίσια ενός νοικοκυριού, αλλά στα πλαίσια ενός δικτύου συλλογικοτήτων ή κοινοτήτων ή δήμων ή περιφερειών, που έχουν στη διάθεσή τους συμπληρωματικά μεταξύ τους συστήματα παραγωγής ενέργειας από ΗΜΕ, αλλά και το σύστημα διανομής της παραγόμενης ενέργειας. Τα δίκτυα δηλαδή χαμηλής και μεσαίας τάσης με τα οποία γίνεται η διανομή σε ένα τόπο ή μια μεγαλύτερη περιοχή. Οι ΗΜΕ υπάρχουν μεν παντού στη διάθεσή μας, αλλά δυστυχώς όχι οπωσδήποτε την ίδια χρονική στιγμή ή περίοδο. Όταν δεν έχει ηλιοφάνεια ή αέρα ή υδατόπτωση σε μια συγκεκριμένη χωρική κοινότητα ή δήμο, μπορεί να έχει σε κάποιον άλλο. Βιομάζα βέβαια μπορεί να έχει πάντα στη διάθεσή του, αρκεί να το έχει προγραμματίσει. Δεν χρειάζονται μεγάλες επενδύσεις, αρκεί να κατασκευασθούν μικρά τέτοια συστήματα, αποκεντρωμένα και τοπικά. Χωρίς πολύ υψηλή τεχνολογία και μεγάλη εξειδίκευση. Η απελευθέρωση από την κεντρικά διανεμόμενη ενέργεια και ο δυνητικά αποκεντρωμένος χαρακτήρας αυτών των συστημάτων, είναι που τα κάνει επαναστατικά. 
Βέβαια 100% επαναστατικά θα ήταν, αν μπορούσαμε να κατασκευάσουμε και μόνοι μας τα φωτοβολταϊκά στοιχεία ή τις ανεμογεννήτριες και να μην τις αγοράζαμε από κατασκευάστριες εταιρείες για να τις εγκαταστήσουμε.
Υπάρχουν και απλοί τεχνίτες που μπορούν μόνοι τους, με απλά υλικά, να φτιάξουν π.χ. μια μικρή ανεμογεννήτρια. Για πλήρη όμως ενεργειακή αυτονομία, θα μπορούσαν να δημιουργηθούν σύλλογοι ή συνεταιρισμοί από ενδιαφερόμενους πολίτες, που μαζεύοντας τις οικονομίες των μελών τους, αλλά και από άλλους για οικολογικούς και πολιτικούς λόγους υποστηρικτές και σε συνεργασία με κάποιους ειδικευμένους, να αναλαμβάνουν και τη κατασκευή των στοιχείων και την εγκατάσταση τέτοιων μικρών συστημάτων. Ο κατασκευαστής δε χρειάζεται να είναι ιδιωτική εταιρεία που θα λειτουργεί με βάση το κέρδος. Μπορεί να είναι και ένας συνεταιρισμός κοινωνικής οικονομίας ή μια δημοτική επιχείρηση που λειτουργεί για κοινωνικούς και οικολογικούς σκοπούς, αν βέβαια ένας τοπικός δήμος πάει στα χέρια των πολιτών. Να αυτοοργανωθούμε σε τέτοιες κινήσεις πολιτών, που θα κάνουν πραγματικότητα τέτοιους δήμους και την τροφοδοσία με ρεύμα από αποκεντρωμένα μικρά συστήματα Ήπιων Μορφών Ενέργειας (ΗΜΕ) και δέσμευσης της ελεύθερης ενέργειας με βασικό σύνθημα όσον αφορά τον ενεργειακό εφοδιασμό το: Όχι τα πάντα ηλεκτρικά! Εξοικονόμηση και εναλλακτικά!
Μέσα από τις συνελεύσεις κάθε τοπικής κοινότητας θα αποφασίζονται οι ανάγκες σε ενέργεια και το μέγεθος(μικρό ή μεσαίο) των συστημάτων που θα τις ικανοποιούν. Σε ένα χωριό θα μπορούσαν π.χ. να ικανοποιηθούν με φωτοβολταϊκά στις στέγες των σπιτιών ή των αγροτικών αποθηκών μαζί με κάποιες μικρές ανεμογεννήτριες για τις περιόδους που δεν έχουμε ήλιο και συνήθως έχουμε άνεμο ή σαν συμπληρωματικό ένα μικρό υδροηλεκτρικό σε υπάρχον τυχόν υδατικό ρεύμα(π.χ. απότομο ποταμάκι που το χειμώνα που δεν έχουμε ήλιο θα έχουμε αρκετό νερό, όπως συμβαίνει π.χ. σε πολλά χωριά του Πηλίου). 
Από τη στιγμή που μας είναι ακόμα απαραίτητο το ηλ. ρεύμα θα χρειασθεί να κάνουμε κάποιους συμβιβασμούς, αλλά όσο γίνεται πιο ανώδυνους για την τοπική κοινωνία και το τοπικό περιβάλλον. Με αυτό όμως που δεν πρέπει να συμβιβασθούμε σε καμιά περίπτωση, είναι να περάσει ο ενεργειακός εφοδιασμός μας στα χέρια ιδιωτών-επενδυτών ή εταιρειών- καθώς και να εξακολουθεί η ΔΕΗ να παράγει την πιο «βρώμικη κιλοβατώρα στην Ευρώπη» με λιγνίτη, στην Κοζάνη ή την Μεγαλόπολη, κάνοντάς τες «κρανίου τόπους» και σκορπώντας τον καρκίνο στον ντόπιο πληθυσμό.