Το πόσο διαδεδομένη είναι η διαφήμιση για κατανάλωση διάφορων προϊόντων στους δρόμους και τις πλατείες των πόλεών μας, καθώς και στις εθνικές οδούς, οι περισσότεροι από μας το παρατηρούν σε μεγάλο βαθμό ασυνείδητα. Αν κάποιος μιλάει για το θέμα στον κύκλο των  γνωστών του, αντιμετωπίζεται σαν να προέρχεται από άλλο πλανήτη. Τόσο πολύ έχουμε συνηθίσει στην πανταχού παρούσα εμπορική-διαφημιστική δραστηριότητα! Το αντιλαμβανόμαστε ως ένα φυσιολογικό φαινόμενο του δημόσιου χώρου.
Αν όμως κάποιος ασχοληθεί ουσιαστικά με το φαινόμενο, τότε θα αντιληφθεί όλο και περισσότερο, πόσο πιεστικά και ενοχλητικά είναι τα συνεχή διαφημιστικά μηνύματα στα λεωφορεία και τα τρένα, στους τοίχους, σε στάσεις λεωφορείων και σε επιδαπέδιες ή εναέριες πινακίδες. Εν τω μεταξύ, σε ορισμένα μέρη της οποιασδήποτε πόλης, μερικές φορές αισθάνεται κανείς σαν να είναι σε μια διαρκή διαφημιστική εκπομπή τηλεόρασης - με ένα χαλασμένο τηλεχειριστήριο. Γιατί στην τηλεόραση μπορεί κανείς να αλλάξει εκπομπή ή να απενεργοποιήσει τη διαφήμιση, στην πόλη δυστυχώς όχι.

Είναι απαραίτητο να δημιουργηθούν πρωτοβουλίες πολιτών σε κάθε πόλη που θα έχουν ως κύριο μέλημά τους να καταγγείλουν την εμπορευματοποίηση της πόλης και να οδηγήσουν σε μια δημοκρατική απόφαση για τη χρήση του δημόσιου χώρου, ο οποίος χώρος, δεν μπορεί να εξυπηρετεί μόνο τις μεγάλες εταιρείες χρησιμεύοντας ως οθόνη προβολής των διαφημιστικών τους εκστρατειών, αλλά θα πρέπει να χρησιμοποιείται και να σχεδιάζεται από όλους τους πολίτες. Εν κατακλείδι, είναι χώρος που ανήκει στα Κοινά. Είναι χώρος διαβίωσης και όχι ένα εμπόρευμα.
Η πρωτοβουλία πολιτών μπορεί να απαιτήσει από τις τοπικές αρχές τη διενέργεια δημοψηφίσματος για την απαγόρευση της εμπορικής διαφήμισης και να προετοιμάσει νομοσχέδιο, στο οποίο φυσικά να προβλέπονται και χώροι όπου θα επιτρέπεται, σε λίγες μόνο εξαιρετικές περιπτώσεις, όπως π.χ. οι αναγγελίες-διαφημίσεις για εκδηλώσεις που έχουν κοινωνικούς και πολιτιστικούς σκοπούς και σε περιορισμένο αριθμό. Επιπλέον, κάθε κατάστημα θα μπορεί στη δική του πρόσοψη να συνεχίσει να διαφημίζεται, όσο δεν υπερβαίνει το ύψος των 10 μέτρων. Ότι ένα τέτοιο βήμα είναι δυνατό, έχουν ήδη αποδείξει πόλεις όπως το Σάο Πάολο στη Βραζιλία και τη Γκρενόμπλ στη Γαλλία με τις εξωτερικές διαφημιστικές απαγορεύσεις.
Ο αντίκτυπος ενός τέτοιου νόμου στο πρόσωπο της πόλης και στην αντίληψη του δημόσιου χώρου θα ήταν τεράστιος. "Ανυπομονώ για μια πόλη χωρίς διαφήμιση. Χωρίς τις ενοχλητικές, συνεχώς και παντού επιζήμιες προκλήσεις για αγορές, τα συχνά άγευστα ή εξευτελιστικά διαφημιστικά μηνύματα ... Αντ 'αυτού, η θέα στην αρχιτεκτονική, στο πράσινο ή απλά στον ουρανό, θα είναι και πάλι ελεύθερη. Και ο ένας ή ο άλλος θλιβερός τοίχος θα ήταν, χωρίς τη διαφήμιση, μια θαυμάσια επιφάνεια για τέχνη", λένε οι καλλιτέχνες που συμμετέχουν σε μια τέτοια πρωτοβουλία, που δημιουργήθηκε στο Βερολίνο.
Εκτός από μια οπτική απορρύπανση και βελτίωση της εικόνας της πόλης, μια τέτοια απαγόρευση της αστικής διαφήμισης σημαίνει μια αξιοσημείωτη αναβάθμιση του δημόσιου χώρου - ως τόπου συνάντησης, κοινωνικής ζωής και αλληλεγγύης. Θα ήταν ένα σημάδι ότι δεν πρέπει να εμπορευματοποιηθούν όλες οι πλευρές της ζωής και ότι τα δημόσια συλλογικά αγαθά να εκτιμώνται και να προστατεύονται ως τέτοια. Επιπλέον, τα μικρότερα καταστήματα θα προσελκύσουν και πάλι περισσότερη προσοχή – πράγμα το οποίο μπορεί να προωθήσει την τοπική αγορά.
Σε μια τέτοια πρόταση νόμου θα περιλαμβάνονται επίσης κανονισμοί για δημόσιους φορείς, όπως σχολεία, κολέγια και δημόσιες συγκοινωνίες: για παράδειγμα, απαγόρευση της διαφήμισης των κέντρων προσχολικής ημερήσιας φροντίδας και των σχολείων (που μέχρι σήμερα δεν υπάρχει) και σαφείς κανόνες για χορηγίες στα πανεπιστήμια με καθεστώς διαφάνειας. Στόχος αυτών των κανονισμών είναι η προστασία της ουδετερότητας και της ανεξαρτησίας των δημόσιων θεσμών.
Όσοι έχουν ασχοληθεί με τις ψυχολογικές, οικολογικές και κοινωνικές επιπτώσεις της διαφήμισης μπορούν να αναρωτηθούν δικαιολογημένα γιατί δεν έχει απαγορευθεί η διαφήμιση από το αστικό ή υπαίθριο τοπίο - και ίσως και από άλλους χώρους. Εκτός από το γεγονός ότι η διαφήμιση μπορεί να προωθήσει το άγχος και την κατάθλιψη, είναι πάνω απ 'όλα ένα πράγμα: τεράστια κατασπατάληση πόρων. Οι διαφημιστικές πινακίδες χρησιμοποιούν τεράστιες ποσότητες χαρτιού και κόλλας – μόνο και μόνο για να αντικατασταθούν μετά από μερικές ημέρες. Οι ψηφιακές πινακίδες καταναλώνουν πολύ ηλεκτρισμό και συμβάλλουν στη φωτορύπανση. Επιπλέον, ειδικά από την άποψη της αποανάπτυξης, πρέπει να λάβουμε υπόψη και τους ανθρώπινους πόρους, μια μη κοινωνικά αναγκαία εργασία που αξιώνει η διαφήμιση. Πόση σπατάλη ενέργειας και δημιουργικότητας στη συνεχή ανάπτυξη νέων διαφημιστικών εκστρατειών και στην ενθάρρυνση του καταναλωτισμού; Όλοι οι εμπλεκόμενοι εργαζόμενοι θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν την ενέργειά τους με πολύ πιο ουσιαστικό τρόπο!
Αλλά ένα σύστημα που βασίζεται στην «ανάπτυξη», δεν μπορεί να κάνει χωρίς να ξυπνά συνεχώς καινούργιες ανάγκες στους ανθρώπους-καταναλωτές. Και αυτό το κάνει μάλιστα με τέτοιο τρόπο, ώστε να μη κοστίζει επιπλέον στο σύστημα, αφού το κόστος της παραγωγής της διαφήμισης μετακυλύεται στους καταναλωτές μέσω της αύξησης της τιμής του τελικού προϊόντος.
Όποιος είναι κατά του καταναλωτισμού και υπέρ της επάρκειας, θα χρειασθεί να αγωνίζεται διαρκώς ενάντια στον υπερβολικά ισχυρό διαφημιστικό κλάδο - τελικά ένα Σισύφιο καθήκον. Μια απαγόρευση της υπαίθριας διαφήμισης, δεδομένης της ποικιλίας των ευκαιριών διαφήμισης, είναι σίγουρα ένα μικρό βήμα, αλλά πηγαίνει προς τη σωστή κατεύθυνση και στέλνει ένα σημαντικό μήνυμα. Και η συζήτηση σχετικά με αυτό μπορεί να βοηθήσει στην ευαισθητοποίηση περισσότερων ανθρώπων στο ζήτημα της εμπορευματοποίησης της δημόσιας ζωής και της αφήγησης της ανάπτυξης που κρύβεται από πίσω. Το παράδειγμα ξεκίνησε στο Βερολίνο, και αν η πόλη-κρατίδιο είναι η πρώτη ευρωπαϊκή πρωτεύουσα που θα αντιμετωπίσει σοβαρά το πρόβλημα και εισάγει το "δικαίωμα ελευθερίας από τη διαφήμιση", και άλλες πόλεις πιθανότατα να ακολουθήσουν.
Και η Αθήνα ή η Θεσσαλονίκη; Και μάλιστα σε συνθήκες «φτωχοποίησης», άρα και ανάγκης εξοικονόμισης πόρων και προώθησης του αντικαταναλωτισμού; Και η «κυβερνώσα» αριστερά-μαζί με τους πράσινους φυσικά-δε θα μπορούσε προωθήσει την ανάπτυξη μιας αντικαταναλωτικής οικολογικής συνείδησης, μέσα και από ρυθμιστικούς κανόνες ενάντια στην πλύση εγκεφάλου που κάνει η υπερδιαφήμιση παντού, είτε πρόκειται για αστικό τοπίο, είτε για τους δρόμους της επαρχίας και τις εθνικές οδούς, είτε για τις παραλίες μας; Και οι πολίτες; Δεν πρέπει να αναλάβουν πρωτοβουλίες όπως αυτή του Βερολίνου;  

​Ο σημαντικότερος παράγοντας για την κρίση στην ευρωπαϊκή και την ντόπια αριστερά είναι η έλλειψη οράματος. Είναι η δυσφορία που νοιώθουν οι αριστεροί-αναρχικοί από το γεγονός ότι η αριστερά όλων των κατευθύνσεων, έχει χάσει προ πολλού τη δυνατότητα να φαντασθεί έναν καλύτερο κόσμο και έχει παραιτηθεί από τον αγώνα για την επιδίωξή του! Από το γεγονός ότι έχει ουσιαστικά εσωτερικεύσει τον νεοφιλελεύθερο μύθο της μη ύπαρξης εναλλακτικής προς το αναπτυξιακό παραγωγο-καταναλωτικό μοντέλο του παγκοσμιοποιημένου καπιταλισμού.  
Για αυτό, η αριστερά –σε όλες τις εκφάνσεις της ακόμα και η ελευθεριακή- δεν είναι πια η ελπιδοφόρα δύναμη του μέλλοντος, δεν μπορεί να γίνει ο οδηγός για την ευζωία των «από κάτω», δεν αποτελεί πηγή ενέργειας για μεγάλες κοινωνικές αλλαγές υπέρ των πολλών. Δεν έχει δική της αφήγηση –πέρα από το αναμασημένο μοντέλο του σοσιαλισμού που επιμένει κάποια κατεύθυνσή της και έχει απορριφθεί από την κοινωνική συνείδηση των σημερινών «από κάτω»-για μια κοινωνία πέρα από τον παγκόσμιο ανταγωνισμό, την απεριόριστη ανάπτυξη, την περιβαλλοντική καταστροφή τόπων, τη διάλυση των τοπικών κοινοτήτων και των τρόπων ζωής τους, την ληστεία των τοπικών πόρων ζωής και των κοινών μέσα από τη μετατροπή τους σε εμπόρευμα.
Προς το παρόν στα προγράμματα των κομμάτων της αριστεράς-κοινοβουλευτικών και εξωκοινοβουλευτικών-η λέξη «ανάπτυξη» είναι μια από κείνες που αναφέρονται περισσότερο. Δεν αμφισβητείται το πρότυπο της καπιταλιστικής ανάπτυξης. Ταυτίζεται με την ιστορικά κληρονομημένη έννοια του μαρξισμού-λενινισμού της «ανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων»-την οποία κάνει σε μεγάλο βαθμό ο καπιταλισμός-η οποίες παραγωγικές δυνάμεις κάποια στιγμή -με αλλαγή των παραγωγικών σχέσεων –θα μπουν και στην υπηρεσία των εργαζομένων και θα βελτιώσουν τη ζωή τους, ελαχιστοποιώντας τις κοινωνικές ανισότητες.
Υπάρχουν τα οράματα. Απλώς πρέπει να εκφρασθούν, να συζητηθούν και πάνω απ 'όλα να βιωθούν.
Αναφερόμαστε στις δράσεις της κοινωνίας των πολιτών, στα πλαίσια π.χ. της κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας και των δικτύων της ομότιμης παραγωγής ("peer-to-peer") ή της διαχείρισης των «Κοινών»(Commons), καθώς και στις προσεγγίσεις που βάζει η συζήτηση για την κοινωνική και ατομική συνείδηση. Όλες αυτές οι δραστηριότητες και ιδέες έχουν την προέλευσή τους στην ανάγκη να δημιουργηθεί ένα βιώσιμο μέλλον για όλους τους ανθρώπους μέσα στα οικολογικά όρια του κάθε τόπου και του πλανήτη. Να επισημάνουμε δε ότι πολλές ιδέες και οράματα υπάρχουν ήδη και βιώνονται στα πλαίσια των αντίστοιχων κοινοτήτων ανθρώπων. Ωστόσο, προς το παρόν, αυτά τα συναρπαστικά πειράματα, συχνά, υπάρχουν παράλληλα και δίπλα-δίπλα, χωρίς να το γνωρίζουν και μη έχοντας τη δυνατότητα να μαθαίνουν το ένα από το άλλο. Εκείνο που βιώνουν παντού είναι ότι οι κυρίαρχες πολιτικές όχι μόνο δεν τα προωθούν, αλλά αντίθετα τα εμποδίζουν να ξεδιπλωθούν, σύμφωνα με τη δυναμική τους. Αυτές τις πολιτικές καλείται η «κυβερνώσα» και μη αριστερά να ανατρέψει, αν θέλει να είναι μέρος του μέλλοντος.
Ειδικά η «κυβερνώσα»-όπως αρέσκεται να ονομάζεται-αριστερά στην Ελλάδα, δεν μπορεί να είχε σαν στόχο, αυτό που αποδείχθηκε πολύ γρήγορα: συμβολή της κυβέρνησης Τσίπρα στην πρακτική επιβολή της ιδέας «ΤΙΝΑ» (There Is No Alternative: Δεν Υπάρχει Εναλλακτική» της Θάτσερ), τόσο αναίμακτα στη χώρα!
Το νέο δίλημμα με το οποίο μας ζητά να πορευτούμε, η «κυβερνώσα» αριστερά μετά το «αριστερό» μνημόνιο λοιπόν, είναι το: Ανάπτυξη ή Στασιμότητα. Κανένα όραμα για το μέλλον. Ανάπτυξη για να επιστρέψουμε στην προ μνημονίων καθημερινότητα ή στασιμότητα στην «μνημονιακή» εποχή! Σαν σύνθημα έχει πλεονέκτημα υπέρ της διατήρησής της στην κυβέρνηση, γιατί κανείς δεν είναι υπέρ της στασιμότητας. Οι περισσότεροι νεοέλληνες είναι αφοσιωμένοι οπαδοί της «Ανάπτυξης», της συνδεδεμένης με την «ευημερία» της ατομικής υπερκατανάλωσης. Στην ουσία δεν διαφέρει με αυτό το μη δίλημμα από τους νεοφιλελεύθερους. Και αυτοί είναι υπέρ της ανάπτυξης και δεν θέλουν τη στασιμότητα. Διαφέρουν στον τρόπο με τον οποίο επιδιώκουν να ξεκινήσει η ανάπτυξη, με διαφορετική σειρά των απαιτούμενων βημάτων:  
Φιλελεύθεροι: Πρώτα ιδιωτική αποταμίευση στις τράπεζες και μετά επενδύσεις των επιχειρήσεων-μέσω δανείων από τις τράπεζες- για νέες θέσεις εργασίας και παραγωγή ανταγωνιστικών στη διεθνή αγορά προϊόντων, με αποτέλεσμα την αύξηση του ΑΕΠ και άρα την ανάπτυξη!(Στουρνάρας).
Κυβερνώσα αριστερά: ώθηση πρώτα της ιδιωτικής κατανάλωσης με νέο χρήμα στην αγορά από τις τράπεζες, κέρδη από τις επιχειρήσεις, επενδύσεις των νέων κερδών σε νέες θέσεις εργασίας με αυξημένες αποδοχές, αύξηση ΑΕΠ, ανάπτυξη! (Τσακαλώτος).
Αλλά αυτά που λέει η θεωρία και των δύο, δεν είναι προφανές ότι θα εξασφαλισθούν τα επόμενα χρόνια στη χώρα: ούτε αφενός, η μαζική ιδιωτική αποταμίευση είναι λογικό να ξεκινήσει τουλάχιστον άμεσα –εκτός αν οι «πατριώτες» επιχειρηματίες φέρουν ξανά πίσω στις ελληνικές τράπεζες τα κεφάλαια που έχουν φυγαδεύσει σε ξένες τράπεζες ή οφ σορ εταιρείες τους- ούτε αφετέρου, μπορούμε να αναμένουμε αύξηση της κατανάλωσης, αφού θα υπάρξουν και τα επόμενα χρόνια μεγάλες περικοπές και στις συντάξεις, αλλά και στα χαμηλά εισοδήματα από τη μείωση του αφορολόγητου, όσο και αν ελπίζει σε ξένες επενδύσεις τύπου Ελντοράντο στην Χαλκιδική, οι οποίες αντίθετα θα μειώσουν το τοπικό εισόδημα από άλλες δραστηριότητες που καταστρέφουν. Άρα «ανάπτυξη» όπως την εννοούν και οι δύο πλευρές, δεν πρόκειται να έρθει. Η πολυπληθής ελληνική μεσαία τάξη-αυτή που αναδεικνύει και τις κυβερνήσεις με τους ψήφους της-δεν θα πρέπει να περιμένει ότι θα επωφεληθεί και θα επιστρέψει στο προ κρίσης καταναλωτικό μοντέλο.
Αλλά και γενικότερα και εκτός Ελλάδας: Είναι σαφές ότι η οικονομική «ανάπτυξη» και η με κάθε κόστος μεγέθυνση έχει επικρατήσει σαν ο «ουκ άνευ» στόχος σε παγκόσμιο επίπεδο, αλλά εξίσου σαφές είναι ότι υπάρχουν τα οικολογικά όρια που βάζουν οι δυνατότητες των οικοσυστημάτων και του πλανήτη. Η πραγματική οικονομία δεν μπορεί να διογκωθεί πλέον και το μόνο που «φουσκώνει» είναι η χρηματοπιστωτική οικονομία και οι αντίστοιχοι δείκτες της. Εξάλλου, για την αριστερά, θα  πρέπει να βρεθούν και τρόποι για τον εκδημοκρατισμό μιας οικονομικής σφαίρας, που έχει πάει στα ύψη τις κοινωνικές ανισότητες[1]. Και όπου η πίτα δεν μεγαλώνει, όπως θα συμβεί ούτως ή άλλως και σύντομα στον παγκόσμιο Βορρά, η κοινωνική δικαιοσύνη πρέπει να επιτευχθεί μέσω της ανακατανομής των πόρων διαβίωσης. Το ίδιο θα χρειασθεί να συμβεί και στις σχέσεις Βορρά-Νότου, με πολιτικές ευζωίας που να βασίζονται σε μια παγκόσμια αναδιανομή.
Αν μιλάμε για μια κοινωνία μετακαπιταλιστική, δεν μπορούμε παρά να αναφερόμαστε σε μια «μεταναπτυξιακή» κοινωνία, με την έννοια ότι θα πρέπει να επιτύχει έναν περιεκτικό, διαγενεαλογικό και ενδογενώς δίκαιο και οικολογικό τρόπο ζωής. Αυτό θα είναι δυνατό, αν καταφέρουμε να συνδέσουμε αυτές τις δύο συζητήσεις μεταξύ τους: αυτήν της έλλειψης οράματος της πολιτικής αριστεράς και της αναγκαιότητας ενός αγώνα για τη διαμόρφωση μιας εναλλακτικής αφήγησης έναντι του παντοδύναμου οικονομισμού. Αυτές οι δύο συζητήσεις -μέσω της σύνδεσής τους -  έχουν τη δυναμική να δημιουργήσουν έναν ούριο άνεμο για τις προοπτικές μιας μετα-καπιταλιστικής κοινωνίας. Η μια κυρίως για το περιεχόμενο, και η άλλη, ειδικά, για το πώς τα συμπεράσματά της θα μπορούσαν να συζητηθούν και να περάσουν πλατιά στην κοινωνία και στην καθημερινότητα των πολιτών. Οι ιδέες, οι συνεργασίες και τα δίκτυα που μπορεί κάποια μέρα να αναδυθούν, θα μπορούσαν να συμβάλουν στο να σκεφθούμε και να πραγματώσουμε ένα μέλλον που να αξίζει να ζήσουν οι μέλλουσες γενιές, με βασικό για τη σημερινή νεολαία σύνθημα: Να περιγράψουμε τα οράματα και να ζήσουμε τις ουτοπίες!


[1] Στην έκθεση της Oxfam, στα πλαίσια του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ στο Νταβός της Ελβετίας για το 2017: Στα χέρια του 1% κατέληξε το 82% του παγκόσμιου πλούτου. 3,5 δισεκατομμύρια άνθρωποι, το φτωχότερο 50% του παγκόσμιου πληθυσμού, κατέχουν όσο οι 62 πλουσιότεροι, αυτού του πλανήτη. 

​

1. Οι δομές της

Ξεκινούν από το ξεπέρασμα της πυρηνικής οικογένειας και τη δημιουργία «διευρυμένων» οικογενειών(όχι γενετικής συγγένειας, αλλά ιδεολογικής συγγένειας και με όλες τις ηλικίες- η τρίτη ηλικία μπορεί να είναι πολύ χρήσιμη , η επιβίωσή της αδύνατη στο μέλλον από ένα καταρρέον συνταξιοδοτικό σύστημα), κύτταρα των μελλοντικών χωρικών κοινοτήτων-δήμων. Το κοινό χαρακτηριστικό τους το «κοινό ταμείο».
Συνεχίζουν με την επανασύσταση των χωρικών κοινοτήτων και μικρών δήμων, με το χωρισμό των πόλεων σε δήμους κάτω π.χ. των 50. 000 κατοίκων που συστήνουν αστικές κοινότητες με βάση τις γειτονιές που δεν ξεπερνούν π.χ. τους 1000 κατοίκους. 
Στη συνέχεια συστήνονται περιφέρειες στη βάση της έννοιας της "Βιοπεριφέρειας"(το πολύ μέχρι 1.000.000 κατοίκους). Δηλαδή μιας περιφέρειας που εξασφαλίζει την αρμονική ενότητα ενός τόπου (φυσικού οικοσυστήματος), της κοινότητας των ανθρώπων που τον κατοικούν και του συνόλου των παραγωγικών τους δραστηριοτήτων. Η εγγύτητα θα είναι καθοριστική στην διαχείριση των εισροών και των εκροών των παραγωγικών μονάδων, των ανταλλαγών μεταξύ τους, όπως και με τους καταναλωτές. 


Όσον αφορά στην οικονομία της θα πρόκειται για μια οικονομία εγγύτητας με αυτοδιεύθυνση στους χώρους εργασίας. Ομάδες παραγωγών, συνεταιριστικές-συνεργατικές δομές εργασίας με προϊόντα που διατίθενται στα πλαίσια δομών παραγωγωαναλωτών για απευθείας διακίνηση χωρίς μεσάζοντες, συνεταιριστικά-συνεργατικά μικρά μαγαζιά, δίκτυα διανομής και ανταλλαγής προϊόντων-υπηρεσιών με τοπικά νομίσματα κ.λπ.
Θα χρειασθεί χιλιάδες γεωργών -αγροτικών κοινοτήτων να επιστρέφουν στο έδαφος χιλιάδες τόνους οργανικής ουσίας/ χρόνο(συμβάλλοντας έτσι στην αποκατάσταση του αποσταθεροποιημένου κλίματος, που ο παγκόσμιος καπιταλισμός -αν συνεχίσει έτσι- θα προκαλέσει εκτός των άλλων και κλιματική καταστροφή με αποτέλεσμα να θέσει σε κίνδυνο την ίδια την επιβίωση της ανθρωπότητας, αφού δεν θα είναι δυνατή ακόμα και η οποιαδήποτε οικονομική δραστηριότητα), παράγοντας ταυτόχρονα υγιεινότερα και φθηνότερα προϊόντα διατροφής. 
Θα χρειασθεί να κάνουμε εξοικονόμιση και αυτοπαραγωγή ενέργειας από ΑΠΕ εγκαθιστώντας στις στέγες, στα υπόστεγα, στις αποθήκες, στα σπίτια κ.λπ. μικρά αποκεντρωμένα συστήματα, βοηθώντας στην αποκεντρωμένη παραγωγή και διανομή της ενέργειας. Απαιτώντας ταυτόχρονα την κοινωνικοποίησή της, με δημοτικοποίηση της παραγωγής -διανομής ενέργειας. Για παράδειγμα τα δίκτυα Μέσης και Χαμηλής Τάσης (ΜΤ-ΧΤ) να πάνε στους δήμους και τα Υψηλής Τάσης(ΥΤ) στις περιφέρειες και όχι στους ιδιώτες κεφαλαιούχους που απαιτεί η τρόικα και η κυβέρνηση.
Η αυτοδιεύθυνση-αυτοδιακυβέρνηση θα είναι το κύριο χαρακτηριστικό και των κοινωνικών χώρων-δομών. Η άμεση δημοκρατία θα είναι θεσμοθετημένη σε όλους αυτούς τους χώρους. 
Η μη κυριαρχία των αγορών, ο αντικαταναλωτισμός, η χειραφετιτική παιδεία, η αντιιεραρχία και η εγγύτητα και ανανεωσιμότητα των πόρων, της εργασίας και των ανταλλαγών καθώς και η επανάκτηση-επαναχρησιμοποίηση μαζί με τον σεβασμό στη βιοποικιλότητα θα είναι και εχέγγυα για ισορροποιημένη ένταξη της κοινωνίας στη Βιόσφαιρα και το περιβάλλον. Έτσι θα είναι μια οικολογική κατά βάση κοινωνία.

2. Ειδικότερα: Η Άμεση δημοκρατία στις Τοπικές Κοινωνίες
Η χωρική κοινότητα και η πόλη δεν είναι μόνο ο λειτουργικός τόπος της καθημερινής ζωής και διαμονής. Είναι ταυτόχρονα και ένα πολιτικό σώμα πολιτών που αποφασίζει για τα μικρά και τα μεγάλα προβλήματα που τους απασχολούν. Εδώ έχει λοιπόν εφαρμογή αυτό που πρέπει να εκφράζει με την κυριολεκτική σημασία της η λέξη πολιτική(και όχι με την τρέχουσα έννοια της διαχείρισης των πραγμάτων του κράτους-πολιτείας). Εδώ η γενική έννοια της κοινωνίας μπορεί να πάρει μια πιο συγκεκριμένη μορφή. Αυτή της τοπικής κοινωνίας, της κοινωνίας των πολιτών με την αρχαιοελληνική έννοια του όρου. Των ενεργών και συμμετεχόντων σε συνελεύσεις πολιτών, που προσπαθούν να δημιουργήσουν μια δημόσια σφαίρα στην οποία να υπάρχει μια ορθολογική , δημιουργική και ηθική αλληλεπίδραση μεταξύ τους. Να δημιουργήσουν ένα δήμο των πολιτών και όχι του δημοτικού συμβουλίου, των συνοικιακών και δημοτικών συνελεύσεων και όχι της δημαρχίας και αντιδημαρχίας, τη ομοσπονδιακής ένωσης των δήμων σε περιφέρεια και όχι του πάλε ποτέ νομάρχη ή του σημερινού αντιπεριφεριάρχη και περιφερειάρχη. Θα στηριχθεί βασικά σε γενικές συνελεύσεις, θεματικές συνελεύσεις και φόρα, συμβούλια όπως πολιτισμού, υγείας, πρόνοιας και κοινωνικής προστασίας, προστασίας περιβάλλοντος και ενεργειακού εφοδιασμού στη βάση εναλλακτικών μορφών ενέργειας, εξάλειψης των κοινωνικών διακρίσεων, νεολαίας κ.λ.π. Θα στηριχθεί στην έννοια του συλλογικού πολίτη και του ανακλητού εκπροσώπου.
Για να επανέλθουν οι σημερινοί εξατομικευμένοι και απογοητευμένοι πολίτες-που απέχουν πολύ σήμερα από τον ανθρωπολογικό τύπο της άμεσης δημοκρατίας- στη δημόσια σφαίρα, θα πρέπει να πεισθούν ότι αυτό θα έχει πρακτικό αποτέλεσμα στη καθημερινή τους ζωή. Να πεισθούν ότι η συμμετοχή τους θα συμβάλει σε αποφάσεις, που η υλοποίησή τους αφορά άμεσα και τώρα και όχι κάπου στο μακρινό μέλλον. Να πεισθούν και οι απλοί -και όχι μόνο οι ενεργοί- πολίτες ότι κάτι τέτοιο είναι στα μέτρα τους, ανεξάρτητα από ποιόν κοινωνικό ή πολιτικό χώρο επηρεάζονται. Το κλειδί για αυτό θα είναι ο συμμετοχικός προϋπολογισμός και προγραμματισμός[1], ο οποίος θα διαμορφώνεται με βάση τις προτεραιότητες που θέτουν οι συνελεύσεις των κοινοτικών διαμερισμάτων και των γειτονιών των πόλεων, τη δικαιοσύνη, τους τοπικούς πόρους και το μικρότερο οικολογικό αποτύπωμα. Αυτές οι συνελεύσεις επιλέγουν εκπροσώπους(ανάλογα με τον αριθμό των συμμετεχόντων)για τον προϋπολογισμό και με βάση τις προτάσεις των συνελεύσεων και τις προτάσεις, μελέτες και πόρους της δημαρχίας, αποφασίζουν σε συνέλευσή τους για το τι θα προτείνουν να υλοποιηθεί τελικά στην επόμενη περίοδο(π.χ ενός έτους). Η ίδια διαδικασία μπορεί να επαναληφθεί και για αποφάσεις που αφορούν στα έσοδα, έξοδα και επενδύσεις του κάθε δήμου, δηλαδή τον προγραμματισμό του. Έτσι σιγά-σιγά θα πείθονται όλο και περισσότεροι να συμμετέχουν, γιατί θα το βλέπουν πρακτικά ότι από αντικείμενο διαχείρισης της πολιτικής, που ήταν μέχρι τώρα, θα μετατραπούν σε υποκείμενα διαμόρφωσης των συνθηκών ζωής τους και άρα θα αξίζει τον κόπο να συμμετάσχουν.
Στη διεκδίκηση της θεσμοθέτησης της παραπάνω διαδικασίας στους υπάρχοντες δήμους, μπορούν να βοηθήσουν ανάλογες Τοπικές Κινήσεις Πολιτών με τα χαρακτηριστικά της «δημοκρατίας εν δράσει». Τη πρώτη «μαγιά» μιας τέτοιας Κίνησης μπορούν να αποτελέσουν πολίτες της τοπικής κοινωνίας, που ήδη συμμετέχουν σε διάφορα κοινωνικά, οικολογικά και πολιτικά κινήματα και που συνήθως δεν έχουν κομματικές εξαρτήσεις. Είναι αυτοί που έχουν ονομασθεί γενικά «ενεργοί πολίτες» ή «ακτιβιστές» για την επίλυση διάφορων θεματικών προβλημάτων καθώς και μέλη του αντιπαγκοσμιοποιητικού κινήματος των τελευταίων χρόνων. Είναι αξιόλογοι άνθρωποι-μέχρι τώρα αποστασιοποιημένοι- αλλά προερχόμενοι από τους ιστορικούς ιδεολογικούς χώρους του σοσιαλιστικού, αναρχικού, ελευθεριακού κομμουνισμού, της αυτονομίας και της κοινωνικής-πολιτικής οικολογίας. Αυτή η πρώτη «μαγιά» που αναλαμβάνει τη πρωτοβουλία, δεν περιχαρακώνεται. Φροντίζει να πλαισιωθεί, όπως αναφέρθηκε πιο πάνω, από απλούς πολίτες που θα αποφασίσουν ότι δεν πάει άλλο και δεν έχουν να περιμένουν τίποτα από κανένα μηχανισμό ή «πεφωτισμένη» προσωπικότητα. Στη συνέχεια φροντίζουν όλοι μαζί να πετύχουν μεταξύ τους καταρχήν μια συναίνεση σε ένα πρόγραμμα τοπικής παρέμβασης. Αυτό θα πάρει την τελική του μορφή, όταν μια τέτοια Κίνηση ψηφισθεί και αναλάβει τον δήμο ή την περιφέρεια για να εφαρμόσει, να υλοποιήσει και να θεσμοθετήσει στα πλαίσια του δήμου και της περιφέρειας ένα πρόγραμμα Άμεσης Δημοκρατίας που να έχει τα χαρακτηριστικά που περίπου περιγράφουμε στη συνέχεια.
Η Κοινότητα, είτε αυτή βρίσκεται στην ύπαιθρο χώρα είτε σε γειτονιά μιας πόλης, θα είναι το βασικό κύτταρο των θεσμών της Άμεσης Δημοκρατίας που επιδιώκει ένα ανάλογο κίνημα στην Τοπική Αυτοδιοίκηση(Τ.Α).
Άμεση δημοκρατία στο πολιτικό επίπεδο:

• Συνελεύσεις πολιτών σε κοινοτικό τοπικό επίπεδο (κοινότητα: είτε γεωγραφική, είτε γειτονιά πόλεων)
• Συνελεύσεις εντολοδόχων(ανακλητών-εκ περιτροπής) σε δημοτικό-περιφερειακό και επίπεδο χώρας. Θα πρόκειται για μια ομοσπονδιακή –συνομοσπονδιακή μορφή σύνδεσης, ώστε να δημιουργηθεί μια κοινωνία της κοινότητας των κοινοτήτων
• Αποφάσεις στη βάση δημοκρατικού ορθολογισμού(απαρτίες, ειδικές απαρτίες, πλειοψηφίες, ειδικές πλειοψηφίες κ.λ.π)

Άμεση δημοκρατία στο οικονομικό επίπεδο:

• Κοινοκτημοσύνη-δημοτική ιδιοκτησία, συλλογικός έλεγχος
• Αχρήματη ικανοποίηση βασικών-βιοτικών αναγκών(τροφή, στέγη, υγεία-περιβάλλον, εκπαίδευση) με ένα μίνιμουμ εργασίας.
• Ελευθερία επιλογής για τις μη βασικές ανάγκες με επιπλέον εργασία και „τεχνητή“ αγορά .
• Αυτοδυναμία του δήμου(όχι οπωσδήποτε αυτάρκεια, αλλά στήριξη κύρια στους δημοτικούς πόρους-δίκαιη ανταλλαγή μεταξύ αυτοδύναμων δήμων- συνομοσπονδιακή κατανομή αγαθών-υπηρεσιών κ.λ.π)
• Δημοκρατικός σχεδιασμός παραγωγής-κατανομής μέσω συνεχούς ανατροφοδότησης πληροφοριών μεταξύ δημοτικών συνελεύσεων-συνελεύσεων χώρων εργασίας.
• Ομοσπονδιακά πλάνα για τομέα βασικών αναγκών-δημοτικά πλάνα για τομέα ιδιαίτερων μη βασικών αναγκών

Άμεση δημοκρατία στο κοινωνικό επίπεδο:

• Αυτοδιεύθυνση στους χώρους εργασίας, νοικοκυριού, εκπαίδευσης, πολιτισμού.
• Ισοκατανομή ελεύθερου χρόνου
• Ενσωμάτωση του νοικοκυριού στις βασικές ανάγκες κ.λ.π.
• Οικοκοινότητες[2] και διευρυμένες οικογένειες[3] πλάι σε φυλετικές οικογένειες.

Αυτή η διαδικασία υλοποίησης και θεσμοθέτησης δομών άμεσης δημοκρατίας θα οδηγούσε, όχι μόνο μακροπρόθεσμα αλλά και μεσοπρόθεσμα, στο να αλλάξει ο συσχετισμός δυνάμεων στους θεσμούς της Τ.Α. Όταν γίνει αυτό σε αρκετούς δήμους, τότε θα είναι δυνατόν να τεθεί επί τάπητος το ζήτημα ενός νέου κοινωνικού συμβολαίου και η έκφρασή του σε ένα νέο σύνταγμα που δε θα στηρίζεται στην κοινοβουλευτική δημοκρατία και το σημερινό κομματικό σύστημα, αλλά σε όσο γίνεται πιο αμεσοδημοκρατικούς θεσμούς, με τη μορφή της ομοσπονδίας δήμων και συνομοσπονδίας των περιφερειών-Ομοσπονδιακής Κοινοπολιτείας.
Σε μια τέτοια Ομοσπονδιακή Κοινοπολιτεία, οι κοινότητες της υπαίθρου θα πρέπει να έχουν την αυτονομία τους και να λειτουργούν με γενικές συνελεύσεις και το εκλεγόμενο κάθε φορά ανακλητό Συμβούλιο Κοινότητας(Σ.Κ.).
 Μέχρι και 10 τέτοιες κοινότητες μπορούν π.χ. να αποτελούν έναν ιδιαίτερο δήμο, όπου μετά από σε δεύτερο επίπεδο συνέλευση των μελών των Σ.Κ. αποφασίζεται ο τρόπος επίλυσης και η προτεραιότητα των προβλημάτων και ο συμμετοχικός προγραμματισμός και προϋπολογισμός του Δήμου, γίνεται κοινωνικός έλεγχος και εκλέγεται το συμβούλιο του αντίστοιχου Δήμου(Σ.Δ.), για να εκφράζει το Δήμο στο τρίτο επίπεδο, στη συνέλευση της Χωρικής Ενότητας(Χ.Ε).
Στα πλαίσια μιας τέτοιας Χ.Ε. μια πόλη αυτοοργανώνεται ως εξής: τα νοικοκυριά ενός δρόμου μπορούν να συστήσουν μια κοινότητα(1000 ή 2000 κατοίκων), που λειτουργεί με συνέλευση μελών- κάθε φορά ενός-των νοικοκυριών και ασχολείται με όλα τα προβλήματά τους τα οποία βάζει σε μια προτεραιότητα για επίλυση, είτε εκ των ιδίων πόρων της κοινότητας, είτε με προώθησή τους προς την συνοικία και εκλέγει το Σ.Κ. Όλες οι κοινότητες μιας γειτονιάς συμμετέχουν στη συνέλευση γειτονιάς(Σ.Γ.) με τα Σ.Κ. και εκλέγουν το Συνοικιακό Συμβούλιο(Σ.Σ.). Όλα τα Σ.Σ. συμμετέχουν στη συνέλευση του Δήμου της πόλης για τον συμμετοχικό προγραμματισμό-προϋπολογισμό και τον κοινωνικό έλεγχο και εκλέγουν το Σ.Δ.


Οι μεγάλες πόλεις χωρίζονται σε περισσότερους δήμους, ανάλογα με τον πληθυσμό (μπορούμε να επιλέξουμε για παράδειγμα δήμους των 50.000 κατοίκων). Στις μεγάλες λοιπόν πόλεις μπορεί να δημιουργηθεί και ένα τέταρτο επίπεδο διαβούλευσης, η Συνέλευση Πόλης(Σ.Π.) που εκλέγει και το Συμβούλιο Πόλης(Σ.Π.) και μαζί με τα συμβούλια των υπαίθριων και των αστικών δήμων συμμετέχουν στη συνέλευση της Χ.Ε. Εδώ παίρνονται αποφάσεις για όλα τα ζητήματα που απασχολούν την Χ.Ε. και εκλέγεται το Συμβούλιο της Χωρικής Ενότητας για τη συμμετοχή στην Ομοσπονδία των Χ.Ε. της επικράτειας.
Στη Συνέλευση της Χ.Ε. συμμετέχουν επίσης και ιδιαίτερες επιτροπές που θα χρειασθεί να γίνουν για κάθε τομέα της οικονομικής και κοινωνικής δραστηριότητας στους δήμους και τις περιφέρειες, όπως για την υγεία, την παιδεία, τη δικαιοσύνη, τη βιοτεχνική- βιομηχανική παραγωγή, τον ενεργειακό εφοδιασμό, το περιβάλλον και την οικολογική ισορροπία, την αυτοάμυνα, την φυλετική ισότητα, τον πολιτισμό, τις μειονότητες κ.λπ.
Αυτή τη δυνατότητα οφείλουμε με θάρρος και επιμονή να διερευνήσουμε. Η χώρα μας είναι ο «ναυαγός» της καπιταλιστικής ανάπτυξης, και ένας ναυαγός τη βροχή δεν τη φοβάται. Η άμεση δημοκρατία μπορεί να ξεκινήσει πάλι από την κοιτίδα που τη γέννησε, όχι μόνο γιατί είμαστε ο «αδύνατος κρίκος» της «ενωμένης Ευρώπης», αλλά γιατί δοκιμάσθηκε χωρίς επιτυχία το τελευταίο προπύργιο του κομματικού συστήματος της ανάθεσης που ήταν η μέχρι τώρα αριστερά και ακόμα δεν πιάσαμε πάτο.

Πραγματικά, η απομυθοποίηση του καπιταλισμού και της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας, μπορεί να μας πείσει πιο εύκολα πια, ότι η εκχώρηση της αντιπροσώπευσης και η διαμεσολάβηση από τους επαγγελματίες πολιτικούς των κομμάτων, δεν είναι ο καλύτερος τρόπος διακυβέρνησης. Ότι θα πρέπει να αναλάβουμε οι ίδιοι τη διαμόρφωση των συνθηκών της ζωής μας, προχωρώντας σε δομές αυτοοργάνωσης και αυτοκυβέρνησης[4].
Τα επόμενα χρόνια η ζωή θα γίνει για τους περισσότερους Έλληνες –εκτός της τοπικής ελίτ-σε μεγάλο βαθμό αβίωτη. Είναι γενικά φανερό ότι η πολυπληθής ελληνική μεσαία τάξη περνά σε αυτούς που αποκαλούμε «από κάτω».
Παρόλο το αίσθημα ενοχής, που κυριαρχεί σήμερα στα περισσότερα στρώματα λόγω και της προπαγάνδας του «όλοι μαζί τα φάγαμε», κάποια στιγμή, ιδίως τα κατώτερα κοινωνικά στρώματα των ανειδίκευτων εργαζομένων και των ανέργων δε θα μπορούν να αποδεχθούν άλλο την εξαθλίωσή τους. Μαζί με κάποια μέχρι τώρα βολεμένα, αλλά «νεόπτωχα» πλέον στρώματα, θα πάψουν να συναινούν στην υπάρχουσα Ε.Ε. Δε θα μπορούν να δεχθούν για τη χώρα τον ρόλο που θα της έχει αναθέσει ο παγκόσμιος καπιταλιστικός καταμερισμός της εργασίας. Σαν χώρας δηλαδή που θα έχει χάσει την αυτάρκεια, θα έχει καταστρέψει το περιβάλλον της και θα έχει γίνει περιοχή φθηνών υπηρεσιών και τουρισμού. Σαν χώρας εξαρτημένης πλήρως από τις εισαγωγές για την ικανοποίηση των βιοτικών αναγκών του πληθυσμού με  δημιουργία ελλειμμάτων και άρα ανάγκης για συνέχιση  της δανειοδότησης από τους «πιστωτές» και της πληρωμής των δανείων από τα σημερινά και αυριανά «υποζύγια». Για να συνεχίζεται η εξάρτησή της για να συνεχίζεται το «πάρτυ» της ντόπιας και διεθνούς κυρίαρχης τάξης.
Αλλά ταυτόχρονα θα καταλάβουν ότι δε μπορούν να γυρίσουν προς τα πίσω, στο προηγούμενο της κρίσης μοντέλο ανάπτυξης που στηριζόταν στον υπερκαταναλωτικό τρόπο ζωής και στο μεγενθυμένο οικολογικό αποτύπωμα. Θα χρειασθεί, μέσα από την όξυνση της κρίσης, να αντιληφθούμε όλοι ότι είναι ψευδαίσθηση η επιθυμία μας να «ανελιχθούμε» κοινωνικά και να επιδιώξουμε την «ευημερία» μας μέσω της αύξησης του κομματιού της πίτας που μας αναλογεί. Θα χρειασθεί να αντιληφθούμε καθαρά ότι η ευζωία μας δε μπορεί να ταυτισθεί με την ατομική κατανάλωση .
Μπορεί να επιτευχθεί αν επιδιώξουμε την ευζωία μέσω της ανάδειξης άλλων σημαντικών αξιών και προτεραιοτήτων: της αλληλεγγύης, της συνεργασίας, της κοινότητας, της φιλίας, της ελευθερίας, του αυτοκαθορισμού, της κοινωνικής-αλληλέγγυας οικονομίας, της στήριξης στην αφθονία των κοινωνικών-συλλογικών αγαθών μας και στους δίκαια κατανεμημένους περιορισμένους φυσικούς πόρους μας.
Να αντιληφθούμε ότι δε μπορεί να συναινούμε πλέον στον μέχρι τώρα τρόπο ανάπτυξης και διακυβέρνησης που μας οδήγησε εδώ.
Ένα κοινωνικό κίνημα, που θα ξεκινήσει από την «άμυνα»: δεν «πληρώνουμε τα χρέη τους», «δε πουλάμε τα κοινωνικά και δημόσια αγαθά μας, ούτε το περιβάλλον μας», «δε χρειαζόμαστε τα λεφτά τους» κ.λπ., θα πρέπει να προχωρήσει επιθετικά στη δημιουργία εναλλακτικών μορφών ατομικής και κοινωνικής ύπαρξης. Να διαμορφώσει και να βάλει σε εφαρμογή ένα πρόγραμμα από τα κάτω, για τους «από κάτω», που θα δίνει λύσεις στην καθημερινότητά τους, αποτινάζοντας από πάνω τους το καθεστώς της αποικίας χρέους, στο οποίο βρίσκεται η χώρα, αλλά θα αλλάζει και την κυρίαρχη ατομική και κοινωνική συνείδηση του ατομικισμού που έχει διαμορφώσει τον κυρίαρχο σημερινό ανθρωπολογικό τύπο  της ελληνικής κοινωνίας, ανεξάρτητα της ταξικής του προέλευσης.

Όσες κοινωνικές και πολιτικές οργανώσεις  θα θέλουν να βοηθήσουν σε αυτό, θα χρειασθεί να  ρίξουν το βάρος τους, όχι στις εκλογές, αλλά στην αυτοοργάνωση των πολιτών, ώστε να αναβιώσει το κοινοτικό πνεύμα.  Για να ξεπεράσουμε όχι μόνο την κρίση, αλλά και για να αποχαιρετήσουμε τον καπιταλισμό που μας οδηγεί στη βαρβαρότητα και την οικο-καταστροφή.
 Θα χρειασθεί να στηριχθούμε στις κοινότητες κάθε είδους που υπάρχουν σήμερα- αστικές ή της υπαίθρου, αλλά και επαγγελματικές, κοινωνικής ή συνεργατικής οικονομίας, τις κοινότητες ενδιαφερόντων ή του διαδικτύου(ομότιμης παραγωγής, κοινότητες «κοινής χρήσης» κατοικιών, αυτοκινήτων κ.λπ) -σαν κύτταρα της νέας κοινωνίας που θα επιδιώξουμε.
Εφαλτήρας για την οικονομία μπορεί να γίνει ο αγροδιατροφικός τομέας, ο τομέας ένδυσης-υπόδησης, ο ενεργειακός τομέας με αιχμή στις ΑΠΕ και τις ήπιες τεχνολογίες καθώς και ο τομέας του ήπιου οικοτουρισμού για δημιουργία επιπλέον τοπικού εισοδήματος
Εφαλτήρας για τη διαμόρφωση αντίστοιχης πολιτικής οι τοπικές  κινήσεις πολιτών που παρεμβαίνοντας στις τοπικές κοινωνίες και συμμετέχοντας στις τοπικές εκλογές θα απαιτήσουν «συμμετοχικούς προϋπολογισμούς» στους δήμους.
Ο ρόλος της Τοπικής Αυτοδιοίκησης θα είναι σημαντικός σε όλη την πορεία μετάβασης προς την κοινωνία της Δημοκρατικής Αυτονομίας.


Η συνολική μας πρόταση:
Να διαμορφωθεί «από τα κάτω» και από τους έλληνες «από κάτω» ένα απαραίτητο ρεαλιστικό και ελκυστικό πρόγραμμα για τη μετάβαση σε μια κοινωνία δημοκρατικής αυτονομίας που θα στηριχθεί:
•       στην οικονομία των βιοτικών αναγκών με στήριξη στα Κοινά, όσον αφορά στο περιεχόμενο,
•       στον συνεργατισμό-συνεταιρισμό όσον αφορά στις σχέσεις παραγωγής,
•       στη συλλογική-κοινοτική-δημοτική ιδιοκτησία όσον αφορά στα μέσα παραγωγής,
•       στην εγγύτητα και τις μικρές αποστάσεις όσον αφορά στο μικρότερο δυνατό οικολογικό αποτύπωμα,
•       στην άμεση δημοκρατία των συνελεύσεων και των ανακλητών εκπροσώπων, όσο αφορά στις διαδικασίες αποφάσεων, πολιτικής θέσμισης και διακυβέρνησης
Τα πρώτα βήματα για μια κοινωνία δημοκρατικής αυτονομίας θα πρέπει να γίνουν με βάση τους δήμους και την χωρική ενότητα:

1. Καταρχήν από ενδιαφερόμενους ενεργούς πολίτες και κινήσεις-πρωτοβουλίες πολιτών που έχουν γνώση του διακυβεύματος, δημιουργούνται σε κάθε περιφέρεια και όπου είναι δυνατό σε κάθε δήμο Συμβούλια ενδογενούς Παραγωγικής Ανασυγκρότητσης
2. Αυτά τα συμβούλια παρεμβαίνοντας στις τοπικές κοινωνίες προσπαθούν να συγκαλέσουν συνελεύσεις πολιτών για την παραγωγική ανασυκρότηση. Από αυτές τις συνελεύσεις σε κάθε δήμο εκλέγονται:  Συμβούλιο Αγροδιατροφικού Τομέα (ΣΑΤ) για την προώθηση της διατροφικής ασφάλειας του τοπικού πληθυσμού και  Συμβούλιο Δημοτικού Τομέα Οικονομίας (ΣΔΤΟ), για τη στήριξη του ιδιαίτερου οικονομικού ρόλου του δήμου που θα αφορά σε όλους τους πολίτες.
3. Το ίδιο θα χρειασθεί να γίνει και για κάθε άλλον τομέα της οικονομικής και κοινωνικής δραστηριότητας-όπως αναφέρθηκε πιο πάνω - στους δήμους και τις περιφέρειες.

Αυτό το Σύστημα Συμβουλίων (ΣΣ), εξελισσόμενο από βαθμίδα σε βαθμίδα, θα αποτελέσει τον πολιτικό κορμό για τη μετάβαση σε μια κοινωνία Δημοκρατικής Αυτονομίας και θα πρέπει να ενεργοποιήσει και να εμπλέξει όσο γίνεται μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού στις διεργασίες του, ώστε το πρόγραμμα μετάβασης που θα αναπτύξει να είναι όσο γίνεται πιο αντιπροσωπευτικό.
Μια τέτοια δομή θα μπορούσε να εκφράσει την άμεση συμβουλιακή κοινωνική και οικολογική δημοκρατία στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, έως ότου αυτή η δομή λειτουργώντας για μεγάλο διάστημα σαν δυαδική εξουσία προς το κεντρικό κράτος, μπορέσει να ολοκληρώσει τη διαμόρφωση ενός νέου Κοινωνικού Συμβολαίου και σε μια Συνταγματική Συνέλευση διακυρυχθεί η Δημοκρατική Συνομοσπονδιακή Κοινοπολιτεία σαν νέας μορφής κοινωνική οργάνωση σε επίπεδο ελληνικής επικράτειας.
Μια τέτοια κατεύθυνση προτείνουμε να προωθηθεί και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ώστε απορρίπτοντας την σημερινή Ευρώπη των Κρατών -Τραπεζιτών να καταλήξουμε στην δημοκρατική Ευρώπη των ομοσπονδιοποιημένων περιφερειών[5].  
 
Για να καταλήξουμε εκεί, θα πρέπει πρώτα στη χώρα:

• Η σημερινή κρίση των δημοσιονομικών χρεών να λυθεί υπέρ της κοινωνίας και όχι για άλλη μια φορά υπέρ των «από πάνω». (Οι ιδιώτες επενδυτές-αγοραστές των κρατικών ομολόγων και οι παγκόσμιοι παίκτες, έπαιξαν και έχασαν. Στο παγκόσμιο καζίνο τους προβλέπονται και οι ζημιές, όχι μόνο τα κέρδη).

• Να  αρνηθούμε τη θέση που έχει σήμερα η χώρα στα πλαίσια του παγκοσμιοποιημένου καπιταλιστικού μοντέλου ανάπτυξης. Επιστροφή σε νόμισμα, που θα είναι μέσο ανταλλαγής και όχι πλουτισμού. Δεν έχει νόημα το δίλημμα ευρώ ή δραχμή, από τη στιγμή που και τα δύο είναι εμπόρευμα και γενούν από χρήμα νέο χρήμα. Απεξάρτηση από το χρήμα εμπόρευμα με εκπαίδευση μέσω δημιουργίας τοπικών νομισμάτων σαν μέσα ανταλλαγών.

• Να μην επιδιώξουμε, ούτε την «επιμήκυνση του χρέους», ούτε τον «λογιστικό προσδιορισμό» του «καλού» και του «κακού» χρέους. Ούτε τα «κουρέματα». Να μη χρειασθούμε άλλες «δόσεις» και δάνεια, αλλά μόνο Σεισάχθεια!
• Αλλά ούτε και να δουλεύουμε περισσότερο για να συνεχίσουμε την υπερκατανάλωση. Να επιδιώξουμε την συλλογική επάρκεια και τον προσωπικό «λιτό βίο» με προσωπική εγκράτεια και με στροφή στην «αποανάπτυξη».
• Με διαμόρφωση γενικότερα μιας στρατηγικής για υπέρβαση του καπιταλιστικού κοινωνικού μας σχηματισμού και για στροφή σε μια αποκεντρωμένη, τοπικοποιημένη, αμεσοδημοκρατική κοινωνία ίσης κατανομής πόρων και εξουσίας, καθώς και του μικρότερου δυνατού οικολογικού αποτυπώματος.

Για όσους έχουν αντιληφθεί καθαρά τις τελευταίες εξελίξεις, δεν μας μένει παρά να διαμορφώσουμε «από τα κάτω» ένα απαραίτητο ρεαλιστικό και ελκυστικό πολιτικό πρόγραμμα για το ξεπέρασμα της σημερινής κατάρρευσης και συγχρόνως για τη μετάβαση σε μια μετακαπιταλιστική κοινωνία.
Δε μας μένει τίποτα άλλο σε αυτή την χώρα, από το να αναζητήσουμε ριζοσπαστικές ως προς την σημερινή κατάσταση λύσεις. Να αναζητήσουμε μια ρεαλιστική ουτοπία, του τύπου που μόνο σκιαγραφήσαμε σε αυτό το κείμενο. Αρκεί να βάλουμε σε κίνηση προς αυτή την κατεύθυνση αναζήτησης, την πλειοψηφία της κοινωνίας. Γιατί μια κοινωνία σε κίνηση μπορεί να εφεύρει και να χαράξει τέτοιους δρόμους, που σήμερα -στην ακινησία της- δε μπορούμε ούτε να φαντασθούμε.
 


[1] Ο οποίος είναι διεκδικήσιμος στα πλαίσια της υπάρχουσας Τοπικής Αυτοδιοίκησης, αρκεί να απαιτηθεί από αποφασισμένες Τοπικές Πρωτοβουλίες Πολιτών που θα το βάλουν σαν στόχο από σήμερα. Και τέτοιες έχουν δημιουργηθεί σε μερικούς τοπικούς δήμους της επικράτειας. 

[2] Βλέπε κείμενό μας στο: http://topikopoiisi.blogspot.de/p/blog-page_8927.html
 

[3] Βλέπε ειδικό κεφάλαιο: Η «ΔΙΕΥΡΥΜΕΝΗ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ» ΚΑΙ Ο ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΚΟΣ ΤΥΠΟΣ στο βιβλίο μας Ο ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΚΟΣ ΤΥΠΟΣ ΤΗΣ ΑΠΟΑΝΑΠΤΥΞΗΣ-ΤΟΠΙΚΟΠΟΙΗΣΗΣ σελ 78-83.

[4] Σε αυστηρά αντιπροσωπευτικές δημοκρατίες, το καθεστώς έχει διαμορφώσει μία ιδεολογία η οποία παρουσιάζει την πλειοψηφία του πληθυσμού (ψηφοφόρων) ως διανοητικά κατώτερη και ανεκπαίδευτη, με σκοπό να δικαιολογήσει την αντιπροσωπευτική διακυβέρνηση και την ισχύ των λίγων. Δημιουργεί ιδέες και εικόνες οι οποίες φυσικοποιούν την κοινωνικοπολιτική θέση κάποιου στις κατηγορίες των εξουσιαζόμενων «από κάτω» ή της ελίτ. Η υπάρχουσα κοινωνική ανισότητα μεταξύ των κατεστημένων και των αποκλεισμένων δεν γίνεται πλέον αντιληπτή ως κοινωνική κατασκευή, αλλά ως κάτι φυσικό.

[5] Παράδειγμα η Καταλονία: Ένα σημαντικό μέρος του κινήματος ανεξαρτησίας-αυτονομίας της Καταλονίας από το φράγκικο ισπανικό κράτος σήμερα, δεν τάσσεται υπέρ ενός «Εθνικού Καταλανικού κράτους, αλλά όπως και ο Μπακούνιν για τις Ηνωμένες Πολιτείες της Ευρώπης( https://www.anarkismo.net/article/21871).
Ο Miguel Pérez, ο διεθνής γραμματέας της CNT ( Εθνική Συνομοσπονδία Εργασίας -Confederación Nacional del Trabajo, που είναι η ισπανική συνομοσπονδία αναρχοσυνδικαλιστικών ενώσεων συνδεδεμένη με τον Διεθνή Συνεταιρισμό Εργατών και έχει παίξει πολύ σημαντικό ρόλο στο ισπανικό εργατικό κίνημα συγκεντρώνοντας τις προσπάθειες του σε θέματα όπως η κολεκτιβοποίηση των αγαθών, τα ομοσπονδιακά συστήματα και η αμοιβαία βοήθεια μεταξύ εργατών-αγροτών και κατά την Ισπανική Επανάσταση του 1936-1937 οργάνωσε το πρόγραμμα που εφαρμόστηκε σε μεγάλο βαθμό στην βιομηχανική περιοχή της Καταλονίας και στην αγροτική περιοχή της Αραγωνίας, οι οποίες ελέγχονταν από την CNT και την περίοδο εκείνη έφτανε και ξεπερνούσε τα 2.000.000 μέλη) έχει δηλώσει για παράδειγμα πρόσφατα: «Μην κάνετε κανένα λάθος, ενώ αντιτασσόμαστε σταθερά στην καταστολή από ένα όλο και πιο αυταρχικό κράτος και τους φασίστες συμμάχους του, δεν υποστηρίζουμε καθόλου την εθνικιστική ατζέντα. Όλη αυτή την εβδομάδα υπήρξαν αμέτρητες διαδηλώσεις στην Καταλονία για την υπεράσπιση του σημερινού δημοψηφίσματος, της ανεξαρτησίας, της αυτοδιάθεσης ... πείτε το όπως θέλετε…»  
Οι Επιτροπές Υπεράσπισης της Δημοκρατίας (CDR) φέρνουν τα πάνω κάτω στην Καταλονία(http://www.topikopoiisi.eu/902rhothetarhoalpha/-cdr), ενώ ένα από τα πιο ενδιαφέροντα συνεργατικά πρότζεκτ των τελευταίων χρόνων στην Ευρώπη, η Cooperativa Integral Catalana (CIC), το καταλανικό δίκτυο συνεργατικών και συνεταιριστικών εγχειρημάτων που διαπνέεται από τις αρχές της revolución integral(ολοκληρωμένη επανάσταση), δείχνει τον κοινοτικό τρόπο της οικονομικής κοινωνικής οργάνωσης.
Η Καταλωνία σήμερα, αν δεν επικρατήσουν οι εθνικιστικές καταλάνικες δυνάμεις, θα μπορούσε να διεκδικήσει τον ρόλο μιας περιφέρειας της Ευρώπης των ομοσπονδιοποιημένων περιφερειών.